0% found this document useful (0 votes)
205 views118 pages

ဘာသာေရး - ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ (သို႔မဟုတ္)

The document provides a summary of the key concepts in the Burmese literary work "Yadanabon". 1. It outlines the table of contents, listing the 12 chapters and their topics. 2. It then summarizes the first chapter in 3 sentences, describing the introduction to the work and progression of concepts through different characters' perspectives. 3. The summary concludes that the work uses dialogue between characters to discuss philosophical ideas.

Uploaded by

Net Nay Gaing
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
205 views118 pages

ဘာသာေရး - ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ (သို႔မဟုတ္)

The document provides a summary of the key concepts in the Burmese literary work "Yadanabon". 1. It outlines the table of contents, listing the 12 chapters and their topics. 2. It then summarizes the first chapter in 3 sentences, describing the introduction to the work and progression of concepts through different characters' perspectives. 3. The summary concludes that the work uses dialogue between characters to discuss philosophical ideas.

Uploaded by

Net Nay Gaing
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd

(1)

]earm wó b*0awm t&[awm or®morÁK'¨ó}


bk&m;? w&m;? oHCm? rdb? q&mwdkYtm;
þ"r®pmpkjzifh &dkaopGm uefawmhyg\/

y#dpo
ö rkygÜ 'f
odkYr[kwf
jzpfaMumif;csKyfaMumif;
ESifh
jzpfjcif;csKyfjcif;

a'gufwmpdk;vGif (rEÅav;)
(2)

rmwdum
upömea*gwåokwf -3
0db*Fokwf (y#dpöorkyÜg'f) -5
y#dpöorkyÜg' 'DyeDtzGifh - 11
y#dpöorkyÜg'f vuFm - 16
rlvESpfyg; - 17
y#dpöorkyÜg'fESifh0#f (3)yg; - 22
y#dpöorkyÜg'fESifhypö,y&d*¾[ÓPf - 24
y#dpöorkyÜg'fESifhenf; (4)enf; - 35
y#d p ö o rk y Ü g 'f E S i f hrZÑd
rZÑdry#dy'g - 52
y#d p ö o rk y Ü g 'f E S i f h 0 #f j rpf - 60
y#dpöorkyÜg'fESifhtwå'd|d - 68
y#dpöorkyÜg'fESifhtewå - 80
y#d p ö o rk y Ü g 'f E S i f h y pö K yÜ e f - 91
y#dpöorkyÜg'fESifhopöm(4)yg; m (4)yg; - 110
y#dpöorkyÜg'fESifhr*¾if&Spfyg; - 115
(3)
oH,kwåedum,f-ed'ge0* ge0*¾¾ oH ,k wf ygV
gVdd awm
wmff -tm[m&0*f
upömea*gwåokwf
om0w¬djynfü (oDwif;okH;) aeawmfrl\? xkdtcg toQif
upömea*gwåonf jrwfpGmbk&m;xHodkY csOf;uyfí jrwfpGmbk&m;ukd
&S d c k d ; vsuf wpf c k a omae&mü xk d i f N yD ; aomf jrwf p G m bk & m;tm;h
]]toQifbk&m; rSefaomtjrif ]or®m'd|d} rSefaomtjrif ]or®m'd|d}
[lí qkyd g\? toQib f &k m; tb,frQjzifh rSefaomtjrif ]or®m'd|d}
jzpfygoenf;}}[k þpum;ukd avQmuf\/
avmu t,lr&dSyHk
upöme þowå0gtaygif;onf rsm;aomtm;jzifh ]&S d o nf }\
tjzpfukd4if;? ]r&S d o nf }\ tjzpfukd4if; ESpfyg;ukd ]rS D \ }}/ upöme
ocF g & avmu\ ]jzpf a y:aMumif ; }}uk d [k w f r S e f a omtwk d i f ;
aumif;aomynmjzifh jrifaomoltm; ocFg& avmuü ]r&Sd}[laom
t,lonf rjzpf/ upöme ocFg&avmu\ ]csKyfNidrf;&m} &m}ukd [kwrf eS f
aomtwk d i f ; aumif ; aom ynmjzif h jrif a omol t m; (ocF g &)
avmuü ]&Sd\}}[laom t,lonf rjzpf/
twå[krpGJvrf;yHk
upöme þowå0g taygif;ukd uyfa&mufrI ]Oy,}? jyif;pGm
pGJvrf;rI ]Oyg'gef }? epfjrKyfpl;0ifrI ]tbd e d a 0o} 0o}wdkYonf owå0g
taygif ; uk d rsm;aomtm;jzif h ]aES m if z G J J U }}tyf \ / þt&d , m
wynfhonfum; pdwf\wnf&m epfjrKyfpl;0if&m udef;atmif;&m
jzpfaom xku d yfa&mufrI ]Oy,}? jyif;pGm pGv J rf;rI ]Oyg'gef}ukd ]ig\
twåwnf;}}[k ruyfa&muf? rpGv J rf;? raqmufwnf/ ]] jzpfcahJ omf
(4)

qif;&JJom jzpf\? csKyfcJhaomf qif;&JJomcsKyf\ }}[k ,kHrSm;rI r&Sd?


awG;awmrI r&Sd/ þt&mü xkdyk*¾dKvftm; olwpfyg;ukd tm;xm;í
,kMH unfonf r[kw?f (uk, d w f idk )f odjcif;om jzpf\/ upöme þrQjzifh
rSeaf omtjrif ]or®m'd|}d jzpf\/
&dSrI ESifh r&dSrI tpGef;ESpfyg;
upöme ]tvk H ; pk H o nf &S d \ }}[laom þ]t,l ]t,l } onf wpfck
aom tpGef;aywnf;? ]tvk H ; pk H o nf r&S d }[laom þ]t,l ]t,l }onf
vnf; ESpfckajrmufjzpfaom tpGef;aywnf;/ upöme þESpfyg;
aomtpGef;wdkYukd ruyfa&mufrlí tv,ftvwftm;jzifh jrwfpGm
bk&m;onf w&m;a[mawmfr\ l ?
rodrI ]t0d Z Æ m } taMumif ; cH a Mumif h jyKpD&ifrI ]ocFg&}wdkY
jzpfukef\? jyKpD&ifrI ]ocFg&} taMumif;cHaMumifh odrI ]0dnmPf}
jzpf\/y/ þodv Yk Qif tvk;H pkaH om ]qif;&JJtpk jzpfay:\} y:\}/
rod r I ]t0d Z Æ m }}\omvQif ]t&[wå r *f } jzif h t<uif ; rJ J h
csKyjf cif;aMumifh jyKp&D ifrI ]ocFg&} &}wdYk csKyu
f ek \
f ? jyKp&D ifrI ]ocFg&}wdYk
csKyfjcif;aMumifh odrI ]0dnmPf} csKyf\/y/ þodkYvQif tvkH;pkHaom
]qif;&JJtpkcsKyf\}}[k (a[mawmfr\ l )/
(5)
oH,kwåedum,f ed'geoH,kwf Ak'¨0*f
0db*Fokwf
jrwfpmG bk&m;onf om0w¬jd ynfü (oDwif;oH;k ) aeawmfr\ l /
&[ef;wdYk oifwt Ykd m; taMumif;aMumifh jzpfaom ]y#dpöorkyÜg'f}w&m;
udk cGjJ cm;a0zefí a[mMum;tH?h xdyk #dpo ö rkygÜ 'fw&m;udk emukeaf vmh?
aumif;pGm ESv;kH oGi;f ukeaf vmh? a[mMum;tH[ h k rdeaYf wmfr\l / &[ef;wdYk -
1/ rodrI ]t0dZÆm} taMumif;cHaMumifh jyKp&D ifrI ]ocFg&} &}wdYk jzpf\?
2/ jyKp&D ifrI ]ocFg&} taMumif;cHaMumifh odrI ]0dnmPf} jzpf\?
3/ odrI ]0dnmPf} taMumif;cHaMumifh ]emrf½kyf} jzpf\?
]emrf½kyf} taMumif;cHaMumifh wnf&m ]tm,we} ajcmufyg;
4/]emrf
jzpf\?
5/ wnf&m ]tm,we} ajcmufyg; taMumif;cHaMumifh awGUxdrI
]zó} jzpf\?
6/ awGUxdrI ]zó} taMumif;cHaMumifh cHpm;rI ]a0'em} jzpf\?
7/ cHpm;rI ]a0'em} taMumif;cHaMumifh wyfrufrI ]wPSm} jzpf\?
8/ wyfrufrI ]wPSm} taMumif;cHaMumifh jyif;pGm pJv G rf;rI ]Oyg'gef}
jzpf\?
9/ jyif;pGm pJv G rf;rI ]Oyg'gef} taMumif;cHaMumifh ]b0} jzpf\?
10/ ]b0} taMumif;cHaMumifh y#doaE¨aerI ]Zmwd} jzpf\?
11/ ]Zmwd} taMumif;cHaMumifh
12/ tkrd I ]Z&m}
]Z&m}? aorI ]r&P}? pk;d &drrf I ]aomu}
]aomu}? ikad <u;rI ]y&da'0}
qif;&JrJ I ]'ku©}? ESv;Hk romrI ]a'greó}
]a'greó}? jyif;pGm yifyef;rI ]Oyg,mo}
wdYk jzpf\? þodv Yk Qif tvk;H pkaH om qif;&JtJ pkwYkd jzpfymG ;uke\f /
(6)
tkdrI ]Z&m} aorI ]r&P}
xkx d odk wå0gwd\ Yk xkx d bdk bHk 0ü tkrd if;jcif; oGm;usK;d jcif; qH
jzLjcif; ta&wGefYjcif; ]touf \ ,k w f a vsmh j cif ; } ]£ajE´ w d k Y \
&ifhusufjcif;}}[laom þoabmw&m;ukd tkrd I ]Z&m}[k qkt d yf\/
xkdxkd owå0gwdkY\ ]xkdxkdbkHb0rS a&GUavsmjcif;} a&GUavsm
onf\tjzpf ysujf cif; uG,af ysmufjcif; toufudk pGejYf cif; aojcif;
]b0tqk H ; jyKjcif ; } cE¨mwdkY\ysufpD;jcif; ukd,faumifukd ypfcs&jcif;
[laom þoabmw&m;ukd aorI ]r&P} [lí qkt d yf\/
y#doaE¨aerI ]Zmwd}
xdkxkdowå0gwdkY\ xkdxkdbkHb0ü jzpfay:vmjcif; tjynfhtpkH
jzpfay:vmjcif; ]trd 0 rf ; od k Y 0if a &muf j cif ; } xif&Sm;jzpfay:jcif;
]cE¨ m wd k Y \ xif & S m ;jzpf j cif ; } ]wnf & m-tm,wewd k Y u k d & jcif ; }
[laom þoabmw&m;ukd ]]Zmwd}} [k qkt d yf\/
]b0}
umrb0? ½lyb0? t½lyb0 þok;H yg;wdw Yk nf;/ þw&m;ok;H yg;ukd
]]b0}} [k qkt d yf\/
jyif;pGm pGJ vrf;rI ]Oyg'gef}
]umr}
]umr}wdu Yk dk jyif;pGm pGv
J rf;rI umrkyg'gef?
]t,l}ukd jyif;pGm pGv J rf;rI 'd|Kyg'gef?
]tavhtusifh}ukd jyif;pGm pGv J rf;rI oDvAÁwyk g'gef?
]twå}ukd jyif;pGm pGv J rf;rI twå0g'kyg'gef þav;yg;wdw Yk nf;/
wyfrufrI ]wPSm}
tqif;ukd wyfrufrI ½lywPSm? toHudk wyfrufrI o'´wPSm?
(7)

teHUukd wyfrufrI *E¨wPSm? t&omukd wyfrufrI &owPSm? tawGUukd


wyfrufrI azm|AÁwPSm? oabmukd wyfrufrI "r®wPSmwdw Yk nf;/
cHpm;rI ]a0'em}
rsufpdtawGYaMumifh jzpfaom cHpm;rI-pu©KoræóZma0'em?
em;tawGaY Mumifh jzpfaom cHpm;rI-aomworæóZma0'em? ESmacgif;
tawGYaMumifh jzpfaom cHpm;rI-CmeoræóZma0'em? vQmtawGY
aMumifh jzpfaom cHpm;rI-Zd0SgoræóZma0'em? ukd,ftawGUaMumifh
jzpfaom cHpm;rI-um,oræóZma0'em? pdwt f awGUaMumifh jzpfaom
cHpm;rI-raemoræóZm a0'em þajcmufyg;wdw Yk nf;/
awGUxdrI ]zó}
rsufpdjzifh awGUxdrI pu©Koræó? em;jzifh awGUxdrI aomw
oræó? ESmacgif;jzifh awGUxdrI Cmeoræó? vQmjzifh awGUxdrI Zd0gS
oræó? uk, d jf zifh awGUxdrI um,oræó? pdwjf zifh awGUxdrI raem
oræó þajcmufyg;wdw Yk nf;/
wnf&m ]tm,we} ajcmufyg; (oVm,we)
rsufpd[laom wnf&m pu©m,we? em;[laom wnf&m
aomwm,we? ESmacgif;[laom wnf&m Cmem,we? vQm[laom
wnf&m Zd0gS ,we? uk, d [ f al om wnf&m um,m,we? pdw[ f al om
wnf&m rem,we þajcmufyg;wdw Yk nf;/
]emrf½kyf}
cHpm;rI-a0'em? rSwo f m;rI-onm? aphaqmfr-I apwem? awGUxdrI
zó? ESv;Hk oGi;f rI-reodum& þw&m;ukd emrf[k qkt d yf\/ r[mbkwf
av;yg;wd k Y v nf ; aumif ; ? r[mbk w f a v;yg;wd k Y u k d rS D í jzpf a om
(8)

½kyfvnf;aumif; þw&m;ukd ½kyf[k qkdtyf\/ þoabmw&m;


wduYk dk emrf½yk [f k qkt d yf\/
odrI ]0dnmPf}
rsuf p d u k d r S D í od r I - pu© K 0d n mPf ? em;uk d r S D í od r I - aomw
0dnmPf? ESmacgif;ukdrSDí odrI-Cme0dnmPf? vQmukdrSDí odrI-Zd0Sg
0dnmPf? ukd,fukdrSDí odrI-um,0dnmPf? pdwfukdrSDí odrI-raem
0dnmPf þajcmufyg;wdw Yk nf;/
jyKpD&ifrI ]ocFg&}
yk n mbd o cF g &? tyk n mbd o cF g &? tmaeOÆ m bd o cF g &wd k Y
jzpf\/ wenf;tm;jzifh uk, d jf zifh jyKp&D ifrI um,ocFg&? EIwjf zifh jyKpD
&ifrI 0pDocFg&? pdwjf zifh jyKp&D ifrI pdwo å cFg& þok;H yg;wdw Yk nf;/
rodrI ]t0dZÆm}
qif;&J ('kuo © pöm)ü rodr?I qif;&J jzpfay:aMumif; (ork',
opöm)ü rodr?I qif;&JcJ sKy&f m (edAmÁ ef)ü rodrI (eda&m"opöm)? qif;&JJ
csKy&f m (edAmÁ ef)odYk a&mufaMumif; tusihf (r*¾opöm)ü rodrw I nf;/
&[ef;wdYk þodv Yk Qif rodrI ]t0dZmÆ } taMumif;cHaMumifh jyKp&D ifrI
]ocFg&}wdYk jzpfMu&uke\ f ? jyKp&D ifrI ]ocFg&} taMumif;cHaMumifh odrI
]0dnmPf} jzpf&\/y/ þodv Yk Qif tvk;H pkaH om qif;&Jt J pk jzpfymG ;&\/
rodrI ]t0dZÆm}}\omvQif (t&[wår*fjzifh) t<uif;rJhJ csKyjf cif;
aMumifh jyKp&D ifrI ]ocFg&}wdYk csKyu f ek \f ? jyKp&D ifrI ]ocFg&}wdYk csKyjf cif;
aMumifh odrI ]0dnmPf} csKyf\/y/ þodkYvQif tvkH;pkHaom ]qif;&JJ
tpk\ csKyfaysmufjcif;} jzpf\[k (a[mawmfr\ l )/
(9)

y#dpöorkyÜg'f-taMumif;tusdK;
t0dZÆm
twdwftaMumif; (ork',opöm)
ocFg&
0dnmPf
emrf & k y f
oVm,we ypö K yÜ e f t usd K ; (('k
'kuopö
©o pöm )

a0'em
wPSm
Oyg'gef ypöKyÜeftaMumif; (ork',opöm)
ur®b0
Zmwd
tem*wftusdK; (('k
'kuopö
©o pöm )
Z&mr&P
y#dpöorkyÜg'fudk tvTmav;cktaejzifh ydkif;jcm;vQif t0dZÆm?
ocF g &onf twd w f ( taMumif ; )wvT m jzpf \ / rod r I - t0d Z Æ m
taMumif;cHí tm;xkwfrI-ocFg&aMumifh ukodkvf-tukodkvfuHwdkY
jzpfay:Muukef\/ xdktwdwfuHu aus;Zl;jyKaomaMumifh ypöKyÜefü
cE¨mig;yg;jzpfaom 0dnmPf? emrf&kyf? oVm,we? zó? a0'em
onf ypöKyeÜ f (tusKd ;)wvTm jzpfay:&\/
wpfzef ypöKyeÜ f cE¨mig;yg;tay:wGif wyfrufr-I wPSm? pGv
J rf;rI-
Oyg'gefaMumifh um,-0pD-raem apwemwdkYjzifh tm;xkwfrI-ur®b0
(10)

onf ypöKyÜef (taMumif;)wvTm jzpfjyefí uHaMumifh aemufb0-


Zmwd? Z&mr&Ponf tem*wf (tusdK;)wvTm jzpfjyef\/ þokdY
taMumif;wpfvTm tusdK;wpfvTm jzpfay:aejcif;jzifh aMumif;usdK;
quf (b0)oHo&monf rqH;k Ekid b f J rjywfrpJ vnfywfaeawmhonf/
taMumif;w&m;onf ork',opöm xkdufí tusdK;w&m;onf
'ku©opöm xkdufonf/ ,cktcg jrifvkduf? Mum;vdkufonfESihf ypöKyÜef
tusdK;w&m; (cE¨mig;yg;) jzpfay:onf/ ¤if;wdkYonf 'ku©opöm
jzpf \ / xd k Y a Mumif h jrif a omtcg jzpf a y:aom cE¨ m ig;yg;ud k
a,musfm;? rdef;rtaejzifh todrSm;rI (t0dZÆm)aMumifh wyfrufrI
(wPSm)? pGv J rf;rI (Oyg'gef)jzpfay:\/ pGvJ rf;rI Oyg'gefaMumifh um,?
0pD? raemjzifh tm;xkwfrI (apwem-ocFg&)wdkY jyKaomtcg ukodkvf-
tukodkvf (uH)rsm; jzpfay:\/ xkdtcg aemufb0 aemufcE¨mudk
jzpfapaom taMumif;w&m; ork',opöm jzpfawmhonf/
xkdUaMumifh (b0)qdkonfrSm jrif? Mum;? eH? pm;? xd? awG;wkdUwGif
y#dpöorkyÜg'f tusdK;w&m; (cE¨mig;yg;)ESifh taMumif;w&m; (wPSm?
Oyg'gef? uH)wdkU jzpfay:aeovdk opömtaejzifhvnf; ('ku©opömESifh
ork',opöm)wdYk jzpfay:aejcif;rQom jzpfonf/
þodkY y#dpöorkyÜg'fudk em;vnfodjrifygu 0dyóem\ tajccH
oabmw&m;jzpfaom tusdK;w&m;ESifhtaMumif;w&m;udk ÓPfjzifh
ydik ;f jcm;odjrifNy;D 'kuo
© pömu od&rnfh (tusKd ;w&m;)? ork',opömu
y,f&rnfh (taMumif;w&m;)[k ydik ;f jcm; odjrifEikd af yrnf/
xkdtcg ork',opömudk r*¾opömjzifhy,fí ork',-wPSm
csKyaf omaMumifh 'kuN© ird ;f jcif;onf eda&m"opöm qdu k jf cif;jzpfonf/
(11)

y#dpöorkyÜg' 'DyeDtzGifh
(v,fwDq&mawmfbk&m;BuD;)

y#d p ö o rk y Ü g 'f a 'oem\tcsuf u d k a&S ; OD ; pG m jyqd k a ytH h /


aq;enf;udk odaomfvnf; tem\vu©Pmudk rodcJhvQif tusdK;
rxGeu f m;vS/ tem\vu©Pmudk odrS olt Y emESio hf aYl q; ae&mus
ay;í tusdK;xGef;um;&ouJhodkY y#dpo ö rkygÜ 'fa'oem[laom tNrKd uf
aq;Bu;D \ tcsut f &m udavom[laom tem0daooudk odtyf\/
ud a vom[l a om ]tem0d a oo} oo}qd k o nf u m; tusOf ;
tm;jzifh ]'d | d ? 0d p d u d p ä m } ESpfyg;wnf;/ tus,ftm;jzifh 'd|donf
ed,w rdpmä 'd|Bd u;D (3)yg;? rdpmä 'd|d (62)yg;? ouúm,'d|d (20)? þrS
wyg; avmuü &dS&dSorQaom 'd|dpk? þtvHk;pHkaom 'd|drsdK;wdkYonf
y#dpoö rkygÜ 'fa'oem\ tcsut f &m temrsKd ;wdw Yk nf;/
0dpdudpämonfvnf; tbd"r®müvmaom 0dpdudpäm (8)yg;?
okweå w f rYkd v
S maom 0dpu d pd mä (16)yg;? þ0dpu d pd mä pk ,Hrk mS ;rIwo
Ykd nf
y#d p ö o rk y Ü g 'f a 'oem\ tcsuf t &m temrsd K ;pk w d k Y a ywnf ; /
y#dpöorkyÜg'fw&m;udkodaom ÓPfonf xdk'd|d? 0dpdudpäm temrsdK;
(12)

wdu
Yk kd y,fazsmufEikd \
f /
ed,wrdpäm'd|d (3)yg;
ewd ¬ u 'd | d ? ta[wk u 'd | d ? tud & d , 'd | d þoH k ; yg;wnf ; /
uHESifhuH\tusdK;udk vHk;vHk;y,faom 'd|dBuD; (3)yg;wnf;/ þ'd|d
BuD; (3)yg;udk oefoef,laomolonf aoonf\tjcm;rJhü i&J
odoYk m tNru J s\/ uHEiS u hf \H tusKd ;udk ,HMk unfaom vlrsKd ;wdrYk mS þ
'd|dBuD; (3)rsdK; r&dSMuacs/ uHESifhuH\tusdK;udk ,HkMunfrIrnfonf
y#dpo ö rkygÜ 'fukd odavmufaom ÓPfü wpdww f ydik ;f tm;jzifh yg0if\/
rdpäm'd|d (62)yg;
(62)yg;aom rd p ä m 'd | d r sd K ;wd k Y o nf v nf ; omref v l w d k Y ü
jzpfEdkifaom'd|drsdK; r[kwfukef/ tyg,fy#doaE¨udk ay;Edkifaom
'd|rd sKd ;vnf; r[kw/f xdt k ,lukd rpGeo Yf rQ oHo&mrS rvGwEf ikd , f o
kH m
&dS\/ ]oów'd | d (44)yg;ES i f h Oapä ' 'd | d (18)yg;} ESpfpkaygif;
(62)yg;jzpf\/ y#dpö orkygÜ 'fuo kd rd S xd'k |d rd sKd ;udk vGeEf ikd u
f ek \
f /
ouúm,'d|d (20)
tE¨ykxkZOfwdkY vljrifwdkif;rSm &dSMuaom 'd|d (20)aywnf;/
&kyüf pGv J rf;aom'd|d (4)yg;? a0'emü pGv J rf;aom'd|d (4)yg;? onmü
pGJvrf;aom'd|d (4)yg;? ocFg&ü pGJvrf;aom'd|d (4)yg;? 0dnmPfü
pGv
J rf;aom'd|d (4)yg;? aygif; (20)jzpf\/
1/ &kyo f nf twå jzpf\?
2/ twå\Opömvnf; jzpf\?
3/ &kyo f nf twåü wnf\?
4/ twåvnf; &d\ S ?
(13)

yxrpGv J rf;csurf mS &kyu f kd twå (ig)jyKí pGv J rf;jcif;jzpfonf/


&kyfESifh twå (ig)udk wckwnf;,ljcif;jzpfonf/ aemuf (3)csufrSm
twå (ig)wjcm;? &kyfwjcm;xm;í pGJvrf;jcif;jzpfonf/ xdkYtwl
a0'em? onm? ocFg&? 0dnmPfwdkYudk twå (ig)jyKí wckwnf;
,laom pGv J rf;jcif;tm;jzif4h if;? wjcm;pD,í l pGv J rf;jcif;tm;jzif4h if;
ouúm,'d|(d 20)onf jzpfay:vm&\/ cE¨mwyg;pD;wGif pGv J rf;yHk (4)
rsKd ;jym;aomaMumifh cE¨mig;yg;ü pGv J rf;rI (20) jzpfay:vm&onf/
'd|dwdkY\rlvtjrpf
þouúm,'d|donf vl? ewf? jA[®m ykxkZOfowå0grSm jzpfav
&m&m tNrJ y g\/ i&J B uD ; &S p f x yf q d k o nf u m; þouú m ,'d | d \
tyGm;tpD;yifwnf;/ tol&um,fqdkonfvnf; þouúm,'d|d\
tyG m ;tpD ; yif ? Nyd w å m trsd K ;rsd K ;? wd & pä m ef t rsd K ;rsd K ;qd k o nf v nf ;
þouúm,'d|d\ tyGm;tpD;yif? (3)yg;aom ed,wrdpäm'd|dBuD;
qdkonfvnf; þouúm,'d|d\ tyGm;tpD;yif? (62)yg;aom rdpäm
'd|q d o
kd nfvnf; þouúm,'d|d\ tyGm;tpD;yif? 'kp&du k f (10)yg;
qdo k nfvnf; þouúm,'d|d\ tyGm;tpD;yifwnf;/ ]ouúm,'d|d}
(20)onf cyford ;f aom 'd|w d \ Ykd ]rlvtjrpf}wnf;/
pGJvrf;yHk (3)rsdK;
þjyqdkcJhNyD;aom ouúm,'d|dtpktcsufrSm ]'d | d E S i f h p G J v rf ; }
xifjrifonfvnf; &dS\/ ]onmES i f h p G J v rf ; } xifjrifonfvnf;
&dS\/ pdwf ]0dnmPfESifhpGJvrf;} xifjrifonfvnf; &dS\/
'd|d*worÜ,kwfpdwfESifh pGJvrf;xifjrifaomtcgü 'd|dESifh
pGJvrf;xifjrif\/ xdkpdwfrSwyg;aom tukodkvfpdwf? r[mukodkvf
(14)

pdwfwdkYESifh pGJvrf;xifjrifaomtcgürlum; onm? 0dnmPfwdkYESifh


pGv
J rf;xifjrif\/
,cktcg tbd"r®m0dbif;ygVdawmfü4if;? okwåefygVdawmfü4if;
a[mawmfral om 'd|d (3)yg;udk jyqdak ytH/h
1/ yk a AÁ u wa[wk - owå0gtaygif;onf tMuifokc
a0'em csrf;omudk4if;? 'ku©a0'em qif;&Judk4if;? Oayu©ma0'em
csrf;omr[kwf-qif;&Jr[kwfudk4if; cHpm;\/ xdkcHpm;orQaomtrI
onf ykaAÁuwa[wk-a&S;a&S;b0wdkYü jyKcJhzl;aom ukodkvfuH
tukov kd uf aH Mumifoh mwnf;/
2/ £ó&edr®mea[wk - xdkcHpm;rI[lorQonf avmuudk
tpd;k &aom xm0&bk&m; zefqif;jcif;aMumifo h mwnf;/
3/ ta[wk typö , m - xd k c H p m;orQaomtrI w d k Y o nf
ta[wk - taMumif ; &if ; [l í r&d S / typö , m-taxmuf t yH h
taMumif;[lír&d/S
yxr'd | d u m; avmuü owå 0 gwd k Y awG Y B uH K cH p m;Muaom
csr;f om qif;&J[o l rQonf a&S;uHa[mif;aMumifo h mwnf;[k qd\ k /
ed*P² wuúweG ;f wd\ Yk t,lwnf;/
'kwd,'d|dum; xm0&bk&m; zefqif;jcif;aMumifh[k qdk\/
,ckumv yoDvrl sKd ;? c&pf,mefbmom0if vlrsKd ;wd\ Yk t,lwnf;/
wwd,'d|dum; taMumif;r&dS tcGifhoifh&m BuHkawGYcHpm;\/
ta[wku'd|d t,lwnf;/
yxr'd|o d nf uHukd t,loefvaS om igwdYk jrefrmvlrsKd ;wdrYk mS
vnf; &d\ S / [dEL´ vlrsKd ;wdrYk mS ezl;pm&d&S m csr;f omqif;&J cHpm;&\[k
(15)

