Explore the full ebook collection and download it now at textbookfull.

com

Using R and RStudio for Data Management

Statistical Analysis and Graphics 2nd Edition
Nicholas J. Horton

https://textbookfull.com/product/using-r-and-rstudio-for-
data-management-statistical-analysis-and-graphics-2nd-
edition-nicholas-j-horton/

OR CLICK HERE

DOWLOAD EBOOK

Browse and Get More Ebook Downloads Instantly at https://textbookfull.com

Click here to visit textbookfull.com and download textbook now
 Your digital treasures (PDF, ePub, MOBI) await
Download instantly and pick your perfect format...

Read anywhere, anytime, on any device!

R Cookbook Proven Recipes for Data Analysis Statistics and

Graphics Jd Long

https://textbookfull.com/product/r-cookbook-proven-recipes-for-data-
analysis-statistics-and-graphics-jd-long/

textbookfull.com

R in Action Data Analysis and Graphics with R Bonus ch 23

ONLY 2nd Edition Robert Kabacoff

https://textbookfull.com/product/r-in-action-data-analysis-and-
graphics-with-r-bonus-ch-23-only-2nd-edition-robert-kabacoff/

textbookfull.com

Statistical Data Analysis using SAS Intermediate

Statistical Methods Mervyn G. Marasinghe

https://textbookfull.com/product/statistical-data-analysis-using-sas-
intermediate-statistical-methods-mervyn-g-marasinghe/

textbookfull.com

Visualizing Data in R 4 Graphics Using the base graphics

stats and ggplot2 Packages 1st Edition Margot Tollefson

https://textbookfull.com/product/visualizing-data-in-r-4-graphics-
using-the-base-graphics-stats-and-ggplot2-packages-1st-edition-margot-
tollefson/
textbookfull.com
R Graphics Cookbook Practical Recipes for Visualizing Data
2nd Edition Winston Chang

https://textbookfull.com/product/r-graphics-cookbook-practical-
recipes-for-visualizing-data-2nd-edition-winston-chang/

textbookfull.com

Metaprogramming in R: Advanced Statistical Programming for

Data Science, Analysis and Finance 1st Edition Thomas
Mailund
https://textbookfull.com/product/metaprogramming-in-r-advanced-
statistical-programming-for-data-science-analysis-and-finance-1st-
edition-thomas-mailund/
textbookfull.com

An Introduction to Statistical Methods and Data Analysis

7th Edition R. Lyman Ott

https://textbookfull.com/product/an-introduction-to-statistical-
methods-and-data-analysis-7th-edition-r-lyman-ott/

textbookfull.com

Statistical and Thermal Physics An Introduction 2nd

Edition Michael J R Hoch

https://textbookfull.com/product/statistical-and-thermal-physics-an-
introduction-2nd-edition-michael-j-r-hoch/

textbookfull.com

Functional Programming in R: Advanced Statistical

Programming for Data Science, Analysis and Finance 1st
Edition Thomas Mailund
https://textbookfull.com/product/functional-programming-in-r-advanced-
statistical-programming-for-data-science-analysis-and-finance-1st-
edition-thomas-mailund/
textbookfull.com
 Statistics
Second
Edition
Incorporating the latest R packages as well as new case studies and applica-
tions, Using R and RStudio for Data Management, Statistical Analysis, and

Statistical Analysis, and Graphics

Using R and RStudio for Data Management,
Graphics, Second Edition covers the aspects of R most often used by statisti-
cal analysts. New users of R will find the book’s simple approach easy to under-
stand while more sophisticated users will appreciate the invaluable source of
task-oriented information.
New to the Second Edition
• The use of RStudio, which increases the productivity of R users and helps
users avoid error-prone cut-and-paste workflows
• New chapter of case studies illustrating examples of useful data
management tasks, reading complex files, making and annotating maps,
“scraping” data from the web, mining text files, and generating dynamic
graphics
• New chapter on special topics that describes key features, such as
processing by group, and explores important areas of statistics, including
Bayesian methods, propensity scores, and bootstrapping
• New chapter on simulation that includes examples of data generated from
complex models and distributions
• A detailed discussion of the philosophy and use of the knitr and markdown
packages for R
• New packages that extend the functionality of R and facilitate sophisticated
analyses
• Reorganized and enhanced chapters on data input and output, data
management, statistical and mathematical functions, programming, high-
level graphics plots, and the customization of plots
Conveniently organized by short, clear descriptive entries, this edition continues
to show users how to easily perform an analytical task in R. Users can quickly

Horton and Kleinman

find and implement the material they need through the extensive indexing, cross-
referencing, and worked examples in the text. Datasets and code are available
for download on a supplementary website.

K23166
Nicholas J. Horton and Ken Kleinman

w w w. c rc p r e s s . c o m

K23166_cover.indd 1 2/3/15 12:39 PM

 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page 2 — #2

i i

Using R and
RStudio
for Data Management,
Statistical Analysis,
and Graphics
Second Edition

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page 3 — #3

i i

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page 4 — #4

i i

R and
Using
RStudio
for Data Management,
Statistical Analysis,
and Graphics
Second Edition

Nicholas J. Horton
Department of Mathematics and Statistics
Amherst College
Massachusetts, U.S.A.

Ken Kleinman
Department of Population Medicine
Harvard Medical School and
Harvard Pilgrim Health Care Institute
Boston, Massachusetts, U.S.A.

i i

i i
CRC Press
Taylor & Francis Group
6000 Broken Sound Parkway NW, Suite 300
Boca Raton, FL 33487-2742
© 2015 by Taylor & Francis Group, LLC
CRC Press is an imprint of Taylor & Francis Group, an Informa business

No claim to original U.S. Government works

Version Date: 20150126

International Standard Book Number-13: 978-1-4822-3737-5 (eBook - PDF)

This book contains information obtained from authentic and highly regarded sources. Reasonable efforts have been
made to publish reliable data and information, but the author and publisher cannot assume responsibility for the valid-
ity of all materials or the consequences of their use. The authors and publishers have attempted to trace the copyright
holders of all material reproduced in this publication and apologize to copyright holders if permission to publish in this
form has not been obtained. If any copyright material has not been acknowledged please write and let us know so we may
rectify in any future reprint.

Except as permitted under U.S. Copyright Law, no part of this book may be reprinted, reproduced, transmitted, or uti-
lized in any form by any electronic, mechanical, or other means, now known or hereafter invented, including photocopy-
ing, microfilming, and recording, or in any information storage or retrieval system, without written permission from the
publishers.

For permission to photocopy or use material electronically from this work, please access www.copyright.com (http://
www.copyright.com/) or contact the Copyright Clearance Center, Inc. (CCC), 222 Rosewood Drive, Danvers, MA 01923,
978-750-8400. CCC is a not-for-profit organization that provides licenses and registration for a variety of users. For
organizations that have been granted a photocopy license by the CCC, a separate system of payment has been arranged.

Trademark Notice: Product or corporate names may be trademarks or registered trademarks, and are used only for
identification and explanation without intent to infringe.
Visit the Taylor & Francis Web site at
http://www.taylorandfrancis.com
and the CRC Press Web site at
http://www.crcpress.com
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page v — #7

i i

Contents

List of Tables xvii

List of Figures xix

Preface to the second edition xxi

Preface to the first edition xxiii

1 Data input and output 1

1.1 Input . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
1.1.1 Native dataset . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
1.1.2 Fixed format text files . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
1.1.3 Other fixed files . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
1.1.4 Comma-separated value (CSV) files . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
1.1.5 Read sheets from an Excel file . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
1.1.6 Read data from R into SAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
1.1.7 Read data from SAS into R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1.1.8 Reading datasets in other formats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1.1.9 Reading more complex text files . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1.1.10 Reading data with a variable number of words in a field . . . . . . . 4
1.1.11 Read a file byte by byte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1.1.12 Access data from a URL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1.1.13 Read an XML-formatted file . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
1.1.14 Read an HTML table . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
1.1.15 Manual data entry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1.2 Output . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1.2.1 Displaying data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1.2.2 Number of digits to display . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1.2.3 Save a native dataset . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.2.4 Creating datasets in text format . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.2.5 Creating Excel spreadsheets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.2.6 Creating files for use by other packages . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.2.7 Creating HTML formatted output . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.2.8 Creating XML datasets and output . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1.3 Further resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

v
i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page vi — #8

i i

vi CONTENTS

2 Data management 11
2.1 Structure and metadata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
2.1.1 Access variables from a dataset . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
2.1.2 Names of variables and their types . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
2.1.3 Values of variables in a dataset . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
2.1.4 Label variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
2.1.5 Add comment to a dataset or variable . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
2.2 Derived variables and data manipulation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
2.2.1 Add derived variable to a dataset . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
2.2.2 Rename variables in a dataset . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
2.2.3 Create string variables from numeric variables . . . . . . . . . . . . . 13
2.2.4 Create categorical variables from continuous variables . . . . . . . . 13
2.2.5 Recode a categorical variable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
2.2.6 Create a categorical variable using logic . . . . . . . . . . . . . . . . 14
2.2.7 Create numeric variables from string variables . . . . . . . . . . . . . 15
2.2.8 Extract characters from string variables . . . . . . . . . . . . . . . . 15
2.2.9 Length of string variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
2.2.10 Concatenate string variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
2.2.11 Set operations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
2.2.12 Find strings within string variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
2.2.13 Find approximate strings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
2.2.14 Replace strings within string variables . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.2.15 Split strings into multiple strings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.2.16 Remove spaces around string variables . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.2.17 Convert strings from upper to lower case . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.2.18 Create lagged variable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.2.19 Formatting values of variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
2.2.20 Perl interface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
2.2.21 Accessing databases using SQL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
2.3 Merging, combining, and subsetting datasets . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2.3.1 Subsetting observations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2.3.2 Drop or keep variables in a dataset . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2.3.3 Random sample of a dataset . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.3.4 Observation number . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.3.5 Keep unique values . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.3.6 Identify duplicated values . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.3.7 Convert from wide to long (tall) format . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.3.8 Convert from long (tall) to wide format . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.3.9 Concatenate and stack datasets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
2.3.10 Sort datasets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
2.3.11 Merge datasets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
2.4 Date and time variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2.4.1 Create date variable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2.4.2 Extract weekday . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.4.3 Extract month . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.4.4 Extract year . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.4.5 Extract quarter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.4.6 Create time variable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.5 Further resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
2.6 Examples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
2.6.1 Data input and output . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page vii — #9

i i

CONTENTS vii

2.6.2 Data display . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

2.6.3 Derived variables and data manipulation . . . . . . . . . . . . . . . . 27
2.6.4 Sorting and subsetting datasets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

3 Statistical and mathematical functions 33

3.1 Probability distributions and random number generation . . . . . . . . . . . 33
3.1.1 Probability density function . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
3.1.2 Quantiles of a probability density function . . . . . . . . . . . . . . . 33
3.1.3 Setting the random number seed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
3.1.4 Uniform random variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
3.1.5 Multinomial random variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
3.1.6 Normal random variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
3.1.7 Multivariate normal random variables . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
3.1.8 Truncated multivariate normal random variables . . . . . . . . . . . 36
3.1.9 Exponential random variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
3.1.10 Other random variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
3.2 Mathematical functions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
3.2.1 Basic functions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
3.2.2 Trigonometric functions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
3.2.3 Special functions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
3.2.4 Integer functions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
3.2.5 Comparisons of floating-point variables . . . . . . . . . . . . . . . . 38
3.2.6 Complex numbers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
3.2.7 Derivatives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
3.2.8 Integration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
3.2.9 Optimization problems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
3.3 Matrix operations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
3.3.1 Create matrix from vector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
3.3.2 Combine vectors or matrices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
3.3.3 Matrix addition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
3.3.4 Transpose matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
3.3.5 Find the dimension of a matrix or dataset . . . . . . . . . . . . . . . 40
3.3.6 Matrix multiplication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
3.3.7 Finding the inverse of a matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
3.3.8 Component-wise multiplication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
3.3.9 Create a submatrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
3.3.10 Create a diagonal matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
3.3.11 Create a vector of diagonal elements . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
3.3.12 Create a vector from a matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
3.3.13 Calculate the determinant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
3.3.14 Find eigenvalues and eigenvectors . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
3.3.15 Find the singular value decomposition . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
3.4 Examples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
3.4.1 Probability distributions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

4 Programming and operating system interface 45

4.1 Control flow, programming, and data generation . . . . . . . . . . . . . . . 45
4.1.1 Looping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
4.1.2 Conditional execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
4.1.3 Sequence of values or patterns . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
4.1.4 Perform an action repeatedly over a set of variables . . . . . . . . . 46

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page viii — #10

i i

viii CONTENTS

4.1.5 Grid of values . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

4.1.6 Debugging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
4.1.7 Error recovery . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
4.2 Functions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
4.3 Interactions with the operating system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
4.3.1 Timing commands . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
4.3.2 Suspend execution for a time interval . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
4.3.3 Execute a command in the operating system . . . . . . . . . . . . . 49
4.3.4 Command history . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
4.3.5 Find working directory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
4.3.6 Change working directory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
4.3.7 List and access files . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
4.3.8 Create temporary file . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
4.3.9 Redirect output . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

5 Common statistical procedures 51

5.1 Summary statistics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
5.1.1 Means and other summary statistics . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
5.1.2 Weighted means and other statistics . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
5.1.3 Other moments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
5.1.4 Trimmed mean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
5.1.5 Quantiles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
5.1.6 Centering, normalizing, and scaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
5.1.7 Mean and 95% confidence interval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
5.1.8 Proportion and 95% confidence interval . . . . . . . . . . . . . . . . 53
5.1.9 Maximum likelihood estimation of parameters . . . . . . . . . . . . . 53
5.2 Bivariate statistics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
5.2.1 Epidemiologic statistics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
5.2.2 Test characteristics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
5.2.3 Correlation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
5.2.4 Kappa (agreement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
5.3 Contingency tables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
5.3.1 Display cross-classification table . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
5.3.2 Displaying missing value categories in a table . . . . . . . . . . . . . 55
5.3.3 Pearson chi-square statistic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
5.3.4 Cochran–Mantel–Haenszel test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
5.3.5 Cramér’s V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
5.3.6 Fisher’s exact test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
5.3.7 McNemar’s test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
5.4 Tests for continuous variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
5.4.1 Tests for normality . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
5.4.2 Student’s t-test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
5.4.3 Test for equal variances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
5.4.4 Nonparametric tests . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
5.4.5 Permutation test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
5.4.6 Logrank test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
5.5 Analytic power and sample size calculations . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
5.6 Further resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
5.7 Examples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
5.7.1 Summary statistics and exploratory data analysis . . . . . . . . . . . 59
5.7.2 Bivariate relationships . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page ix — #11

i i

CONTENTS ix

5.7.3 Contingency tables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

5.7.4 Two sample tests of continuous variables . . . . . . . . . . . . . . . 64
5.7.5 Survival analysis: logrank test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