,luek \ f / xdrk w
S yg; trsKd ;rsKd ;aom rdpmä 'd|w
d oYkd nf &dMS uao;uke\ f /
pmaygif;odkufuJhodkY axG;&IyfyHk
jrwfpmG bk&m;onf t&Sit f meE´mtm; þodYk a[mawmfr\ l /
tmeE´ m þy#d p ö o rk y Ü g 'f o abmud k rod M ujcif ; aMumif h
todÓPf raygufjcif;aMumifh þykxkZOf owå0gwdkYonf roifEdkif
aom &ufuef; axG;tlaygufouJhodkY axG;&Iyfí aeMuukef\/
Nydef;jrufawmuJhodkY xlxyf&IyfaxG;í aeMuukef\/ pmaygif;odkuf
uJhodkY axG;,Sufí aeMuukef\/ csrf;omuif;&mjzpfaom 'k*¾wd-
raumif ; &mjzpf a om 0d e d y gw-tvd k q E´ u if ; &m us&mjzpf a om
oHo&mudk rvGefEdkifMuukef[k jrwfpGmbk&m;&Sifonf a[mMum;
awmfr\ l /
bk & m;omoemES i f h MuH k B ud K uf a om b0üomvQif ]ig-ig}
[lí ]pG J v rf ; rI }udk ouúm,'d|drI? ]i&J r D ; awmuf }rI[k odEdkif\/
bk & m;omoemyod k Y a &muf í oG m ;vQif r[murÇ m toacF s yif
Mumaomfvnf; ouúm,'d|[ d í l odaygufov d rf; r&dES ikd af cs/
temESifhaq;
y#dpöorkyÜg'fodaom ÓPfonf aq;BuD;rnf\/ xdkaq;BuD;
\ tcsut f &m temqd;k a&m*gqd;k um; 'd|Ed iS 0hf pd u d pd mä w&m;wnf;
[k olYtemESifholYaq; ae&musatmif temvu©Pmudk jyqdkaom
tcef;wnf;/
(16)
]y#dpöorkyÜg'f vuFm}
(rdk;ukwfq&mawmfbk&m;BuD;)
rlvESpjf zm? opömESpcf ?k av;cktvTm? t*Fgq,fEh pS yf g;? w&m;
udk,frsm;ESifh? okH;yg;tpyf? ESpf&yfrlv? 0#foHk;0ESifh? umvoHk;jzm?
jcif;&mESpfq,f? þ&SpfoG,fudk tvG,fusufrSwf odaptyfonf
oHo&mrS vGwaf Mumif;wnf;/
1/ rlvESpjf zm - t0dZmÆ ESiw hf PSm
2/ opömESpcf k - ork',opömESi'hf u k o
© pöm
3/ av;cktvTm - twdwt f aMumif;wvTm
- ypöKyeÜ t f usKd ;wvTm
- ypöKyeÜ t f aMumif;wvTm
- tem*wftusKd ;wvTm
4/ t*Fgq,fEh pS yf g; - t0dZmÆ ? ocFg&? 0dnmPf? emrf&yk ?f oVm
,we? zó? a0'em? wPSm? Oyg'gef? b0? Zmwd? Z&mr&P
5/ oH;k yg;tpyf - ocFg&ESi0hf n d mPf wpfpyf
- a0'emESiw hf PSm wpfpyf
- b0ESiZhf mwd wpfpyf
6/ 0#fo;kH 0 - udavo0#f-ur®0#f-0dygu0#f
7/ umvoH;k jzm - twdwu f mv-ypöKyeÜ u f mv-tem*wfumv
8/ jcif;&mESpq f ,f - twdwt f aMumif; tjcif;t&m (5)yg;
(t0dZmÆ -wPSm-Oyg'gef-ocFg&-uH)
- ypöKyeÜ t f usKd ; tjcif;t&m (5)yg;
(0dnmPf-emrf&yk -f oVm,we-zó-a0'em)
(17)

- ypöKyeÜ t
f aMumif; tjcif;t&m (5)yg;
(t0dZmÆ -wPSm-Oyg'gef-ocFg&-uH)
- tem*wftusKd ; tjcif;t&m (5)yg;
(0dnmPf-emrf&yk -f oVm,we-zó-a0'em)
tvG,u f surf w
S [ f o l nf y&d,wåo d moemudk &nf&, G íf 4if;?
odaptyf[lonf y#dywådomoemudk &nf&G,fí4if;? oHo&mrS
vG w f a Mumif ; wnf ; [l o nf y#d a 0"omoemud k &nf & G , f í 4if ;
qdjk cif; jzpfygonf/
]rlvESpfyg;} (0do'k r¨d *f)
t0dZÆmESifh wPSm[laom ESpfyg;aomw&m;wdkYudk þb0
puf\rlv[k odtyf\/ þb0pufonf (twdwftzdkYrS ypöKyÜef
tusd K ;)ud k aqmif a omtm;jzif h (t0d Z Æ m vQif t &if ; ))&d S a om
(a0'emvQif t qH k ; ))&d S a om b0puf w pf c k r S aemuf ( tem*wf )
tzdkYudk qufpyfaomtm;jzifh (wPS m vQif t &if ; ))&dSaom (Z&m
r&PvQif tqHk;))&daS om b0pufwpfc[ k íl þodYk ESpyf g; tjym;&d\
S /
xd k E S p f y g;aompuf w d k Y w G i f a&S ; jzpf a om b0puf u d k ('d | d
p&dkuf)&do S \ l tpGr;f jzifh a[mawmfr\ l / aemufjzpfaom b0pufukd
(wPSmp&dkuf)&do S \
l tpGr;f tm;jzifh a[mawmfr\ l /
wenf;um; yxrpufukd (Oapä''d|d)tm; t<uif;rJh y,fowf
jcif;iSm a[mawmfrl\/ (tusd K ;);)jzpfjcif;aMumifh (taMumif ; ))wdkY\
(rjywf p J j cif ; ))udk jyjcif;wnf;/ 'kwd,pufudk (oów'd | d )tm;
t<uif;rJh y,fowfjcif;iSm a[mawmfr\ l / jzpfay:ukeaf om (0dnmPf
paom tusdK;w&m;) ;w&m;)wd\ Yk tdjk cif; (aojcif;))udk jyjcif;aMumifw h nf;/
(18)

t0dZÆmESifhwPSmudktpxm;ía[mjcif;
tmo0jzpfay:jcif;aMumifh t0dZÆmjzpfay:\[k t0dZÆm\
taMumif;udk bk&m;&Sif a[mawmfrt l yf\/ odaYk omf ]rlvtaMumif;}
jzpfEikd af om ]y&d,m,f}um; &daS y\/ a[mawmfryl u kH m; -
]&[ef ; wd k Y þumvrS a&S ; tzd k Y ü t0d Z Æ m onf r&d S c J h a o;?
xdkrS aemufüpí jzpfvmcJhonf[k ]t0d Z Æ m \a&S ; tpG e f ; }}onf
rxifay/ &[ef;wdkY xdkodkY a[mMum;aomfvnf; þ]t0d ]t0d Z Æ m \
taMumif; tmo0}tmo0}onf xifao;\/
xdkYtwl b0wPSmudkvnf; a[mawmfrljyef\/ &[ef;wdkY
þumvrS a&S;tzdkYü wPSmonf r&dScJhao;? xdkrSaemufü píjzpf
vmcJo h nf[k ]wPSm\a&S;tpGef;}}onf rxifay/ &[ef;wdYk xdo k Ykd
a[mMum;aomfvnf; þ]wPS ]wPSm\taMumif; a0'em}
a0'em}onf xifao;\/
uH\xl;aomtaMumif;
bk&m;&Sifonf 0#fw&m;wdkYudk a[mMum;&mü ok*wd-'k*¾wdodkY
a&mufapwwfaom ]ukodkvf-tukodkvfuH\ xl;aomtaMumif;}
jzpfaomaMumifh þw&m;ESpyf g;udk OD;acgif;jyKí a[mawmfrjl yef\/
(t0d Z Æ m ))onf 'k*¾wdodkY a&mufapwwfaom (tuk o d k v f u H
\xl ; aomtaMumif ; ) jzpf\/ t0dZÆm\ vTrf;rdk;ESdyfpufcH&aom
ol o nf ol Y t ouf u d k o wf j cif ; paom tuk o d k v f u H t rsd K ;rsd K ;ud k
tm;xkwfrIjyK\/ xdkYjyif (b0wPS m ))onf ok*wdodkY a&mufap
wwf a om (uk o d k v f u H \ xl ; aomtaMumif ; ))jzpf \ / ]b0
wPS m } ESdyfpuftyfaomolonf olYtoufudk owfjcif;rS a&Smif
MuOfjcif;paom ]ukodkvfu}}H trsKd ;rsKd ;udk tm;xkwrf jI yK\/
(19)

]t0dZÆmeD0&PmeH wPSmoHa,mZemeH}
]t0dZÆm}}wnf;[laom ]tydwftyif twm;tqD;} &dSonf
jzpfí wyfrufwG,fwmaom ]wPS m }}wnf;[laom ]aES m if B ud K ;};}&dS
onfjzpfí wb0rSwb0odkY ajy;vTm;usifvnfae&aom owå0g
wdkY\a&S;tpGef;tponf rxif[k4if;? twGif;tm,we? tjyif
tm,wepaom twGi;f tjyif w&m;wpHu J jzpfaom ]zó}
k kd pGí ]zó}jzifh
olrdkufonf ]csrf ; om-qif ; &J }udk cHpm;\[k4if; þodkY tp&dSaom
a'oemwdkYudk a[mawmfrl\/ ynmblrdeda'´oü t0dZÆm\ tpGrf;
jzifh wckaomw&m;vQif rlv&daS om a'oemudv k nf; odaptyf\/
y&rtwåESifhZD0twå
]t0d Z Æ m }}tp&dSaom ]taMumif ; }wd k Y r S w pf y g; r[mjA[®mBuD;?
zefqif;&SiBf u;D [líMuq H tyfaom oHo&mudk jyKwwfol (y&rtwå)
rSvnf; uif;\? xdjYk yif ig\twåonf ajymqdw k wf\? cHpm;wwf\?
odwwf\[k þodYk Muq H wwfaom (ZD0twå)rSvnf; uif;\/ þodYk
vQif b0pufonf (jyKol-cHpm;ol)rSvnf; uif;onf[k odtyf\/
t0dZÆmvnf; twårSqdwfokOf;yHk
t0dZÆmonf ]jzpf j cif ; -ysuf j cif ; } &dSaomaMumifh cdkifNrJonf
tjzpfrS qdwfokOf;\/ (taMumif ; ES i f h p yf a om jzpf j cif ; ) &dSaom
aMumifh ]tvd k t wd k i f ; } jzpfapEdkifaom ]twå }tjzpfrSvnf; qdwf
okO;f \/ wenf;um; - ]t0dZÆmonf twår[kwf?
twå\ Opömvnf; r[kwf?
twåü wnfonfvnf; r[kwf?
twå&dSonfvnf; r[kwf}/
(20)

ocFg&tp&dSaomt*FgwdkYvnf; xdkYtwlyifwnf;/ xdkYaMumifh


þb0pufonf (12-yg;tjym;&d S a om twå q d w f o k O f ; jcif ; ))jzifh
qdwo f Ok ;f \[k odtyf\/
t0dZÆmypö,m ocFg&m
(0do'k r¨d *f-jrefrmjyefp-wG-J 69)
t0dZÆmypö,m ocFg&m[lonf t0dZÆm&dSvwfaomf ocFg&
wd\Yk &djS cif;aMumifh jzpf\/ t0dZmÆ udk ry,fao;aomolonf ('ku©
opö m -oH o &mqif ; &J u d k rod j cif ; ))aMumifh ]csrf ; om} om}[k xifrSwf
aom ]ok c onm} onm}jzifh xdkqif;&Judkyif ]ocF g &} &}wdkYjzifh tm;xkwf\/
(ork ' ,opö m ü rod j cif ; ))aMumif h 'k u © \ taMumif ; jzpf a om
]wPSm tNcHt&H} &daS om ]ocFg&} &}wduYk kd (okc&aMumif;))[k xifrw S f
vsuf tm;xkwMf uuke\ f /
xdjYk yif (eda&m"opöm))ud4k if;? (r*¾opöm))ud4k if; rodjcif;aMumifh
'ku©csKyf&m r[kwfaomfvnf; jA[®jynfpaom *wdtxl;ü 'ku©
csKyf&m[k trSwf&dSonfjzpfí4if;? 'ku©csKyf&ma&mufaMumif; tusifh
vrf;rSef r[kwfaomfvnf; ,ZfylaZmfjcif;ponfwdkYü 'ku©csKyf&m
a&mufaMumif; tusiv hf rf;[k trSw&f o Sd nfjzpfí4if; (yknmbdocFg&?
tyknmbdocFg&? tmaeOÆmbdocFg&) &)wdu Yk kd tm;xkwrf I jyKMuuke\
f /
wPSmuraemrSm cs,fvS,fw,f?
t0dZÆmutm&Hkudk zHk;w,f?
0dyóemtvkyf tm;xkwfolrSm wPSmy,fzdkY ]orm"d}vdk\?
t0dZÆmudky,fzdkY ]ynm}
]ynm}vd\ k ? w&m;tm;xkwf&ef orm"dESifhynmudk
wnfaxmif&\/ raemrSm ]owd? 0D&d,? orm"d}udk OD;pGm wnfaxmif
(21)

&\/ 0ifavxGufav? <uw,f? vSrf;w,f? csw,f? ydefw,f? azmif;


w,f? ponfwdkYonf owd? 0D&d,? orm"dxlaxmif&eftwGuf
]um,*wmowd }qdkonfESifhtnD ]cE¨ m rS t y pd w f r vG i f h
jzpf\/]um,*wmowd
yg;}
yg;}&atmif ]owdjzifh atmufarhrI} jzpf\/ trSwfwrJh rjyK&ay/
0dyóem\Oypm&tusdK;iSm a&S;OD;pGm ]um,*wmowd }udk
]*päaEÅm0g *pärDwd yZmemwd} (oGm;vQif oGm;rSefod)[k tp&dSaom ykAÁ
bm*wdkYü ]twåonm? owåonm? ZD0onm} uif;aysmufrIonf
y"me r[kwfay/ cE¨mtpdwftaygif;ü owdrvGwfatmif pdwfwnf
MunfrI&atmif ]um,*wmowd } rQom ]vd k & if ; y"me} jzpf\/
xdkYaMumifh ]owd? 0D&d,? orm"d} xlaxmifEdkifvQif ]raemü wPSm}
cGgEdkif\/ tydwftyif twm;tqD; ]eD0&P} &P}w&m;rsm; uif;\/
orm"d&dSvmaomtcg tm&Hkydkif;wGif ]ynmjzifh ½kyfemrf}wdkYudk
]ydkif;jcm;
jcm;}odEdkif\/ xdkYaMumifh wPSmonf tm&r®Pduydkif;ESifhouf
qdkifí t0dZÆmonf tm½kHydkif;ESifhoufqdkif\/ ]tm&H k }udk trSefrod
atmif ]zHk;jcif;}}onf ]t0dZÆm}}oabmjzpf\/ y#dpöorkyÜg'fwGif rlv
ES p f j zm[l o nf t0d Z Æ m ES i f h w PS m jzpf \ / wPS m onf raemrS m
cs,fvS,fí t0dZÆmonf tm&Hkudk trSefrodatmif zHk;vTrf;\/
xdkYaMumifh orm"dudk raemü OD;pGmwnfaxmifNyD;rS 0dyóem
wuf&\/ ]0dyóem} óem}[lonf ]tm½k H }ydkif;ü ]&kyfemrf}wdkYudk ]ted p ö ?
'ku©? tewåvu©Pm} m}tm;jzifh ½IyGm;&\/ xdktcg tm&HkrS aus;Zl;jyK
aomaMumifh ]tm&r®Pdu} (raem)wGif ]r*¾ifw&m;} &m;}wdu
Yk kd yGm;rsm;&jcif;
jzpfonf/ r*fÓPfjzifh edAÁmeffudk rsufarSmufjyKaomtcg ]edAÁmefjzifh
t0dZÆm}}udky,fum ]r*fÓPfjzifh wPSm}}udk y,fjcif;jzpfonf/
(22)

y#dpöorkyÜg'fESifh 0#f(3)yg;

(0dygu0#f) (udavo0#f) (ur®0#f)


0dnmPf
emrf&kyf t0dZÆm
oVm,we wPS m ocFg&
zó Oyg'gef uH
a0'em
jrifw,f pGJvrf;w,f tm;xkwfw,f
tusdK;w&m; taMumif;w&m;

y#dpöorkyÜg'fudk 0dygu0#f? udavo0#f? ur®0#f[lí 0#f(3)


yg;jzifh ydkif;jcm;Edkif\/ 0dygu0#fwGif 0dnmPf? emrf&kyf? oVm,we?
zó? a0'emwdkYyg0ifí udavo0#fwGif t0dZÆm? wPSm? Oyg'gef
ESiu hf r®0#fwiG f ocFg&? uHwYkd yg0ifavonf/
rsufpd? em;? ESm? vQm? udk,f? raemwdkYwGif tqif;? toH? teYH?
t&om? txd? oabmw&m;wdkYESifh wdkufqdkifygu jrifpdwf? Mum;pdwf?
eHpwd ?f pm;pdw?f xdpw d ?f awG;pdww
f o
Ykd nf jzpfay:\/ xdo
k Ykd jrif? Mum;? eH?
pm;? xd? awG;wdkYwGif jzpfay:aeaom ]cE¨mig;yg;? &kyfemrfESpfyg;}
wdkYonf (0dygu0#f)jzpf\/ xdk&kyfemrfESpfyg; cE¨mig;yg;udk 'ku©opöm
tjzpfrodyJ yk*¾dKvfowå0gtaejzifh todrmS ;rIonf t0dZÆm? ESpfouf
rIonf wPSm? pGJvrf;rIonf Oyg'gefwdkY jzpfay:Muukef\/ ,if;
(23)

]t0dZÆm? wPSm? Oyg'gef}wdkYonf (udavo0#f)jzpf\/


xdkodkY &kyfemrftm&HkwdkYudk t0dZÆmaMumifh trSeftwdkif; rod
jrifyJ yk*¾dKvfowå0gjyKí wPSm Oyg'gefjzifh pGJ,lNyD; ]ud k , f h t vd k
twd k i f ; } NyD;ajrmufatmif ]um,? 0pD? raemocFg&} &}wdkYjzifh tm;
xkwfMuukef\/ xdktcg ukodkvf? tukodkv]uH f] uH}rsm; jzpfawmhonf/
xdkuJhodkY tm;xkwfjcif; ]ocFg&ESifhuH}wdkYonf (ur®0#f)jzpf\/
xdkYaMumifh jrif? Mum;? eH? pm;? xd? awG;wdkYwGif jzpfay:aeaom
&kyfemrfESpfyg; cE¨mig;yg; (0dygu0#f)tay:ü pGJvrf;rI (udavom)
0ifum ukodkvf-tukodkvf (uH )wdkYjzpfay:aejcif;jzpfonf/ xdk]uH}
]taMumif ; w&m;}w&m;}wdkY jynfhpHk&ifhusufygu b0opf aemufcE¨m[k
qdkaom ]tusdK;w&m;} (0dygu0#f)udk jzpfay:apjcif;jzifh 0#f (3)yg;
wdoYk nf rjywfrpJ vnfywfaeavonf/
uHa[mif;ESifhuHopf
tusdK;w&m;jzpfaom ]0dygu0#f} (emrf&kyf)onf (uHa[mif;)
aMumifhjzpfay:&NyD; taMumif;w&m;jzpfaom ]ud a vo0#f E S i f h
ur® 0 #f } wdkYonf (uH o pf )udk jzpfay:ap\/ xdktcg taMumif;
w&m;jzpfaom (uH o pf )wdkYonf b0opf ]aemuf c E¨ m }}udk wzef
jzpfay:ap\/
xdkuJhodkY ]uHa[mif;aMumifh tusdK;};}w&m;ESifh ]uHopfaMumifh
taMumif ; }}w&m;wdkY tzefwvJvJ rjywfrpJ jzpfay:aejcif;udk
]ÓPf }wGif ]oHo&m 0#f'ku©} taejzifh odjrif xif&Sm;vmayrnf/
(24)

y#dpöorkyÜg'fESifh ypö,y&d*¾[ÓPf

y#dpöorkyÜg'f[lonf ypö,y&d*¾[ÓPfudk a[mjyaoma'o


emawmf j zpf o nf / emr&l y y&d a pä ' ÓPf E S i f h jynf h p H k a omol o nf
y#dpöorkyÜg'fudkodjrifygu ]&k y f e mrf r S w pf y g; twå a umif } r&dS[k
odjrif\/
]taMumif ; }}w&m;wd k Y ]tquf r jywf j zpf j cif ; }}aMumif h
]tusd K ;};}w&m;wdkY tqufrjywfjzpfjcif; (ypö,mum&)udk odjrif
aomoltm; ]jywfpJt,l} (Oapä''d|d) uif;aysmuf\/
]taMumif ; }}w&m;wdkY ]csKyf j cif ; }}aMumifh ]tusd K ;};}w&m;wdkY
csKyfaysmufjcif; (y#davmr ypö,mum&)udk odjrifaomoltm;
]wnfNrJt,l} (oów'd|d) uif;aysmuf\/
xdkodkY ]tpG e f ; ES p f y g;}
g;}wdkYrS ruyfa&mufrlí ]rZÑd r y#d y 'g}
tusifhjzpfaom ]t0dZÆm ypö,m ocFg&m} tp&dSonfh y#dpöorkyÜg'f
a'oemawmfukd a[mawmfrjl cif; jzpfonf/
(25)
y#dpöorkyÜg'fa'oemawmf
1/ t0dZÆm ypö,m ocFg&m - rodrI-t0dZÆm taMumif;cHaMumifh
jyKjyiftm;xkwrf -I ocFg&wdjYk zpf\/
2/ ocFg& ypö,m 0dnmPH - ocFg& taMumif;cHHaMumifh b0opf
0dnmPf jzpf\/
3/ 0dnmP ypö,m emr&lyH - 0dnmPf taMumif;cHaMumifh emrf&kyf
jzpf\/
4/ emr&ly ypö,m oVm,weH - emrf&kyf taMumif;cHaMumihf
tm,we (6)yg; jzpf\/
5/ oVm,we ypö,m zaóm - tm,we taMumif;cHaMumihf
tm&Hkudk awGYxdrI zójzpf\/
6/ zó ypö,m a0'em - zó taMumif;cHaMumifh taumif;
tqdk; cHpm;rI a0'emjzpf\/
7/ a0'em ypö,m wPSm - a0'em taMumif;cHaMumifh wyfrufrI
wPSmjzpf\/
8/ wPSmypö,m Oyg'geH - wPSm taMumif;cHaMumifh pGJvrf;rI
Oyg'gefjzpf\/
9/ Oyg'ge ypö,m ba0g - Oyg'gef taMumif;cHaMumifh
jzpfaMumif; ur®b0 jzpf\/
10/ b0 ypö,m Zmwd - uH taMumif;cHaMumihf b0topf
jzpfrI Zmwd jzpf\/
11-12/ Zmwd ypö,m Z&mr&P - Zmwd taMumif;cHaMumihf tdkjcif;
aojcif;-Z&mr&Pjzpf\/ pdk;&drfjcif;? ikda<u;jcif;? udk,fqif;&Jjcif;?
(26)

pdwq f if;&Jjcif;? jyif;pGm ylyefjcif;wdYk jzpfuek \


f /
ypö,y&d*¾[ÓPf
ypö , onf taMumif ; jzpf í y&d * ¾ [ onf od r f ; qnf ; jcif ;
jzpfonf/ &kyfemrfwdkY\taMumif;w&m;wdkUudk &SmazGí odrf;qnf;
wwfaomÓPf jzpfonf/ ypö,y&d*¾[ÓPfonf ]0d p d u d p ä m }}udk
]w'*F } y,f o wf E d k i f o nf h tjyif (62)yg;aom 'd | d w d k Y u d k v nf ;
0dur© eÇ y[mefjzifh cyfMumMum y,fcgG Edik \ f / ('Ggo|d 'd|*d wmed 0durEd/Å
0do'k d̈ - 2 ?239)
ypö , y&d * ¾ [ ÓPf u d k ucF g 0d w &P0d o k ' ¨ d [ k 4 if ; ? "r® | d w d
ÓPf[k4if;? ,xmblwÓPf[k4if;? or®m'óe[k4if; ac:qdkEdkif
ao;onf/ (0dok'¨d -2 ?239) ]ypö,y&d*¾[ÓPf ac: ,xmblw
ÓPf }udkr&vQif (tm;eJ a om0d y óem) óem)jzpfí a&SYodkY ÓPfrwuf
Edik yf J &daS yrnf/
'd|djzKwf[laompum;onf ta&;ygvSygonf/ 'd|dudkjzKwf
&mü w'*F? 0du©rÇe? orkapä'? y#dyó'¨d? edó&P-y[mefwdkYwGif
w'*Fy[mefEiS hf y,fowf&ygonf/ emr&lyy&dapä'ÓPfjzifh 'd|dudk
jzKw&f ygonf/
a&S;OD;pGm &kyfwHk;&kyfcJBuD;udk ÓPfjzifh tpdwfpdwf cGJypf&onf/
yx0Donf Murf;wrf;jcif;vu©Pm&dS\/ azgufjyefwwf\/ azguf
jyefwwfaom oabmudk &kyf[kodrSwf&\/ a0'emonf tm&Hk\
t&omudk cHpm;jcif;vu©Pm&dS\/ cHpm;jcif;oabmudk a0'em[k
odrSwf&\/ þodkY &kyfemrfwdkYudk ]vu©Pm? &o? ypöKy|mef}wdkYjzifh
]ÓPf }rSm odjrifoludk ]emr&lyy&dapä'ÓPf} &dSol[k ac:qdk&onf/
(27)

xdkolonf ]'d | d u d k j zKwf } xm;aom ]a,m*D }jzpfaomfvnf;


0dyóem tm;xkwfaeol[k rqdkEdkifao;acs/ xdkolonf 0dyóem
tm;xk w f o nf & d S a omf ]or® ó eÓPf E S i f h O',AÁ , ÓPf
(tEk p m;)}
m;)}udk&&dSEdkifonf/ (tm;eJaom0dyóem)onf Eke,f\/
twå*g[ (twåpGJ,ljcif;))udk ry,fEdkifacs/ ]Oyuúdavo} vo}ac:aom
0dyóem npfjiL;aMumif; (10)yg;udk rvGefEdkifay/ ]0dyóemÓPf
vrf ; qH k ; }}aeayNyD/ ypö,y&d*¾[ÓPf r&jcif;aMumifh ÓPfpOf
rwufawmhacs/
ypö , y&d * ¾ [ ÓPf t wG u f taMumif ; ud k o d r f ; qnf ; &mü
(eD;aomtaMumif;)udk4if; (a0;aomtaMumif;)udk4if; odrf;qnf;
&ygonf / tbd " r® m enf ; t& xif & S m ;ap&ef eD ; aomtaMumif ;
(y'|mef)udk azmfjyjcif;jzpfonf/ eD;onfjzpfap? a0;onfjzpfap
]rS e f u ef }aom (aMumif ; usd K ;quf )udkodvQif ]ypö , y&d * ¾ [ ÓPf }
ud&k onf rnf\/
qDavsmfaomtaMumif;udk&I&mü y#dpöorkyÜg'fenf;? y|mef;
enf;wdkYt& qifjcifEdkifvSsif aumif;pGm jrifvG,faomfvnf; tbd
"r®moabmudk rEdkifvSsif qifjcif&ef cJ,Of;aomaMumifh &kyfcE¨m
twGuf (uH ? pd w f ? Owk ? tm[m&) tm[m&)[laomtaMumif;? emrfcE¨m
twGuf (tm&H k ? 'G g &? a,med a omreod u m&) m&)paom taMumif;
w&m;rsm;udk qifjcifuek &f m\/
&kyfemrfwdkY\taMumif;w&m;rsm;
uH ? pd w f ? Owk ? tm[m&wd k Y o nf &k y f w &m;wd k Y \ tMumif ;
w&m;rsm;jzpfonf/ uHaMumifh ur®Z&kyfrsm;jzpfonfh rsufpdtMunf
(28)

&kyf? em;tMunf&kyf? ESmacgif;tMunf&kyf? vQmtMunf&kyf? udk,f


tMunf&kyfESifh [',0w¦K&kyfwdkY jzpfay:Mu\/ pdwfaMumifh pdwåZ
&k y f ? Owk a Mumif h Owk Z &k y f ? tm[m&aMumif h tm[m&Z&k y f w d k Y
jzpfay:Mu\/ ,if;wdkYwGif pdwåZ&kyfonf tvGefxif&Sm;\/ avsmif;-
xdkif-&yf-oGm; &kyfwdkYonf avsmif;csif? xdkifcsif? &yfcsif? oGm;csif
aompdwfaMumifh jzpf\/ pdwfonf tm&HkaMumifhjzpf\/ t0dZÆm
aMumifh &kyfjzpf\/ wPSmaMumifh &kyfjzpf\/ uHaMumifh &kyfjzpf\?
tm[m&aMumifh &kyfjzpf\/ þodkY ponfjzifh &kyfudk odrf;qnf;tyf\/
tm&H k ( 6)yg;ES i f h 'G g &(6)yg;wd k u f r I a Mumif h emrf w &m;rsm;
jzpf\/ Oyrm rsufpdESifh tqif;wdkufrIaMumifh a0'em? onm?
ocFg&? 0dnmPfwdkY jzpfay:&onf/ xdkodkYodjcif;onf pmod? onm
od o m jzpf o nf / ud k , f a wG Y o d j rif a tmif ud k , f y d k i f o d j zpf a tmif
ESv;kH oGi;f tm;xkw&f ayrnf/
Oyrm emrnfac:oHu aus;Zl;jyKrS rdrdtrnfudkrSwfaom
(onm)ay:&onf/ t&omu aus;Zl;jyKrS (a0'em)ay:&onf/
&[ef;udk zl;jrif&rS &lyg&Hku aus;Zl;jyKrS vSLcsifaom (apwem)ay:
&onf/ xdaomtm&Hku aus;Zl;jyKrS rmaysmh? ylat;udk odaom
(0dnmPf) ay:&onf/ ]tqif ; ? toH ? teH Y ? t&om? txd }
paom ]tm&Hkw&m;} &m;}wdkYu aus;Zl;jyKrSom ]emrfw&m;} &m;}wdkY jzpfay:&
onfukd ]cE¨mÓPf}a&muf ydik ;f ydik ;f jcm;jcm; odjrif&ayrnf/
xdkodkY ]emr&l y y&d a pä ' ÓPf E S i f h ypö , y&d * ¾ [ ÓPf }ESpfyg;
jynf h p H k a omol o nf tm;aumif ; aom (Av0)0d y óemÓPf
jzpfNyD; b*FÓPfrSpí tEkavmrÓPfwdkifatmif ÓPfpOfwufí
(29)

r*fÓPf zdv k Ó f Pfjzifh edAmÁ efukd rsuaf rSmufjyKEikd af yrnf/


y#dpöorkyÜg'f\taMumif;w&m; (5)yg;
y#d p ö o rk y Ü g 'f \ taMumif ; w&m;ig;yg;jzpf a om ]t0d Z Æ m -
wPSm-Oyg'gef-ocFg&-uH} wdkYudk udk,fwdkif rsufarSmuf xGif;azmuf
odEdkifatmif tm;xkwftyf\/ Oyrm &[ef;b0udk qkawmif;í
ukov kd jf yK&mü
1/ cE¨mig;yg;udk ]&[ef;[k todrSm;};}rIum; t0d Z Æ m?
2/ ]&[ef;b0udk wyfrufwG,fwm} m}rIum; wPS m?
3/ ]&[ef;b0udk pdwfuyfa&muf pGJvrf;}}rIum; Oyg'gefwnf;/
4/ t0dZÆm-wPSm-Oyg'gefjzpfaom ]udavo0#fwdkY NcH&H}vsuf
ukodkvfaumif;rI jyKrI ]apwem}]apwem}um; ocF g &&wnf;/
5/ ,if;apwem-ocFg&\ ]ur®owdå}um; uHwnf;/
þod k Y t m;jzif h t0d Z Æ m -wPS m -Oyg'gef - ocF g &-uH [ l a om
taMumif;w&m; (5)yg;udk ud, k yf ikd Ó
f Pfjzifh xGi;f azmuf odjrifEikd \ f /
xdkYaMumifh jrifrI? Mum;rIponfwdkYtay:wGif Oyg'ge ypö,m
ur® b 0ud k cE¨ m ÓPf a &muf od r f ; qnf ; tyf \ / rd r d u d k , f w d k i f
jrif r I Mum;rI w d k Y t ay:wG i f Oyg'gef u d k jrif a tmif M unf h E d k i f y gu
]Oyg'gef NcH&Hvsuf} ukodkvf-tukodkvfuHwdkYudk um,? 0pD? raem
(apwem)
(apwem)wd k Y j zif h tm;xk w f a eonf u d k od j rif a tmif owd j yK
ESvHk;oGif;tyf\/ xdktcg Oyg'geftaMumif;cHaMumifh uHjzpf\
[laom ]uH \ taMumif ; } w&m;udk udk,fwdkif xGif;azmuf rsuf
arSmufjyK odjrifEidk af yrnf/
xd k o d k Y Oyg'gef j zif h pG J v rf ; rI j zpf & onf r S m &k y f e mrf [ l a om
(30)

tusdK;w&m; ('ku©opöm))udk [kwfwdkif;rSefpGm owd-ynmjzifh rodjrif


aomaMumifh jzpf\/ 0dnmPf? emrf&kyf? oVm,we? zó? a0'em
[l a om tusd K ;w&m;onf y#d o aE¨ t cd k u f w G i f j zpf a om cE¨ m
ig;yg;ud k ok w å e f e nf ; tm;jzif h a[mMum;awmf r l j cif ; jzpf o nf /
odkYaomf ,ckypöKyÜefb0ürl ]jzpf c d k u f & k y f e mrf }wdkYudkyif ]0d y óem
ÓPf}jzifh odr;f qnf;tyf\/
tusdK;w&m;(5)yg;udkodrf;qnf;yHk
tusdK;w&m; (5)yg;jzpfaom 0dnmPf? emrf&kyf? oVm,we?
zó? a0'emwd k Y u d k ok w å e f e nf ; tm;jzif h y#d o aE¨ t cd k u f ü
jzpfpOfudk a[mMum;xm;aomfvnf; 0dyóem&IyGm;&mü ypöKyÜef
&kyfemrfESpfyg;-cE¨m (5)yg;wdkYomjzpfukef\/ ,if;wdkYudkvnf; udk,f
wdkif rsufarSmuf xGif;azmuf odjrifEdkifatmif tm;xkwftyf\/
&kyfonf azmufjyefajymif;vJjcif; vu©Pm&dS\/ azmufjyef
ajymif;vJwwfaomoabmudk &kyf[k ac:\/ &kyfwGif r[mbkwf
jzpfaom yx0D? tmayg? awaZm? 0ga,m "mwfBuD;av;yg;&dS\/
,if; "mwfBuD;av;yg;udk trSDjyKí Oyg'g&kyf (24)yg;&dS\/ ,if;
wd k Y w G i f tqif ; ? toH ? teH Y ? t&om? txd [ l a om tm&H k & k y f
wdkYESifh rsufpdtMunf? em;tMunf? ESmacgif;tMunf? vQmtMunf?
udk,ftMunf[laom 'Gg&&kyfwdkYonf w&m;tm;xkwf&mü odxm;
tyfonfh &kyw f &m;rsm; jzpfonf/
emrfonf tm&Hkudk nGwfjcif;vu©Pm&dS\/ tm&Hkudk nGwf
wwfaomoabmudk emrf[kac:\/ emrfcE¨m av;yg;&dS\/ tm&Hk
ud k cH p m;wwf a omoabmonf a0'emrnf \ / wzef r S w f o m;
(31)

wwfaom oabmonf onmrnf\/ aphaqmfwdkufwGef;wwf


aomoabmonf ocFg&rnf\/ tm&Hkudk odjcif;rQoabmonf
0dnmPf rnf\/
cufrmjcif;vu©Pm&dSaom yx0D"mwfudk odrf;qnf;vwf
aomf xdyk x0Dtm&Hu k kd odwwfaomoabm 0dnmPfonf xifay:\/
xdk0dnmPfESifh,SOfaom cHpm;rIonf a0'emwnf;? rSwfom;rIonf
onmwnf;? awGYxdrI-zó? aphaqmfrI-apwemwdkYonf ocFg&wnf;/
&kyfoabm emrfoabmESifh taMumif;w&m; tusdK;w&m;
wd k Y u d k ]owd } jzif h od r f ; qnf ; NyD ; ]ynm}
]ynm}jzif h [k w f w d k i f ; rS e f p G m
]xd k ; xG i f ; } odjrifvQif cE¨mig;yg;udk yk*d¾Kvfowå0g? igolwyg;[k
]twå } jyKí jyif ; pG m pG J v rf ; rI ]tEk o ,-Oyg'gef } udk ]0d y óem
ynm? r*fynm} nm}jzifh y,f&mS ;Edik af yrnf/
jzpfaMumif;csKyfaMumif;
t0dZÆm? wPSm? Oyg'gef? ocFg&? uH[laom ]taMumif ;
w&m;ig;yg;}
w&m;ig;yg;}wd k Y xif & S m ;jzpf j cif ; aMumif h ]tusd K ;w&m;ig;yg;}
jzpfaom 0dnmPf? emrf&kyf? oVm,we? zó? a0'emwdkYonf
xif&Sm;jzpfMuukef\/ taMumif;w&m;ig;yg;wdkYonf ]t&[wå
r*f } jzif h tNyD ; csKyf N id r f ; oG m ;jcif ; aMumif h tusd K ;w&m;ig;yg;
wdkYonfvnf; csKyfNidrf;Muukef\/ þodkY &Ijrifjcif;onf ]taMumif;}
tm;jzif h (tjzpf - tysuf ) ud k od j rif j cif ; [l a om (ypö , awm
O',AÁ,ÓPf)aywnf;/
taMumif ; xif & S m ;jzpf a y:ojzif h tusd K ;xif & S m ;jzpf j cif ; ud k
odjrifjcif;aMumifh (ork ' ,opö m ))onf ]ÓPf ü xif & S m ;};}vm\/
(32)

xd k Y t wl taMumif ; csKyf j cif ; aMumif h tusd K ;csKyf j cif ; ud k od j rif


aomtcg (eda&m"opöm))onf ]ÓPfü xif&Sm;} jzpfay:vm\/
Oyrm ]rsufpdESifhtqif;}}[laom tm&Hk-'Gg&wdkufrI taMumif;
xif&Sm;&dSjcif;aMumifh ]pu© K 0d n mPf }[laom tusdK;onf xif&Sm;
jzpfay:vm\/ taMumif;uif;yguvnf; tusdK;onf csKyfaysmuf
&\/ þod k Y ]taMumif ; ES i f h p yf a om jzpf j cif ; ysuf j cif ; }}ud k
0dyóem &IymG ;&mwGif a&S;OD;pGm ESv;kH oGi;f odjriftyf\/
jzpfjcif;csKyfjcif;
xdkYaemuf cE¨mig;yg; &kyfemrfESpfyg;wdkY\ tjzpftysufudk
(cP)
(cP)tm;jzifh odjrifvmjcif;onf (cPawm O',AÁ , ÓPf )
aywnf ; / cPtm;jzif h jzpf j cif ; ysuf j cif ; ud k ]xd k ; xG i f ; od j rif }
aomaMumifh ('k u © o pö m ))onf ]ÓPf ü xif & S m ;};}vm\/ xdkodkY
tjzpftysufudk &Ijrifaom ÓPfonf (avmuDr*¾opöm))wnf;/
þod k Y (ypö , ? cP)ES p f 0 aom tjcif ; t&mjzif h jzpf j cif ;
ysufjcif; ]O',AÁ , }}udk xif&Sm;odjrifaomolonf ]ted p ö ? 'k u © ?
tewåvu©PmoHk;yg;? avmuDopömav;yg;? tw¬e,
(4)enf;} ponf wdkYonfvnf; ÓPfü xif&Sm;vmukef\/
opömav;yg;
1/ taMumif;jzpfjcif;aMumifh tusKd ;jzpfjcif;udk odjrifí
ork',opömonf xif&Sm;\/
2/ taMumif;csKyjf cif;aMumifh tusKd ;csKyjf cif;udk odjrifí
eda&m"opömonf xif&Sm;\/
(33)

3/ cE¨m\cPtm;jzifh jzpfjcif;csKyjf cif;udk odjrifí


'ku©opömonf xif&Sm;\/
4/ jzpfjcif;csKyjf cif;udk odjrifaomÓPfjzifh
avmuDr*¾opömonf xif&Sm;\/
- taMumif;w&m;wd\ Yk csKyNf ird ;f rIum;
udavoy&dedAÁmefwnf;/
- tusKd ;w&m;wd\ Yk csKyNf ird ;f rIum;
cE¨y&dedAÁmefwnf;/

]uHESifhuH\tusdK;om}
]]ur®ó um&aum ew¬?d 0dyguó p a0'aum/}}
]]ok'"¨ r®m y0wåE?dÅ {a0wH or®'óeH/}} (0do'k rd¨ *f -2? 237)
þa'oemawmft& y&rw¬opömtm;jzifh
avmuü (uH)rSwpfyg; jyKvyk af om ]yk*d¾Kvfowå0g r&dS}/
(uH\tusdK;);)rSwpfyg; cHpm;wwfaom ]yk*d¾Kvfowå0g r&dS}/
]uHjzpfcdkuf} jyKvakd om pdwf ]apwemESifh udk,fEIwf}trl
t&m[laom (&k y f e mrf )ESpfyg;udkyif pGJrSDí ]yk * d ¾ K vf o wå 0 g} jyKvkyf
onf [ k ajymqd k M u\/ tm&H k \ taumif ; tqd k ; ud k o d r I - cH p m;rI
[laom (uH \ tusd K ;);)w&m; ]emrf & k y f }ESpfyg;udkyif pGJrSDí ]yk * d ¾ K vf
owå0g} cHpm;onf[k ajymqdMk uuke\ f /
xdkYaMumifh trSefr&dSaom yk*d¾Kvfowå0goabm ]tEk o ,}
(udavom)
vom)udk z,f&mS ;&ef 0dyóem tm;xkw&f mü ]&kyfemrf}ESpyf g;
om&daS Mumif; odjrif&ef ]txl;} vdt k yfygonf/
(34)
]]£ro®d Howd £'Ha[mwd?
£ro®d Htowd £'Hea[mwd/
þtaMumif;&dSvQif þtusdK;jzpf\?
þtaMumif;r&dSvQif þtusdK;rjzpf}}
þod k Y (aMumif ; usd K ; quf e d , mr) 0if a &muf o nf E S i f h
wpfNyKd ief uf oHo&mpufonf rjywfvnfawmhonf/ oHo&mpufukd
&yf w ef Y a paomtjrif u d k xl a xmif & mü ]taMumif ; csKyf v Qif
tusd K ;csKyf \ }}[laom taMumif;tusdK;udk ]trS e f t wd k i f ; }}od&ef
vdt k yfygonf/
þaMumif ; usd K ;quf ed , mrt& tjrif r S e f xl a xmif j cif ;
udyk if Ak'p¨ mayrsm;ü
1/ ypö,y&d*¾[ÓPf (taMumif;odrq f nf;jcif;)[lí4if;?
2/ "r®|dwdÓPf (&kyef mrfjzpfpOfojd cif;)[lí4if;?
3/ ,xmblwÓPf (t&du S kd t&dt
S wdik ;f odjcif;)[lí4if;?
4/ or®m'óe (trSejf rifjcif;)[lí4if;?
5/ ucFg0dw&P0dok'¨d (oHo,uif;pifjcif;)[lí4if; qdyk gonf/
(35)

y#dpöorkyÜg'fESifhenf; (4)enf;

]£ro®d Howd £'H a[mwd?