6 Linear regression and ANOVA 67

6.1 Model fitting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
6.1.1 Linear regression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
6.1.2 Linear regression with categorical covariates . . . . . . . . . . . . . . 68
6.1.3 Changing the reference category . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
6.1.4 Parameterization of categorical covariates . . . . . . . . . . . . . . . 68
6.1.5 Linear regression with no intercept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
6.1.6 Linear regression with interactions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
6.1.7 Linear regression with big data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
6.1.8 One-way analysis of variance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
6.1.9 Analysis of variance with two or more factors . . . . . . . . . . . . . 70
6.2 Tests, contrasts, and linear functions of parameters . . . . . . . . . . . . . . 70
6.2.1 Joint null hypotheses: several parameters equal 0 . . . . . . . . . . . 70
6.2.2 Joint null hypotheses: sum of parameters . . . . . . . . . . . . . . . 70
6.2.3 Tests of equality of parameters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
6.2.4 Multiple comparisons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
6.2.5 Linear combinations of parameters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
6.3 Model results and diagnostics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
6.3.1 Predicted values . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
6.3.2 Residuals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
6.3.3 Standardized and Studentized residuals . . . . . . . . . . . . . . . . 72
6.3.4 Leverage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
6.3.5 Cook’s distance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
6.3.6 DFFITs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
6.3.7 Diagnostic plots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
6.3.8 Heteroscedasticity tests . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
6.4 Model parameters and results . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
6.4.1 Parameter estimates . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
6.4.2 Standardized regression coefficients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
6.4.3 Coefficient plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
6.4.4 Standard errors of parameter estimates . . . . . . . . . . . . . . . . 74
6.4.5 Confidence interval for parameter estimates . . . . . . . . . . . . . . 74
6.4.6 Confidence limits for the mean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
6.4.7 Prediction limits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
6.4.8 R-squared . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
6.4.9 Design and information matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
6.4.10 Covariance matrix of parameter estimates . . . . . . . . . . . . . . . 75
6.4.11 Correlation matrix of parameter estimates . . . . . . . . . . . . . . . 76
6.5 Further resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
6.6 Examples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
6.6.1 Scatterplot with smooth fit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
6.6.2 Linear regression with interaction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
6.6.3 Regression coefficient plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
6.6.4 Regression diagnostics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
6.6.5 Fitting a regression model separately for each value of another variable 83
6.6.6 Two-way ANOVA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
6.6.7 Multiple comparisons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page x — #12

i i

x CONTENTS

6.6.8 Contrasts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

7 Regression generalizations and modeling 91

7.1 Generalized linear models . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
7.1.1 Logistic regression model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
7.1.2 Conditional logistic regression model . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
7.1.3 Exact logistic regression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
7.1.4 Ordered logistic model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
7.1.5 Generalized logistic model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
7.1.6 Poisson model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
7.1.7 Negative binomial model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
7.1.8 Log-linear model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
7.2 Further generalizations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
7.2.1 Zero-inflated Poisson model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
7.2.2 Zero-inflated negative binomial model . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
7.2.3 Generalized additive model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
7.2.4 Nonlinear least squares model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
7.3 Robust methods . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
7.3.1 Quantile regression model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
7.3.2 Robust regression model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
7.3.3 Ridge regression model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
7.4 Models for correlated data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
7.4.1 Linear models with correlated outcomes . . . . . . . . . . . . . . . . 96
7.4.2 Linear mixed models with random intercepts . . . . . . . . . . . . . 96
7.4.3 Linear mixed models with random slopes . . . . . . . . . . . . . . . 96
7.4.4 More complex random coefficient models . . . . . . . . . . . . . . . . 97
7.4.5 Multilevel models . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
7.4.6 Generalized linear mixed models . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
7.4.7 Generalized estimating equations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
7.4.8 MANOVA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
7.4.9 Time series model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
7.5 Survival analysis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
7.5.1 Proportional hazards (Cox) regression model . . . . . . . . . . . . . 98
7.5.2 Proportional hazards (Cox) model with frailty . . . . . . . . . . . . 99
7.5.3 Nelson–Aalen estimate of cumulative hazard . . . . . . . . . . . . . 99
7.5.4 Testing the proportionality of the Cox model . . . . . . . . . . . . . 99
7.5.5 Cox model with time-varying predictors . . . . . . . . . . . . . . . . 100
7.6 Multivariate statistics and discriminant procedures . . . . . . . . . . . . . . 100
7.6.1 Cronbach’s α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
7.6.2 Factor analysis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
7.6.3 Recursive partitioning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
7.6.4 Linear discriminant analysis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
7.6.5 Latent class analysis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
7.6.6 Hierarchical clustering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
7.7 Complex survey design . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
7.8 Model selection and assessment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
7.8.1 Compare two models . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
7.8.2 Log-likelihood . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
7.8.3 Akaike Information Criterion (AIC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
7.8.4 Bayesian Information Criterion (BIC) . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
7.8.5 LASSO model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xi — #13

i i

CONTENTS xi

7.8.6 Hosmer–Lemeshow goodness of fit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

7.8.7 Goodness of fit for count models . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
7.9 Further resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
7.10 Examples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
7.10.1 Logistic regression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
7.10.2 Poisson regression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
7.10.3 Zero-inflated Poisson regression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
7.10.4 Negative binomial regression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
7.10.5 Quantile regression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
7.10.6 Ordered logistic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
7.10.7 Generalized logistic model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
7.10.8 Generalized additive model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
7.10.9 Reshaping a dataset for longitudinal regression . . . . . . . . . . . . 110
7.10.10 Linear model for correlated data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
7.10.11 Linear mixed (random slope) model . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
7.10.12 Generalized estimating equations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
7.10.13 Generalized linear mixed model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
7.10.14 Cox proportional hazards model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
7.10.15 Cronbach’s α . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
7.10.16 Factor analysis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
7.10.17 Recursive partitioning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
7.10.18 Linear discriminant analysis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
7.10.19 Hierarchical clustering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

8 A graphical compendium 123

8.1 Univariate plots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
8.1.1 Barplot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
8.1.2 Stem-and-leaf plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
8.1.3 Dotplot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
8.1.4 Histogram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
8.1.5 Density plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
8.1.6 Empirical cumulative probability density plot . . . . . . . . . . . . . 125
8.1.7 Boxplot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
8.1.8 Violin plots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
8.2 Univariate plots by grouping variable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
8.2.1 Side-by-side histograms . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
8.2.2 Side-by-side boxplots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
8.2.3 Overlaid density plots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
8.2.4 Bar chart with error bars . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
8.3 Bivariate plots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
8.3.1 Scatterplot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
8.3.2 Scatterplot with multiple y values . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
8.3.3 Scatterplot with binning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
8.3.4 Transparent overplotting scatterplot . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
8.3.5 Bivariate density plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
8.3.6 Scatterplot with marginal histograms . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
8.4 Multivariate plots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
8.4.1 Matrix of scatterplots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
8.4.2 Conditioning plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
8.4.3 Contour plots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
8.4.4 3-D plots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xii — #14

i i

xii CONTENTS

8.5 Special-purpose plots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

8.5.1 Choropleth maps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
8.5.2 Interaction plots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
8.5.3 Plots for categorical data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
8.5.4 Circular plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
8.5.5 Plot an arbitrary function . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
8.5.6 Normal quantile–quantile plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
8.5.7 Receiver operating characteristic (ROC) curve . . . . . . . . . . . . 132
8.5.8 Plot confidence intervals for the mean . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
8.5.9 Plot prediction limits from a simple linear regression . . . . . . . . . 132
8.5.10 Plot predicted lines for each value of a variable . . . . . . . . . . . . 132
8.5.11 Kaplan–Meier plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
8.5.12 Hazard function plotting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
8.5.13 Mean–difference plots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
8.6 Further resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
8.7 Examples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
8.7.1 Scatterplot with multiple axes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
8.7.2 Conditioning plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
8.7.3 Scatterplot with marginal histograms . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
8.7.4 Kaplan–Meier plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
8.7.5 ROC curve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
8.7.6 Pairs plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
8.7.7 Visualize correlation matrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

9 Graphical options and configuration 145

9.1 Adding elements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
9.1.1 Arbitrary straight line . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
9.1.2 Plot symbols . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
9.1.3 Add points to an existing graphic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
9.1.4 Jitter points . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
9.1.5 Regression line fit to points . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
9.1.6 Smoothed line . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
9.1.7 Normal density . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
9.1.8 Marginal rug plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
9.1.9 Titles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
9.1.10 Footnotes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
9.1.11 Text . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
9.1.12 Mathematical symbols . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
9.1.13 Arrows and shapes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
9.1.14 Add grid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
9.1.15 Legend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
9.1.16 Identifying and locating points . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
9.2 Options and parameters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
9.2.1 Graph size . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
9.2.2 Grid of plots per page . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
9.2.3 More general page layouts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
9.2.4 Fonts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
9.2.5 Point and text size . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
9.2.6 Box around plots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
9.2.7 Size of margins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
9.2.8 Graphical settings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xiii — #15

i i

CONTENTS xiii

9.2.9 Axis range and style . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

9.2.10 Axis labels, values, and tick marks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
9.2.11 Line styles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
9.2.12 Line widths . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
9.2.13 Colors . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
9.2.14 Log scale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
9.2.15 Omit axes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
9.3 Saving graphs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
9.3.1 PDF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
9.3.2 Postscript . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
9.3.3 RTF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
9.3.4 JPEG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
9.3.5 Windows Metafile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
9.3.6 Bitmap image file (BMP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
9.3.7 Tagged Image File Format . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
9.3.8 PNG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
9.3.9 Closing a graphic device . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

10 Simulation 155
10.1 Generating data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
10.1.1 Generate categorical data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
10.1.2 Generate data from a logistic regression . . . . . . . . . . . . . . . . 156
10.1.3 Generate data from a generalized linear mixed model . . . . . . . . . 156
10.1.4 Generate correlated binary data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
10.1.5 Generate data from a Cox model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
10.1.6 Sampling from a challenging distribution . . . . . . . . . . . . . . . 159
10.2 Simulation applications . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
10.2.1 Simulation study of Student’s t-test . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
10.2.2 Diploma (or hat-check) problem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
10.2.3 Monty Hall problem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
10.2.4 Censored survival . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
10.3 Further resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165

11 Special topics 167

11.1 Processing by group . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
11.1.1 Means by group . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
11.1.2 Linear models stratified by each value of a grouping variable . . . . 168
11.2 Simulation-based power calculations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
11.3 Reproducible analysis and output . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
11.4 Advanced statistical methods . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
11.4.1 Bayesian methods . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
11.4.2 Propensity scores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
11.4.3 Bootstrapping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
11.4.4 Missing data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
11.4.5 Finite mixture models with concomitant variables . . . . . . . . . . 185
11.5 Further resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xiv — #16

i i

xiv CONTENTS

12 Case studies 187

12.1 Data management and related tasks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
12.1.1 Finding two closest values in a vector . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
12.1.2 Tabulate binomial probabilities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
12.1.3 Calculate and plot a running average . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
12.1.4 Create a Fibonacci sequence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
12.2 Read variable format files . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
12.3 Plotting maps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
12.3.1 Massachusetts counties, continued . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
12.3.2 Bike ride plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
12.3.3 Choropleth maps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
12.4 Data scraping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
12.4.1 Scraping data from HTML files . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
12.4.2 Reading data with two lines per observation . . . . . . . . . . . . . . 196
12.4.3 Plotting time series data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
12.4.4 Reading tables from HTML . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
12.4.5 URL APIs and truly random numbers . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
12.4.6 Reading from a web API . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
12.5 Text mining . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
12.5.1 Retrieving data from arXiv.org . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
12.5.2 Exploratory text mining . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
12.6 Interactive visualization . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
12.6.1 Visualization using the grammar of graphics (ggvis) . . . . . . . . . 203
12.6.2 Shiny in Markdown . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
12.6.3 Creating a standalone Shiny app . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
12.7 Manipulating bigger datasets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
12.8 Constrained optimization: the knapsack problem . . . . . . . . . . . . . . . 208

A Introduction to R and RStudio 211

A.1 Installation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
A.1.1 Installation under Windows . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
A.1.2 Installation under Mac OS X . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
A.1.3 RStudio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
A.1.4 Other graphical interfaces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
A.2 Running R and sample session . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
A.2.1 Replicating examples from the book and sourcing commands . . . . 215
A.2.2 Batch mode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
A.3 Learning R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
A.3.1 Getting help . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
A.3.2 swirl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
A.4 Fundamental structures and objects . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
A.4.1 Objects and vectors . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
A.4.2 Indexing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
A.4.3 Operators . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
A.4.4 Lists . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
A.4.5 Matrices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
A.4.6 Dataframes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
A.4.7 Attributes and classes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
A.4.8 Options . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
A.5 Functions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
A.5.1 Calling functions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xv — #17

i i

CONTENTS xv

A.5.2 The apply family of functions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

A.5.3 Pipes and connections between functions . . . . . . . . . . . . . . . 228
A.6 Add-ons: packages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
A.6.1 Introduction to packages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
A.6.2 Packages and name conflicts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
A.6.3 Maintaining packages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
A.6.4 CRAN task views . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
A.6.5 Installed libraries and packages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
A.6.6 Packages referenced in this book . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
A.6.7 Datasets available with R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
A.7 Support and bugs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236

B The HELP study dataset 237

B.1 Background on the HELP study . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
B.2 Roadmap to analyses of the HELP dataset . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
B.3 Detailed description of the dataset . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

C References 243

D Indices 255
D.1 Subject index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
D.2 R index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xvi — #18

i i

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xvii — #19

i i

List of Tables

3.1 Quantiles, probabilities, and pseudo-random number generation: available

distributions. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

6.1 Formatted results using the xtable package . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

7.1 Generalized linear model distributions supported . . . . . . . . . . . . . . . 92

11.1 Bayesian modeling functions available within the MCMCpack package . . . . 175

12.1 Weights, volume, and values for the knapsack problem . . . . . . . . . . . . 209

A.1 Interactive courses available within swirl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

A.2 CRAN task views . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232

B.1 Analyses undertaken using the HELP dataset . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

B.2 Annotated description of variables in the HELP dataset . . . . . . . . . . . 239

xvii
i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xviii — #20

i i

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xix — #21

i i

List of Figures

3.1 Comparison of standard normal and t distribution with 1 df . . . . . . . . . 42

3.2 Descriptive plot of the normal distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

5.1 Density plot of depressive symptom scores (CESD) plus superimposed his-
togram and normal distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
5.2 Scatterplot of CESD and MCS for women, with primary substance shown as
the plot symbol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
5.3 Graphical display of the table of substance by race/ethnicity . . . . . . . . 63
5.4 Density plot of age by gender . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

6.1 Scatterplot of observed values for age and I1 (plus smoothers by substance)
using base graphics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
6.2 Scatterplot of observed values for age and I1 (plus smoothers by substance)
using the lattice package . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
6.3 Scatterplot of observed values for age and I1 (plus smoothers by substance)
using the ggplot2 package . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
6.4 Regression coefficient plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
6.5 Default diagnostics for linear models . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
6.6 Empirical density of residuals, with superimposed normal density . . . . . . 84
6.7 Interaction plot of CESD as a function of substance group and gender . . . 85
6.8 Boxplot of CESD as a function of substance group and gender . . . . . . . 86
6.9 Pairwise comparisons (using Tukey HSD procedure) . . . . . . . . . . . . . 88
6.10 Pairwise comparisons (using the factorplot function) . . . . . . . . . . . . . 89