£ro®d Htowd £'H ea[mwd}
þtaMumif;&dSvQif þtusdK;jzpf\? þtaMumif;r&dSvQif
þtusKd ;rjzpf[o l nf y#dpoö rkygÜ 'f a'oemawmf\ tajccHjzpfonf/
taMumif;w&m;wdkY jynfhpHknDnGwfygu tusdK;w&m;wdkYonf
olYoabmolaqmifum r&dS&mrS topftopf jzpfay:\/ taMumif;
w&m;wdkY aus;Zl;rjyKcifuvnf; xdktusdK;w&m;onf BudKwifí
jzpfay:raeovdk taMumif;uif;onfESifhvnf; vHk;0 csKyfaysmuf\/
taMumif ; w&m;onf tusd K ;w&m;ud k ud k , f 0 ef a qmif x m;jcif ;
r&d S o vd k tusd K ;w&m;onf v nf ; taMumif ; w&m;ud k , f 0 ef r S
arG;zGm;vmjcif;r[kwf/ taMumif;w&m;wdkY jynfhpHknDnGwfonfESifh
tusdK;w&m;wdkYonf olYoabmolaqmifum r&dS&mrS topftopf
jzpfay:vmjcif; jzpfygonf/
(36)

xdkYtwl tm&HkESifh'Gg&xdcdkufrIaMumifh topfjzpfay:vmaom


0dnmPfonf ]tm*EÅ K "mwf }oufoufjzpfí yk*¾dKvf? owå0g? j'yf?
0w¬KjyKí tcdkiftrm-tESpfom&tm;jzifh pGJ,l&Edkifavmufaom
]trmcH } oabmrsd K ; vH k ; 0r&d S / ,if ; uJ h o d k Y taMumif ; wd k u f
qdkifwdkif; tusdK;w&m;wdkY topfjzpfay:vmyHkudk odjrifjcif;onf
taMumif ; tusd K ;quf E G , f r I u d k y#d p ö o rk y Ü g 'f o abmtm;jzif h
odjrifjcif;jzpfonf/ xdkodkY qufEG,frIudk atmufyg (tw¬e,)
enf; (4)enf;jzifh odjrifEikd \f /
1/ {uwå e nf ; - ]twd w f } taMumif;w&m;ESifh ]ypö K yÜ e f }
tusd K ;w&m;? ]ypö K yÜ e f } taMumif ; w&m;ES i f h ]tem*wf } tusd K ;
w&m;wdkYonf aMumif;usdK;qufEG,fvQuf wpfqufwpfpyfwnf;
pOfqufrjywf jzpfay:ae\/ xdkYaMumifh yef;oDxm;ouJhodkY &kyfemrf
tpOfü rjywfpJrIudk xdk;xGif; odjrifojzifh b0onf ]yk c uf E S i f h
acgif ; tMum;}
tMum;}rS m om &d S í ]aovQif j ywf \ }}[k pG J , l x m;aom
(Oapä''d|d) t,lrSm;udk y,fpGefYEdkifavonf/
2/ emewå e nf ; - taMumif;w&m;ESifh tusdK;w&m;wdkYonf
qufEG,frI&dSMuaomfvnf; &kyfemrfwdkY\ ]obm0vu© P m} m}wdkYonf
]rwl }nDMuyg/ xdkYaMumifh taMumif;&kyfemrfwdkYcsKyfNyD; tusdK;&kyfemrf
wdkY ]topftopf} jzpfonfudk odjrifjcif;jzifh twåonf ]NrJ \ }}[k
pGJ,lwwfaom (oów'd|d) t,lrSm;BuD;udk y,fpGefYEdkifavonf/
3/ tAsmyg&enf; - taMumif;w&m;onf tusdK;w&m; jzpf
ay:vmatmif tm;xk w f o nf h ]Asmyg&r&d S } ovd k tusd k K ;w&m;
onfvnf; taMumif;w&m;&dSygu jzpfay:vdkufrnf[k tm;xkwf
(37)

onfh Asmyg&rsdK; r&dSyg/ taMumif;w&m; ]xif & S m ;};}jzpfay:onfESifh


tusdK;w&m;onf olYoabmolaqmifum r&dS&mrS ]topf } jzpf
ay:vmjcif;om jzpfonf/ Oyrm oGm;csifaompdwfonf taMumif;
w&m;tm;jzihf xif&Sm;jzpfay:onfESifh oGm;onfh&kyfonf tusdK;
w&m;tjzpf ol Y o abmol a qmif u m topf j zpf a y:vmonf u d k
odjrifojzifh ]oG m ;ol ? jyKwwf o l } [laom ]twå ' d | d } t,ludk
y,fpeG EYf ikd af vonf/
4/ {0H " r® w menf ; - taMumif;tm;avQmfpGm tusdK;jzpf
onfudk odjrifjcif;aMumifh ]ta[wk u 'd | d ? tud & d , 'd | d }ponf
taMumif;y,faom 'd|t d ,lwu Ykd kd y,fpeG EYf ikd af vonf/
þodkYb0pufudk razmufcGJrlí oHo&mab;udk ausmfvGef
Ed k i f a omol o nf td r f r uf ü aomf 4 if ; wpf p H k w pf a ,muf r Qr&d S /
xdkYaMumifh jrwfpGmbk&m;onf - ]]tmeE´m þy#dpöorkyÜg'fonf ]euf
vnf ; euf \ ?} euf a ,mif v nf ; xif \ ? þy#d p ö o rk y Ü g 'f u d k y if
]avQmf p G m rod j cif ; xd k ; xG i f ; rod j cif ; }}aMumifh owå0gtaygif;wdkY
onf csnf c if & I y f o uJ h o d k Y j zpf v suf BuD ; yG m ;jcif ; uif ; &mjzpf a om
tyg,f (4)bHkudk4if;? oHo&mudk4if; rausmfvGefbJ &dSacsonf}}
[laom þpum;udk a[mawmfrl\/
þomoemawmfü ynm&dSonf <uif;aom tjcm;udpöwdkYudk
y,fí eufeJaom aus;Zl;jyKyHktjym;udka[maom ]y#d p ö o rk y Ü g 'f }ü
axmuf&m wnf&m&atmif tcgcyfodrf; trSwf&aom ]owd }
&do
S nfjzpfí tm;xkw&f mownf;/
(38)

pkwd-y#doaE¨
y#dpöorkyÜg'fwGif ]ocFg&ypö,m 0dnmPH}[lonf ukodkvf-
tukodkvfuHaMumifh b0opf 0dnmPfjzpfyHkwnf;/ xdktcsufonf
y#dpo ö rkygÜ 'f a'oemwGif tvGet f a&;Bu;D aom pkwEd iS yhf #doaE¨ quf
EG,yf kH jzpfonf/ oHo&mvnfjcif;udk vufceH m;vnf&ef pkw-d y#doaE¨
\qufE, T rf I obm0udk y#dpo ö rkygÜ 'fenf;jzifh odjrifEikd af vonf/
Oyrm rsufpdESifhtqif; xdcdkufonfh ]taMumif ; }}aMumifh
jrif p d w f -]tusd K ;};}w&m;onf wNyd K if w nf ; jzpf \ / xd k o d k Y rd r d w d k Y
touf&Sifae xdkifpOftwGif; jrifrI? Mum;rI? eHrI? pm;rI? xdrI? awG;rI
wd k Y \ ]taMumif ; tusd K ;jzpf p Of } wd k Y o nf yef ; oD x m;ouJ h o d k Y
tMum;tjywf r&dSyJ (wquf w nf ; wck w nf ; oabmrsd K ;) jzpf
ae\/ xdu k ohJ Ykd jzpfaejcif;onf ({uwåoabm) abm)jzpf\/
xdtYk wl 'Db0 pkw(d taMumif;)ESihf aemufb0 y#doaE¨ (tusKd ;)
wdkYonfvnf; taMumif;tusdK;tm;jzifh wqufwnf;om tjcm;r&dS
jzpfMuuke\ f /
]taMumif ; } jzpfaom rsufpdESifhtqif;onf ]&k y f } jzpfí
]tusdK;} jzpfaom jrifpdwfonf ]emrf} jzpfaomaMumifh taMumif;
tusdK;wdkYonf wqufwnf;jzpfaomfvnf; (obm0vu© P m)
tm;jzifh rwlMuyg/ ,if;uJhodkY rwljcif;oabmonf (ememwå )
jzpf\/ xdkYtwl 'Db0pkwdESifh aemufb0 y#doaE¨wdkY\obm0
vu©Pmrsm; rwlMujcif;onfvnf; ememwåoabmyifjzpf\/
rsufpdESifhtqif; xdcdkufrI[laom ]taMumif ; } jynfhpHkygu
jrifpdwf ]tusd K ;};}onf tm;xkwfrIuif;aom (tAsmyg&) (tAsmyg&)oabm
(39)

tm;jzifh (ol Y o abmol a qmif )í jzpfay:vm\/ xdkYtwl ]pk w d }


[laomtaMumif;jzpfygu ]y#doaE¨}[laomtusdK;onf ]tAsmyg&}
tm;jzifh olo Y abmolaqmifum ]topf} jzpfay:vmjcif;jzpfonf/
rsufpdESifhtqif;xdcdkufrIaMumifh ]taMumif ; tm;avQmf p G m }
jrif p d w f o m jzpf a y:\/ Mum;pd w f ? eH p d w f p onf w d k Y j zpf a y:jcif ;
r&dS/ taMumif;tm;avQmfpGmjzpfaom ({0H " r® w m) oabmjzpf\/
xdkYtwl ]pk w d }csdefwGif tusdK;ay;rnfh (uH )[laom ]taMumif;w&m;
ES i f h a vQmf a om y#d o aE¨ t usd K ;};}udkom ay;jcif;jzpf\// tvdkvdk
jzpfjcif; A&rf;A'g jzpfaejcif;rsKd ; vH;k 0r&daS cs/
xd k u J h o d k Y rsuf p d E S i f h t qif ; xd c d k u f r I taMumif ; jynf h p H k y gu
jrifpdwf tusdK;w&m;onf ({uwå? ememwå? tAsmyg&? {0"r®wm)
[laom ]ed , mr} mr}twdkif;om jzpfay:aeMujcif;jzpfonf/ xdked,mr
(4)enf;jzifh pkwd-y#doaE¨tcdkufüvnf; pkwd (taMumif ; ))ESifh
y#doaE¨ (tusdK;);)wdkYonf tjcm;r&dSyJ wqufwpyfwnf; jzpfay:
aeMuuke\ f /
pdwåu©Ptm;jzifhMunfhyguvnf; pkwdpdwfESifh y#doaE¨pdwf
wdkYonf (a&SUpdwf-aemufpdwf)wdkYomjzpf\/ a&SUpdwfcsKyfNyD; aemuf
pdwfonf tjcm;r&dS jzpfay:\/ udavom&dSaeorQ (uH\tusdK;);)wdkY
onf b0opf-&kyef mrf tjzpf rjywfrpJ jzpfay:aernfom jzpfuek \ f /
uHESifhuH\tusdK; (ur®-b0)
uH[lonf ukodkvftukodkvfoabm&dSaom taMumif;w&m;
jzpfí uH\tusdK;w&m;onf emrf&kyfjzpfonf/ (y#dpöorkyÜg'f)wGif
(taMumif;w&m;ig;yg;) w&m;ig;yg;)onf t0dZÆm? wPSm? Oyg'gef? ocFg&? uH
(40)

jzpfí (tusd K ;w&m;ig;yg;)


;w&m;ig;yg;)onf 0dnmPf? emrf&kyf? oVm,we?
zó? a0'emwdkYjzpf\/ t0dZÆm? wPSm? Oyg'gef[laom ud a vo
0#f N cH & H a om apwem-ocF g &jzif h tm;xk w f r S o m (uH )[laom
taMumif ; w&m;wd k Y jzpf M uuk e f \ / uH j zpf y gu uH \ tusd K ;jzpf
aomcE¨mig;yg;? &kyef mrf ESpyf g;[laom (b0) (b0)onf jzpfay:Muuke\ f /
rsdK;aphESifhtyif
Oyrm uHonf o&ufrsdK;aphESifhwl\/ uH\tusdK;onf o&uf
yifESifhwl\/ ypöKyÜefb0wGif o&ufyifpdkufjcif;[laom tm;xkwfrI
apwemaMumifh 'Db0üvnf; o&ufoD;pm;&\/ o&ufoD; pm;NyD;
aomf usecf ahJ om o&ufaphonf olrY sKd ;aphtwdik ;f o&ufyif aygufEikd f
aom tpGrf;owdå&dS\/ xdkYtwl 'Db0wGif um,uH? 0pDuH? raemuH
wdkYjzifh tm;xkwfaom apwemwdkYonf csKyfaysmufoGm;aomfvnf;
rsdK;aphESifhwlaom ]uH o wd å }onf pdwftpOfwGif udef;íusefcJh\/
xdktcg ukodkvftukodkvfuH[laom (rsdK;aph)\tpGrf;jzifh aemuf
b0 aemufcE¨m[laom (tyif)opfwpfcu k kd jzpfay:apEdik \
f /
odkYaomf xdk (uH )rsdK;aphonf ]wPS m }}[laom tap;"mwf&dS
rS o m b0opf u d k j zpf a pEd k i f \ / t&[wå r *f j zif h wPS m [l o rQ
t<uif;rJh y,fowfNyD;aom &[EÅmt&SifjrwfwdkYwGif b0[lorQonf
t<uif;tuserf &dS csKyNf ird ;f Ny;D jzpfonf/
ypöKyÜefy#doaE¨\taMumif; (5)yg;
- jzpfaMumif; uHujkd yKpOf awGa0jcif;onf ]t0dZÆm}}wnf;/
- tm;xkwfrIwdkYonf ]ocFg&}
&}wdkYwnf;/
- vdkcsifawmifhwjcif;onf ]wPSm}}wnf;?
(41)

- pGJvrf;jcif;onf ]Oyg'gef}wnf;?
- aphaqmfjcif; apwemonf ]ur®b0} 0}wnf;?
ypöKyÜef Oyywådb0ü jzpfay:aom tusdK;w&m; (5)yg;
- y#doaE¨pdwfonf ]0dnmPf} wnf;?
- ouf0ifaom w&m;taygif;onf ]emrf&kyf} wnf;?
- Munfvifjcif;onf ]tm,we} wnf;?
- awGYxdjcif;onf ]zó} wnf;?
- cHpm;jcif;onf ]a0'em} wnf;?
ypöKyÜefb0ü tm,wewdkY\ &ifhusufonf\ tjzpfaMumifh
(rsuf p d em;paom tm,wewd k Y &if h u suf a omtcg) awGa0
jcif ; onf t0d Z Æ m wnf ; ? tm;xk w f r I w d k Y o nf ocF g &wd k Y w nf ; ?
vdkcsifawmif;wjcif; onf wPSmwnf;? pGJvrf;jcif;onf Oyg'gef
wnf;? aphaqmfjcif;onf ur®b0wnf;? þ(5)yg;aomw&m;wdkY
onf aemifb0ü (y#d o aE¨ t aMumif ; ))wdkYwnf;/ þodkY ur®0#f-
0dygu0#fw\ Ykd tpGr;f tm;jzifh emrf&yk wf uYkd kd odr;f qnf;jcif;jyKtyf\/
ocFg&ypö,m 0dnmPH[k qdk&mwGif tbd"r®m0dbif;? eda'´o
ygVdawmfü ]ww¬ uwrH? ocFg& ypö,m 0dnmPH/ pu©K0dnmPf?
aomw0d n mPf ? Cme0d n mPf ? Zd 0 S m 0d n mPf ? um,0d n mPf ?
raem0dnmPH/ £'H 0kpöwd ocFg&ypö,m 0dnmPH} [lívnf;
a[mawmfr\ l /ˆ (y#dpo
ö rkygÜ ''DyeD- pm? 64)
0dnmPypö,m emr&lyH
]y#doaE¨0dnmPfaMumifh emrf&kyfjzpf\}[k qdk&mwGif y#doaE¨
pdwf\tm&Hkjzpfaom uH-ur®edrdwf-*wdedrdwf wckckudk tm&HkjyKvsuf
(42)

cHpm;rI-a0'em? rSwfom;rI-onm? awGYxdrI-zó? aphaqmfrI-apwem


ponfh ocFg&[laom ]emrfw&m;} &m;}wdkYonfvnf; twlwGJzuf jzpfMu
ukef\/ xdkYjyif y#doaE¨pdwf\rDS&m [','ou&kyfESifhtwl bm0
'ou? um,'ou[laom uvmyf (3)ckrS ]ur® Z &k y f }taygif;
(30)wdo Yk nfvnf; jzpfay:uke\ f /
y#d o aE¨ p d w f \ tjcm;rJ h b0if p d w f r S p í jzpf w d k i f ; aom
0dnmPfaMumifh wGJzufapwoduf emrfw&m;rsm;vnf;jzpfay:ovdk
ur®Z&ky?f pdwZå &ky?f OwkZ&ky?f tm[m&Z&kyrf sm;vnf; jzpfay:uke\ f /
0d n mPf a Mumif h emrf & k y f j zpf o vd k emrf & k y f a Mumif h v nf ;
0d n mPf j zpf \ / tb,f a Mumif h q d k a omf 0d n mPf E S i f h emrf & k y f
wdkYonf tjyeftvSef taMumif;tusdK;jzpfaejcif;aMumifhwnf;/
o[Zmw? edó, ypö,owdåwdkYjzifh tcsif;csif; aus;Zl;jyKMu
ukef\/ xdkYtwl &kyfu rSD&mtjzpfjzifh aus;Zl;jyKrS 0dnmPfonfvnf;
jzpfay:Edik \ f /
þodkYjzifh 0dnmPfaMumifhvnf; emrf&kyfjzpf&ovdk emrf&kyf
aMumif h v nf ; 0d n mPf j zpf \ / xd k u J h o d k Y 0d n mPf E S i f h emrf & k y f
wdkYonf tjyeftvSef taMumif;tusdK; jzpfaeMuaomfvnf; pdwf
0d n mPf o nf ]jy|mef ; }}onf h t wG u f a Mumif h ]0d n mPypö , m
emr&lyH}[k a'oemrSm a[mMum;awmfr\ l / trSepf ifppfwiG f 0dnmPf
ESiwhf zJG ufemrf? rS&D m&kywf &m;wdo
Yk nf twlwuGomvQif jzpfMuuke\ f /
rD;awmufESifhrD;a&mifyrm
rD;xGef;aomtcg rD;awmufonfESifh wNydKifeuf rD;tvif;
a&mifwdkYonf jzpfay:ukef\/ xdkYtwl y"mejzpfaom rD;awmufESifh
(43)

0dnmPf wl\/ rD;tvif;a&mifwdkYESifh zó? a0'em? onmtp&dS


aom emrum,pkonf wl\/ þOyrmjzifh 0dnmPfESifh emrfw&m;
wdkYonf jzpfwl ysufwl jzpfMuukef\/
emr&lyypö,m oVm,weH
emrf&kyftaMumif;cHaMumifh oVm,we[laom rsufpd-em;-
ESm-vQm-ud, k -f raemwdYk jzpfuek \
f / ,if;wGif emrft& a0'em? onm?
ocFg&[laom emrfcE¨m (3)yg;ESifh &kyft& blw&kyf (4)yg;? 0w¬K&kyf
(6)yg;? ZD0w d &ky?f tm[m&&kyw f Ykd jzpfMuuke\f /
oVm,wet& pu© m ,we[l a om rsuf p d t Munf & k y f ?
aomwm,we[l a om em;tMunf & k y f ? Cmem,we[l a om
ESmacgif; tMunf&kyf? Zd0Sm,we[laom vQmtMunf&kyf? um,m
,we[laom udk,ftMunf&kyfESifh rem,wet& pu©K0dnmPf-
aomw0d n mPf - Cme0d n mPf - Zd 0 S m 0d n mPf - um,0d n mPf -
raem0dnmPfwYkd jzpfMuuke\ f /
uH\tpGrf;aMumifh MunfvifyHk
yom'&k y f [ l a om rsuf p d t Munf em;tMunf ponf
wdkYonf ]uH \ tpG r f ; }}aMumif h r[mbk w f " mwf B uD ; (4)yg;wd k Y u d k
]pG J r S D í Munf v if } vmjcif ; jzpf o nf / uH a Mumif h j zpf a om ZD 0 d w -
touf&kyfu apmifha&Smufjcif;aMumifhvnf; tMunf&kyf-tm,
wewdkYonf ]a&&d S M um} um}uJ h o d k Y wnf a eEd k i f j cif ; jzpf o nf / xd k Y j yif
emrfw&m;&dSaom &kyfwdkYüom tMunf&kyfwdkY jzpfEdkifovdk tpm
tm[m& taxmuftyH&h rSd v S nf; jzpfEikd Mf uuke\ f /
xdkYaMumifh rsufpdtMunfqdkaom pu©m,weonf emrf
(44)

aMumifh4if;? rSD&m blw&kyf "mwfBuD; (4)yg;? ZD0dw&kyf? tm[m&&kyf


wdkYaMumifh4if; jzpfay:ukef\/ xdkYtwl em;tMunf? ESmacgif;tMunf?
vQmtMunf? ud, k tf Munfwo Ykd nfvnf; emrf&yk af Mumifh jzpfay:uke\ f /
rem,wejzpfaom jrifpdwf? Mum;pdwf? eHpdwf? pm;pdwf? xdpdwf
wdkYonf tm&HkudkESvHk;oGif;rI-reodum&? tm&HkESifhawGYxdrI-zó?
tm&HkodkYaphaqmfrI-apwem tp&dSaom wGJzufemrfESifh rSD&m0w¬K
&kywf &Ykd rSd S jzpfay:&\/
BuHodaomtcgü b0ifpdwfonfvnf; rem,we? BuHodpdwf-
raem0d n mPf o nf v nf ; rem,weyif j zpf \ / b0if p d w f o nf
wGJzufemrfESifh rSD&m ESvHk;&kyf-[',0w¬KaMumifhjzpf\/ BuHodpdwf
onf wGJzuf reodum& (emrf) ponfwdkYaMumifh4if;? avmb a'go
paom tukodkvfemrfwdkYaMumifh4if;? o'¨g owd paom ukodkvf
emrfwaYkd Mumif4h if;? rS&D m ESv;kH &ky-f [',0w¬KaMumif4h if; jzpfay:uke\ f /
þodkYjzifh ]emrf & k y f } taMumif;cHaMumifh oVm,weqdkaom
ajcmufyg;aom ]tm,we} ]tm,we}wdkYonf jzpfay:ukef\[laom y#dpö
orkyÜg'f a'oemawmfonf tvGef eufeJukef\/ omrefvlwdkYtwGuf
a'oemtwdik ;f us,u f s,jf yefjY yefY qifjcifEikd &f ef rvG,u
f v
l aS cs/
]y#dpöorkyÜg''DyeD}wGif 0dnmPfaMumifh jzpfay:aom emrf&kyf
wd k Y ü &l y um,\tmEk a bmf a Mumif h pu© K tMunf ? aomw
tMunf? CmetMunf? Zd0SmtMunf? um,tMunf[laom tMunf
&kyf (5)yg;wdkYonf jzpfay:vm\/ emrum,\tmEkabmfaMumifh
raem[laom pdwftMunf? 0dnmPftMunfonf jzpfyGm;ukef\/
xdkYjyif emrum,aMumifhom rem,weac:aom 0dnmPf
(45)

jzpf & onf r [k w f a o;? pu© K -aomw-Cme-Zd 0 S m -um,-[',


0w¬K [laom 0w¬Kajcmufjzm &lyum,aMumifhvnf; 0dnmPfjzpf
ay:\/ pu©K0w¬K&kyf &dSjcif;aMumifh pu©K0dnmPfjzpfay:\/ xdkYtwl
oufqdkif&m 0w¬K&kyfwdkY &dSjcif;aMumifh oufqdkif&m 0dnmPfwdkYonf
rem,wetm;jzifh jzpfay:Muuke\ f /
jrifodpdwfESifhwnf&m
0dok'd¨r*f-jrefrmjyefwGif rsufpdtMunf&kyfac: pu©Kyom'
&kyfwdkYudk vu©Pm-&o-ypöKy|mef taejzifh azmfjy&mü tqif;xif
xdkufaom blw&kyfwdkY\ Munfjcif;vu©Pm&dS\? tqif;tm&Hk
qDodkY qGJydkYjcif; udpö&dS\? pu©K0dnmPfac: ]jrif o d p d w f \ wnf & m}
tjzpf j zif h (&I o d a om ÓPf t m;) a&S ; &I x if a om tjcif ; t&m
(ypö K y|mef ) &d S \ ? jrif v d k a omwPS m omvQif taMumif ; &d S a om
uHaMumifhjzpfaom blw&kyfwdkYvQif eD;aomtaMumif; (y'|mef)
&dSukef\[k qdkojzifh blw&kyf"mwfBuD; (4)yg;ESifh emrfcE¨m (3)yg;
[laom ]emrf & k y f } wdkYonf ]jrif o d p d w f - rem,we}
rem,we}ES i f h jrif o d
pdw\ f wnf&m ]tMunf&kyf-pu©m,we} ,we}wdu
Yk kd jzpfay:atmif aus;Zl;
jyK\[k odjrifEikd af vonf/
rsufpdtMunf-pu©m,we? jrifodpdwf-rem,weESifh tqif;-
&lyg,wewdkY aygif;qHkaomtcg awGYxdrI-zójzpf\/ tqif;-&lyg&Hk
udk jrifpwd jf zifh tay:&H ]jrif&HkrQ}Q}rubJ tm&H\ k t&omudk xJx0J if0if
awGYxdrI-zóaMumifh wPSmjzpfay:&eftwGuf t"du jy|mef;aom
]a0'em} ESifh onm? ocFg&paom emrfcE¨m (3)yg;wdkYonfvnf;
jzpfay:Muuke\ f /
(46)
jrifrIESifhawGYrIrwlyHk (r[mpnf-pm 306)
]pu©KOö y#dpö &layp OyÜZÆwd pu©K0dnmPH?
wdPÖHo*Fwd zaóm? zóypö,m a0'em} a0'em}[k
a'oemawmftwdik ;f rsupf Ed iS t hf qif;udk pGrJ íDS
jrifodrI pu©K 0dnmPfjzpf\/ rsufpd-tqif;-jrifodpdwf[laom
w&m;oH;k yg;wdYk aygif;qHk awGx Y jd cif;oabmonf zównf;/ tm&Hu k kd
awGx Y jd cif;-zóaMumifh a0'emjzpfay:\[k qdv k jkd cif;jzpfonf/
tm&Hkudk jrifodpdwfjzifh jrif&HkrQoufoufr[kwfbJ pdwfxJrSm
xif&Sm;awGYxdoGm;jcif;jzpfonf/ zóoabmonf awGYNyD;tm&Hkudk
jyefpOf;pm;wdkif;vnf; awGYwkef;uvdkyif tm&Hkudk xif&Sm;awGYae
onfh oabmtm;jzifh pdwfrSm xif&Sm;awGYaejcif;jzpfonf/ þodkY
jzifh jrifr-I 0dnmPfEiS hf awGrY -I zówdu Yk kd ydik ;f jcm;Ny;D odjrifEikd af vonf/
0dnmPf? zó? a0'em (3)rsdK;cGJenf;
'Gg&ac: tMunf&kyfonf tqif;tm&HkponfwdkYudk vufcH
&H k r QompG r f ; Ek d i f \ / xd k ( 6)'G g &ü xd c d k u f a om tm&H k (6)yg;ud k
(od u mrQ)mrQ)trlt&monf pdwfwnf;? 0dnmPfwnf;/ odumrQxuf
ryd k / od r I [ l a om0d n mPf j zpf a y:onf & S d a omf (tm&H k \ &o)ud k
zdESdyfBudwf0g;rI[laom ]zó"mwf } onf (od r I E S i f h t wl ) jzpf\/
zó\tpG r f ; aMumif h tm&H k \ t&omud k cH p m;rI - a0'emonf
jzpfay:\/
Oyrm BuHacsmif;onf tm&HkESifhwlí BudwfqHkonf 0dnmPf
ESifhwl\/ BuHacsmif;udk t&nfxGufatmif Budwfacsonfh usOfayGU
onf zóESifhwl\/ BuH&nfonf tm&Hk\&oESifhwlí oHk;aqmif
(47)

cHpm;rIonf a0'emESiw hf \l / þuJo h Ykd ydik ;f jcm; odatmif qifjcif&\/


wNydKifeufjzpfyHk
a'oemawmfwGif ocFg&ypö,m 0dnmPH[k qdkaomaMumifh
0dnmPfu OD;pGmjzpfNyD;rS emrf&kyf? oVm,we? zó? a0'emwdkYonf
aemufrSvdkufNyD; tqifhqifh jzpfay:vm\[k xifEdkif&m\/ trSefwGif
0dnmPfjzpfonfESifhwNydKifeuf wGJzufemrf? ur®Z&kyf? oufqdkif&m
tm,we? zó? a0'empaom uHocFg&aMumifhjzpfonfh tusdK;
w&m;wdo Yk nf ]wNyKd ief uf} jzpfay:Muuke\ f /
y"metaMumif;jyKyHk
]raemykAÁ*Frm "r®m} qdkonfhtwdkif; pdwfvQif a&SUoGm;&dSaom
0dnmPfonf emrf&kyf\y"metaMumif;wnf;/ xdkYtwl emrf&kyfonf
tm,we\y"metaMumif ; ? tm,weonf zó\y"me
taMumif;? zóonf a0'em\y"metaMumif; jzpfaomaMumifh
]jy|mef;onfh taMumif;w&m;ESifhtusdK;w&m;} ;w&m;}wdkYudk ydkif;jcm; odjrif
Edkif&eftwGuf bk&m;&Sifonf 0dnmPypö,m emr&lyH ponfjzifh
aMumif;usKd ;quf oabmtm;jzifh a[mMum;awmfrjl cif;jzpfonf/
]uHESifh0dygufrQomawGYjrifyHk}
a,m*Donf þqdkcJhonfhtwdkif; ur®0#f-0dygu0#f\ tpGrf;jzifh
,ckypöKyÜefü emrf&kyfwdkYjzpfay:jcif;udk &IjrifNyD;vQif twdwf umv
ü4if;? tem*wfumvü4if; ur®0#f-0dygu0#f tpGrf;aMumifhom
jzpfay:vwå[ YH k &Ijrif\/
þodkYjzifh (uHESifhuH\tusdK;-0dyguf)omvQif &dS\/ uHtpOf
ESifh0dyguftpOfom&dS\/ jyKjcif;ESifh jyKjcif;\tusdK;omvQif&dS\/ (uH
(48)

aMumifhtusdK;0dyguf)wdkYonf jzpfukef\/ tusdK;0dygufonf uHvQif


jzpfaMumif;&d\ S / uHaMumifh wpfzef b0opfjzpf\/ þenf;jzifh avmu
[kac:aom &kyfemrftpOfonf tqufrjywf jzpfaeonf[k &Ijrif\/
þqdkcJhonfhtwdkif; (aMumif ; usd K ;quf )onf\tpGrf;jzifh tquf
rjywfjzpfaeaom emrf&yk rf QonfomvQif a,m*D\ÓPftm; xif\/
þqdkcJhaomenf;jzifh ]tusd K ;};}0dygufxJü ]taMumif ; }}uHonf
r&dS? ]taMumif;}}uHxJüvnf; ]tusdK;};}0dygufonf r&dS? uHESifh0dyguf
ESpfyg;wdkYonf tcsif;csif;rS qdwfokOf;\/ odkYaomf (taMumif ;
uH E S i f h u if ; ívnf ; tusd K ;onf r jzpf ) / xdkYtwl tusdK;0dyguf
onf uHtwGif;üvnf; &dSonfr[kwf? uH\jyifyüvnf; &dSonf
r[kwf? uHonfvnf; xdktusdK; 0dygufxJü &dSonf r[kwf/
uHonf tusdK;rS qdwf\? tusdK;onf uHxJür&dS? trSef
tm;jzifh (uH u d k o mvQif p G J r S D í xd k u H r S t usd K ;onf jzpf )ay:\/
avmuü oH o &mud k j yKwwf zef q if ; wwf a om ewf o nf 4 if ; ?
jA[® m onf 4 if ; r&d S / (taMumif ; ))w&m;wd k Y (jynf h p H k r I ) aMumif h
emrf&kyfoufoufwdkYomvQif (tusd K ;);)w&m;tjzpf tqufquf
rjywfjzpfvQuf &du S ek \
f /
]w&m;tvHk;pHkudkxif&Sm;odjcif;}
ur® 0 #f t pG r f ; jzif h emrf & k y f \ taMumif ; od r f ; qnf ; jcif ; ud k
jyKNyD;aomtcg (twdwf-tem*wf-ypöKyÜef)w&m;wdkYonf (pkwdESifh
y#doaE¨)\tpGr;f jzifh xif&mS ;odtyfNy;D jzpfuek \ f /
twdwfb0ü uH[laom taMumif;aMumifhjzpfaom tMuif
cE¨mwdkYonf &dScJh\/ xdkcE¨mwdkYonf xdktwdwfb0üomvQif csKyfcJh
(49)

ukef\/ þypöKyÜefb0ürlum; twdwfuH[laomtaMumif;aMumifh


tjcm;wpfyg;aom cE¨mwdkYonf jzpfay:vmukef\/ twdwfb0rS
þypöKyÜefb0odkY vdkufygvmaom w&m;rnfonf wpfpHkwpfckrQ r&dS/
þb0rS aemifb0opfoYkd wckaomw&m;rQvnf; vdu k yf groGm;vwå/YH
]b0ESpf&yfpyfyHk Oyrm}
q&m\cHwGif;rS &GwfqdkaomtoHonf wynfh\cHwGif;odkY
0ifonfr[kwf? q&m\&GwfqdkoH[laom taMumif;aMumifh wynfh
\cHwiG ;f ü &Gwq f jkd cif;onf jzpfonfomwnf;/
rsufESmESifhrSefjyif
rsufESmü vdrf;jc,fqif,ifrIwdkYonf rSefjyifü xifaom
rsuf E S m &d y f o d k Y a&muf o G m ;onf r [k w f ? rsuf E S m ü vd r f ; jc,f q if
,ifjcif;[laom taMumif;aMumifh xdkrSefjyifü xifaeaom rsufESm
&dyüf vdr;f jc,fqif,ifrw I o
Ykd nf xifay:onfomwnf;/
rD;awmufESifhrD;pm
wpfckaomrD;pmrS rD;awmufonf wpfyg;aomrD;pmodkY ajymif;
a&GUoGm;onfr[kwf? xdkrlvrD;pmrS rD;awmuf[laom taMumif;
aMumifh xdw k pfyg;aom rD;pmü rD;awmufonf jzpfonfomvQiw f nf;/
twdwfb0ESifhypöKyÜefb0
þOyrmenf;wl twdwfb0rS ypöKyÜefb0odkY wpfpHkwpfck
aom w&m;rQ ajymif;a&GUvmcJhonfr[kwf? ,ckb0rSvnf; aemuf
b0opfodkY wpfpHkwpfckaomw&m;rQ ajymif;a&GUoGm;rnfr[kwf?
twdwfb0rS cE¨m? tm,we? "mwf[laomtaMumif;aMumifh ,ck
ypöKyÜefb0ü cE¨m? tm,we? "mwfwdkYonf jzpfonfomwnf;/
(50)
pkwdpdwfESifhy#doaE¨pdwf
raem"mwf \ tjcm;rJ h ü jzpf a om pu© K 0d n mPf p d w f o nf
xdkraem"mwfrS vmonfvnf;r[kwf? xdkraem"mwf\ tjcm;rJhü
jzpfonfomvQif jzpfouJhodkY xdkYtwlyif y#doaE¨umvü pdwf
tpOfonf jzpfay:\/ a&S;jzpfaom pkwdpdwfonf csKyfysufoGm;\/
xdkrSaemuf jzpfaom y#doaE¨pdwfonf jzpfay:vm\/ xdkpkwd
pdwfESifh y#doaE¨pdwfwdkY\tMum;üjzpfaom w&m;rnfonf r&dS?
þpk w d p d w f r S wpf p k H w pf c k a omw&m;rQ oG m ;onf r [k w f a omf
vnf; y#doaE¨pw d o
f nf jzpfay:vm\[lívnf; od\/
þpkwd-y#doaE¨\ tpGrf;tm;jzifh emrf&kyfwdkY\ taMumif;
w&m;udk odrf;qnf;aomÓPfonf (16)yg;aom ,HkrSm;jcif;wdkYudk
aumif;pGmy,ftyf\/
]emrf&kyfrsm; pkwd-y#doaE¨tm;jzifh xif&Sm;jzpfyHk}
yOö ' G g &m0ZÆ e f ; \tjcm;rJ h ü jzpf a ompu© K 0d n mPf o nf
xdkpdwfrS vmonfvnf;r[kwf/ xdkpdwf\tjcm;rJhü rjzpfyJvnf;r&dS?
jzpfonfomwnf;/ xdkYtwlomvQif y#doaE¨ü pdwftpOfonf
jzpf\/ a&S;pkwd pdwfonf ysuf\/ xdkpkwdpdwf\tjcm;rJhü aemuf
jzpfaomy#doaE¨pdwfonfjzpf\/ xdkpkwd-y#doaE¨wdkY\tMum;ü
tjcm;tqD ; vnf ; r&d S / tMum;tjywf v nf ; r&d S / þpk w d r S wpH k
wckaomw&m;onf y#doaE¨odkY roGm;a&muf/ ,if;odkY roGm;
a&mufaomfvnf; wjcm;jzpfaom y#doaE¨pdwfopfonf taMumif;
tm;avQmfpGm jzpf\/ þodkY t"GefYoHk;yg;ü jzpfukefaom tvHk;pHkaom
avmuD&yk ef mrfw&m;wdo Yk nf pkw-d y#doaE¨tm;jzifh xif&mS ;uke\
f /
(51)
]ucFg0dw&P0dok'd¨rnfyHk}
þod k Y &k y f e mrf \ taMumif ; ud k od r f ; qnf ; vsuf t"G e f Y
oHk;yg;ü ,HkrSm;jcif;udk vGefíwnfaomÓPfonf ucFg0dw&P
0dok'd¨rnf\/ ypö,y&d*¾[ÓPfvnf;rnf\/ ocFg&wdkY\ tedpö
paomoabmudk odaomaMumifh ,xmblwÓPfvnf;rnf\/
or®m'óevnf; rnf\/
]"r®|dwdÓPf}
emrf & k y f w d k Y \ wnf a Mumif ; w&m;ud k od a omÓPf r nf \ /
]t0dZÆmonf taMumif;wnf;? ocFg&wdkYonf taMumif;aMumifh
jzpfaomtusdK;wnf;[k taMumif;udkodrf;qnf;jcif;ü ynmonf
"r®|wd Ód Pfrnf\/
]plVaomwmyef}
emr&ly00w¬mefjzifh 'ku©opömudk4if;? ypö,y&d*¾[ÓPfjzifh
ork',opömudk4if;? xdkÓPf\ aemuftbdkYü tedpöoabmudk
odjrifojzifh r*¾opömudk4if;? &kyfemrfwdkY\ 'ku©tjzpfudkjrifojzifh
eda&m"ü {uefnGwfudkif;aom tZÑmo,&dS&um; avmuDÓPf
jzifhyif opömav;wefudkodonfjzpfí aomwmyefbHkü jzpfxdkuf
aomaMumifh ed,w*wd &dS\/ xdkYaMumifh plVaomwmyef rnf\/
(52)

y#d p ö o rk y Ü g 'f E S i f hrZÑd


r ZÑdr y#d y 'g

y#dpöorkyÜg'fa'oemawmfudk ]taMumif ; tusd K ;};}qufET,frI


t& taMumif;tkyfpk - ]t0dZÆm? wPSm? Oyg'gef? ocFg&? ur®b0}
ESifh tusKd;tkyfpk - ]0dnmPf? emrf&kyf? oVm,we? zó? a0'em} a0'em}-
Oyywdb å 0? Zmwd? Z&m r&P[lí az:jyEdik yf gonf/
y#dpöorkyÜg'fa'oemawmfonf ]oów} ]oów}ESifh ]Oapä ' }}wnf;
[l a om tpG e f ; ES p f z uf r S vG w f a jrmuf a om ]rZÑd r y#d y 'g} 'g}jzpf
onf/ ,if;udk (0d b ZÆ 0 g') g')[kvnf; ac:onf/ ynm&SifwdkYonf
y#dpo ö rkygÜ 'fukd &Iaxmifo h ;kH rsKd ;rS csO;f uyfMuygonf/
1/ tEkrme&Iaxmifh (avmu)
2/ ypöu&© aI xmifh (0dyóem)
3/ opäu d &P&Iaxmifh (avmukwå&m)
]tEkrme&Iaxmifh}
avmub0pufonf (aMumif;usdK;quf)oabmt& -
(53)

taMumif;&drS S tusKd ;jzpf\? taMumif;r&dv S Qif tusKd ;rjzpf/


xdkYaMumifh rNrJjcif; (ted p ö )oabmudkvnf;jy\? qif;&Jjcif;
('k u © ) oabmudkvnf;jy\? toufaumif twåaumif[laom
tESpo f m&r&do S nfh (tewå)oabmudv k nf; jy\/
y#dpöorkyÜg'fonf oów (wnfNrJt,l)ESifh Oapä' (jywfpJ
t,l ) [l a om tpG e f ; ES p f z uf r S v G w f o nf h rZÑd r y#d y 'gjzpf o nf /
xdktpGef;ESpfyg;rSvGwf&ef (owå 0 g[l í r&d S y J &k y f e mrf " r® ) wdkYom
&dSNyD; ,if;wdkYonfvnf; ]{uwå ? emewå ? tAsmyg&? {0H " r® w m}
enf;wdt Yk & aMumif;usKd ;qufE, T rf I oabmtwdik ;f om jzpfMuuke\ f /
"r®oabmt& &kyef mrfwo Ykd nf cPwdik ;f jzpfysuaf e\/ yxr
cPwGifjzpfaom &kyfemrfwdkYonf yxrcPüom ysuf\/ 'kwd,
cPodrYk ul;/ tu,fí yxrcPüjzpfaom &kyef mrfwo Ykd nf 'kw,
d
cPodkYul;onf[k,lvQif (oów0g') (oów0g')udk vufcH&ma&muf\/
yxrcPES i f h ' k w d , cP &k y f e mrf w d k Y t Mum;ü bmrQquf E T , f r I
r&d[ S k ,lvQiv f nf; (Oapä'0g') 0g')udk vufc&H m a&mufygonf/
xdktpGef;ESpfzufrSvGwf&ef yxrcP&kyfemrfESifh 'kwd,cP
&kyfemrfwdkYonf ]tEk a vmr-y#d p ö o rk y Ü g 'f }t& aMumif;usdK;quf
twdkif;jzpfMuaomfvnf; ]y#d a vmr-y#d p ö o rk y Ü g 'f }t& taMumif;
csKyyf gu tusKd ;csKyu f m aMumif;usKd ;qufjywfNy;D csKyNf ird ;f Muygonf/
]ypöu©&Iaxmifh}
y#d p ö o rk y Ü g 'f a 'oemawmf o nf tZÑwå o EÅ m ef ü &d S a om
&kyfemrf w&m;rsm;udkom tav;xm;azmfjyxm;ygonf/ trSef
tm;jzif h A[d ' ¨ o EÅ m ef ü &d S a om ]&k y f e mrf } w&m;rsm;onf ('G g &
(54)
ajcmuf y g;) g;)ü olYoabmolaqmifum (trS e f t wd k i f ; ) ]xif } Mu
aomfvnf; ]wvT J o d } aejcif;aMumifh b0pufjzpfay:vm&onf/
Oyrm opfiw k f jrifygvQuf vlxif o&Jxif oabmrsKd ; jzpfygonf/
oH o &mb0puf w G i f ] t 0 d Z Æ m }}onf y"meusygonf /
(tEk o ,) ,)tqifh t0dZÆmudk ]ork a pä ' y[mef }jzifh ry,fEdkifoí
&kyef mrfrsm;udk ]tm&}Hyk ikd ;f wGif tydik ;f ydik ;f tjywfjywfoabm (oEÅwd
tpOf ) ray:atmif tm&r®Pdu ]od p d w f } ydkif;wGif (yk * ¾ d K vf o d )
oabm (tm&r®P Ce) ay:atmif aqmif&u G af ejcif;jzpfonf/
udavo0#f (tEko,)
t0d Z Æ m oabmt& wPS m ? Oyg'gef u d k v nf ; ,l & ygonf /
,if;wdu Yk kd udavo0#f[k ac:onf/ udavo0#fonf (tEko,)
oabmt& ]ig} a,mif a qmif o nf / (ud a vo0#f ) &d S a eorQ
]ig} &daS ernf/ xdaYk Mumifh ukov kd v
f yk if ef;jzpfap? tukov kd f vkyif ef;
jzpfap udavo0#fonf um&u (jyKvkyfol)? a0'u (cHpm;ol)
]ig}taejzif h yg0if a ejcif ; jzpf o nf / ,if ; uJ h o d k Y ud a vo0#f u
]ig} taejzifh yg0ifaeaomaMumifh ]pd w f - apwod u f }wdkYonf rdrd
oabmtwdkif; rodEdkifbJ ]taumif t xnf }tvdkuf odaejcif;
jzpfonf/ Oyrm (avmbpd w f )taejzifh vdkcsifjcif;r[kwfyJ ]ig}
taejzifh vdkcsifjcif; (wPSmEko,)? 'ku©jzpfygvQuf okc[k rSwf
xifívdck sijf cif; (t0dZmÆ Eko,)? j'yfyo kH P²mefr&dyS gyJ j'yfyo kH P²mef
[k xifrw S í f vdck sijf cif; ]tEko,} tqifh ]Oyg'gef}rsKd ; jzpfygonf/
tEko,tqifh udavom
pdw-f apwoduv f yk if ef;ü (Oyg'f-XD-bif)taejzifh yg0ifjcif;
(55)

r&dSyJ ]yk * d ¾ K vf o abm}


abm}yg0ifatmif? taumiftxnf ]Ceoabm}
yg0ifatmif (t&dSeft0gay;jcif;))jzpfonf/
tEk tEk aoEÅw D d tEko,m/ tEk - tpOfwpdu k ?f oEÅmae -
&kyfemrftpOfü aoEdÅ - udef;0yf wnfaewwfukef\/ owå0g
wdkY\ cE¨mtpOfrSm tNrJrjywf udef;0yfvsufygaeaom udavom
"mwfukd ]tEko,} ,}[k ac:\/
(zm;atmuf - 114) tuk o d k v f a pwemwd k Y ü 4if ; ? avmuD
ukodkvf apwemwdkYü4if; tEko,"mwfwdkYonf udef;0yfMuukef\/
]t&d , r*f } w&m;jzif h ]ry,f } &ao;aom ]umr&m*} ]umr&m*}paom
w&m;wdkYonf ]tEk o ,} ,}trnf&um; xdktEko,wdkYudk twdwf-
tem*wf-ypöKyÜef[lí rqdkxdkufaMumif;udk4if;? t&d,r*fw&m;jzifh
y,f o wf x d k u f a om þud a vomonf ]t&d , r*f j zif h r y,f }
&ao;onft h mvQif ]&dS\}}[k ac:qd&k aMumif;ud4k if;
h wGuf aMumifo
(wdy#d u ygVd-jrefrmjyef tbd"meftwG-J 2? tbd? |? 3? 215)ü zGiq hf \
kd /
a0'emypö,m wPSm
rdcifonf om;udk vGefpGm ESpfouf cspfcifvSaomaMumifh
EdkYcsdKwdkufauR; arG;jrLay;wwfaom EdkYxdef;tm; rsm;pGmaom tzdk;
tc ay;&ukefouJhodkY a0'emudk vGefpGmom,mjcif;aMumifh EdkYxdef;
ESifhwlaom &lyg&Hktp&dSaom tm&HkwdkYudk ay;&ukef\/ a0'emaMumifh
wPSmjzpfaomfvnf; (wPS m onf &l y g&H k p aom tm&H k w d k Y u d k o m
wG,fwm awmifhw))ukef\/
0dygua0'em - wPSm\taMumif;&if;jzpfaom a0'emrSm
0dyguf0dnmPfESifh,SOfaom okca0'emwnf;/ ,if;0dygu okc
(56)

a0'emonf wPSmtm; ]Oyedó,ypö,owåd} (wpfrsdK;wnf;jzifh)


aus;Zl;jyK\/ tm&r®PESifh Oyedó,wdkY\jcm;em;yHkrSm tm&r® P
ypönf;onf ]jzpfqJ} ypö,kyÜefw&m;\ ]tm&Hk}rQom jzpf\/ ]Oyed
ó,ypönf;}}uJhodkY (tusdK;w&m;) ;w&m;)udk jzpfapwwfonfum;r[kwf/
]]a0'emoHk;rsdK;aumufyHk}}
1/ qif;&J'ku©&dSygu csrf;omokcudkawmifhw\/ xdkYtwl
('k u © a 0'em)
0'em)u ok c a0'emud k awmif h w aom(wPS (wPS m ))tm;
]Oyedó, owåd} jzifhaus;Zl;jyK\/
2/ csrf ; omjcif ; &d S a omol o nf wd k ; íom csrf ; omok c ud k
tvdk&dS\/ xdkYtwl (ok c a0'em) a0'em)u &tyfNyD;aomokcxuf wdk;í
awmifw h wwfaom(wPS(wPSm))tm; ]Oyedó,owåd} jzifhaus;Zl;jyK\/
3/ Oayu©ma0'emonf (Nidrfouf)&um; (ok c ))[kyif qdk\/
xdkYtwlyif Oayu©ma0'emuvnf; ]ok c }}udkyif vdkvm;awmifhw
(wPS m ))tm; ]Oyed ó ,owå d } jzif h a us;Zl ; jyK\/ od k Y a omf
aom(wPS
tukov0dyguf Oayu©mum; ted|pifppfjzpfaomaMumifh 'ku©
a0'emü oGi;f ,l&\/ 'kua© 0'emjzpfygu csr;f omjcif; okca0'emudk
awmifhwaom wPSmtm; (Oyedó,owådjzifh)aus;Zl;jyK\/
]wPSmESifhuH\tusdK;}
owå0gwdkYonf uHaMumifhjzpfay:vmrnfh(tusd ( tusdK ;);)udk vGefpGm
(awmifhwonf\tpGrf;))jzifh BudK;pm; tm;xkwfwwfMu\/ odkYjzpf
&um; (0d y gu-a0'emonf o mvQif wPS m tm;) vGefvGefuJuJ
(Oyedó,owådjzifh)aus;Zl;jyK\/ (vlYcsrf;om? ewfcsrf;om? jA[®m
csrf;omtm; awmifhwjcif;-]wPS ]wPSmNcH&Hvsuf} tm;xkwMf uuke\ f /)
(57)
]tEko,"mwf&dSolüom}
a0'emaMumifh wPSmjzpf&m0,f (tEk o ,-wPS m "mwf
cH & d S o l ) üom y&d , k | me-wPS m (avmb)
(avmb)onf (Oyg'f X D b if )
tm;jzif h jzpf a y:vm\/ tEk o , (wPS m "mwf u k e f N yD ; aom
&[EÅ m t&S i f j rwf ) wd k Y ü a0'emaMumif h wPS m rjzpf a y/ (tEk
o,"mwf)ESifh &kyfemrftpOfwpfckü twljzpfvQuf&dSaom ]a0'em}
onfomvQif wPSm\ (taMumif;&if;))jzpfonf/