7.1 Scatterplots of smoothed association of physical component score (PCS) with

CESD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
7.2 Side-by-side box plots of CESD by treatment and time . . . . . . . . . . . . 114
7.3 Recursive partitioning tree . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
7.4 Graphical display of assignment probabilities or score functions from linear
discriminant analysis by actual homeless status . . . . . . . . . . . . . . . . 122
7.5 Results from hierarchical clustering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

8.1 Plot of InDUC and MCS vs. CESD for female alcohol-involved subjects . . 135
8.2 Association of MCS and CESD, stratified by substance and report of suicidal
thoughts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
8.3 Lattice settings using the mosaic black-and-white theme . . . . . . . . . . . 137
8.4 Association of MCS and PCS with marginal histograms . . . . . . . . . . . 138
8.5 Kaplan–Meier estimate of time to linkage to primary care by randomization
group . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

xix
i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xx — #22

i i

xx LIST OF FIGURES

8.6 Receiver operating characteristic curve for the logistical regression model pre-
dicting suicidal thoughts using the CESD as a measure of depressive symp-
toms (sensitivity = true positive rate; 1-specificity = false positive rate) . . 140
8.7 Pairs plot of variables from the HELP dataset using the lattice package . 141
8.8 Pairs plot of variables from the HELP dataset using the GGally package. . 142
8.9 Visual display of correlations (times 100) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

10.1 Plot of true and simulated distributions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

11.1 Generating a new R Markdown file in RStudio . . . . . . . . . . . . . . . . 172

11.2 Sample Markdown input file . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
11.3 Formatted output from R Markdown example . . . . . . . . . . . . . . . . . 174

12.1 Running average for Cauchy and t distributions . . . . . . . . . . . . . . . . 190

12.2 Massachusetts counties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
12.3 Bike ride plot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
12.4 Choropleth map . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
12.5 Sales plot by time . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
12.6 List of questions tagged with dplyr on the Stackexchange website . . . . . 201
12.7 Interactive graphical display . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
12.8 Shiny within R Markdown . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
12.9 Display of Shiny document within Markdown . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
12.10Number of flights departing Bradley airport on Mondays over time . . . . . 209

A.1 R Windows graphical user interface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212

A.2 R Mac OS X graphical user interface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
A.3 RStudio graphical user interface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
A.4 Sample session in R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
A.5 Documentation on the mean() function . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
A.6 Display after running RSiteSearch("eta squared anova") . . . . . . . . . 219

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xxi — #23

i i

Preface to the second edition

Software systems such as R evolve rapidly, and so do the approaches and expertise of
statistical analysts.
In 2009, we began a blog in which we explored many new case studies and applications,
ranging from generating a Fibonacci series to fitting finite mixture models with concomitant
variables. We also discussed some additions to R, the RStudio integrated development
environment, and new or improved R packages. The blog now has hundreds of entries and
according to Google Analytics has received hundreds of thousands of visits.
The volume you are holding is a larger format and longer than the first edition, and
much of the new material is adapted from these blog entries, while it also includes other
improvements and additions that have emerged in the last few years.
We have extensively reorganized the material in the book and created three new chap-
ters. The firsts, “Simulation,” includes examples where data are generated from complex
models such as mixed-effects models and survival models, and from distributions using
the Metropolis–Hastings algorithm. We also explore interesting statistics and probability
examples via simulation. The second is “Special topics,” where we describe some key fea-
tures, such as processing by group, and detail several important areas of statistics, including
Bayesian methods, propensity scores, and bootstrapping. The last is “Case studies,” where
we demonstrate examples of useful data management tasks, read complex files, make and
annotate maps, show how to “scrape” data from the web, mine text files, and generate
dynamic graphics.
We also describe RStudio in detail. This powerful and easy-to-use front end adds in-
numerable features to R. In our experience, it dramatically increases the productivity of R
users, and by tightly integrating reproducible analysis tools, helps avoid error-prone “cut
and paste” workflows. Our students and colleagues find RStudio an extremely comfortable
interface.
We used a reproducible analysis system (knitr) to generate the example code and
output in the book. Code extracted from these files is provided on the book website. In
this edition, we provide a detailed discussion of the philosophy and use of these systems. In
particular, we feel that the knitr and markdown packages for R, which are tightly integrated
with RStudio, should become a part of every R user’s toolbox. We can’t imagine working
on a project without them.
The second edition of the book features extensive use of a number of new packages
that extend the functionality of the system. These include dplyr (tools for working with
dataframe-like objects and databases), ggplot2 (implementation of the Grammar of Graph-
ics), ggmap (spatial mapping using ggplot2), ggvis (to build interactive graphical displays),
httr (tools for working with URLs and HTTP), lubridate (date and time manipulations),
markdown (for simplified reproducible analysis), shiny (to build interactive web applica-
tions), swirl (for learning R, in R), tidyr (for data manipulation), and xtable (to cre-
ate publication-quality tables). Overall, these packages facilitate ever more sophisticated
analyses.

xxi
i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xxii — #24

i i

xxii PREFACE TO THE SECOND EDITION

Finally, we’ve reorganized much of the material from the first edition into smaller, more
focused chapters. Readers will now find separate (and enhanced) chapters on data input
and output, data management, statistical and mathematical functions, and programming,
rather than a single chapter on “data management.” Graphics are now discussed in two
chapters: one on high-level types of plots, such as scatterplots and histograms, and another
on customizing the fine details of the plots, such as the number of tick marks and the color
of plot symbols.
We’re immensely gratified by the positive response the first edition elicited, and hope
the current volume will be even more useful to you.

On the web
The book website at http://www.amherst.edu/~nhorton/r2 includes the table of contents,
the indices, the HELP dataset in various formats, example code, a pointer to the blog, and
a list of errata.

Acknowledgments
In addition to those acknowledged in the first edition, we would like to thank J.J. Allaire
and the RStudio developers, Danny Kaplan, Deborah Nolan, Daniel Parel, Randall Pruim,
Romain Francois, and Hadley Wickham, plus the many individuals who have created and
shared R packages. Their contributions to R and RStudio, programming efforts, comments,
and guidance and/or helpful suggestions on drafts of the revision have been extremely
helpful. Above all, we greatly appreciate Sara and Julia as well as Abby, Alana, Kinari,
and Sam, for their patience and support.

Amherst, MA
October 2014

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xxiii — #25

i i

Preface to the first edition

R (R development core team, 2009) is a general purpose statistical software package used
in many fields of research. It is licensed for free, as open-source software. The system is
developed by a large group of people, almost all volunteers. It has a large and growing user
and developer base. Methodologists often release applications for general use in R shortly
after they have been introduced into the literature. While professional customer support is
not provided, there are many resources to help support users.
We have written this book as a reference text for users of R. Our primary goal is to
provide users with an easy way to learn how to perform an analytic task in this system,
without having to navigate through the extensive, idiosyncratic, and sometimes unwieldy
documentation or to sort through the huge number of add-on packages. We include many
common tasks, including data management, descriptive summaries, inferential procedures,
regression analysis, multivariate methods, and the creation of graphics. We also show some
more complex applications. In toto, we hope that the text will facilitate more efficient use
of this powerful system.
We do not attempt to exhaustively detail all possible ways available to accomplish a
given task in each system. Neither do we claim to provide the most elegant solution. We
have tried to provide a simple approach that is easy to understand for a new user, and have
supplied several solutions when it seems likely to be helpful.

Who should use this book

Those with an understanding of statistics at the level of multiple-regression analysis

should find this book helpful. This group includes professional analysts who use statistical
packages almost every day as well as statisticians, epidemiologists, economists, engineers,
physicians, sociologists, and others engaged in research or data analysis. We anticipate that
this tool will be particularly useful for sophisticated users, those with years of experience
in only one system, who need or want to use the other system. However, intermediate-
level analysts should reap the same benefit. In addition, the book will bolster the analytic
abilities of a relatively new user, by providing a concise reference manual and annotated
examples.

Using the book

The book has two indices, in addition to the comprehensive table of contents. These
include: 1) a detailed topic (subject) index in English; 2) an R command index, describing
R syntax.
Extensive example analyses of data from a clinical trial are presented; see Table B.1
(p. 237) for a comprehensive list. These employ a single dataset (from the HELP study),
described in Appendix B. Readers are encouraged to download the dataset and code from
the book website. The examples demonstrate the code in action and facilitate exploration
by the reader.

xxiii
i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page xxiv — #26

i i

xxiv PREFACE TO THE FIRST EDITION

In addition to the HELP examples, a case studies and extended examples chapter uti-
lizes many of the functions, idioms and code samples introduced earlier. These include
explications of analytic and empirical power calculations, missing data methods, propensity
score analysis, sophisticated data manipulation, data gleaning from websites, map making,
simulation studies, and optimization. Entries from earlier chapters are cross-referenced to
help guide the reader.
Where to begin
We do not anticipate that the book will be read cover to cover. Instead, we hope that the
extensive indexing, cross-referencing, and worked examples will make it possible for readers
to directly find and then implement what they need. A new user should begin by reading
the first chapter, which includes a sample session and overview of the system. Experienced
users may find the case studies to be valuable as a source of ideas on problem solving in R.
Acknowledgments
We would like to thank Rob Calver, Kari Budyk, Shashi Kumar, and Sarah Morris for
their support and guidance at Informa CRC/Chapman and Hall. We also thank Ben Cowl-
ing, Stephanie Greenlaw, Tanya Hakim, Albyn Jones, Michael Lavine, Pamela Matheson,
Elizabeth Stuart, Rebbecca Wilson, and Andrew Zieffler for comments, guidance and/or
helpful suggestions on drafts of the manuscript.
Above all we greatly appreciate Julia and Sara as well as Abby, Alana, Kinari, and Sam,
for their patience and support.

Northampton, MA and Amherst, MA

February, 2010

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page 1 — #27

i i

Chapter 1

Data input and output

This chapter reviews data input and output, including reading and writing files in spread-
sheet, ASCII file, native, and foreign formats.

1.1 Input
R provides comprehensive support for data input and output. In this section we address
aspects of these tasks. Datasets are organized in dataframes (A.4.6), or connected series
of rectangular arrays, which can be saved as platform-independent objects. UNIX-style
directory delimiters (forward slash) are allowed on Windows.

1.1.1 Native dataset

Example: 7.10
load(file="dir_location/savedfile") # works on all OS including Windows
or
load(file="dir_location\\savedfile") # Windows only

Note: Forward slash is supported as a directory delimiter on all operating systems; a double
backslash is supported under Windows. The file savedfile is created by save() (see 1.2.3).
Running the command print(load(file="dir location/savedfile")) will display the
objects that are added to the workspace.

1.1.2 Fixed format text files

See 1.1.9 (read more complex fixed files) and 12.2 (read variable format files).
ds = read.table("dir_location\\file.txt", header=TRUE) # Windows only
or
ds = read.table("dir_location/file.txt", header=TRUE) # all OS (including
# Windows)
Note: Forward slash is supported as a directory delimiter on all operating systems; a double
backslash is supported under Windows. If the first row of the file includes the name of the
variables, these entries will be used to create appropriate names (reserved characters such as
‘$’ or ‘[’ are changed to ‘.’) for each of the columns in the dataset. If the first row doesn’t
include the names, the header option can be left off (or set to FALSE), and the variables

1
i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page 2 — #28

i i

2 CHAPTER 1. DATA INPUT AND OUTPUT

will be called V1, V2, . . . Vn. A limit on the number of lines to be read can be specified
through the nrows option. The read.table() function can support reading from a URL
as a filename (see 1.1.12) or browse files interactively using read.table(file.choose())
(see 4.3.7).

1.1.3 Other fixed files

See 1.1.9 (read more complex fixed files) and 12.2 (read variable format files)
Sometimes data arrives in files that are very irregular in shape. For example, there may
be a variable number of fields per line, or some data in the line may describe the remainder
of the line. In such cases, a useful generic approach is to read each line into a single character
variable, then use character variable functions (see 2.2) to extract the contents.
ds = readLines("file.txt")
or
ds = scan("file.txt")

Note: The readLines() function returns a character vector with length equal to the number
of lines read (see file()). A limit on the number of lines to be read can be specified through
the nrows option. The scan() function returns a vector, with entries separated by white
space by default. These functions read by default from standard input (see stdin() and
?connections), but can also read from a file or URL (see 1.1.12). The read.fwf() function
may also be useful for reading fixed-width files.

1.1.4 Comma-separated value (CSV) files

Example: 2.6.1
ds = read.csv("dir_location/file.csv")

Note: The stringsAsFactors option can be set to prevent automatic creation of factors
for categorical variables. A limit on the number of lines to be read can be specified through
the nrows option. The command read.csv(file.choose()) can be used to browse files
interactively (see 4.3.7). The comma-separated file can be given as a URL (see 1.1.12). The
colClasses option can be used to speed up reading large files. Caution is needed when
reading date and time variables (see 2.4).

1.1.5 Read sheets from an Excel file

library(gdata)
ds = read.xls("http://www.amherst.edu/~nhorton/r2/datasets/help.xlsx",
sheet=1)
Note: The sheet number can be provided as a number or a name.

1.1.6 Read data from R into SAS

The R package foreign includes the write.dbf() function; we recommend this as a reliable
format for extracting data from R into a SAS-ready file, though other options are possible.
Then SAS proc import can easily read the DBF file.

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page 3 — #29

i i

1.1. INPUT 3

tosas = data.frame(ds)
library(foreign)
write.dbf(tosas, "dir_location/tosas.dbf")
This can be read into SAS using the following commands:
proc import datafile="dir_location\tosas.dbf"
out=fromr dbms=dbf;
run;

1.1.7 Read data from SAS into R

library(foreign)
ds = read.dbf("dir_location/to_r.dbf")
or
library(sas7bdat)
helpfromSAS = read.sas7bdat("dir_location/help.sas7bdat")
Note: The first set of code assumes SAS has been used to write out a dataset in DBF format.
The second can be used with any SAS formatted dataset; it is based on a reverse-engineering
of the SAS dataset format, which SAS has not made public.

1.1.8 Reading datasets in other formats

Example: 6.6.1
library(foreign)
ds = read.dbf("filename.dbf") # DBase
ds = read.epiinfo("filename.epiinfo") # Epi Info
ds = read.mtp("filename.mtp") # Minitab portable worksheet
ds = read.octave("filename.octave") # Octave
ds = read.ssd("filename.ssd") # SAS version 6
ds = read.xport("filename.xport") # SAS XPORT file
ds = read.spss("filename.sav") # SPSS
ds = read.dta("filename.dta") # Stata
ds = read.systat("filename.sys") # Systat
Note: The foreign package can read Stata, Epi Info, Minitab, Octave, SPSS, and Systat
files (with the caveat that SAS files may be platform dependent). The read.ssd() function
will only work if SAS is installed on the local machine.

1.1.9 Reading more complex text files

See 1.1.2 (read fixed files) and 12.2 (read variable format files).
Text data files often contain data in special formats. One common example is date
variables. As an example below we consider the following data.