]]wPSmNcH&Haom apwem}}
wPSm tm&Hk
apwem

a0'em
wPSmonf tm&Hkudk &Sm\/ okca0'emay;edkifaom tm&Hkudk
&Smjcif;jzpfonf/ xdktm&Hkudk&atmif apwemjzifh tm;xkwf\/
apwemonf Oyg'gemu©E¨m-'ku©opömjzpf\/ odkYaomf t&[wå
r*fjzifh ry,fao;orQ wPSmNcH&Hvsuf\/ xdkYaMumifh ukodkvfpdwf
jzpfaomtcg tukodkvfpdwfonf ,SOfírjzpfaomfvnf; tEko,-
udavomjzpfaom wPSmonf apwemudk NcH&Hvsufyif &dS\/
xdkYaMumifh ukodkvfapwemonf csKyfaysmufoGm;aomfvnf; uH
owdåtjzpf cE¨mtpOfü tusdK;ay;cGifh &dSae\/ xdktcg taMumif;
w&m;onf uHowdåtjzpf &dSaomfvnf; taMumif;cE¨mtaejzifh
(58)

r&dSyg/ xdkYaMumifh bk&m;&Sif\ a'oemwGif cE¨mESifh Oyg'gemu©E¨m


(2)rsKd ;om a[mMum;awmfrjl cif; jzpfavonf/
apwemESihfwPSm (tm[m&'DyeD)
wpfb0rSm wpfcgaoí owå0gwdkY r&yfrem; b0 quf&
atmif apwemonf emrfcE¨mav;yg;wkdYudk tjyif;armif;ESif\/
odkYaomf ork',opöm (wPS m taz:o[J ) &SSdrSom b0wpfyg;
qufEdkif\/ wPSmr&Sdu b0rqufEdkif/
&[EÅmwdkY\ apwemrSm (tap;tzG J Y w PS m r&S d )/ xdkUaMumifh
um,uH? 0pDuH? raemuHjzifh apYapmfrl apwemyg&Sdaomfvnf;
(wPSm tap;tzGJUr&Sdonfh)twGuf aZm0DxdtqHk;wGif (uHtjzpf
odkYra&muf)bJ aysmufysufav\/ (apwemud k igh a pwem) pwem)[lí
om,m odrf;ydkufrIonf ap;zGJUaom (wPSmESifhwGJzuf)MuyHkwnf;/
xdkUaMumifh b0wpfyg;odkY ypfcswwfonfhtwGuf apwem
ü BuD;pGmaom'ku©rsdK;BuD; (tm'D e 0ÓPf - ed A Á d ' gÓPf ) xifjrif
Edik cf o
hJ nf&aSd omf wPSm (3)yg;udv k nf; xifjrifEikd af wmhonf/
]]apwemwpfvHk;ydkif &[EÅmjzpfEdkif}}
raemoaOöwem tm[m&udk ydkifydkifodonf&dSaomf umr
wPSm? &lywPSm? t&lywPSmwnf;[laom oHk;yg;aomwPSm
wdu Yk kd tvdv k kd ydik Ef ikd rf u
I pd ö Ny;D pD;uke\
f /
]opädu&P&Iaxmifh}
Ak'¨acwfrwdkifrDu &kyfemrfwdkYtjyif ]&k y f e mrf u d k appm;
wwf a om} yk*d¾Kvfowå0g (twå)&dSonf[k ,HkMunfMu\/ yk*d¾Kvf
owå 0 g (twå ) &d S o nf [ l a om t,l u d k y ,f & ef ]tEk a vmr
(59)
y#d p ö o rk y Ü g 'f }oabmudk azmfjycJhonf/ tEkavmr y#dpöorkyÜg'f
t& (aMumif;usdK;jzpfpOf)[lonf ]udavo0#f? ur®0#f? 0dygu
0#f}wd\ Yk tNrrJ jywf w&pyf vnfywfaejcif;jzpfonf/
0#f o H k ; yg;ud k y ,f a omtcg taMumif ; rjzpf v Qif tusd K ;
rjzpf? (aMumif ; usd K ;csKyf p Of ) [laom ]y#d a vmr y#d p ö o rk y Ü g 'f }
t& taMumif;w&m;udk y,f&rnf jzpfygonf/ aMumif;usdK;quf
w&m; (0#foHk;yg;) yg;)udk ]y,f} jcif;onf (eda&m")
&m")opömudk ]rsufarSmuf
jyKjcif;}}yif jzpfygonf/
(60)

y#dpöorkyÜg'fESifh0#fjrpf

0#f(3)yg;wGif 0dygu0#f? udavo0#f? ur®0#fwdkYyg0if\/


]jrif w ,f ? pG J v rf ; w,f ? tm;xk w f w ,f }wdkYonf 0#f (3)yg;yif
jzpf\/ jrifrIonf ]emrf&kyf} jzpfí pGJvrf;rIonf ]Oyg'gef} jzpf\/
um,uH? 0pDuH? raemuHwdkYjzifh tm;xkwfí ukodkvftukodkvf
]uH }rsm; jzpfMu\/
jrif&mwGif igjrifonf[k t,lrSm;rIonf jrifonfhemrf&kyf
(pu© K 0d n mPf E S i f h w nf & m&k y f )udk trSef rjrifEdkifaom ]ud a vo
0#f-Oyg'gef}aMumifh ]ig} ]ig}[k ,ljcif;jzpf\/ ,if;wGif ]ig}[k pGJvrf;rI
(Oyg'gef )ae&mwGif (owd )jzifh tpm;xdk;y,f&Sm;Edkifygu jrifrIwGif
igjrifonf[k rpGJvrf;bJ jrifonfudk ]&k y f e mrf } [k owdjyKrd\/
pGJvrf;rI ]Oyg'gef o nf tuk o d k v f } jzpfí ]owd o nf uk o d k v f }
jzpf \ / jrif o nf h t ay:wG i f (Oyg'gef a Mumif h u H j zpf í owd
aMumifh ÓPf)jzpf\/ uHaMumifh Zmwd? Z&mr&Pjzpfí ÓPfaMumifh
(61)

Zmwd? Z&mr&PcsKy\ f /
y#dpöorkyÜg'fwGif udavo0#fjzpfaom ]t0d Z Æ m ? wPS m ?
Oyg'gef}\ tEko,oabm (owå0goabm? edpo ö nm? twåonm)
onf jrifEdkifcJ odEdkifcJ\/ Oyrm udavomopfyifwGif tudkif;
tcufudk oDvjzifhckwfy,ffí yifpnfudk orm"djzifh tyif&if;rS
y,f&Sm;Edkif\/ opfjrpfudkrl 0dyóemynmjzifhwl;azmfNyD; r*fynmjzifh
qGJEIwfypf&\/ xdkuJhodkY (ud a vo0#f j rpf j zpf a om tEk o ,)
oabmonf jrifEikd cf aJ omaMumifh y,fowf&ef cufcjJ cif;jzpf\/
0d y óemtvk y f o nf ud a vo0#f j rpf (tEk o ,) ,)ud k
y,f&ef jzpf\/ udavomcsKyfvQif uHcsKyf\/ cE¨qif;&JcsKyf\/
udavom0#fjrpfudk (owd - ynm) ynm)OD;aqmifaom r*¾if&Spfyg;jzifhom
y,fEikd \f / (owd) jzifh &kyef mrfw\
Ykd tedp?ö 'ku?© tewåvu©Pmwdu Yk kd
(odrf;qnf;))NyD; (ynm)
(ynm)jzifh opömav;yg;udk (xdk;xGif;))odjrif&\/
ud a vo0#f [ l o nf t0d Z Æ m -wPS m -Oyg'gef w d k Y \ tpG r f ;
aMumifh (edpöonm? twåonm? okbonm? okconm) onm)[laom
tEko, oabmwdkYom jzpfMuukef\/ xdkYaMumifh &kyfemrfwdkYü ]NrJ\?
tpd k ; &\? wif h w ,f \ ? csrf ; om\}om\}[l í ud a vo0#f a Mumif h
(ESvHk;oGif;rSm;);)aejcif;jzpfonf/
tEko,udavom
(tudef;"mwf odkYr[kwf udavomjzpfcGifh)
um,uH? 0pDuHjzifh vGefusL;rIonf (0D w d u ú r -ud a vom)
jzpfí ,if;udk oDvapmifhxdef;jcif;jzifh y,f&Sm;Edkifygonf/ raem
uHjzifh x<urIonf (y&d,k|me-udavom) vom)jzpfí ,if;udk ]orm"d
(62)

tm;jzif h 0d u © r Ç e y[mef } cyfMumMumy,fcGgEdkif\/ (tEk o ,-


udavom)
vom)[lonf oufqdkif&m ]t&d,r*fynmjzifhom orkapä'
y[mef } tNyD; y,f&Sm;Edkif\/ ry,fEdkifao;ygu cE¨mtpOfwGif
Oyg'f-XD-bif[lí r&dSyJ tudef;"mwftaejzifh vdkufygaewwf
aom w&m;rsKd ;jzpf\/
tEk o ,-ud a vomonf ( t m & H k u d e f ; u d a v o m E S i f h
oEÅmefudef; udavom) vom)[líESpfrsdK;&dS\/ (0dyóemr*fonf tm&Hk
udef; udavomudk w'*Fy,f)&Sm;Edkifí (t&d,r*fonf oEÅmef
udef; udavomudk orkapä'y[mefjzifh tNyD;y,f)&Sm;Edkifonf/
Oyrm jrifcdkufMum;cdkufwGif jzpfaom&kyftpOf emrftpOfudk
(ted p ö ? tewå ) [k rod a tmif (t0d Z Æ m )zH k ; ay;xm;aom
aMumifh raemwGif yk*¾dKvf? owå0g? j'yf? 0w¬Ktjzpf edpöonm? twå
onmwdkYjzifh ESvHk;oGif;rdygu ,if;tm&HkwGif (tEk o ,wPS m )
ud a vomjzpf c G i f h ud e f ; \/ ,if ; tm&H k a Mumif h ud a vomonf
um,uH? 0pDuH? raemuHtaejzifh ray:ao;aomfvnf; taMumif;
wdkufqdkifygu (ud a vomjzpf c G i f h ) &&dSoGm;\/ (jzpf c d k u f r &I &k y f
emrfpk pGJrI0ifa&mufonf/ - r[mpnf q&mawmfbk&m;BuD;)
Oyrm vl[k Mum;ygu aomw0dnmPftcdkufwGif jzpfaom
toHtpOfudk (tedpö? tewå)[k owdrjyKrdaomf raemwGif yk*d¾Kvf
[l í (ed p ö o nm? twå o nm) nm)taejzif h (ES v H k ; oG i f ; rS m ;)
;)um
tEko,-wPSm udef;\/ Oyrm owdonf udk,fxJodkY a&m*gydk;
r0ifatmif ESmacgif;? yg;pyfpnf;xm;jcif;? vuftdyfpGyfxm;jcif;
uJhodkY jzpf\/ xdkuJhodkY rumuG,fEdkifygu udk,fxJodkY a&m*gydk;
(63)

0ifNyD; a&m*grjzpfay:ao;aomfvnf; tcsdefra&G;a&m*gjzpfEdkif\/


xd k Y a Mumif h ynm\oabmrS m ]ud a vomjzpf c G i f h } r&atmif
umuG,jf cif;ESiw hf \l /
tm&r®PmEko, (tm&Hkudef;udavom)
(0dyóem&Ienf;usrf; - r[mpnf)
'Gg& (6)yg;ü xifay:vmaom tm&HkwdkYudk ]rNrJ }[k rodjrif
vQif ]NrJ o nf } [k xifrSwfpGJvrf;rI udavomwdkYonf ]jzpf c G i f h }
&ukef\/ xdkodkY jzpfcGifh&aomaMumifh xdktm&Hkü ]NrJ o nf h }taejzifh
]ud a vomud e f ; }}onfrnf\/ þodkYudefjcif;aMumifh aemifumvü
taMumif; nDnGwfwdkif; xdktm&Hkudk ]NrJonfh}taetm;jzifh pOf;pm;
]qifjcif}rd\/ ,if;onfyif ]y&d,k|me} udavomyifwnf;/
wzef xdktm&Hkudk&&efjzpfap? zsufpD;&efjzpfap tm;xkwfrd
jyef\/ ,if;tm;xkwfrIonf ]NrJonf[k xifrSwfaom udavom}
wdkYomvQif taMumif;&if;&dSaom ]tbd o cF g &} &}aywnf;/ ukodkvf
uH-tukodkvfuH[laom þtbdocFg&aMumifh taMumif;nDnGwf
aomumvü y#doaE¨paom b0opf 0dygufcE¨mwdo Yk nf jzpfuek \
f /
b0opf 0dygufcE¨mwdkYonf uHaMumifhomvQif jzpfay:Edkif\/
]uH } onf v nf ; ]NrJ o nf [ k xif r S w f a om ud a vomtpG r f ; }
aMumifh jzpf&\/ NrJonf[k xifrSwfpGJvrf;rI udavomr&dSu rjzpf
ay:Edkif/ 'Gg& (6)yg;ü xifay:qJcPü tm&HkwdkYudk rNrJ[k trSef
twdkif;odjrifygu rSwfodwdkif;aom xdktm&Hkü udavom rudef;
[lí4if;? ]tm&r® P m "d * ¾ [ d w k y Ü E é }rnfaom tm&r®PmEko,
uif;Nird ;f onf[í l 4if; qdak yonf/
(64)

rmvk u syk w å o k w f r S m jrifwdkif;Mum;wdkif; jrif&HkMum;&HkrQom


jzpfaevQif oifonf xdkjrifwJhtqif; ponfESifh &m*? a'go? arm[
tvdkjzifh rpyfqdkifyJ &dSvdrfhrnf/ r&IrSwfwJholrSm jrifwJhtqif;udk
pdwfrSmpGJrSwfNyD; jyefpOf;pm;wdkif; wyfrufwJh &m*vJjzpfEdkifw,f?
a'govJjzpfEdkifw,f? NrJw,fqdkwJh todrSm;-arm[vJ jzpfaew,f/
rjywf&IrSwfolrSmawmh b*FÓPfa&muf&if tm&Hka&m &IodrIa&m
csufcsif; aysmufysufoGm;wmudk xif&Sm;awGYNyD; (tedpö? 'ku©? tewå)
rQvdkY odaewJhtwGuf (jrif&HkrQ)om wnfygw,f/ (pGJNyD; bmrQrusef
&pf b l ; ))/ r&Ird&ifawmh udavom[m tJ'Dtm&HkrSm (jzpf E d k i f c G i f h )
&daS ew,f/ ]jzpfcGifh} &dw S hJ udavomudk (tm&r®PmEko,) ,)ac:w,f/
&I&wJhtm&HkrSm udavomrjzpfEdkifwmudk ]&I r I 0 d y óemu
w'*F y [mef j zif h y ,f w ,f } vd k Y q d k w ,f / 'D a wmh &I & wJ h t m&H k r S m
(ud a vom jzpf c G i f h ) r&dSyJ uif;Nidrf;zdkY&mu vdk&if;ygyJ/ &Iod&wJh
tm&Hrk mS udavom jzpfciG rhf &d&S if ]w'*Fy[mef} udpv ö J Ny;D pD;ygw,f/
oEÅmemEko, (oEÅmefudef; udavom)
(0dyóem&Ienf;usr;f - r[mpnf 'kw-JG pm385)
ykxkZOf? aomwmyef? ou'g*grf? tem*grfwdkY\oEÅmefü
r*fjzifh ry,f&ao;aomaMumifh taMumif;nDnGwfvQif b,ftcsdef
rqdk jzpfEdkifaom udavomtaygif;onf oEÅmemEko, rnf\/
rdrdoEÅmefü udef;aeaom udavom[kqdk\/ oufqdkif&m t&d,
r*fjzifh y,fowfro S m tjrpfjywf y,fowfEikd \ f /
owå0gwOD;\oEÅmefü t&d,mr*fjzifh ry,f&ao;aom
aMumifh taMumif;nDnGwfwdkif; jzpfEdkifaom udavomudk oEÅmem
(65)

Eko,[k ac:\/
xif&Sm;od&aom tm&Hk[lorQü 0dyóemÓPfjzifh trSef
twdkif;rodvQif taMumif;nDnGwfwdkif; jzpfEdkifaom udavomudk
tm&r®PmEko,[k ac:\/
0dyóemÓPfjzifh tedpö-'ku©-tewåxifatmif r&IEdkifvQif
r&IrdwJhtm&Hkudk taMumif;jyKNyD; edpö-NrJw,f? okc-csrf;omw,f?
twå-igaumif owå0gaumifvdkY xifrSwfNyD; avmb? a'go? arm[
tp&dw S hJ udavomawG jzpfEikd w f ,f/
0dyóemaZmESifhtEko,
(y#dpo
ö rkygÜ 'fyikd ;f - zm;atmuf? pm-116)
yOö0dnmPf? orÜ#dpädKif;? oEÅD&P? w'g&Hk }0d y guf }wdkYü4if;?
]y#d o aE¨ - b0if - pk w d }[laom 0dygufpdwfwdkYü4if;? yOö'Gg&m0ZÆef;?
raem'Gg&m0ZÆef;? 0ka|mpaom ]umrBud,m} m}pdwfwdkYü4if;? ]&kyfw&m;}
wdkYü4if; udef;0yfwnfaeaom ]tEk o ,"mwf }onf &dS\/ ,if;
tEko,"mwfwdkYonf 0dyóemukodkvfaZmwdkYtm; aemifwzef
b0opfudk jzpfapwwfonfh pGrf;tm;&dSaom ]ur®0dnmPf}jzpfay:
vm&ef tm;BuD;aom rDS&m ]Oyed ó ,owd å } jzifh aus;Zl;jyKay;
rIaMumifh ]0dyóemukodkvfaZm} Zm}wdkYonf b0opfudkjzpfapEdkifonfh
]ur®0dnmPf} tjzpf &yfwnfvmEdik Mf u\/
]0d y óem}
óem}uk o d k v f a Zmwd k Y ü ]tEk o ,"mwf } ud e f ; 0yf r I
]r&d S }aomfvnf; 0dyóemukodkvfaZmwdkYtMum;ü jzpfavh&dSaom
0dyguf? Bud,mw&m;wdkYESifh &kyfw&m;wdkYü udef;0yfwnfaeMuaom
tEko,"mwfwdkYu aus;Zl;jyKay;jcif;aMumifh ]0d y óem-apwem}
(66)

onfvnf; tEko,"mwf ruif;ao;aom ]avmuD uk o d k v f -


apwem}
apwem}yifjzpfí aemufb0 ]y#d o aE¨ } udk jzpfapEdkifao;onf
omwnf;/ (oH? #D? 2? 81/)
b0eduEdÅu avmbaZm0Dxd
y#doaE¨aemifü b0if (15)Burd ?f odrYk [kwf (16)Burd f jzpfNy;D vQif
raem'Gg&m0ZÆef; (1)Budrf? b0eduEdÅu avmbaZm (7)Budrfjzpf\/
b0eduEdÅu avmbaZm[lonf rdrd&&dSonfh a,mufsm;b0opf
rdef;rb0opfudk wG,fwmwyfrufonfh avmbaZmwnf;/ þb0
eduEduÅ ]avmbaZm} 0Dxüd ]tm&Hk}[lonf a,mufsm;b0opf rde;f r
]b0opftm&Hk}wnf;/
]ur®H acwåH? 0dnmPH ADZH? wPSm odaea[m/}
(quúedygwf t*Fkwd¬K&fygVdawmf)
a&S;]uHa[mif;}}onf acwå-H ]v,fajr} jr}ESiw l / ]0dnmPf}onf
hf \
ADZH-]rsd K ;aph }ESifhwl\/ ]b0wPS m }}onf ]a&Owk }ESifhwl\/ þum;
y#doaE¨umvü a&S;OD;tp jzpfay:rIwnf;/ Oyrm anmifyifonf
anmif a ph r S jzpf \ / anmif y if a yguf N yD ; aemuf anmif a ph o nf
ykyfaqG; aysmufuG,foGm;aomfvnf; tanSmuf tyifaygufwdkYudk
pwifxl axmifay;cJh\/,if;tyifaygufudk A[d'¨rS ajr-a&-av
OwkwdkY\ csD;ajrSmuf axmufyHhrIaMumifh BuD;yGm;í anmifyifBuD;
tjzpfoYkd a&muf&\/
xdkYtwl anmifrsdK;aphESifh y#doaE¨wl\/ ajr-a&-avOwkESifh
,ckypöyÜef y0wåd0dnmPf? tm[m&ESifh tyltat; OwkwdkYonf
wlMuuke\ f / þum; y#doaE¨tpjzpfrEI iS hf Bu;D yGm;rI? wnfrw
I w
Ykd nf;/
(67)

a0'emESifhig
ajcaxmufudk cvkyfwdkufrdaomtcg emusif\/ odkYaomf
emoGm;vm;[k ar;Muaomtcg ]remygbl;? 'DavmufawmhcHEdkif
ygw,f}[k ajymwwfMuygonf/ trSefrSm ajcaxmuf(udk,f)rSm 'ku©
a0'emjzpfí emaomfvnf; raemrSm Oayu©mjyKEdkifaomaMumifh
]igcHEdkifw,f}[k qdkjcif;jzpfonf/ raemu Oayu©mudk ]ig}vkyfjcif;
jzpfonf/ raemrSm Oayu©m a0'emjzpfaomfvnf; aemufpdwfwGif
owdr&dSaomaMumifh a0'emudk igjyKí twåjyKí txifrSm; t,l
rSm;jcif;jzpfonf/ owd&dSygu [kwfwdkif;rSefpGm a0'emudk ydkif;jcm;od
ayrnf/

]a0'emESifhtEko,}
- a0'emudk ]ig}[k ,laomaMumifh
('d|mEko,),)ude;f \/
- a0'em\taMumif;udk zó[k rodr;f qnf;Edik af omaMumifh
(0dpdudpämEko,)
,)udef;\/
- okca0'emudk ydik ;f jcm;rodaomaMumifh
(umr&m*gEko,) ,)ude;f \/
- 'kua© 0'emudk ydik ;f jcm;rodaomaMumifh
(y#dCmEko,) ,)ude;f \/
- Oayu©ma0'emudk ydik ;f jcm;rodaomaMumifh
(t0dZÆmEko,),)udef;\/
(68)

y#dpöorkyÜg'fESifhtwå'd|d

]wPSmypö,mOyg'geH}[lonf tm&HkwdkYudk wyfrufrI wPSm


aMumifh jyif;pGm pGJvrf;rI Oyg'gefonf jzpfay:\/ xdkOyg'gefwdkYonf
(4)rsKd ;&d\
S /
1/ umrkyg'gef - ]umr}
]umr}wdu Yk dk jyif;pGm pGv
J rf;rI
2/ 'd|Kyg'gef - ]t,l}ukd jyif;pGm pGv J rf;rI
3/ oDvAÁwkyg'gef - ]tavhtusifh}ukd jyif;pGm pGv J rf;rI
4/ twå0g'kyg'gef - ]twå}ukd jyif;pGm pGv J rf;rI
umrk y g'gef - tm&Hkig;yg; umr*kPfw&m;wdkYonf ]0w¬ K
umr}
umr}rnf \ / ,if ; wd k Y u d k wG , f w mwyf r uf r I umrwPS m onf
]ud a vomumr} rnf\/ a&S;jzpfaom wPSmonf tm;BuD;aom
rSD&m ]Oyed ó ,ypö , }}owdåjzifh aus;Zl;jyKaomaMumifh cdkifNrJpGm
pGJ,lwwfaom aemufaemuf umrwPSmonf umrkyg'gef rnf\/
(69)

wPSmonf umrwdkYudk &SmrSD;&jcif; y&da,oe'ku©\ t&if;cH


rlvjzpfí Oyg'gefonf umrwdkYudk apmifha&Smuf&jcif; tm&u©'ku©\
t&if;cH rlvjzpf\/
'd|Kyg'gef - oDvAÁwkyg'gefESifh twå0g'kyg'gefwYdkrS wyg;aom
uHESifhuH\tusdK;udk ypfy,faom ed,w rdpäm'd|dBuD;ESifhwuG tjcm;
aom rdpmä 'd|t d ,lreS o
f rQü jyif;pGm pGv
J rf;rIwo
Ykd nf 'd|Kyg'gefrnf\/
'd|deJY Oyg'gef ESpfyk'fwGJpyfxm;jcif;jzpfonf/ rSm;aomt,l
udkpGJvrf;rIjzpf\/ t,lrSm;qdkwm tpGJtvrf;omjzpf\/ urÇm
ay:rS m bmomt,l 0 g'awG [ l o rQ ]ud k , f h b momrS rS e f w ,f
vd k Y c snf ; } pGJvrf; ,lqae\/ t,lrSm;qdk&if Oyg'gefr[kwfwm
&,fvdkY r&dSs/? Oyg'geftqifh a&mufíom ae\/
t,lrSm;trsdK;rsdK;xJrS ]'o0w¬ K u rd p ä m 'd | d }wGif pGJvrf;csuf
q,fyg;&dSonf/ q,fyg;qdkaomfvnf; t"duonf uHESifhuH\
tusdK;udk r,HkMunfrIjzpfonf/ trdtzwdkYudk auR;arG;jyKpkjcif;
onfvnf; tusdK;r&dS? þavmuonf4if; wyg;aom avmu
onf 4 if ; r&d S ? avmutaMumif ; ud k trS e f t wd k i f ; od j rif a om
bk&m; &[EÅm[lonfvnf; r&dS[k ,HkMunf pGJvrf;Muukef\/
umrkyg'geftm;BuD;aom yk*d¾KvfwdkYonf umr0w¬KtrsdK;rsdK;
wdkYudk &&dS&eftvdkYiSm uHESifhuH\tusdK;udk ,HkMunfrIr&dSawmhbJ
'd | r*F v m? ok w r*F v m? rk w r*F v m paom avmuD r *F v mwd k Y
tay:ü ,HMk unf pGv J rf;rIwo
Ykd nfvnf; 'd|Kyg'gefyif jzpfuek \ f /
oDvAÁwkyg'gef - EGm;tusifh acG;tusifhponfwdkYudk jyKjcif;
jzifh udavomwdrYk S vGwaf jrmufEikd \ f [k rSm;aomtm;jzifh oH;k oyfaom
(70)

t,lukd jyif;pGm pGv J rf;rIonf oDvAÁwyk g'gefrnf\/


twå0g'kyg'gef - twå&o Sd nf[k twå0g'ü jyif;pGm pGv J rf;rIonf
twå0g'kyg'gef rnf\/ w&m;udk,frSm 'd|dapwodufyifjzpfonf/
xdt k wå[o l nf (2)rsKd ;&d\
S / y&rtwåEiS hf ZD0twåwjYkd zpf\/
y&rtwå - urÇmavmuBuD;ESifhwuG owå0gwdkYudk pDrHzefqif;
Edik of l zefqif;&Sio
f nf trSe&f \ Sd [k xifrmS ; pGv J rf;aomtwåwnf;/
ZD0twå - owå0gwa,muf\ oEÅmefü touf[k xifrSm;
pGJvrf;tyfaom tzefqif;cH twåwnf;/ ]toufaumif? 0dnmPf
aumif? vdyjf ymaumif? twåaumif}[k ac:qdt k yfaom twåonf&\ Sd /
xdktwåwdkYum; um&u? a0'u? omrD? ed0goD? o,H0oDwdkYwnf;/
um&u - xdktwåonf jyKzG,frSeforQudk jyKvkyfwwf\/
oGm;jcif; vmjcif; auG;jcif; qefYjcif;ponfh udk,ftrlt&mrSeforQudk
twåujyK\/ twåuajym\/ twåuBuHpD\/ aumif;rI raumif;rI
wdkYudkvnf; twåuyif jyK\[k pGJvrf;rI twåwnf;/
a0'u - aumif;rI raumif;rI\tusKd ;udk twåonfyif cHpm;\/
omrD - twåonf cE¨mtdrf\ydkif&Sifjzpfonf[k pGJ,l\/
ed0goD - cE¨mtdrfü tNrJaexdkifoljzpf\[k pGJ,l\/ cE¨mtdrf
a[mif; ysufpD;aomtcg cE¨mtdrfopfodkY ajymif;a&TUoGm;aomaMumifh
twåum;rysuf? tNrJwnf\[k pGJ,l\/ zefqif;&Sif y&rtwå\
ynwfawmftwdkif; vdkufemcJhygrl cE¨mtdrfysufaomtcg zefqif;&Sif
y&rtwåESifh jyefvnfyl;aygif;rd\[k pGJ,l\/ ,if;udk bk&m;ocif\
&ifciG af wmfü tdyaf ysmjf cif;[kq\ kd /
o,H0oD - twåonf rdrt d vdo
k Ykd vdu
k yf gapEdik o
f nf[k pG,
J \
l /
(71)

cE¨upd [ ö o
l rQukd rdrtd vdt
k wdik ;f vduk yf gapwwf\[k pG,
J jl cif;wnf;/
ouúm,'d|d
þodkY twå0g'udk pGJvrf;&mü cE¨m (5)yg;vHk; udkaomf4if;? cE¨m
wpfyg;yg;udkaomf4if; twå[k pGJvrf;wwf\/ þodkY cE¨m (5)yg;ü
twå[k pGv J rf;rIukd ouúm,'d|[ d ak c:\/
y&rwf t m;jzif h xif & S m ;&d S a om cE¨ m (5)yg;taygif ; onf
]ouú m ,} ,}rnf\/ xdkouúm,rnfaom cE¨m (5)yg;taygif;üjzpf
aomt,lrSm;rI 'd|donf ouúm,'d|drnf\/
cE¨m (5)yg;taygif;udk pGJrSDí ig[k4if;? igoGm;onf? igvmonf?
igvkyfonf? igajymonf? igBuHonfponfjzifh4if; t,lrSm;jzifh
pGv
J rf;rI [lorQonf ouúm,'d|cd sn;f yifwnf;/
ykxkZOfowå0gwdkYonf ]ig} [laompum;? ]udk,f} [laom
pum;udk ajymwdkif;ajymwdkif; pdwftxif ygMuukef\/ ouúm,'d|dudk
y,f N yD ; aom t&d , mwd k Y o nf ork w d o pö m avmua0g[m&od k Y
vdkufí trsm;enf;wl ajymMuaomfvnf; pdwftxifum; r&dSNyD/
oów'd|dESifhOapä''d|d
]twåonf aovQijf ywf\}[k pGv J rf;aom t,lonf Oapä''d|d
wnf;/ ]twåonf rjywfrpJ tNrJwnf&dS\}[k pGJvrf;aomt,lonf
oów'd|w d nf;/
rdpäm'd|d (62)yg;aom t,l0g'rSeforQwdkYonf þouúm,'d|drS
ay:aygufvmMuukef\/ þouúm,'d|donf rdpäm'd|drSeforQ\
t&if;cH rsKd ;aphjzpf\/ ouúm,'d|&d aSd omf rdpmä 'd|td ,lwoYkd nf jzpfMu
uke\f /
(72)
taMumif;tusdK;odrf;qnf;yHk
þypöKyÜefb0udk A[dkxm;íoHk;oyfygu tem*wftusdK;
w&m;rsm;udk &nf&G,fawmifhwí jyKpkysdK;axmifaom taMumif;
w&m;wdkYjzpfonfh udavo0#f ur®0#fwdkYwGif yg0ifaom wPSm
aMumifh Oyg'gefjzpfyu kH kd ÓPfjzifh odjrifatmif odr;f qnf;tyf\/
Oyrm tem*wfb0ü "r®uxduewfom;jzpf&ef &nf&G,f
awmifhwí udavo0#f ur®0#fwdkYudk tcgtcGifhoifhovdk jyKpkysdK;
axmifaeonfjzpft/Hh
1/ &kyef mrfEpS yf g;udk "r®uxdu ewfom;tjzpf ]todrSm;}
jcif;um; ]t0dZÆm}}wnf;/
2/ ewfumr*kPf pnf;pdrw f uYkd kd vdvk m;wyfrufjcif;um;
]umrwPSm}}wnf;/
ewfom; wu,fxif&Sm;&dSonf[k pGJvrf; ,HkMunfaom
]twå'd|d}ESiw hf uG ewfom;b0udk wyfrufaom wPSmonf
]b0wPSm}}wnf;/
3/ ,if;umrwPSmaMumifh ewfpnf;pdru f kd pGv
J rf;aom
]umrkyg'gef} jzpf\/
,if;ewfb0udk pGJvrf;aom b0wPSmaMumifh
]twå0g'kyg'gef} jzpf\/
umrwPSmu taMumif;jzpfí umrkyg'gefu tusdK;jzpf\/
b0wPSmu taMumif;jzpfí twå0g'kyg'gefu tusKd ;jzpf\/
&lyg&HkESifhwPSm (3)rsdK;
ewfom;b0ü &&drS nfh &lyg&Hu k ykd if vGepf mG om,mvsuf jzpfay:
(73)

aom &lywPSmonf ]umrwPSm} rnf\/


xd k & l y g&H k u d k y if ]tNrJ w nf & d S \ }[k ]oów'd | d } ES i f h w uG
jzpfaom &lywPSmonf ]b0wPSm} rnf\/
xdk&lyg&Hkudkyif ]aovQif jywf\? ysufpD;\}[k ]Oapä ' 'd | d }ESifh
wuG jzpfaom &lywPSmonf ]0db0wPSm} rnf\/
þodkYvQif &lywPSmonf umrwPSm? b0wPSm? 0db0
wPSm[lí (3)rsdK;jym;\/ taMumif;-wPSmaMumifh tusdK;-Oyg'gef
jzpfyw kH u
Ykd v
kd nf; ÓPfjzifh odjrifatmif odr;f qnf;tyf\/
Oyg'geypö,m ba0g
pGJvrf;rI Oyg'gefjzpfjcif;aMumifh b0jzpf\/ b0onf ur®b0
ESifh Oyywdåb0[lí ESpfrsdK;&dS\/ uHonf ur®b0rnfí uHaMumifh
jzpf a om tusd K ;w&m;onf OyyÜ w d å b 0 rnf \ / ur® b 0um;
]jzpfaMumif;b0} b0}wnf;/ Oyywdåb0um; ]jzpfjcif;b0} b0}wnf;/
ur®b0 w&m;udk,f - ukodkvf-apwem tukodkvf-apwem
wdo Yk nf4if;? ]apwemESifh ,SOfukefaom tbdZÑm} Ñm}paom uH[k ac:qdk
ukeftyfaom w&m;wdkYonf4if; ur®b0 rnf\/
Oyywd å b 0 w&m;ud k , f - uHaMumifhjzpf&aom avmuD
0dyguf emrfcE¨mESifh ur®Z&kyfwdkYudk aumuf,l&\/ ur®Z&kyfr[kwf
aom o'´g,wepaom w&m;rsm; ryg0ifacs/
b0oHk;yg; - umrm0p&uHaMumifh ]umrb0} rnf\? &ly0p&
uHaMumifh ]&lyb0} rnf\? t&ly0p&uHaMumifh ]t&lyb0} rnf\/
umr*kPfwdkYudk NyD;jynfhpHkjcif;iSm 'kp&dkuf tukodkvfuHwdkYudk
jyKMuukef\/ xdktukodkvf 'kp&dkufuHaMumifh tyg,fb0 jzpf&\/
(74)

tyg,fy#doaE¨\ taMumif;&if;jzpfaom tukodkvf 'kp&dkufuH


onf ur®b0rnf\/ uHaMumifhjzpfaom tyg,fcE¨mwdkYonf OyyÜwdå
b0 rnf\/ þum; umrkyg'gefjzpfjcif;aMumifh b0jzpfjcif;wnf;/
taMumif;tusdK;odrf;qnf;yHk
tem*wfb0wcktwGuf &[ef;jzpfv&kd um; -
1/ &kyfemrfeSpfyg;udk &[ef;[k todrSm;rIum; - t0dZÆm
2/ &[ef;b0udk wyfrufrIum; - wPS m
3/ &[ef;b0udk pdwfuyfa&muf pGJvrf;rIum; - Oyg'gef
4/ Oyg'geftaMumif;cHí 'ge-oDv-bm0emrIum; - ocF g &
5/ jzpfaMumif;uHum; - ur® b 00wnf;/
,if;ur®b0aMumifh &&drS nfh &[ef;b0 cE¨m(5)yg;um; Oyywåd
b0
b0wnf;/
Oyg'gefjzpfjcif;aMumifh ur®b0jzpf\/
Oyg'gefum; taMumif;? ur®b0um; tusdK;wnf;/
ur®b0jzpfjcif;aMumifh OyyÜwb åd 0jzpf\/
ur®b0um; taMumif;? Oyywdåb0um; tusdK;wnf;/
y#dpöorkyÜg'fwGif Oyg'ge ypö,m ur®b0[lonf tm&HkwdkYudk
jyif;pGm pGJvrf;rI-Oyg'gefaMumifh ur®b0qdkaom ukodkvf-tukodkvf
uHwo Ykd nf jzpfay:Muuke\ f /
Oyg'gefaMumifh ur®b0jzpfyHk
(y#dpöorkyÜg'fw&m;awmf-r[mpnf)
vdkcsifESpfoufp&m 0w¬Ktm&HkawGudk pGJvrf;wJh umrkyg'gef
jzpfvm&if tJ'Dtm&Hk0w¬KawGudk r&-&atmif tm;xkwfjyKvkyfawmh
(75)

wmbJ/ cdk;r,f? vkr,f? aemufqHk;owfrS &r,fxif&if owfr,f/


tJ'Dvdk jzpfaewmonf pGJvrf;rIaMumifh jzpfaewJh ur®b0awGygbJ/
tukodkvfur®b0awGaMumifh tukodkvfuH&JUtusdK; i&Jb0 Zmwd
jzpfay:oGm;wmygbJ/
wcsdKYvnf; 'Db0 csrf;omatmif aemifb0 vlcsrf;om ewf
csrf;omjzpfatmif &nf&G,fNyD; 'ge-oDvpwJh ukodkvftrIawG jyKMu
ygw,f/ tJ'gawG[m umrkyg'gefaMumifh ukodkvf ur®b0awGygbJ/
'd|r*FvmtpGJ
'd | r*F v m? ok w r*F v m? rk w r*F v m paomt,l t pG J a wG
aMumifhvnf; ur®b0awGjzpfw,f/ ol,kwfudkjrif&if raumif;
usdK; jzpfw,f? tdrfudkysm;pGJ&if zGwfwuf&if ab;oifhwwfw,f?
ponfjzifh ,kHMunf pGJvrf;rI&dSwJholawGu ol,kwfudknSif;qJwwf
w,f? ysm;tHkwdkY zGwfwdkYudk zsufqD;wwfw,f? 'gawG[m tr*Fvm
jzpfw,fvdkY ,HkMunf pGJvrf;wJh Oyg'gefaMumifhbJvdkY odEdkifygw,f/
aumurkqdk;
jrwfpGmbk&m;vufxufawmfumvu &Gmw&GmrSm aumu
qdkwJh rkqdk;wa,muf&dSw,f/ waeYawmh awmvdkufxGufvmw,f/
vrf ; rS m qG r f ; cH < uwJ h &[ef ; wyg;eJ Y a wG Y w ,f / tJ ' D r S m rk q d k ; u
qifjcifw,f/ zdk;uwHk;ol,kwfudk apmapmawGY&w,ff? 'DaeYawmh
bmaumifrS&rSm r[kwfbl;vdkY edrdwf,lw,f/ tJ'DaeYrSmyJ bm
aumifrSr&bJ jyefvm&w,f/ jyefwJhtcg reufuawGYcJhwJh &[ef;udk
jyefawGYawmh ol,kwfaMumifh bmaumifrS r&wmbJqdkNyD;awm
vdkufacG;awGeJY&I;wdkufay;w,f/ &[ef;crsm awmif;yefayrJh r&
(76)

awmh eD;&mopfyifay: wufae&w,f/ opfyifurjrifhawmh rkqdk;u


&[ef;&JUajcaxmufudk jrSm;cRefeJYxdk;w,f/ &[ef;rSm ajcaxmufudk
b,fajrSmufvdkuf nmajrSmufvdkufeJY a&Smif&if;wdef;&if; ouFef;u
avQmusoGm;NyD; rkqdk;tay:tkyfvsuf jzpfaew,f/ 'gaMumifh acG;
awGu &[ef;usvmw,ftxifeJY rkqdk;udk 0dkif;NyD; udkufpm;Muw,f/
tJ'DrSm &[ef;udkjrifvdkY edrdwfraumif;bl;? vmbfwdwfw,f
vd k Y xif r S w f w monf t,l t pG J y gbJ / tJ ' D t ,l t pG J 'd | Kyg'gef
aMumifh tukodkvfur®b0awG jzpfMuw,f/ tukodkvfur®b0
awGaMumifh tyg,fi&JrmS Zmwdjzpf&w,f/
ukodkvf-tukodkvfESifhb0 (y#dpöorkyÜg''DyeD)
ur® b 0[l a ompum;ü ]b0} ]b0}qd k o nf u m; ]yG m ;onf } ud k
qdk\/ ]ukodkvfyGm;onf tukodkvfyGm;onf}[k qdkownf;/ þodkY
avmuü ]ukodkvfjzpfrI-tukodkvfjzpfrI}udk ]b0} ]b0}[k qdk\/ Oyg'ge
ypö,m ba0g[laomyk'fü ukodkvf-tukodkvfrI tvHk;pHkudkyif tvdk
&dStyf\/ tvHk;pHk ]ukodkvf-tukodkvfrI}wdkYonf ]Oyg'gefudk tpGJ}
jyKíjzpf&\/ ]b0ypö,m Zmwd}[laom aemufyk'fürlum; ]ur®
yxajrmuf}aom ukodkvf-tukodkvfrIudkom &tyfukef\/
umrkyg'gefESifhtwå0g'kyg'gefjcm;em;yHk
umrkyg'gefudk omoemy psmef& &aohrsm;yif cGgEdkifao;\/
twå 0 g'k y g'gef u d k r l u m; omoemyü bk & m;tavmif ; awmf B uD ;
rsm;rS aomfvnf; rcGmEdkifacs/ yapöuAk'¨gwdkYonf umrkyg'gefudk
t<uif;rJh y,fEdkifMuukef\/ olwyg;wdkYtm;vnf; umrkyg'gef\
tjypfudk xif&Sm;atmif a[mEdkifukef\/ twå0g'kyg'gefudkrlum;
(77)

rdrw d üYkd om t<uif;rJh y,fEikd u f ek \


f / olwyg;udu k m; ra[mEdik Mf uuke/f
bk&m;&Sif\qE´
t&SiftmeE´monf þodkY avQmufawmfrl\/ ]jrwfpGmbk&m;
tHMozG,f tvGeaf umif;vSygw,f? y#dpo ö rkygÜ 'fw&m;onf tvGeyf if
eufveJ uf\? eufa,mifvx J if\? odaYk omf wynfah wmfrmS ay:vGif
xif&mS ;Ny;D vG,u f wl ,fvYkd xifygw,f jrwfpmG bk&m;}[k avQmuf\/
xdktcg bk&m;&Sifonf ]tmeE´m 'DvdkrajymeJY? tmeE´m 'Dvdk
rajymeJY} [k wm;jrpfawmfrl\/ ]tmeE´m oifhrSm y#dpöorkyg'ftm;
ay:vGif xif&mS ;&aom taMumif;w&m; (4)yg; &dw S ,f/
1/ a&S;b0wdu Yk yg&rD Oyedó,ESihf jynfph jkH cif;
2/ q&maumif;wdx Yk rH S enf;edó, cH,zl ;l jcif;
3/ aomwmyefjzpfjcif;
4/ tMum;tjrifrsm;jcif;wdaYk Mumifjh zpfw,f}[k qH;k rawmfr\ l /
t&SiftmeE´m aomwmyefjzpfyHk
t&SiftmeE´monf t&Sifb'´d,? t&SiftEk&k'¨gwdkYESifhtwl
&[ef;jyKNy;D rsm;rMumrDrmS yif "r®uxdut&mü {w'*f&aom t&Sif
ykPrÖ ax&fxH w&m;em,lNy;D aomwmyefjzpfawmfr\ l /
t&SifykPÖ\Mo0g'
igh&Sif tmeE´m ]ig} jzpfonf[k xifjcif;onf ]pG J r S D í }}om
jzpf\/ rpGrJ u DS rjzpf? tb,fupkd rJG í DS jzpfoenf;qdv k Qif ]&kyfudk pGJrSDí
ig} jzpf\[k xif\/ a0'emudkpGJrSDí? onmudkpGJrSDí? ocFg&wdkYudk
DS ? ]0dnmPfudk pGJrSDí ig} jzpf\[k xif\/
pGrJ í
igh&Sif tmeE´m Oyrmtm;jzifhjy&vQif vdrf;cs,fjyifqifavh
(78)

&dSaom vHkrysdKjzpfap? vkvifysdKjzpfap pifMu,faom rSefüaomf4if;


Munf v if a om a&cG u f ü aomf 4 if ; ol \ rsuf E S m &d y f u d k M unf h v Qif
pifMu,faom rSefudkjzpfap Munfvifaom a&udkjzpfap pGJrSDí
omvQif rsuEf mS &dyu f kd jrif&\/
igh&iS f tmeE´m xdt Yk wlyif igjzpf\[k xifjrifjcif;onf &kyu f kd
pGrJ í DS omvQif jzpf\? a0'emud?k onmud?k ocFg&wdu Yk ?kd 0dnmPfukd
pGrJ í
DS omvQif jzpf\? rpGrJ í DS rjzpf[k a[mMum;qH;k r\/
igh&iS f tmeE´m oif tb,foYkd xifoenf;/
&kyo f nf Nro
J avm - rNro J avm? rNryJ g igh&iS /f
a0'emonf? onmonf? ocFg&wdo Yk nf? 0dnmPfonf
Nro
J avm - rNro J avm? rNryJ g igh&iS /f
igh&iS f tmeE´m xdo k Ykd ]rNrJ} MuaomaMumifh twdw-f tem*wf-
ypöKyÜefpaom tvHk;pHkaom]&k ]&k y f } w&m;wdkYudk ]igh [ m r[k w f ? ig
r[kwf? ig\twå r[kwf}[k trSeo f ad om ]ynm} jzifh rSepf mG &I&rnf/
xd k Y t wl twd w f - tem*wf - ypö K yÜ e f p aom tvH k ; pH k a om
a0'em[lorQudk? onm[lorQudk? ocFg&[lorQudk? 0dnmPf[l
orQud k ]igh [ mr[k w f ? igr[k w f ? ig\twå r [k w f } [k trS e f
odaom ynmjzifh [kww f ikd ;f rSepf mG &I&ayrnf/
igh&Sif tmeE´m xdkodkY &Ijrifaomolonf &kyfüvnf; NiD;aiGY\?
a0'em? onm? ocFg&? 0dnmPfwdkYüvnf; NiD;aiGY\/ NiD;aiGYvQif
wyfrufjcif;uif;\? wyfrufjcif;uif;aomaMumifh vGwfajrmuf\?
vGwfajrmufvQif ig\pdwfonf vGwfajrmufNyD[k od\/ b0opf
jzpfrIukefNyD? tusifhjrwfudk usifhoHk;NyD;NyD? jyKzG,fudpöukefNyD? þudpö
(79)

twGuf jyKz, G f r&daS wmhNy[ D k oduek \ f /


t&Sif ykPo Ö nf igwdt Yk m; þodaYk [mMum;vsuf Mo0g'ay;
ukef\/ þajymqdkcJhonfhtwdkif; t&SifykPÖa[maom w&m;udk
emMum;&íopöm (4)yg;w&m;udk igod&ayonf[í l t&Sif tmeE´m
rax&fu aomwmyefjzpfcyhJ u kH kd xkwaf zmfajymqd\ k / (oH-2? 86)
qdv k &kd if;tcsKyrf mS - om,m ESpo f ufrI wPSm?
txifBu;D rI rme? t,lrmS ;rI 'd|d[al om w&m;(3)yg;wdo Yk nf
1/ rsupf Ed iS hf tqif;? em;ESihf toHpaom &kyu f kd pGrJ íDS 4if;?
2/ a0'emudk pGrJ í DS 4if;?
3/ onmudk pGrJ í DS 4if;?
4/ ocFg&wdu Yk kd pGrJ í DS 4if;?
5/ 0dnmPfukd pGrJ í DS 4if; jzpfay:Muuke\ f /
þodYk ]cE¨mig;yg;udkomvQif pGJrSDí jzpf\?
rpGJrSDí rjzpf}[k [kww f ikd ;f rSepf mG odjrif\/
0dyóemÓPfjzifhodEdkifyHk
0dyóem&IpOf ypö,y&d*¾[ÓPfa&mufygu y#dpöorkyÜg'fudk
odjrif\/ 'ku©opöm[laom qif;&Jaom&kyfemrfw&m;wdkYudk t0dZÆm
aMumifh trSefrodbJ ]csrf;omw,f? aumif;w,f} xifjcif;aMumifh
om,mwyfrufrI-wPSm? pGJvrf;rI-Oyg'gef? pGJvrf;onfhtwdkif;
jzpfatmif um,-0pD-raem]apwem}jzifh tm;xkwfrI-uHaMumifh
b0opf 0dnmPfponfwdkY jzpfay:Muukef\[k xdkufonfhtm;
avQmpf mG w&m;tm;xkwo f \ l ÓPfwiG f ay:vGif xif&mS ;vmayrnf/
(80)

y#dpöorkyÜg'fESifhtewå

tewå teuf (3)csuf


1/ tom&ua|e = tESpfom&r&dSjcif;
2/ tomrdua|e = tpdk;&rIr&dSjcif;
3/ t0o0wåea|e = tvdt k wdik ;f rjzpfjcif;
tESpfom&[lonf ]om&} ]om&}onf ygVdpum;jzpfí t"dyÜm,frSm
]tESpf}jzpfonf/ twåt,lwGif tESpfom& (4)rsdK;&dS\/ (edpöom&?
"k0om&? okcom&? twåom&) m&)wdjYk zpfonf/
twåonf ysufpD;jcif;r&dSyJ NrJ a om (ed p ö ) tES p f o m& m&&dS\?
zsufpD;ír&atmif cdkifcefYaom ("k0)tESpfom& m&&dS\? ysufpD;onfh
csrf;om (okc)tESpfom& &dS\? cE¨mudk,f
'ku©rsdK;r&dSyJ wnfNrJaomcsrf
]trmcH tESpftom;}
\]trmcH om;}tjzpf (twå)om& &dS\[k qdk\/ odkYaomf
jzpfwdkif; ysufaeaom &kyfemrfwdkYwGif xdkuJhodkY tESpfom&rsdK;onf
vHk;0r&dSacs/ xdkYaMumifh &kyfemrfESpfyg;? cE¨mig;yg;wdkYwGif wdw¬dwdkY BuHq
(81)

pdwful;xm;aom tESpfom&av;rsdK;vHk; r&dSaomaMumifh tom&u


a|e tewåm[laom tzGifhESifhtnD twår[kwf? tewårQom jzpf\/
tewåpDppfyHk
tewåjzpfaMumif;pDppf&mwGif &kyfemrfwdkYonf qdkif&mudpöudk
om rdrdoabmtm;jzifh aqmifwwfaom (udpöenf;))? jzpfaMumif;
csKyfaMumif;[laom (y#d p ö o rk y Ü g 'f e nf ; ))? jzpfjcif;csKyfjcif;[laom
(vu©Pmenf;))wdjYk zifh pDppf&uke\ f /
ud p ö e nf ; - &kyfw&m;wdkYonf oGm;rI? vmrI? xdkifrI? xrI?
vIyf&Sm;rI ponfh udpöwdkYudk aqmif&Gufonf/ "mwfBuD;av;yg;wdkYonf
qd k i f & mud p ö w d k Y t m; aqmif & G u f o nf u d k yk * d ¾ K vf o wå 0 g\ud p ö [ k
t,lrSm;jcif;jzpfonf/ xdkYaMumifh &kyfw&m;wdkYonf yk*d¾Kvfowå0g\
tvd k u d k r vd k u f y J rd r d \ qd k i f & mud p ö u d k o m aqmif & G u f w wf a om
aMumifh twår[kwf? tewåomjzpfMuukef\/
a0'emonf cHpm;jcif;udpöudk4if;? onmonf rSwfom;jcif;
udpöudk4if;? ocFg&onf aphaqmfjcif;udpöudk4if;? 0dnmPfonf odjcif;
udpöudk4if; rdrdwdkY\qdkif&mudpöwdkYudkom olYoabmolaqmifum
aqmif&GufMuukef\/ xdkYaMumifh xdkxdkudpöwdkYonf twå\udpövnf;
r[kwfovdk twåu pDrHaqmif&Gufaeonfvnf; r[kwf/ &kyfemrf
wdkYonf ]rd r d w d k Y \ qd k i f & mud p ö w d k Y u d k o m rd r d o abmtwd k i f ;
aqmifjyaejcif;} jzpfí twår[kwf? ]tewå}wdkYom jzpfMuukef\/
a0'emonf taumif;tqdk;ESpfvHk;rsdK;udk tm&Hkudkvdkufí
cHpm;\/ twåtvdk yk*d¾Kvftvdktwdkif; cHpm;jcif;r[kwf/ xdkYtwl
onmonf v nf ; taumif ; tqd k ; wd k Y u d k ol Y o abmol a qmif
(82)