1 AGKE 08/03/1999 $10.49

2 SBKE 12/18/2002 $11.00
3 SEKK 10/23/1995 $5.00

i i

i i
 i i

“K23166” — 2015/1/28 — 9:35 — page 4 — #30

i i

4 CHAPTER 1. DATA INPUT AND OUTPUT

tmpds = read.table("file_location/filename.dat")
id = tmpds$V1
initials = tmpds$V2
datevar = as.Date(as.character(tmpds$V3), "%m/%d/%Y")
cost = as.numeric(substr(tmpds$V4, 2, 100))
ds = data.frame(id, initials, datevar, cost)
rm(tmpds, id, initials, datevar, cost)

or (for the date)

library(lubridate)
library(dplyr)
tmpds = mutate(tmpds, datevar = mdy(V3))

Note: This task is accomplished by first reading the dataset (with default names from
read.table() denoted V1 through V4). These objects can be manipulated using
as.character() to undo the default coding as factor variables, and coerced to the appropri-
ate data types. For the cost variable, the dollar signs are removed using the substr() func-
tion. Finally, the individual variables are bundled together as a dataframe. The lubridate
package includes functions to make handling date and time values easier; the mdy() function
is one of these.

1.1.10 Reading data with a variable number of words in a field

Reading data in a complex data format will generally require a tailored approach. Here
we give a relatively simple example and outline the key tools useful for reading in data in
complex formats. Suppose we have data as follows:
1 Las Vegas, NV --- 53.3 --- --- 1
2 Sacramento, CA --- 42.3 --- --- 2
3 Miami, FL --- 41.8 --- --- 3
4 Tucson, AZ --- 41.7 --- --- 4
5 Cleveland, OH --- 38.3 --- --- 5
6 Cincinnati, OH 15 36.4 --- --- 6
7 Colorado Springs, CO --- 36.1 --- --- 7
8 Memphis, TN --- 35.3 --- --- 8
8 New Orleans, LA --- 35.3 --- --- 8
10 Mesa, AZ --- 34.7 --- --- 10
11 Baltimore, MD --- 33.2 --- --- 11
12 Philadelphia, PA --- 31.7 --- --- 12
13 Salt Lake City, UT --- 31.9 17 --- 13

The --- means that the value is missing. Note two complexities here. First, fields are
delimited by both spaces and commas, where the latter separates the city from the state.
Second, cities may have names consisting of more than one word.

i i

i i
Exploring the Variety of Random
Documents with Different Content
beschouwd. Anderen gaven hetzelfde voornemen te kennen, zoodat het
duidelijk was, dat de Koning van Engeland, indien hij verkoos te blijven,
alleen zou bijgestaan worden door zoodanige vrijwilligers, als onder zulke
ontmoedigende omstandigheden zich bij het Engelsche leger zouden
voegen; voorts door de dubbelzinnige hulp van Koenraad van Montserrat,
en de krijgshaftige orden van den tempel en van St. Jan, die weliswaar
gezworen hadden, om tegen de Sarraceenen te strijden, maar ten minste
even ijverzuchtig waren op ieder Europeesch vorst, die de verovering van
Palestina zou voltooien, waar zij uit kortzichtige en baatzuchtige staatkunde
voornemens waren, eigen onafhankelijke rijken te vestigen.

Er waren niet veel redeneeringen noodig, om Richard zijn waren toestand

onder het oog te brengen; en werkelijk zat hij daar, na de eerste uitbarsting
van zijne drift, stil, met sombere blikken, gebogen hoofd, en de armen over
zijn borst gekruist, en luisterde naar de redeneering van den aartsbisschop
over de onmogelijkheid, dat hij den kruistocht kon voortzetten, indien hij
door zijne krijgsmakkers verlaten mocht worden. Zelfs onthield hij zich,
den prelaat in de rede te vallen, toen deze in gematigde bewoordingen het
waagde om er op te zinspelen, dat Richard’s eigen onstuimigheid eene
hoofdoorzaak geweest was, om de vorsten in den krijgstocht tegenzin te
doen krijgen.

„Confiteor (ik beken)—” antwoordde Richard met terneergeslagen blikken,

en een droefgeestigen glimlach, „eerwaarde vader, dat ik in zekere
opzichten het culpa mea (mijn schuld) moest zingen. Maar is het niet hard,
dat de zwakheden van mijn karakter door zulk eene kastijding bezocht
worden, dat ik om een paar uitbarstingen van natuurlijke drift veroordeeld
word, om voor mijne oogen zulk een rijken oogst van roem voor God en eer
voor de ridderschap oningezameld te laten verwelken?—Maar die zal niet
verwelken.—Bij de ziel van Willem de Veroveraar, ik wil het kruis op de
torens van Jeruzalem planten, of zij zullen het op Richard’s graf zetten!”

„Dat moogt gij doen!” zeide de prelaat—„maar geen druppel Christenbloed

worde meer in den twist vergoten.”
„Ha, gij spreekt van verdrag, heer prelaat—maar het bloed der ongeloovige
honden moet ook ophouden te stroomen”, hervatte Richard.

„Het zal roem genoeg zijn”, hernam de aartsbisschop, „van Saladin door het
geweld der wapenen en door den eerbied voor uw naam zulke voorwaarden
afgedwongen te hebben, om te gelijk het heilige Graf te herstellen, het
heilige Land voor de pelgrims te openen, hunne veiligheid door sterke
vestingen te verzekeren, en meer dan dit alles, de veiligheid der heilige Stad
te waarborgen door aan Richard den titel van Beschermvorst van Jeruzalem
te schenken.”

„Hoe!” riep Richard, terwijl zijne oogen van een ongewonen glans
schitterden.—„Ik—ik—ik de Beschermvorst der heilige Stad! de
overwinning zelve—maar dit heet overwinnen! Ik kon niet meer verwerven
—nauwelijks zooveel, dat het met eene onwillige en onverdeelde macht
verworven is.—Maar Saladin wil zeker mijne belangen in het heilige Land
handhaven?”

„Als een verbonden vorst, de gezworen bondgenoot van den machtigen

Richard”, antwoordde de prelaat—„zijn naastbestaande—zoo het mocht
toegestaan worden—door een huwelijk.”

„Door een huwelijk!” zeide Richard verbaasd, echter minder dan de prelaat
verwacht had. „Ha!—ja—Edith Plantagenet. Heb ik hiervan gedroomd?—
of heeft iemand hierover met mij gesproken? Mijn hoofd is nog zwak van
die koorts en heeft veel geleden—was het de Schot, Hakim of die heilige
kluizenaar, die van zulk een onzinnige koop gewaagde?”

„Allerwaarschijnlijkst de kluizenaar van Engaddi”, hervatte de

aartsbisschop; „want hij heeft veel in deze zaak gewerkt; en daar het
misnoegen der vorsten blijkbaar, en eene scheiding van hunne macht
onvermijdelijk is geworden, heeft hij verscheidene beraadslagingen met
Christenen en Heidenen gehouden, om zoodanigen vrede tot stand te
brengen, dat de Christenheid, ten minste voor een gedeelte, het voorwerp
van haar heiligen krijg bereikte.”
„Mijne bloedverwante aan een ongeloovige.—Ha!” riep Richard uit, terwijl
zijne oogen begonnen te fonkelen.

De prelaat haastte zich om zijne gramschap af te wenden. „Men moet

zonder twijfel eerst de toestemming van den paus verkrijgen, en de heilige
hermiet, die wel bekend te Rome is, zal met den heiligen vader
onderhandelen.”

„Hoe?—zonder dat wij eerst onze toestemming geven?” vroeg de Koning.

„Voorzeker niet”, antwoordde de bisschop op geruststellenden, vleienden

toon, „alleen met en onder uwe bijzondere goedkeuring.”

„Mijne goedkeuring om mijne bloedverwanten met een ongeloovige te doen

huwen?” zeide Richard, maar eer op een toon, die naar twijfel geleek, dan
als bepaald den voorgestelden maatregel afkeurende. „Kon ik van zulk eene
bevreding gedroomd hebben, toen ik van den voorsteven van mijne galei op
het Syrische strand sprong, gelijk een leeuw springt op zijne prooi!—En nu.
—Maar vervolg.—Ik zal met geduld toeluisteren.”

De aartsbisschop, even verheugd als verbaasd, dat hij zijne taak zoo veel
lichter vond, dan hij gevreesd had, haastte zich, om Richard de voorbeelden
van zoodanige verbintenissen in Spanje op te sommen—niet zonder
toestemming van den heiligen stoel—de onberekenbare voordeelen, die de
geheele Christenheid van de vereeniging tusschen Richard en Saladin door
zulk een heiligen band zou plukken; en bovenal sprak hij met groote
geestdrift en zalving over de waarschijnlijkheid, dat Saladin, in geval het
voorgestelde huwelijk plaats vond, zijn valsch geloof tegen het ware zou
verwisselen.

„Heeft de Sultan eenige neiging getoond, om Christen te worden?” vroeg

Richard; „als dat zoo is, dan leeft er geen Koning op aarde, dien ik de hand
van eene bloedverwante, ja van eene zuster, liever dan aan den edelen
Saladin zou schenken—ja, al kwam er een die kroon en scepter aan hare
voeten legde, en de andere haar niets had aan te bieden dan zijn goed
zwaard en beter hart.”
„Saladin heeft onze Christen leeraars gehoord,” zeide de bisschop eenigzins
ontwijkend—„mijn onwaardigen persoon—en anderen—en daar hij
geduldig luistert, en bedaard antwoordt, is het bijna niet anders mogelijk, of
hij is als een brandhout gegrepen door het vuur. Magna est veritas et
praevalebit.1—Daarenboven is de kluizenaar van Engaddi, van wiens
woorden weinige nutteloos op aarde zijn gevallen, volkomen doordrongen
van het geloof, dat er eene roeping der Sarraceenen en andere heidenen
nadert, waartoe dit huwelijk de inleiding zal zijn. Hij leest in den loop der
sterren; daar hij, onder kastijding van het vleesch, in die goddelijke oorden
vertoeft, welke de heiligen oudtijds betreden hebben, zoo is de geest van
Elia, den Tishbiet, den stichter van zijne heilige orde met hem geweest,
gelijk met den profeet Eliza, den zoon van Shaphant, toen hij zijn mantel
over hem uitspreidde.”

Koning Richard luisterde naar de redeneering van den prelaat met

neergeslagen oogen en verwarde blikken.

„Ik kan niet zeggen”, zeide hij, „hoe het met mij gesteld is; maar ik geloof,
dat deze koude raadgevingen van de Christen vorsten mij ook met eene
slaapziekte van geest hebben besmet. Er is een tijd geweest, dat, zoo een
leek mij zulk een huwelijk had voorgesteld, ik hem ter neder had gehouwen
—en dat, zoo een geestelijke dit gedaan had, ik hem als een renegaat en
baalspriester in het gezicht gespogen had—maar thans klinkt deze raad zoo
vreemd niet in mijne ooren. Want waarom zou ik geen broederschap en
verbintenis met een dapperen, rechtvaardigen en edelmoedigen Sarraceen
zoeken,—die een waardigen vijand lief heeft en vereert, alsof het een vriend
ware,—terwijl de Christen vorsten van de zijde van hun bondgenoot
afdeinzen, en de zaak van den Hemel en van eene brave ridderschap
verlaten?—Maar ik wil geduldig blijven en niet aan hem denken. Slechts
nog ééne poging wil ik doen, om, zoo mogelijk, deze dappere broederschap
bijeen te houden; en zoo die mislukt, heer aartsbisschop, dan zullen wij te
zamen over uw raad spreken, dien ik voor het tegenwoordige noch
aanneem, noch geheel verwerpt. Laat ons naar de raadsvergadering gaan,
mylord—het uur roept ons. Gij zegt, dat Richard driftig en trotsch is—gij
zult zien, dat hij zich, even als de bescheiden braamplant, waaraan hij zijn
bijnaam ontleent, vernedert.”
Met behulp van zijne kamerdienaars kleedde de Koning zich haastig in een
wambuis en een mantel van donkere en effen kleur; en zonder eenig teeken
van koninklijke waardigheid, behalve een gouden band om zijn hoofd,
spoedde hij zich met den aartsbisschop van Tyrus naar de raadsvergadering,
die slechts op zijne tegenwoordigheid wachtte om hare zitting te beginnen.

Voor de raadsvergadering was eene ruime tent bestemd, vóór welke de

groote banier van het kruis ontplooid was. Daarenboven stond er nog eene
andere, waarop was afgebeeld eene knielende vrouw met loshangende
haren en onordelijke kleeding, die de verlaten en verdrukte kerk van
Jeruzalem verbeelden moest, met het opschrift: Affictae sponsae ne
obliviscaris.2 Met zorg gekozen wachten stonden allen op een afstand van
deze tent, uit vrees, dat de woordenwisselingen, die somtijds van luiden en
stormigen aard waren, andere ooren mochten bereiken, dan die, voor wie zij
bestemd waren.

Hier waren dan de vorsten van den kruistocht vergaderd, en wachtten

Richard’s komst. Zelfs dien korten tijd, dat hij wegbleef, strekten hem bij
zijne vijanden tot nadeel, daar er talrijke voorbeelden van zijn hoogmoed en
onbehoorlijke aanmatiging van macht ter tafel gebracht werden, waarbij
zelfs het korte verwijl, dat hij veroorzaakte werd aangehaald. Men trachtte
elkander in deze ongunstige meening te versterken, en ieder haalde de door
hem ondergane beleediging aan, door de kleinste omstandigheden in den
strengsten zin uit te leggen. En dit alles geschiedde mogelijk alleen slechts,
omdat zij een instinktmatigen eerbied voor den Koning van Engeland
gevoelden, dien het de grootste inspanning kostte om te overwinnen.

Zij hadden daarom bepaald, dat zij hem bij zijn binnentreden met weinig
meer opmerkzaamheid zouden ontvangen en met niet meer achting dan
volstrekt noodzakelijk was, om binnen de grenzen van het koude
ceremoniëel te blijven. Maar toen zij die edele gestalte aanschouwden, dat
vorstelijk gelaat, dat door zijn laatste ziekte een weinig verbleekt was—dat
oog, dat de minnezangers de schitterde ster van den strijd en de
overwinning genoemd hadden, toen zij zijne daden, die menschelijke kracht
en dapperheid te boven gingen, in hunne gedachten terug riepen, stonden zij
allen—zelfs de naijverige Koning van Frankrijk en de norsche en
beleedigde hertog van Oostenrijk—te gelijk op, en de vergaderde vorsten
barstten eenstemmig uit in de kreet: „God beware Koning Richard van
Engeland!—Lang leve de dappere Leeuwenhart!”

Met een gelaat, vrij en open als de zomerzon, als zij boven de kimmen rijst,
dankte Richard naar alle zijden, en wenschte zich zelven geluk, dat hij zich
op nieuw te midden van zijne koninklijke mede-kruisvaarders bevond.

„Slechts weinige woorden wensch ik te zeggen”, aldus wendde hij zich tot
de vergadering, „ofschoon over een zoo onwaardig voorwerp, als mij
zelven, zelfs met gevaar, om voor eenige oogenblikken uwe
beraadslagingen over het welzijn van het Christendom en de bevordering
van uwe heilige onderneming op te houden.”

De vergaderde vorsten hernamen hunne plaatsen en er ontstond eene diepe

stilte.

„Deze dag”, vervolgde de Koning van Engeland, „is een hooge feestdag
voor de kerk; en het past alleszins aan de Christenen op zulk een tijd, om
zich met hunne broeders te verzoenen, en elkander hunne misslagen te
belijden. Edele vorsten, en vaders van deze heilige onderneming, Richard is
een krijgsman—zijne hand is altijd vlugger dan zijn tong—en zijne tong is
maar al te weinig aan de ruwe taal van zijn beroep gewend. Maar ziet om
Plantagenet’s haastige gezegden en onoverdachte daden niet van de edele
zaak der verlossing van Palestina af—werpt aardschen roem en eeuwig heil
niet weg, die hier te winnen zijn, zoo de mensch die ooit winnen kan, omdat
de soldaat haastig in het handelen, en zijne taal zoo hard is, als het zwaard,
dat hij van zijne kindsheid af gedragen heeft. Zoo Richard tegen een van u
lieden misdaan heeft, zal hij door woorden en daden voldoening geven.—
Edele broeder van Frankrijk, ben ik ongelukkig genoeg geweest, om u te
beleedigen?”

„Zijne Majesteit van Frankrijk heeft geene verzoening met die van
Engeland te zoeken”, antwoordde Filips met koninklijke waardigheid; „en
welk besluit ik ook ten opzichte van de voortzetting dezer onderneming
moge nemen, dit zal van redenen afhangen, die met den staat van mijn
eigen koninkrijk in verband staan, en zeker niet van ijverzucht of haat tegen
mijn koninklijken en zeer dapperen broeder.”

„Oostenrijk”, vervolgde Richard, met eene vermenging van vrijmoedigheid

en waardigheid op den Aartshertog toegaande, terwijl Leopold, als het ware
onwillekeurig, van zijn zetel opstond, en als een automaat, wiens
bewegingen van een drijfveer buiten haar zelven afhingen,—„Oostenrijk
denkt, dat hij reden heeft, om op Engeland vertoornd te zijn, Engeland, dat
hij reden heeft, om over Oostenrijk te klagen. Laten zij wederzijds hunne
vergiffenis wisselen, opdat de vrede van Europa en de eendracht van dit
leger ongestoord blijve. Wij zijn thans gezamenlijke verdedigers van eene
roemrijker banier, dan er ooit eene voor een aardschen vorst wapperde, de
banier des Heils zelve—laat er derhalve geen strijd tusschen ons zijn
wegens het zinnebeeld van onze bloot aardsche waardigheden; maar laat
Leopold het vaandel van Engeland teruggeven, indien hij het in zijne macht
heeft, en Richard zal, ofschoon om geene andere beweegreden dan zijne
liefde voor de heilige kerk, zeggen, dat hij berouw heeft over de drift,
waarmede hij den Oostenrijkschen standaard beschimpt heeft.”
De Aartshertog stond stil, norsch en ontevreden, met zijne oogen op den
grond gevestigd, en zijn gelaat gerimpeld van onderdrukt misnoegen, dat
ontzag met ruwheid vermengd hem belette met woorden uit te drukken.

De Patriarch van Jeruzalem haastte zich, om het onrustbarende stilzwijgen

af te breken, en getuigenis namens den Aartshertog van Oostenrijk af te
leggen, dat hij zich door een plechtigen eed van elke rechtstreeksche of
zijdelingsche bekendheid met de aanranding tegen de banier van Engeland
gezuiverd had.

„Dan hebben wij den edelen Aartshertog te grooter onrecht aangedaan”,

zeide Richard, „en terwijl wij hem vergiffenis vragen, omdat wij hem eene
zoo lafhartige beleediging te last gelegd hebben, strekken wij de hand naar
hem uit tot een teeken van vernieuwden vrede en herstelde vriendschap.—
Maar wat is dit? Oostenrijk weigert onze ontbloote hand, even als te voren
onzen ijzeren handschoen. Hoe! Zullen wij zijn deelgenoot in vrede noch
zijne tegenpartij in oorlog zijn? Welaan, het zij zoo; wij zullen de
minachting, waarmede hij ons behandelt, beschouwen als eene boete voor
al wat wij in de drift des bloeds tegen hem gedaan hebben, en zullen dus de
rekening tusschen ons beiden voor vereffend houden.”

Dit zeggende wendde hij zich van den Aartshertog af met een voorkomen
van waardigheid veeleer dan verachting, terwijl de Oostenrijker naar het
scheen, evenzeer door de verwijdering uit zijne oogen verlicht werd, als een
norsche ondeugende schoolknaap, als zich de blik van zijn strengen
schoolmeester van hem afwendt.

„Edele graaf van Champagne—vorstelijke markies van Montserrat—

dappere grootmeester der Tempeliers—ik sta hier als een boeteling in den
biechtstoel. Heeft iemand van u eene beschuldiging tegen mij in te brengen,
of voldoening van mij te vragen?”

„Ik weet niet, waarop wij er eenige zouden kunnen gronden”, antwoordde
de welbespraakte Koenraad, „behalve dat de Koning van Engeland zijne
arme wapenbroeders al den krijgsroem ontrooft, dien zij gehoopt hadden, in
dezen krijgstocht te winnen.”
„Mijne beschuldiging”, zeide de grootmeester der Tempeliers, „zoo ik
geroepen wordt om er eene te doen, is ernstiger en ligt dieper, dan die van
den markies van Montserrat. Misschien wordt het mij, als een krijgshaftigen
monnik, kwalijk genomen, dat ik mijne stem verhef, waar zoo vele edele
vorsten het stilzwijgen bewaren; maar het betreft ons geheele leger, en niet
het minst dezen edelen Koning van Engeland, dat hij voor zijn aangezicht
die aantijgingen hoort, waarmede hij meer dan genoeg gedurende zijne
afwezigheid overladen wordt. Wij prijzen en eeren den moed en de hooge
voortreffelijkheid van den Koning van Engeland; maar het smart ons, dat
hij, bij alle gelegenheden een voorrang en eene meerderheid boven ons
aanneemt, waaraan het onafhankelijken vorsten niet past zich te
onderwerpen. Veel konden wij vrijwillig aan zijne dapperheid, zijn ijver,
zijn rijkdom en zijne macht toegeven; maar hij, die alles als een recht grijpt,
en niets overlaat om uit inschikkelijkheid en gunst te schenken, verlaagt ons
van bondgenooten tot dienaars en vasallen, en bezoedelt, in de oogen van
onze soldaten en onderdanen, den glans van ons gezag, dat wij niet langer
onafhankelijk uitoefenen. Daar Koning Richard de waarheid van ons
gevraagd heeft, moet hij noch verwonderd noch vertoornd worden, wanneer
hij een man hoort, wien de wereldsche pracht verboden en voor wien
aardsch gezag niets is, behalve in zoover dit den voorspoed van Gods
tempel en de bestrijding bevordert van den leeuw, die rondgaat, om te
zoeken, wien hij kan verslinden,—wanneer hij zulk een man, zeg ik, hem
tot antwoord op zijne vraag de waarheid hoort zeggen. En deze wordt,
terwijl ik spreek, door het hart zelf van allen, die mij hooren, bevestigd, al
verstikt ook de eerbied hunne stem.”

Richard bloosde sterk, terwijl de grootmeester dezen rechtstreekschen en

onbewimpelden aanval op zijn gedrag deed, en het goedkeurend gemor, dat
daarop volgde, toonde duidelijk, dat bijna allen, die tegenwoordig waren, de
juistheid van de beschuldiging erkenden. Verbitterd en tevens
verootmoedigd, voorzag hij echter, dat hij, door zich aan zijne onstuimigen
toorn over te geven, den koelen en listigen beschuldiger het voordeel zou
geven, hetwelk te verkrijgen het voornaamste doel van den Tempelier was.
Hij zweeg derhalve met groote inspanning, totdat hij een pater noster had
opgezegd, wat de weg was, dien zijn biechtvader hem had aangewezen te
volgen, wanneer de gramschap op het punt was de overhand op hem te
krijgen. De Koning sprak vervolgens met kalmte, ofschoon op verbitterden
toon, inzonderheid in den aanvang.

„En is het dan inderdaad zoo? En geven zich onze broeders zoo veel
moeite, om de zwakheden van ons aangeboren karakter en de onbeschaafde
driften van onzen ijver op te merken, die mij somtijds kunnen aangespoord
hebben, om bevelen te geven, wanneer er weinig tijd was om te raadplegen.
Ik kon niet denken, dat toevallige en onopzettelijke beleedigingen, als de
mijne, zulke diepe wortels schieten konden in de harten van mijne
bondgenooten in deze allerheiligste zaak, dat zij om mijnentwil de hand van
den ploeg zouden trekken, daar de vore bijna aan het einde was; dat zij om
mijnentwil zich van het rechtstreeksche pad naar Jeruzalem zouden
afwenden, dat hunne zwaarden hun geopend hebben. Ik heb ten onrechte
gedacht, dat mijne kleine diensten zwaarder zouden gewogen hebben dan
mijne onbedachte dwalingen—dat, zoo men zich herinnerde, dat ik bij een
aanval mij aan de spits stelde, men niet vergeten zou, dat ik altijd de laatste
bij een terugtocht was—dat, zoo ik mijne banier op de veroverde velden
plantte, dit al het voordeel was, dat ik zocht, terwijl anderen den buit
verdeelden. Ik mag dan de veroverde stad naar mijn naam genoemd hebben,
maar ik liet aan anderen het gebied over. Zoo ik volhardend in het geven
van stouten raad geweest ben, heb ik, dunkt mij, noch mijn eigen bloed
noch dat van mijn volk gespaard, om even stout ten uitvoer te brengen. Of
indien ik, in de snelheid van den marsch of slag een bevel over de soldaten
van anderen op mij genomen heb, dan zijn zij ook altijd als de mijne
behandeld geworden, wanneer ik van mijn rijkdom de levens- en
geneesmiddelen kocht, die hunne eigen vorsten hun niet verschaffen
konden.—Maar ik schaam mij, u te herinneren aan hetgeen allen op mij
zelven na schijnen vergeten te hebben.—Laat ons liever voorwaarts zien op
de maatregelen in de toekomst te nemen; en gelooft mij, mijne broederen”,
vervolgde hij, terwijl zijn gelaat van geestdrift gloeide, „dan zult gij noch
de trots, noch de gramschap, noch de eerzucht van Richard als een
struikelblok op het pad vinden, waar godsdienst en roem u, als met de
bazuin van den aartsengel, roepen. O, neen, neen! Nooit zou ik de
gedachten overleven, dat mijne gebreken en zwakheden de middelen waren
geweest, om deze schoone samenkomst van vergaderde vorsten te doen
uiteen gaan. Ik zou mij de linkerhand met de rechter afhouwen, indien dit
mijne oprechtheid kon bewijzen. Ik wil vrijwillig van elk recht afzien om
het bevel in het leger te voeren, zelfs over mijne eigen onderdanen. Zij
zullen door zoodanige vorsten, als gij benoemen zult, aangevoerd worden,
en hun Koning, die steeds maar al te zeer genegen is, om den staf van
aanvoerder met de lans van den avonturier te verwisselen, zal onder de
banier van Beau-Séant bij de Tempeliers—ja, onder die van Oostenrijk
dienen, zoo Oostenrijk een dapper man tot aanvoerder van zijne troepen wil
benoemen. Of, indien gij zelf dezen oorlog moede zijt, en voelt, dat uwe
wapenrusting uwe teedere lichamen drukt, laat dan aan Richard slechts een
tien of vijftien duizend van uw soldaten, om uwe gelofte te vervullen, en
wanneer Sion veroverd is”, riep hij uit, terwijl hij zijne hand ophief, alsof
hij de banier van het kruis over Jeruzalem uitbreidde, „wanneer Sion
veroverd is, dan zullen wij op zijne poorten niet den naam van Richard
Plantagenet schrijven, maar dien van de edelmoedige vorsten, die hem de
middelen ter verovering toevertrouwden!”

De ruwe welsprekendheid en duidelijke woorden van den krijgshaftigen

monarch wekten op eens den gezonken moed der kruisvaarders op,
verlevendigde hunne vroomheid, en hunne aandacht op het hoofddoel van
den krijgstocht vestigende, bloosden zij voor het meerendeel, omdat zij
door zulke geringe redenen van klagen, als hen eerst vervulden, bewogen
waren geworden. Het eene oog ontvlamde het andere, de eene stem
moedigde de andere aan. Zij hieven, als het ware eenstemmig, den
oorlogskreet weder aan, die bij de toespraak van Peter den kluizenaar
weergalmde, en zij riepen luid: „voer ons aan, dappere Leeuwenhart—
niemand is zoo waardig aan te voeren, waar dappere mannen volgen. Voer
ons aan—naar Jeruzalem—naar Jeruzalem—het is Gods wil—het is Gods
wil!—Gezegend is hij, die zijn arm tot de vervulling zal leenen!”

Dit zoo plotseling en algemeen aangeheven geschreeuw liet zich hooren tot
buiten den kring van schildwachten, die de tent van de raadsvergadering
bewaakten, en verspreidde zich onder de soldaten van het leger, die, traag
geworden en ontmoedigd door ziekten en klimaat, even als hunne
opperhoofden, den moed begonnen te verliezen. Maar de wederverschijning
van Richard in hernieuwde kracht en de welbekende kreet, die uit de
vergadering der vorsten voortkwam, ontvlamde eensklaps hunne geestdrift
weder, en duizenden en tienduizenden antwoordden met dezelfde kreten
van: „Sion, Sion!—Oorlog, oorlog!—Dadelijk ten strijde tegen de
ongeloovigen! Het is Gods wil—het is Gods wil!”

De kreten van buiten verhoogden op hare beurt het vuur, dat binnen de tent
heerschte. Zij, die niet in werkelijkheid door de vlam waren aangetast,
vreesden, ten minste voor dit oogenblik koeler te schijnen dan anderen.
Men sprak van niets anders meer dan van een stouten aanval op Jeruzalem
bij het einde van den wapenstilstand, en de maatregelen, die men intusschen
voor het verzorgen en voltallig maken van het leger nemen moest. De
raadsvergadering scheidde, alle leden ervan, naar het scheen, met hetzelfde
voornemen,—dat echter spoedig in den boezem der meesten verdoofde, en
nooit in dien van anderen bestond.

Onder de laatsten behoorden de markies Koenraad en de grootmeester der

Tempeliers, die zich, misnoegd en ontevreden over de gebeurtenissen van
den dag, te zamen naar hunne tenten begaven.

„Ik heb het u altijd wel gezegd,” zeide de laatste, met den kouden
sardonischen glimlach, die hem eigen was, „dat Richard door de listige
netten, die gij hem gespannen hadt, zou heenbreken, als een leeuw door een
spinneweb. Gij ziet, dat hij slechts te spreken heeft, en zijn adem beweegt
deze loszinnige dwazen even gemakkelijk, als de dwarrelwind verspreid
stroo opneemt en naar zijn goedvinden bij elkander werpt, of uiteen drijft.”

„Wanneer de wind voorbij is”, antwoordde Koenraad, „dan zal het stroo, dat
hij door zijn adem opjoeg, weder rustig op den grond gaan liggen.”

„Maar weet gij bovendien niet,” hernam de Tempelier, „dat, zoo dit nieuwe
voornemen van verovering zal opgegeven zijn en voorbijgegaan, en ieder
machtig vorst weder aan de eenige leiding zal overgegeven worden, die zijn
eigen bekrompen hersenen hem kunnen verschaffen, toch Richard door
verdrag Koning van Jeruzalem zal worden, en dat vredesverdrag met den
Sultan zal sluiten, hetwelk gij meendet, dat hij zoo gereedelijk zou van de
hand wijzen.”
„Nu, bij Mahomed en Termagaunt, want Christen eeden zijn uit de mode”,
zeide Koenraad, „zegt gij, dat de trotsche Koning van Engeland zijn bloed
met dat van een heidenschen Sultan zou vermengen?—Mijn staatkundig
doorzicht heeft dat hulpmiddel aangebracht om hem de geheele
onderhandeling tot een gruwel te maken.—Het zou even erg voor ons zijn,
zoo hij onze meester werd door een verdrag, als wanneer hij dit door de
overwinning werd.”

„Uwe staatkunde heeft het verterings vermogen van Richard zeer slecht
berekend”, antwoordde de Tempelier, „ik ken zijn gemoed door een wenk
van den aartsbisschop.—En dan uw meesterstreek met gindsche banier—
die is voorbijgegaan met niet meer eerbied, dan twee ellen geborduurde
zijde verdienden. Markies Koenraad, uw vernuft begint te falen.—Ik zal
niet langer op uwe fijn gesponnen maatregelen vertrouwen, maar mijn eigen
beproeven.—Kent gij de lieden niet, welke de Sarraceenen Charegieten
noemen?”

„Zeker ken ik die”, antwoordde de markies; „het zijn wanhopende,

dolzinnige dwepers, die hun leven aan de bevordering van den Godsdienst
toewijden—ongeveer gelijk de Tempeliers—alleen weet men niet, dat zij
ooit halverwege hunne roeping blijven staan.”

„Scherts niet”, hernam de monnik ernstig. „Verneem, dat een van deze
lieden, in zijne bloedige gelofte, den naam van dien eiland-Keizer heeft
genoemd, om hem als den hoofdvijand van het Mahomedaansch geloof neer
te houwen.”

„Een zeer oordeelkundig Heiden, zeide Koenraad. „Mahomed schenke hem

zijn paradijs tot belooning!”

„Hij werd door een van onze knapen in het kamp gevat, en, in een bijzonder
verhoor, bekende hij mij zijn vast en bepaald voornemen.”

„Nu vergeve de Hemel degenen, welke het voornemen van dezen zeer
verstandigen Charegiet belet hebben”, antwoordde Koenraad.
„Hij is mijn gevangene,” voegde de Tempelier er bij, „en van allen omgang
met anderen afgesloten, zooals gij begrijpen kunt—maar de gevangenissen
zijn wel eens opengebroken.”

„De ketenen afgeworpen, en gevangenen ontsnapt—” hervatte de markies.

„Er is een oud spreekwoord dat zegt: er is geene zekere gevangenis, behalve
het graf.”

„Als hij los is, hervat hij zijn streven—want het is de aard van deze soort
van bloedhonden, dat zij nooit het spoor verlaten van de prooi, die zij eens
geroken nebben.”

„Zeg er niets meer van”, zeide de markies; „ik doorzie uwe staatkunde—zij
is verschrikkelijk, maar de nood is dringend.”

„Ik heb u dit alleen gezegd, opdat gij op uwe hoede mocht zijn, want het
oproer zal verschrikkelijk wezen: en men weet niet, op wien de Engelschen
hunne woede zullen koelen.—En er is nog een ander gevaar—mijn page is
van de besluiten van dezen Charegiet onderricht,” vervolgde de Tempelier;
„en bovendien is hij een gevoelige, eigenzinnige gek, van wien ik wel
wenschte ontslagen te zijn, daar hij mij dwarsboomt, omdat hij door zijne
eigen oogen en niet door de mijne wil zien. Maar onze heilige orde geeft
mij de kracht om zulk een ongemak te verhelpen. Of wacht—de Sarraceen
kan een goede dolk in zijne cel vinden, en ik sta er voor in, dat hij dien
gebruikt, als hij uitbreekt, hetgeen zeker zal gebeuren, zoodra de page met
zijn voedsel binnentreedt.”

„Het zal aan de zaak eene kleur geven”, zeide Koenraad; „echter ….”

„Echter en maar”, hervatte de Tempelier, „zijn woorden voor dwazen; wijze

lieden aarzelen niet en treden niet terug; zij besluiten en voeren uit.”

1 Groot is de waarheid en zij zal zegevieren. ↑

2 Vergeet de bedrukte bruid niet. ↑
 HOOFDSTUK XX.
Als de leeuw, in de wetten der schoonheid gevangen
Deemoedig den kop buigt, zijn manen laat hangen
Zijn klauw zijne macht op den vijand verzaakt,
Wordt Hercules knots tot een spinrok gemaakt
En spint hij terwil van Omphale.

Anonymus

Toen Richard, die, zonder het te vermoeden, het voorwerp was van het
zwarte verraad, dat wij aan het einde van het vorige hoofdstuk verhaald
hebben, voor het oogenblik althans, de zegepralende vereeniging van de ten
kruistocht getrokken vorsten bewerkstelligd had, ten einde den oorlog met
kracht voort te zetten, was zijne eerste zorg om de rust in zijn eigen
huisgezin te herstellen. Nu hij bedaarder kon oordeelen, wilde hij
nauwkeurig de omstandigheden onderzoeken, die tot het verlies van zijne
banier aanleiding gegeven hadden, alsmede den aard en de mate van
verstandhouding tusschen zijne bloedverwante Edith en den verbannen
Schotschen avonturier.

Met dit doel werden de Koningin en hare hofdames door een bezoek van sir
Thomas de Vaux verschrikt, die verzocht, dat lady Calista van Montgaillard,
de eerste kamerdame der Koningin, terstond bij Koning Richard zou
verschijnen.

„Wat zal ik zeggen, Mevrouw?” vroeg de sidderende freule de Koningin.

„Hij zal ons allen vermoorden.”

„Vrees niet freule,” antwoordde de Vaux. „Zijne Majesteit heeft het leven
van den grootsten beleediger, den Schotschen ridder, gespaard en hem aan
den Moorschen geneesheer ten geschenke gegeven—hij zal niet streng
jegens eene dame zijn, al heeft zij ook een misslag begaan.”
„Bedenk eenig listig verhaal meisje,” zeide Berengaria. „Mijn gemaal heeft
te weinig tijd, om onderzoek naar de waarheid te doen.”

„Verhaal het voorval, zoo als het werkelijk geschied is,” zeide Edith, „of ik
verhaal het voor u.”

„Met de genadige toestemming van Uwe Majesteit,” hernam de Vaux, „mij

dunkt lady Edith geeft een goeden raad; want ofschoon Koning Richard wel
wil gelooven, al wat uwe Genade behaagt hem te zeggen, betwijfel ik het
toch, of hij dezelfde inschikkelijkheid voor lady Calista zal hebben, en
inzonderheid in deze zaak.”

„Mylord van Gilsland heeft gelijk,” hervatte lady Calista, zeer ongerust
over het onderzoek, dat plaats zou hebben; „en bovendien, al had ik
tegenwoordigheid van geest om eene waarschijnlijke geschiedenis te
smeden, toch zou ik, op mijn woord, den moed niet hebben, om die te
verhalen.”

In deze oprechte stemming werd lady Calista door de Vaux naar den Koning
geleid, en hier legde zij, zoo als zij zich had voorgenomen, eene volledige
bekentenis af omtrent het middel waardoor de ongelukkigen ridder van den
Luipaard overgehaald was, om zijn post te verlaten. Zij verontschuldigde
lady Edith, die, zoo als zij wel begreep, niet in gebreke zou blijven zich
zelve te verschoonen, en legde den vollen last op de Koningin, hare
meesteres, wier deel in de grap, zoo als zij wel wist, het meest vergeeflijk in
de oogen van Leeuwenhart zou schijnen. Inderdaad was Richard een
liefhebbend, ja bijna een verwijfd echtgenoot. De eerste uitbarsting van
zijne gramschap was sinds lang voorbij, en hij was niet genegen om streng
te berispen, wat niet meer veranderd kon worden. De listige lady Calista,
die van hare vroegste kindsheid af gewoon was om de intriges van een hof
op te diepen, en de blijken van den wil van een vorst gade te slaan, ijlde met
de snelheid van een kieviet naar de Koningin terug, belast met des Konings
bevelen, dat zij weldra een bezoek van hem te verwachten had. Hierbij
voegde de hofdame een verklaring, op hare eigen opmerking gegrond,
strekkende, om aan te toonen, dat Richard juist zoo veel gestrengheid
wenschte te behouden, dat het zijne koninklijke gemalin tot berouw over
hare scherts kon brengen, en dan zijne genadige vergiffenis uit te strekken
over haar en alle, die daaraan deel genomen hadden.

„Waait de wind uit dien hoek, meisje,” riep de Koningin, door deze
boodschap vrij wat verlicht, „geloof mij, dat, hoe groot veldheer Richard
ook is, hij het moeilijk zal vinden, om ons in deze zaak schrik aan te jagen;
en dat, zoo als de herders in de Pyreneën van mijn vaderland gewoon zijn te
zeggen, menig een om de wol komt, en geschoren weder heen gaat.”

Koningin Berengaria, na zich van al hetgeen Calista haar zeggen kon, op de

hoogte te hebben gesteld, kleedde zich in het gewaad, dat haar het best
stond, en wachtte met vertrouwen de komst van den heldhaftigen Richard
af.

Hij kwam en bevond zich in den toestand van een vorst, die in een gewest
komt, dat hem beleedigd heeft, in het vertrouwen, dat hij slechts een verwijt
zal behoeven uit te spreken, en de betuiging van zijne onderwerping te
ontvangen, wanneer hij het onverwacht in een toestand van volkomen
wantrouwen en oproer vindt. Berengaria kende zeer goed de macht van hare
bekoorlijkheden, en de grootheid van Richard’s liefde, en zij was zeker, dat
zij een goed verdrag sluiten zou, zoodra de eerste vreeselijke uitbarsting
van zijn toorn zonder nadeel zou doorstaan zijn. Wel verre van te luisteren
naar het voorgenomen verwijt van den Koning, dat de lichtvaardigheid van
haar gedrag met recht verdiend had, verontschuldigde, ja verdedigde zij
zelfs, als eene onschuldige grap, de daad waarvan zij beschuldigd werd. Zij
ontkende inderdaad, met vele fraaie wendingen, dat zij Nebectamus bepaald
bevolen had, om den ridder verder te lokken dan tot den rand van den
heuvel, waarop hij de wacht hield—en dit was ook inderdaad in zoo ver
waar, dat zij niet voornemens geweest was, om sir Kenneth in hare tent te
doen brengen.—Was zij reeds welsprekend in het voordragen van hare
verdediging, de Koningin was dit nog veel meer, toen zij Richard
onvriendelijkheid ten laste legde, omdat hij haar zulk een gering geschenk,
als het leven van een ongelukkigen ridder geweigerd had, die, door hare
ondoordachte grap, aan de straf van de krijgswet was blootgesteld. Zij
weende en snikte, terwijl zij over de hardnekkigheid van haar gemaal in dit
opzicht uitweidde, als eene gestrengheid, die haar voor haar geheele leven
ongelukkig zou hebben gemaakt, zoo dikwijls zij er aan denken zou, dat zij
onopzettelijk van verre de aanleidende oorzaak tot zulk een treurspel
gegeven had. Het gezicht van het vermoorde slachtoffer zou haar in hare
droomen beangstigd hebben—zelfs kon, voor zoo ver zij wist, daar zulke
dingen dikwijls gebeurden, terwijl zij waakte, zijn geest wezenlijk bij hare
sponde gestaan hebben. Aan al deze kwellingen des gemoeds was zij alleen
blootgesteld door de gestrengheid van een man, die, terwijl hij voorgaf door
haar minsten blik betooverd te worden, eene daad van ellendige wraak niet
wilde nalaten, al moest de uitslag haar dan ook ongelukkig maken.

Deze geheele stroom van vrouwelijke welsprekendheid ging met de gewone

argumenten van tranen en zuchten gepaard, en werd op zulk een toon en
met zulke gebaren geuit, dat zij schenen te bewijzen, dat de gramschap van
de Koningin noch uit hoogmoed noch uit kwade luim sproot, maar uit het
gekrenkt gevoel, dat zij door haar echtgenoot minder werd geschat, dan zij
verwacht had.

De goede Koning Richard was in de hoogste mate verlegen. Hij trachtte te

vergeefs met eene vrouw te redeneeren, die zooveel van hem hield, dat zij
niet in staat was, om naar bewijzen te luisteren. Ook kon hij niet over zich
verkrijgen om zijn wettig gezag te doen gelden tegen zulk een schoon
wezen, bij haar onverstandig misnoegen. Hij werd daarom genoodzaakt,
verdedigender wijze te werk te gaan; hij trachtte door zachte woorden haar
achterdocht uit den weg te ruimen, en haar ongenoegen tot kalmte te
brengen, en herinnerde haar, dat zij niet op het verledene met gedachten van
berouw of bovenmatige vrees behoefde terug te zien, daar sir Kenneth
leefde en behouden was, en hij hem aan den grooten Arabischen geneesheer
geschonken had, die zeker beter dan eenig mensch zou weten hem in het
leven te houden. Maar dit scheen de felste wonde van allen, en de smart der
Koningin werd vernieuwd door het denkbeeld, dat een Sarraceen—een
geneesheer—een geschenk ontvangen had, waarvoor zij blootshoofds en
met gebogen knie haar gemaal te vergeefs gesmeekt had. Bij deze nieuwe
beschuldiging begon Richard bijna het geduld te verliezen, en hij zeide op
ernstigen toon: „Berengaria, die geneesheer redde mij het leven. Zoo dit van
eenige waarde in uwe oogen is, zult gij hem de eenige belooning niet
benijden, die ik hem bewegen kon aan te nemen.”
De Koningin was bevredigd, daar zij haar misnoegen tot op de uiterste
grenzen van hare veiligheid gedreven had.

„Mijn Richard,” zeide zij, „waarom hebt gij dien wijzen man niet bij mij
gebracht, opdat Engeland’s Koningin toonen kon, hoe zij den man achtte,
die de lamp der ridderschap, den roem van Engeland en het licht van het
leven en de hoop der arme Berengaria van den dood kon redden?”

Hiermede was de huwelijkstwist ten einde; maar opdat de gerechtigheid

toch voldaan zou worden, kwamen de Koning en de Koningin overeen, om
de geheele schuld op den bode Nebectamus te leggen, die—daar de
Koningin zijne grappen moede begon te worden—met zijne koninklijke
echtgenoote Guenevra veroordeeld werd, om van het hof verbannen te
worden. De ongelukkige dwerg ontging eene andere kastijding alleen door
de verzekering der Koningin, dat hij reeds eene lichamelijke straf
ondergaan had. Er werd verder besloten, dat, daar er binnen kort een
afgevaardigde van den raad, om de vijandelijkheden te hervatten, zoodra de
wapenstilstand ten einde was, en Richard voornemens was den Sultan een
geschenk van waarde te zenden, uit erkentelijkheid voor de hooge weldaad,
die hij van de diensten van El Hakim ontvangen had, de twee ongelukkige
schepsels als rariteiten daarbij gevoegd zouden worden. En inderdaad
waren zij door hun zeer zonderling voorkomen en den treurigen toestand
van hun verstand, geschenken, die zeer wel door den eenen vorst aan den
anderen konden gedaan worden.

Richard had dien dag nog een anderen vrouwelijken storm te doorstaan;
maar hij ging dien in vergelijking met den vorigen met onverschilligheid te
gemoet. Want mocht Edith schoon zijn en door haren koninklijken
bloedverwant hoog geschat worden,—ja, had zij door zijne onrechtvaardige
vermoedens inderdaad de beleediging geleden, waarover Berengaria slechts
veinsde te klagen, zij was noch Richard’s gemalin noch zijne beminde, en
hij vreesde hare verwijten, ofschoon op rede gegrond, minder dan die der
Koningin, al waren deze onrechtvaardig en hersenschimmig. Toen hij haar
het verzoek had doen toekomen, om haar alleen te spreken, werd hij in haar
vertrek geleid, aan dat der Koningin grenzende, terwijl twee Koptische
slavinnen gedurende de bijeenkomst in den uitersten hoek op hare knieën
bleven liggen. Een dunne zwarte sluier hulde in zijne ruime plooi de ranke
en schoone gedaante der hooggeboren maagd, en zij droeg geen vrouwelijk
sieraad van welken aard ook. Zij stond op en maakte een diepe neiging,
toen Richard binnentrad, daarop hernam zij hare plaats op zijn bevel, en
wachtte, toen hij zich naast haar neergezet had, zonder een woord te uiten,
totdat hij haar daartoe verlof zou geven.

Richard, wiens gewoonte het was, vertrouwelijk met Edith te zijn, zoo als
hunne bloedverwantschap medebracht, voelde dat deze ontvangst koel was,
en opende het gesprek met eenige verlegenheid.

„Onze schoone nicht,” zeide hij eindelijk, „is boos op ons; en wij bekennen,
dat ernstige omstandigheden ons bewogen hebben, om haar, zonder grond,
van een daad te verdenken, die geheel in strijd was met het gedrag haar
leven lang door haar gevolgd. Maar zoo lang wij in dit nevelig dal der
menschheid wandelen, zullen wij schaduwen voor wezenlijke dingen
houden. Kan mijne schoone nicht haar eenigszins heftigen bloedverwant,
Richard, niet vergeven?”

„Wie kan vergeving aan Richard weigeren,” antwoordde Edith, „als Richard
vergiffenis van den Koning kan krijgen?”

„Kom, nicht,” hernam Leeuwenhart, „dit is alles te plechtstatig. Bij onze

heilige Maagd, zulk een droefgeestig gelaat!—En deze ruime zwarte sluier
zou de menschen doen denken, dat gij eerst onlangs weduwe geworden
waart, of ten minste een verloofde verloren hadt. Schep moed—gij hebt
zeker gehoord, dat er geene wezenlijke reden tot droefheid is.—Waarom
draagt gij dan het kleed van rouw?”

„Voor de verloren eer van Plantagenet—voor den roem, die het huis mijns
vaders verlaten heeft.”

Richard fronste het voorhoofd. „Verloren eer! Roem, die het huis mijns
vaders verlaten heeft!”—herhaalde hij toornig; „maar onze nicht Edith heeft
een vrijbrief. Ik heb haar te haastig beoordeeld; zij heeft derhalve een recht
om zeer streng over mij te oordeelen. Maar zeg mij ten minste; waarin ik
gefeild heb.”
„Plantagenet,” antwoordde Edith, „moest eene beleediging vergeven of
gestraft hebben. Het past hem niet vrije mannen, Christenen en dappere
ridders tot de boeien der ongeloovigen te veroordeelen. Het past hem niet,
het leven bij verdrag te schenken of te verruilen tegen het verlies der
vrijheid. Den ongelukkige ter dood veroordeeld te hebben, kon gestrengheid
geweest zijn, maar het had nog een zweem van gerechtigheid gehad; hem
tot slavernij en ballingschap te verwijzen, was bepaalde dwingelandij.”

„Ik zie, lieve nicht,” hervatte Richard, „dat gij eene van die schoonen zijt,
die een afgewezen minnaar met geen of met een doode gelijk stellen. Heb
geduld; een tiental lichte ruiters kunnen hem nog volgen en de dwaling
goed maken, zoo uw minnaar nog een of ander geheim in bewaring heeft,
dat zijn dood wenschelijker mocht maken dan zijne verbanning.”

„Zwijg met uwe laffe scherts!” hernam Edith, hoog blozende.—„Bedenk

veeleer, dat gij, om uwe blinde drift voldoening te geven, een gezond lid
van deze groote onderneming afgesneden, het kruis van een zijner dapperste
verdedigers beroofd, en een dienaar van den waren God in de handen der
Heidenen geleverd hebt; dat gij aan gemoederen, die even kwaaddenkend,
als gij het uwe bij deze gelegenheid getoond hebt, eenig recht hebt gegeven,
om te zeggen, dat Richard Leeuwenhart den dappersten krijgsman uit zijn
leger verbannen heeft, uit vrees dat die naam in den slag den zijnen mocht
evenaren.”

„Ik—ik!” riep Richard, nu inderdaad zeer ontroerd—„ben ik de man er

naar, om ijverzuchtig op roem te zijn?—Ik wilde, dat hij hier ware, om zulk
eene verzekering tegen mij vol te houden. Ik zou rang en kroon er aan
geven, en hem als man in het strijdperk ontmoeten, opdat het blijken mocht,
of Richard Plantagenet reden had de dapperheid van een sterveling te
vreezen of te benijden. Kom, Edith, gij denkt niet, zooals gij spreekt. Laat
toorn of verdriet over de afwezigheid van uw minnaar u niet onbillijk
maken jegens uw bloedverwant, die, in weerwil van uw grilligheid, uwe
goedkeuring even hoog schat als die van eenig mensch ter wereld.”

„De afwezigheid van mijn minnaar?” herhaalde lady Edith. „Maar ja—hij
mag wel mijn minnaar genoemd worden, daar hij dien naam zoo duur
betaald heeft. Hoe onwaardig ik die hulde ook was, toch was ik voor hem,
als een licht, dat hem voorwaarts leidde op het pad der ridderschap; maar
dat ik mijn rang vergat, of dat hij zijne eerzucht boven den zijnen verhief,
dit is valsch, al zeide het ook een Koning.”

„Lieve nicht”, antwoordde Richard, „leg mij geen woorden in den mond,
die ik niet gesproken heb. Ik zeide niet, dat gij dezen man meer gunst hadt
bewezen dan een goed ridder oogsten mag, zelfs van eene prinses, welke
dan ook zijn afkomst zij. Maar bij onze lieve Vrouw, ik weet iets van de
hoop der liefde—zij begint met stommen eerbied en verwijderde betuiging
van achting; maar, wanneer de gelegenheden zich opdoen, neemt de
vertrouwelijkheid toe, en zoo …. maar het baat niet met iemand te spreken,
die zich wijzer acht dan de geheele wereld.”

„Ik luister gaarne naar den raad van mijn bloedverwant,” hervatte Edith,
„wanneer deze geene beleediging voor mijn rang en mijn karakter bevat.”

„Koningen, schoone nicht, raden niet, maar bevelen veeleer,” hernam

Richard.

„Sultans bevelen, zeker,” zeide Edith, „maar het is, omdat zij over slaven
heerschen.”

„Nu, gij kondt wel leeren, deze minachting van het Sultanschap af te
leggen, daar gij zoo veel van een Schot houdt,” antwoordde de Koning. „Ik
houdt Saladin voor getrouwer aan zijn woord, dan dien Willem van
Schotland, die bepaald een Leeuw moet genoemd worden;—hij heeft mij
valschelijk bedrogen, door mij de beloofde hulptroepen niet te zenden. Laat
ik u zeggen, Edith, gij kunt nog beleven, dat gij de voorkeur geeft aan een
getrouwen Turk boven een valschen Schot.”

„Neen—nooit,” hernam Edith—„Richard zelf zou den valschen godsdienst

niet aannemen, tot welks verdelging uit Palestina hij over de zee getrokken
is.”

„Gij wilt het laatste woord hebben,” hervatte Richard, „en gij zult het
hebben. Denk van mij wat gij wilt, lieve Edith. Ik zal niet vergeten, dat uw
vader mijn broeder was.”

Dit zeggende nam hij beleefd afscheid van haar, maar zeer weinig voldaan
over den uitslag van zijn bezoek.

Het was de vierde dag, nadat sir Kenneth uit het leger was ontslagen, en
Koning Richard zat in zijne tent, eene westelijke avondkoelte genietende,
die met ongewone frischheid op haar wieken, uit het vroolijke Engeland
scheen over te waaien tot verfrissching van zijn avontuurlijken monarch,
terwijl hij geleidelijk de volle kracht terugkreeg, die noodig was om zijn
reusachtig plan ten uitvoer te brengen. Er was geen mensch bij hem, daar de
Vaux naar Ascalon was gezonden, om versterking en nieuwen voorraad van
krijgsbehoeften te halen, en de meeste van zijn overige volgelingen in
verscheidene betrekkingen bezig waren, daar allen zich voorbereidden op
de naderende heropening der vijandelijkheden, en voor eene groote daaraan
voorafgaande wapenschouwing van het leger der kruisvaarders, welke den
volgenden dag plaats zou hebben. De Koning zat te luisteren naar het
bedrijvig gedruisch der soldaten, het gekletter uit de smederijen, waar de
hoefijzers gemaakt werden, en uit de tenten der wapensmeden die de
wapenrustingen herstelden. De stem der soldaten was onder het heen- en
weergaan luid en vroolijk, en getuigde van hoogen en opgewekten moed, en
een voorteeken van naderende overwinning. Terwijl Richard deze tonen met
genot inzwolg en zich overgaf aan de vizioenen van verovering en roem,
die ze opleverden, zeide hem een stalbediende, dat er buiten een bode van
Saladin stond.

„Laat hem dadelijk binnen,” sprak de Koning, „en met verschuldigde eer,
Joseline.”

De Engelsche ridder voerde daarop een man binnen, die, naar het scheen,
van geen hoogeren rang scheen, dan een Nubischen slaaf, wiens voorkomen
echter hoogst belangwekkend was. Hij was van eene prachtige gestalte en
edel gevormd, en zijn trotsche trekken, ofschoon bijna gitzwart,
herinnerden in niets aan eene Neger-afkomst. Hij droeg over zijne
koolzwarte lokken een sneeuwwitten tulband, en over zijn schouders een
korten mantel van dezelfde kleur, open van voren en bij de mouwen,
waaronder een wambuis van bereide luipaarden-huid te voorschijn kwam,
dat een handbreed boven de knie reikte. Het overige van zijne gespierde
leden, zoowel beenen als armen, was bloot, behalve dat hij sandalen aan de
voeten, en een halsband en armbanden van zilver had. Een recht, breed
zwaard met een gevest van ebbenhout, en eene scheede, die met eene
slangenhuid bekleed was, hing om zijn middel. In zijne rechterhand hield
hij eene korte werpspies, met eenen breeden, stalen kop, eene span lang, en
in zijne linker leidde hij aan eene snoer van zijde en goud gevlochten, een
grooten, edelen jachthond.

De bode boog zich, terzelfder tijd zijne schouders tot een teeken van
vernedering gedeeltelijk ontblootende. Na den grond met zijn voorhoofd
aangeraakt te hebben, stond hij zoover op, dat hij op de eene knie rustte,
terwijl hij den Koning een zijden doek overhandigde, waarin een andere
van goudlaken was gewikkeld. Deze bevatte een brief van Saladin in het
oorspronkelijke Arabisch, met eene vertaling in het Normandisch-Engelsch,
die aldus in de hedendaagsche taal kan overgebracht worden:

„Saladin, Koning der Koningen, aan Melec Ric, den Leeuw van Engeland.
Doordien wij door uwe laatste boodschap kennis hebben bekomen, dat gij
den oorlog boven den vrede verkozen hebt, en onze vijandschap boven onze
vriendschap, zoo houden wij u voor verblind in deze zaak, en vertrouwen u
spoedig van uwe dwaling te overtuigen, door de hulp van onze
onoverwinlijke macht van de duizend stemmen, wanneer Mahomed, de
Profeet van God, en Allah, de God van den Profeet, den twist tusschen ons
zullen beslissen. Voor het overige schatten wij u hoog, alsmede de giften,
die gij ons gezonden hebt, en vooral de twee dwergen, zonderling in hunne
mismaaktheid als Esophus, en vroolijk als de luit van Isaäk. En tot
vergelding van deze blijken uit de schatkamer van uwe goedheid, hebben
wij u een Nubischen slaaf, Zohauk genaamd, gezonden, dien gij niet naar
zijne kleur beoordeelen moet, op de wijze van de dwazen der aarde,
aangezien de vruchten met zware schil de heerlijkste geur hebben. Verneem,
dat hij sterk is, om den wil van zijn meester te volvoeren, gelijk Rustan van
Zablestan; ook is hij wijs in het geven van raad, wanneer gij leeren zult, om
verkeering met hem te hebben, want de Heer der spraak heeft hem met
stilzwijgen getroffen tusschen de ivoren muren van zijn gehemelte. Wij
bevelen hem aan uwe zorg, hopende, dat het uur niet ver af moge zijn, dat
hij u een goeden dienst bewijst. En hiermede zeggen wij u vaarwel;
vertrouwende, dat onze allerheiligste Profeet u nog tot het aanschouwen der
waarheid zal roepen. En zoo deze verlichting niet mocht komen, dan is onze
wensch voor het spoedig herstel van uwe koninklijke gezondheid, opdat
Allah tusschen u en ons op een open terrein moge beslissen.”

De brief was door de onderteekening en het zegel van den Sultan

bekrachtigd.

Richard wierp een zwijgenden blik op den Nubiër, die vóór hem stond, met
de oogen op den grond geslagen, de armen over zijne borst gekruist, met het
voorkomen van een zwart marmeren standbeeld van het uitgezochtste
maaksel, het leven van de aanraking van een Prometheus verbiedende. De
Koning van Engeland, die, zoo als men nadrukkelijk van zijn opvolger,
Hendrik VIII, zeide, gaarne een man mocht aanzien, vond veel behagen in
de spieren, zenuwen en geëvenredigden bouw van den man, dien hij thans
beschouwde, en vroeg hem in de Lingua Franca: „Zijt gij een Heiden?”

De slaaf schudde het hoofd, en zijn vinger aan zijn voorhoofd brengende,
maakte hij een kruis ten teeken, dat hij Christen was; daarop hernam hij
zijne houding van onbewegelijke nederigheid.

„Een Nubisch Christen, zonder twijfel,” zeide Richard, „en van het
spraakvermogen beroofd door deze heidensche honden?”

De stomme schudde wederom langzaam het hoofd, ten teeken van

ontkenning, wees met zijn voorsten vinger naar den Hemel, en legde dien
toen op zijn lippen.

„Ik versta u,” zeide Richard, „gij lijdt onder de straf van God, en niet door
de wreedheid der menschen. Kunt gij eene wapenrusting en een zwaardriem
schoon maken, en in tijd van nood toegespen?”

De stomme knikte, en naar den maliënkolder stappende, welke met het

schild en den helm van den ridderlijken monarch, aan een pilaar van de tent
hing, behandelde hij deze voorwerpen met zulk eene netheid en zoo
behendig, dat genoegzaam bleek, dat hij het werk van een wapendienaar
volkomen verstond.

„Gij zijt een handige knaap,” zeide de Koning, „en gij zult zeker van nut
zijn—gij zult in mijne kamer en bij mijn persoon de wacht houden, als een
bewijs, hoe hoog ik de gift van den koninklijken sultan schat. Indien gij
geen tong hebt, volgt daaruit, dat gij geene vertelsels kunt overbrengen, en
mij ook niet in drift zult doen ontsteken door een niet passend antwoord.”

De Nubiër boog zich andermaal, zóódat zijn voorhoofd de aarde aanraakte,

en bleef toen rechtop staan op eenige schreden afstand, alsof hij op de
bevelen van zijn nieuwen meester wachtte.

„Nu, gij zult uw dienst dadelijk beginnen,” zeide Richard, „want ik zie een
vlek roest op dat schilt schemeren; en wanneer ik het in het gelaat van
Saladin zwaai, moet het schitterend en onbezoedeld zijn, gelijk de eer zelve
van den Sultan.”

Er werd buiten op een horen geblazen, en dadelijk daarop kwam sir Henry
Neville met eenige dépêches binnen.—„Van Engeland, Mylord,” zeide hij
bij het overhandigen.
„Van Engeland—ons eigen Engeland!” antwoordde Richard op een toon
van droefgeestige verrukking.—„Helaas! zij denken er weinig aan, hoeveel
hun vorst door ziekte en smart te lijden heeft gehad—flauwe vrienden en
stoute vijanden.” Toen, de dépêches openende, zeide hij haastig: „Ha! dat
komt uit geen vreedzaam land—zij hebben ook hunne twisten.—Neville, ga
heen.—Ik moet deze tijdingen alleen en op mijn gemak doorlezen.”

Neville verwijderde zich, en Richard was weldra verdiept in de treurige

tijdingen, die hem uit Engeland geworden waren, omtrent de
partijschappen, welke zijne erf-Staten verscheurden—de oneenigheid
tusschen zijne broeders, Jan en Godfried, en de geschillen van beiden met
den opperrichter, Longchamp, bisschop van Ely,—de verdrukking der
landlieden door de edelen en het oproer der eersten tegen hunne meesters,
wat overal tooneelen van tweedracht, en in sommige gevallen bloedige
botsingen veroorzaakt had. Berichten van voorvallen, krenkend voor zijn
hoogmoed, en ingrijpend in zijn gezag, waren vermengd met den ernstigen
raad van zijne verstandigste en het meest aan hem gehechte raadslieden, dat
hij dadelijk naar Engeland moest terugkeeren, daar zijne
vertegenwoordigheid het eenige redmiddel was, om het koninkrijk van alle
ijselijkheden van een burgeroorlog te redden, waarvan Frankrijk en
Schotland waarschijnlijk voordeel zouden trekken. Vervuld met de
pijnlijkste vrees, las en herlas Richard de onheilspellende brieven,
vergeleek de berichten, die eenige ervan bevatten met dezelfde feiten,
verschillend meegedeeld in andere, en hij werd spoedig geheel ongevoelig
voor hetgeen rondom hem voorviel, ofschoon hij wegens de koelheid dicht
nabij den ingang van zijne tent zat, en de gordijnen had teruggetrokken,
zoodat hij zien kon en gezien worden door de wachten en anderen, die
buiten stonden.

Dieper in de schaduw van de tent en bezig met de taak, die zijn nieuwe
meester hem opgedragen had, zat de Nubische slaaf, met den rug naar den
Koning gekeerd. Zoo even was hij met het in orde brengen, en polijsten van
het borstharnas en ander staalwerk gereed gekomen, en was thans ijverig
bezig met een breed schild van ongewone grootte, en met stalen platen
belegd, dat Richard dikwijls gebruikte bij het verkennen of bestormen van
versterkte plaatsen, als eene krachtiger bescherming tegen werpspiesen, dan
het smalle driehoekige schild, dat te paard gebruikt werd. Dit schild droeg
noch de koninklijke leeuwen van Engeland noch eenig ander teeken, om
niet de aandacht van de verdedigers der muren, waartegen het gebruikt
werd, te trekken; de zorg van den wapensmid had zich daarom bepaald om
de oppervlakte ervan zoo helder als kristal te doen schitteren, en hierin
scheen hij bijzonder geslaagd te zijn. Naast den Nubiër, en nauwelijks
zichtbaar van buiten, lag de groote hond, die zijn medeslaaf kon genoemd
worden, en die als het ware beschroomd was nu hij een koninklijken
eigenaar had gekregen. Hij lag dicht aan de zijde van den stomme, met kop
en ooren op den grond, en zijne pooten en staart gebogen en onder zich
getrokken.

Terwijl de monarch en zijn nieuwe dienaar aldus bezig waren, trad een
nieuw medespeler op het tooneel, en mengde zich onder den troep
Engelsche landslieden, van wie ongeveer een twintigtal, uit achting voor de
niet gewone peinzende en zwijgende houding van hun Koning, tegen hunne
gewoonte in, stilte wacht vóór zijne tent hielden. Die wacht was echter niet
waakzamer dan gewoonlijk. Eenigen van hen speelden hazard met
keisteentjes, anderen fluisterden met elkander over den naderenden strijd,
en verscheidenen van hen lagen te slapen, hunne half gekleede lichamen in
hunne groene mantels gewikkeld.

Tusschen deze zorglooze wachters door gleed de onaanzienlijke gestalte

van een kleinen ouden Turk, armoedig gekleed, gelijk een marabout of
santon van de woestijn, eene soort van dwepers, die zich somtijds in de
legerplaats der kruisvaarders waagden, ofschoon zij altijd met verachting,
en somtijds met geweld behandeld werden. De weelde en ongebonden
toegevendheid der Christen aanvoerders had dan ook in hunne tenten een
bonten samenloop gelokt van muzikanten, kunstemakers en Joodsche
kooplieden, Kopten, Turken en allerlei uitvaagsel der Oostersche natiën,
zoodat de kaftan en de tulband volstrekt geen ongewone verschijning in de
legerplaats der kruisvaarders waren, ofschoon het duidelijk voornemen van
den krijgstocht was, om beide uit het heilige Land te verdrijven. Toen echter
de kleine, onbeduidende gestalte, die wij beschreven hebben, zoo nabij
kwam, dat hij eenige belemmering van de wacht ontmoette, wierp hij zijn
morsigen groenen tulband van het hoofd, toonde, dat zijn baard en zijne
wenkbrauwen geschoren waren, als die van een nar van beroep, en dat de
uitdrukking van zijne zonderlinge en verweerde trekken, zoowel als van
zijne kleine zwarte oogen, die schitterden als gitten, getuigden van een
kranken geest.

„Dans, marabout,” riepen de soldaten, bekend met de zeden van deze

zwervende dwepers—„dans, of wij zullen u met onze boogstangen
geeselen, totdat gij u ronddraait als een tol.”—Zoo schreeuwden de
onbarmhartige wachten, even verheugd een voorwerp tot plagen te hebben,
als een kind, als het een vlinder vangt, of een schooljongen, als hij een
vogelnest ontdekt.

De marabout scheen gelukkig, hun genoegen te kunnen geven; hij sprong

van den grond op, en draaide duizelingwekkend voor hen rond met eene
ongekende behendigheid. Dit deed hem, in verband met zijn ellendig en
uitgeteerd voorkomen, en zijne kleine gestalte op een verdord blad gelijken,
dat naar welgevallen door een winterstorm wordt rondgeslingerd. Zijn
enkele bos haar vloog opwaarts van zijn kaal geschoren hoofd, alsof
geesten hem daarbij staande hielden, en inderdaad scheen het of eene
bovennatuurlijke kunst noodig was tot de uitvoering van den wilden wervel
dans, waarbij men nauwelijks de punten van de teenen des dansers den
grond zag raken. Onder de rondzwervingen van zijne kunstvertooning
vloog hij her- en derwaarts, van de eene plek naar de andere, terwijl hij
intusschen, ofschoon bijna onmerkbaar, den ingang van de koninklijke tent
naderde, zoodat, toen hij eindelijk uitgeput ter aarde zonk, na twee of drie
sprongen, die nog hooger waren dan die, welke hij tot nog toe had gemaakt,
hij niet meer dan dertig meter van den persoon des Konings was verwijderd.

„Geef hem water,” zeide de eene soldaat; „zij begeeren altijd een dronk na
hun luchtigen dans.”

„Ei, water, zegt gij, Lange Allen?—” riep een ander boogschutter tot
antwoord; „hoe zoudt gij zelf zulk een drank vinden na zulk een dans?”

„Ik mag des duivels zijn, als hij hier een droppel water krijgt,” zeide een
derde. „Wij zullen den ouden ongeloovige met zijn lichte voeten leeren, een
goed Christen te worden en Cyprus wijn te drinken.”

„Ja, ja,” zeide een vierde; „en als hij koppig is, haal dan den horen van Dick
Hunter, waarmede hij zijne merrie drenkt.”

Een kring vormde zich oogenblikkelijk rondom den liggenden en

uitgeputten dervisch, en terwijl een krachtig krijgsman zijn zwak lichaam
van den grond opbeurde, bood een ander hem eene groote flesch wijn aan.
De oude man, die niet in staat was om te spreken, schudde met het hoofd,
en wees met de hand den door den Profeet verboden drank af; maar zijne
kwelgeesten waren niet op die wijze te bevredigen.

„De horen, de horen!” riep een. „Er is weinig verschil tusschen een Turk en
een Turksch paard, en wij willen hem als zoodanig behandelen.”

„Bij St. George, gij zult hem doen stikken!” zeide Lange Allen; „en
bovendien is het eene zonde aan een heidenschen hond zoo veel wijn weg te
werpen, als een goed Christen voor een drievoudige nachtdronk zou
dienen.”

„Gij kent den aard van deze Turken en heidenen niet, Lange Allen.” hernam
Hendrik Woodstall; „ik zeg u, man, dat deze flesch Cypruswijn zijne
hersens aan het draaien zal brengen, juist in de tegenovergestelde richting,
als zij onder het dansen dwarrelden, en hem op die manier, als het ware,
weder tot zich zelven zal brengen.—Stikken? Hij zal er niet meer van
stikken, als Benjamins zwarte teef van het pond boter.”

„En het hem te misgunnen,” zeide Thomalin Blacklees, „waarom zoudt gij
den armen heidenschen duivel een droppel drinken op aarde misgunnen,
daar gij weet, dat hij geen droppel zal krijgen, om de punt van zijn tong te
verkoelen gedurende eene lange eeuwigheid.”

„Dat zouden harde wetten zijn, ziet gij,” zeide Lange Allen, „alleen omdat
hij een Turk is, zoo als zijn vader vóór hem was. Ware hij van een Christen
heiden geworden, dan stem ik u toe, dat de heetste hoek een goed kwartier
voor hem geweest was.”
„Houd je stil, Lange Allen,” zeide Hendrik Woodstall, „ik zeg je, dat je tong
niet het kortste lid van je is, en ik voorspel dat die je in ongenade zal
brengen bij vader Franciscus, zoo als eens bij de zwartoogige Syrische
meid.—Maar hier komt de horen.—Werk een weinig mede, man, wilt gij,
breek hem de tanden met het hecht van uw kleinen dolk open.”

„Kijk! Kijk!—hij schikt er zich in,” zeide Thomalin; „zie, zie, hij geeft een
teeken voor den beker—maak ruimte jongens. „Op is het,” zegt de
Hollander—dat gaat naar binnen als zoet bier! Ja het zijn ware zuipers, als
zij beginnen—een Turk hoest nooit bij zijn beker, en kent geen maat bij zijn
drank.”

Werkelijk dronk de dervisch, of wat hij dan ook was, de groote flesch in een
teug tot op den bodem leeg, of scheen die tenminste uit te drinken, en toen
hij die van zijn lippen nam, nadat de geheele inhoud geledigd was, sprak hij
slechts de woorden „Allah Kerim”, God is barmhartig, uit. Er ontstond zulk
een luidruchtig gelach onder de landlieden, die dezen meesterdronk zagen,
dat des Konings aandacht opgewekt werd en hij toornig zijn vinger
opheffend, zeide: „Hoe, schurken, is er geene achting, geen tucht?”

Alle zwegen plotseling stil, daar zij het karakter van Richard wel kenden,
die op sommige tijden veel militaire gemeenzaamheid toeliet, en op andere
tijden de stipste tucht vorderde, ofschoon de laatste stemming veel
zeldzamer voorkwam. Zij haastten zich om op verderen afstand van den
persoon des konings zich te verwijderen, en trachtten den marabout met
zich te trekken, die, waarschijnlijk door voorafgaande vermoeienis afgemat,
of door den machtigen dronk, dien hij zooeven verzwolgen had, overmand,
zich door worstelen en steunen er zich tegen verzette, om van de plaats
gebracht te worden.

„Laat hem stil liggen, gekken,” fluisterde Lange Allen zijne makkers toe.
„Bij St. Christoffel, gij zult onzen Richard driftig maken, en zijn dolk zal
zoo dadelijk naar onze koppen geslingerd worden. Laat hem liggen, binnen
een minuut zal hij slapen als een marmot.”
Op hetzelfde oogenblik wierp de monarch eene tweede ongeduldigen blik
naar de plek, en allen verwijderden zich in haast, den dervisch op den grond
latende, die, naar het scheen, niet in staat was, om eene enkele lid van zijn
lichaam te verroeren. Een oogenblik daarna was alles zoo stil en rustig, als
het vóór de komst van den Turk geweest was.
Welcome to our website – the ideal destination for book lovers and
knowledge seekers. With a mission to inspire endlessly, we offer a
vast collection of books, ranging from classic literary works to
specialized publications, self-development books, and children's
literature. Each book is a new journey of discovery, expanding
knowledge and enriching the soul of the reade

Our website is not just a platform for buying books, but a bridge
connecting readers to the timeless values of culture and wisdom. With
an elegant, user-friendly interface and an intelligent search system,
we are committed to providing a quick and convenient shopping
experience. Additionally, our special promotions and home delivery
services ensure that you save time and fully enjoy the joy of reading.

Let us accompany you on the journey of exploring knowledge and

personal growth!

textbookfull.com