rSwfom;\/ twåtvdk yk*d¾KvftvdkESifh vHk;0roufqdkifay/ onm


onfom twåjzpfygrl taumif;udkom a&G;írSwfom;ayrnf/
ocFg&aMumifh ukov kd f tukovkd wf oYkd nf jzpfay:&\/ xdt Yk wl
0dnmPfaMumifh aumif;aomtm&Hkudk4if;? qdk;aomtm&Hkudk4if;
od & uk e f \ / tu,f í twå t vd k yk * d ¾ K vf t vd k t wd k i f ; jzpf y grl
tukodkvfudkaomf4if; raumif;aomtm&HkwdkYudkaomf4if; rjzpfay:
atmif pDrH cefYcGJEdkifayrnf/ xdkYaMumifh ]cE¨mig;yg;wdkYudk pDrHcefYcGJEdkif
aom twå [ l o nf r&d S } aomaMumif h 4 if ; ? yk * d ¾ v f o wå 0 gwd k Y \
tvdrk vdu k af omaMumif4h if; ]tewå}w&m;rsm;om jzpfMuuke\ f /
y#d p ö o rk y Ü g 'f e nf ; - &kyfemrfwdkYudk taMumif;tusdK;tm;jzifh
pD p pf e nf ; jzpf o nf / &k y f o nf uH - pd w f - Owk - tm[m&[l a om
taMumif ; w&m;av;yg;aMumif h j zpf \ / emrf o nf tm&H k - 'G g &-
taxmuftyHhESifhESvHk;oGif;rI[laom taMumif;w&m;wdkY jynfhpHkrS
jzpfay:\/ &kyfemrfwdkYudk y#dpöorkyÜg'f taMumif;tusdK;tm;jzifh
a0zefoHk;oyfaomtcg ]taMumif ; uif ; aom &k y f e mrf }[lír&dS/
taMumif;&kyfemrfaMumifh tusdK;&kyfemrfwdkYom jzpfay:aeMujcif;
jzpfí xdkxdk&kyfemrfwdkYudk pDrHzefwD;wwfaom twåaumif[lí
r&d[S k qH;k jzwf odjrifEikd u f ek \f /
vu© P menf ; - ocFw y&rwfw&m;wdkY\ tysufudkodjrif
jcif;jzpf\/ tysufudkjrifojzifh tedpöudkvnf;od\? 'ku©udkvnf;
od\? tewåudkvnf;od\/ tewå'DyeDwGif "mwfudkvSvS ÓPfü
rdrSomvQif vu©Pma&;xif\/ "mwfwdkY\ jzpfay:rI aoaysmufrI
]tm*EÅK}}tcsuu f jkd rifrS ]tewåvu©Pm} m}a&;xifay:\[k rdeq Yf \ kd /
(83)
ynwfpGJESifhtwåpGJ
r[mpnfq&mawmfbk&m;BuD;\ tewåvu©Pokwfw&m;
awmfwGif ]yH k o P² m ef y nwf xif & H k r QES i f h v nf ; twå p G J r [k w f }
ovd k yH k o P² m ef(ynwf
( ynwf aysmuf & H k r QES i f h v nf ; tewå t jrif
r[kwf)/ ]ynwfpGJESifhtwåpGJ}udk cGjJ cm; rodaomaMumifw h nf;/
t&lyjA[®mwdkYwGif &kyfyHkoP²mef ynwfr&dSaomfvnf; twå
'd|pd aJG wmh&\
Sd / xdaYk Mumifh yHo
k P²mefynwf xif&jkH zifv h nf; twå'|d d
r[kwfovdk yHkoP²mefynwf aysmuf&HkrQjzifhvnf; tewåtjrifrsdK;
r[kwaf o;ay/
]]y#dpöorkyÜg'fÓPf}}
(tewå'yD eD-v,fw)D
twGif;&kyfESifh tjyif&kyf ESpfyg;wdkY xdcdkufrIudk tpGJjyKí pdwfjzpf
ay:rIudk y#dpöorkyÜg'f[k ac:qdk\/ rxdcdkufrD (a&SUtzdkUü)vnf;
pdwfonf &Sdaeonfr[kwf? (xdcdkufqJ cPrSmrS jzpfay:vmrI)
oufouf omwnf;[k odaomÓPfukd (y#dpo ö rkygÜ 'fÓPf)[kac:\/
Oyrm-rD;cwfESifhausmuf xdcdkufrdaomtcg rD;yGifhjzpf&mü
xdkrD;yGifhonf rD;cwfxJrSmvnf; &Sdaeonfr[kwf? ausmufcJxJrSm
vnf ; &S d a eonf r [k w f ? xd c d k u f q J c PrS m om jzpf a y:vmaom
(tm*EÅK"r®)oufoufom jzpf\/ 0w¬Kjcif;xdcdkufrdí (toH"mwf)
jzpfay:&müvnf; toH"mwfonf (tm*EÅK"r®) oufoufomjzpf\/
]]a0'em\y#dpöorkyÜg'f}}
txufyg Oyrmrsm;ESiw hf uG zó "mwf\xdcu kd rf aI Mumifh cHpm;rI
a0'emonfvnf; (tm*EÅK"r®)oufoufrQom jzpfay:aeaom
(84)

y#dpöorkyÜg'fjzpf\/ xdkodkY (y#dpöorkyÜg'f) tcsufudk ydkifydkifjrifEdkifrS


(tedp?ö tewå)vu©Pmudk xifjrifEikd \ f /
]]edpöonm twåonm}}
tkwfausmufESifhxdcdkufí emusif&mü igemonf[k pGJvrf;
rIrSm edpöonm twåonm ESpfyg;yg0if\/ emusifwwfaom igonf
e*dv k u
f yif xm0&&daS eonf[k xifrw S o f nfum; edpo
ö nmwnf;/
emusifrI a0'emonf ig[laom owå0g\tESpfom& twå
rsdK;pifppfjzpfí y#doaE¨aeuwnf;u yg&dSae\/ 'Gg&ü tm&Hkwdkuf
vmaomtcgrSm xif&Sm;jzpfay:vmí tm&HkwdkufrI r&dSaomtcg
udk,fwGif;rSm tNrJwnfae\[k xifrSwfonfum; twåonmwnf;/
]]0dnmPf? zó? a0'em (3)rsdK;cGJenf;}}
(6)'Gg&ü xdcdkufaom tm&Hk (6)yg;udk (od u mrQ) trlt&m
onf pdwfwnf;? 0dnmPfwnf;/ odumrQxufrydk/ odrI[laom
0d n mPf j zpf a y:onf & S d a omf (tm&H k \ &o)ud k zd E S d y f B ud w f 0 g;rI
[l a om zó"mwf o nf (od r I E S i f h t wl ) jzpf \ / zó\tpG r f ;
aMumifh a0'emonf jzpf\/
Oyrm BuHacsmif;onf tm&HkESifhwlí BudwfqHkonf 0dnmPf
ESifhwl\/ BuHacsmif;udk t&nfxGufatmif Budwfacsonfh usOfayGU
onf zóESifhwl\/ BuH&nfonf tm&Hk\&oESifhwlí oHk;aqmif
cHpm;rIonf a0'emESiw hf \ l / þodYk ydik ;f jcm;odatmif qifjcif&\/
]]y#dpöorkyÜg'frI jrifatmif&I}}
a0'em\ (tm*EÅK"r®) y#dpöorkyÜg'ftcsufudk ydkifydkifjrifaom
tcg e*d k u wnf ; u ud k , f h o Eå m ef r S m &S d í aeaom "r¨ r sd K ;r[k w f ?
(85)

(,ckrS) wdkufcdkufrIudk tpGJjyKí (jzpfay:vmaom"r®)udk ÓPfü 'd|


ypöu© odjrif&ojzifh udk,fhcE¨mrSm xm0&&Sdaeaom (edpö"r¨? tESpf
om& twå"r®) r[kwfaMumif;onf xif&Sm;vmavownf;/ ylrI?
at;rI? udkufrI? cJrI? emrI? usifrItp&Sdonfh (a0'em\y#dpöorkyÜg'f)udk
ydik yf ikd Ef ikd Ef ikd f jrifatmif xifatmif qifjcifíMunfyh gav/
]]aomreóa0'em\y#dpöorkyÜg'f}}
rdrdESpfoufaom tqif;oP²mefudk awGUjrif&í xdktm&Hk
onf rsupf üd 4if;? raemü4if;? (wpfNyKd ief uf wpfcsuw f nf;) xdcukd \ f /
Oyrm v0ef ; oP² m efu d k j rif & m v0ef ;oP² m eft &d y f o nf
rsufpdü4if;? raemü4if; (wpfNydKifeuf wpfcsufwnf;)ay:\/ raemü
aomreopdwfwdkUonf azG;ceJ rpJjzpfay:ukef\/ xdk(aZmpdwf)
wdkU\ t[kefaMumifh &Tifvef;aom (&kyfuvyftopf)wdkUonf rsufESm
ESifhtjynfh cPjcif; jzpfay:vm\/ ,if;udk (tm*EåK"r®obm0)
[lí rcGJjcm;EdkifyJ xdkol&,fonf? xdkolNyHK;onf[lí odjrifMu
uke\ f / (y#dpo ö rkygÜ 'foabm) taejzifh odjrifMuonf r[kwu f ek /f
]]y#dpöorkyÜg'fjrifí tewåvu©PmxifyHk}}
y#dpöorkyÜg'ftcsufudk aumif;aumif;jrifojzifh xif&Sm;aom
tewå v u© P mud k j yqd k t H h / Ówy&d n mtcef ; ü jyqd k c J h N yD ; aom
y#dpöorkyÜg'fudk þae&müaqmifíodav/ vdk&if;rSm rSefjyifrSm
rsufESm&dyfay:&mü xdkrsufESm&dyfonf rSefvnf;r[kwfovdk rsufESm
vnf ; r[k w f / rsuf E S m ES i f h w l a v&um; rsuf E S m &d y f [ l í ac:&\/
rsuf E S m &d y f w d k Y r nf o nf rS e f x J r S m tNrJ & d S a eMuonf r [k w f u k e f /
rSefESifhqHkrdqJtcgüom tcdkuftwefYtm;jzifh ay:vmMuukef\/
(86)

vlrsuEf mS uG,jf yefvQiv f nf; rSex f rJ mS rsuEf mS &dyf uG,af ysmufjyef\/


xdkYtwl a0'emwdkYonfvnf; tm&HkwdkYESifhawGYxdqJtcg
üom tckduftwefYtm;jzifh udk,fhoEÅmeftwGif;rSm jzpfay:ukef\/
xdktm&HkwdkYuG,fjyefvQifvnf; uG,faysmuf csKyfqHk;Muukef\/ þodkY
jzpfjcif;udk y#dpo ö rkygÜ 'ftcsu[f k qdo k wnf;/
a0'emwdkYonf (rd r d u d k , f w G i f ; rS m jzpf a y:) y:)vmaomfvnf;
rd r d E S i f h (qd
( qd k i f & mr[k w f u k e f ) [l a omteuf u d k jyvd k & if ; wnf ; /
rdrd udk,fvnf; r[kwfukef? rdrdudk,fydkif Opömvnf;r[kwfukef/
rd r d u d k , f c E¨ m twG i f ; rS m tNrJ & d S a eaomw&m;vnf ; r[k w f u k e f
[laom teufudkjyvdk&if;wnf;/ þodkY a0'em\ y#dpöorkyÜg'ftrI
(tm*EÅ K utrI ) ud k aumif ; aumif ; BuD ; xif j rif o nf & d S a omf
(tewåxifjrif) Edkifawmh rnf{uefwnf;/
]]tewåxifjrifjcif;\tusdK;tmedoif}}
tewåaumif;aumif;xifjrifEdkifvQif twå'd|d? ouú,'d|d
t<uGif;rJh csKyfNidrf;aom aomwmywådr*fÓPfodkU a&muf\/ aom
wmyef t&d,myk*d¾KvftjzpfodkYa&muf\/ pdwfoEÅmefü (twå ' d | d
uif;Nidrf;jcif;))onf oOyg'daooedAmÁ ef csr;f omBu;D yifjzpfavonf/
owå0gESifhcE¨m
pifppf [kwfrSefaom teufoabmtm;jzifh wckpD wckpD
tpdwftydkif;wdkYudk Munfh&IqifjcifvQif owå0grnfonf r&dS? cE¨m
ig;yg;om&dS\/ xdkYtwlyif Oyg'geu©E¨mig;yg;wdkY&dSvQif owå0g
[laomtrnf a0g[m&onf jzpf\/ pifppf [kwfrSefaom teuf
oabmtm;jzifhrlum; &kyfESifhemrfrQom &dS\/ þodkY [kwfwdkif;rSefpGm
(87)

odaom ÓPftjrifonf pifMu,faom tjrifreS f 'd|0d o d 'k r¨d nf\/


tMuifolonf xdkuJhodkY ÓPftjrifr&dSrlum; ]owå0g[lonf
pifppf&dS\}[k ,l\/ xdkolonf ]owå 0 g[l a om twå a umif }\
ysufpD;jcif;udk4if;? rysufpD;jcif;udk4if; vufcH&m\/ owå0g[laom
twåaumifonf rysufpD;yJ wb0rS wb0odkY ajymif;a&TUaeonf
[k , l v Qif (oów'd | d ) -wnf N rJ t ,l ü usa&muf \ / owå 0 g
[laom twåaumifonf aoaomtcg vHk;0ysufpD;oGm;onf[k
,lvQif (Oapä''d|d)-jywfpJt,lü usa&mufwwf\/
or®m'd|dt,lüum; owå0g[kac:aom vuf&dS&kyfemrftpOf
ysufpD;í aoaomtcg twåaumifr&dSaomfvnf; (wPSmruif;)
ao;vQif rdrdjyKxm;aom (uH\tpGrf;))aMumifh &kyfemrftopfjzpfí
(b0opf ) qufvufjzpfoGm;onf[k ,lq\/ xdkYaMumifh Oapä'
t,lüvnf; rusa&muf? ]uH\tpGrf;aMumifh emrf&kyftopfjzpf}
oGm;onf[k,laomaMumifh oówt,lüvnf; rusa&muf? rsuf
arSmufb0wGif &kyfemrftpOfrQom&dSí yk*d¾Kvfowå0gtm;jzifh pifppf
r&dS/ aoaomtcg wPSmruif;ao;ygu (taMumif ; uH a Mumif h
tusd K ;&k y f e mrf )topfjzpfvsuf (&k y f e mrf t pOf )rQom qufvuf
jzpfay:\/ owå0gaumif-twåaumif ajymif;a&TUonf r[kwaf y/
bk&m;&[EÅmwdkYürl y&dedAÁmefjyKaomtcg (wPS m csKyf N id r f ; )
í taMumif; (uH t usd K ;ay;cG i f h r&d S )aomaMumifh &kyfemrftopf
rjzpf a y:yJ &k y f e mrf t pOf jywf p J í (b0opf c sKyf N id r f ; ))&H k r Qom
jzpf\/ owå0gaumif twåaumif aysmufysufoGm;onfr[kwf[k
rSefpGm odjrifaomaMumifh ]rZÑdry#dy'g or®m'd|d}ü wnf\/
(88)

udavomuif;vQif uHtusdK;ray;EdkifaomaMumifh b0opf


emrf&kyf rjzpfay:awmhyJ &kyfemrftpOf[laom qif;&JrQom Nidrf;oGm;
onf[k þodkYvQif ,loifhygvsuf xdkt,ludkausmfí (ud a vom
ruif ; ao;yJ aovsif b 0csKyf N id r f ; ))onf [ k ,l a omaMumif h
]twd"m0e-ausmfvGef}onf rnf\/
ÓPfrsufpd&dSolwdkYonf jzpfay:aom cE¨mig;yg;udk tedpöw&m;?
'ku©w&m;? tewåw&m;[k odjrifNyD; cE¨mig;yg;ü NiD;aiGYjcif;iSm?
wyfrufrIuif;jcif;iSm? csKyfNidrf;jcif;iSm usifh\/ þodkY ÓPfrsufpd&dSol
wdoYk nf udavomuif;jcif; ('d|-d wPSmcsKyjf cif;)iSm usiMhf uuke\ f /
topfjzpfay:rIESihftedpötod (tm[m&'DyeD)
xdcdkufemusifrIü emrfcE¨mav;yg;wdkU ,ckrStopfjzpfay:rI
[laom Oyg'fpGef;udk aumif;pGmjrifjcif;tusdK;um; (ed p ö o nm)
aysmufuif;\/ ,ckrS (topfjzpfaom Oyg'fpGef;))udk awGUjrifojzifh
a&S;tzdkUu &Sdaeaomw&m;r[kwf[k odjrifaomaMumifh xdkedpöonm
aysmuf\/ emusifrI (emrfcE¨m)wkdYonf topfjzpfay:vmaom
( tm*EÅ K w&m;
w&m;)) pkwdkYomjzpfí xdkae&mrSmyif uG,faysmufíoGm;
aom (tedpöw&m;) pifppfwnf;[k ÓPfwGif xifjrifíaevwåHY/
pdwfjrifESifhÓPf
ÓPfjrif (tm[m&'DyeD)
þü pdwjf rif? ÓPfjrif ESpyf g;cGeJ nf;um; EkH;ajrcJBuD; wpfckudk
xkESufonfESihf EHk;ajrrIeYfawG tenf;i,f vIyf&Sm; a&TUvsm;onfudk
vlwkdif;yif jrifEkdif\/ þoabmwGif tysufudkar;vQif a&TUvsm;rI
udkyif tysuf[kjrifavonf/ odkUaomf a&GUvsm;rIum; (topfjzpf
ay:rI)wnf;/ topfjzpfay:rIukd tysuo f &kyjf yKí ajymqkjd cif;wnf;/
(89)

ÓPftjrifrlum; xkESufvkdufonfESihf wpfcsufwnf; ysufrI


wpfvrf;? jzpfrIwpfvrf; (wpfNydKifeuf) jrifoGm;\/ ysufrIonfum;
rxkESufrDu&Sdaeaom EHk;ajrrIefY &kyfuvyfpkaywnf;/ xdkEHk;ajrrIeYf
&kyfuvyfpkwkdUonf wpfckrusef csKyfysufukef\/ (a&TUvsm;rI)onf
(tysufr[kwf? topf)jzpfay:rIwnf;/ þum; (ÓPftjrif)wnf;/
&kyfa[mif; csKyfaysmuf&mü csKyfaysmufrI ray:atmif wpfcsuf
wnf; (topf j zpf a y:rI E S i h f tpm;xd k ; ) xlaxmifjcif;aMumihf
(oEÅwdynwf)onf (csKyfaysmufrItm;vHk;udk zHk;vGrf;))oGm;\/
y&rwfw&m;wdkU\ jzpfrI-ysufrIüum; (tvG e f j ref )vSaomaMumifh
jzpf&kyf? ysuf&kyfruGJjym;yJ (jzpf & k y f u m; ay:ayguf )xif&Sm;vm
aomtzYdkwnf;/ (ysuf & k y f u m; aysmuf y suf )oGm;aomtzdkUwnf;/
xdkUaMumifh (uG , f a ysmuf o G m ;aom&k y f )tpkudk (rod E d k i f N yD )/ þ
t&mü tEkomoeD "r®uxduq&m\ tpGr;f aumif;vdv k \
S /
&kyof pf jzpfay:rIEiS fh (wpfNydKifwnf;) xdak e&mrSmyif &kyaf [mif;
wkdYcsKyfuG,fNyD; jzpf\/ (&k y f o pf )wdkY jzpfay:&dyf xifjrifonfESihf
(&kyfa[mif;))wdkY csKyfuG,fNyD;jzpf\[k todrSm (ÓPftjrifwnf;))/
y&rwfajr"mwfESifhÓPfjrif
owå0g\oEÅmefrSm yx0Dajr"mwfonf trmcH {&mwnfBuD;
aywnf;/ yx0Dajr"mwfonfum; va&mifMu,fa&mifwdkYü tvGef
odraf rGaY om cufrmrIjzpfí vlwdkYü&daS om yx0D"mwfum; prf;íodEdkif
aom ajr"mwfaywnf;/ rmrIoufoufudk }ÓPfESifhuGufjcm;} cm;}í,l
wwfrS y&rwfajrudrk \ d / uGujf cm;írodvQif acgif;rmonf? ajcrmonf?
t&d;k rmonfponfjzifh ouúm,'d|zd ufoo Ykd m pdwtf xifygwwf\/
(90)
]oP²mef}qdo k nfum; ]ynwf}wnf;/ oP²mefum;wjcm; rmrI-
yx0Dum; wjcm;wnf;/ oP²mefum;wjcm; zGJUap;rI-tmaygum;
wjcm;wnf;/ oP²mefum;wjcm; ylraI t;rI-awaZmum; wjcm;wnf;/
oP²mefum;wjcm; axmufuefr-I 0ga,mum; wjcm;wnf;/ ]oP²mef}
um;wjcm; tqif;"mwf-]ta&mif}"mwfum; wjcm;wnf;/
oP²mefum; wpfoufvHk; topfta[mif; ajymif;onfr&dS/
aoNyD; tavmif;aumifjzpfonfhwdkifatmif &dS\/ cufrmrIpaom
ajr"mwfum; ajcwvSr;f twGi;f rSmyif trsKd ;rsKd ; jzpfay:csKyaf ysmuf\/
]oP²mefum; um; ouúm,'d|dEdkifiH}wnf;/
]"mwfwdkYum; or®m'd|dEdkifiH}wnf;/
yk*d¾Kvfowå0gr&dSyHk
cyfodrf;aom trI[lorQonf "mwfwdkY\trIcsnf;omwnf;/
olY"mwfESifholYtrIrQomwnf;/ yk*d¾KvftrI[lí wpfckrQr&dS/ tvGef
odxdkufvSaom tcsufrsdK;jzpfí txyfxyf qdkvdkufonf/ "mwf
trsdK;rsdK;udk jcm;jcm;em;em; rjrifEdkifonf&dSaomf yk*d¾Kvf&dS\? owå0g
&dS\[laom txiftjrifonf raysmuf/ xdktxif raysmufonf
&dSaomf y#dpöorkyÜg'f pum;udk ajyma[míaeaomfvnf; xdkolrSm
y#dpoö rkygÜ 'fukd jrifaom ÓPfruyf/ "mwfukd cGjJ cm;jrifEikd rf S ÓPfuyf\/
þa'oemawmfjzifh yk*K¾d vo f wå0g[lí r&daS Mumif;? terw*¾
oHo&mrSm t0dZÆm"mwf? ocFg&"mwf? 0dnmPf"mwf? emrf"mwf?
&kyf"mwf? oVm,we"mwf tp&dSaom (12)rsdK;aom "mwfpkonf
omvQif oHo&mjzpfí vlcY E¨mjzpfí ewfcE¨mjzpfí jA[®mch E¨mjzpfí
aeaMumif;udk jrwfpmG bk&m; jyawmfro l nf[k jyqdck suaf ywnf;/
(91)

y#dpöorkyÜg'fESifypö
hypöKyÜef

ypöKyÜef[lonf (jzpfcdkufemrf&kyf)om jzpf\/ Oyrm vufckyf


wD;ygu vufcyk o f o
H nf apmíray:ovdk aemufusívnf; ray:yg/
xdkYtwl vufckyfoHESifhem;wdkY xdcdkufrIaMumifh Mum;onfh aomw
0dnmPfonf apmí rjzpfovdk aemufusívnf; rjzpfyg/ xdkYaMumifh
ypöKyÜef[lonf jzpfcdkuf toH(&kyf)ESifh aomw0dnmPf (emrf)om&\/
y&rwfe,fwGif ]y#d p ö o rk y Ü g 'f }[laom ]jzpf c d k u f e mrf & k y f }udkodjrif
Edik rf S ypöKyeÜ o
f abmudk ud,
k w
f ikd f rsuaf rSmuf odjrifEikd \
f /
onmonf tm&H k u d k wzef r S w f r d & ef trS w f j yKwwf a om
oabm&dS\/ xdkYaMumifh twd w f [ l o nf onm onm\tm&Hkomjzpf\/
cE¨mig;yg;wGif onmrSvGJí twdwfudk rodwwfyg/ twdwfudk
onm\tm&Hk[k rodaomaMumifh twdwfjyefaeMujcif; jzpfonf/
xd k o nm nmonfvnf; twdwfuonmr[kwf? raemü ]taMumif ;
wdkufqdkifcdkufomjzpf}ay:í ]taMumif;uif;onfESifh csKyf}aysmuf
(92)

aeaom ypöKyÜef y&rw¬w&m; &m;om jzpf\/


raem0dnmPfESifh"r®m&Hk
bk&m;&Sifa[mMum;awmfrlaom &kyfemrfy&rwfw&m;wdkYonf
yk*d¾Kvfowå0g j'yf0w¬K r[kwfbJ (ÓPf \ tm&H k )jzpfaom]oabm ]oabm
w&m;} oufouftaejzifh qifjcifí odjrif&onf/ cE¨mudkqifjcif
aomtcg raem0dnmPfESifh "r®m&Hk (oabmw&m;) (oabmw&m;)udk em;vnfrS
ynwfEiS yhf &rwfwu Ykd v
kd nf; ud,
k w
f ikd f ydik ;f jcm;odjrifEikd \
f /
xdktcg onmodtqifhrS 0dnmPfodtqifhjzifh od&aomtm&Hk
[lorQonf yk*K¾d vo f wå0g j'yf0w¬K r[kwb f J oabmw&m;oufoufrQ
jzpf a om y&rwf u d k od j rif E d k i f \ / xd k Y a Mumif h y&rwf [ l o nf
0d n mPf a y:cd k u f ü od t yf a om oabmw&m;ouf o uf w d k Y o m
jzpfMuuke\ f /
]]rsufpdujrifíraemuodyHk}}
(rsufpd?em;?ESm?vQm?udk,f) (tqif;?toH?teHY?t&om?txd)

(&lyg½kH)

(raem0dnmPf) ("r®m½kH)
pdwf+edpöonm yk*¾dKvf? owå0g? j'yf? 0w¬K
(93)

pu©K0n d mPfEiS ½hf yl g½k?H aomw0dnmPfEiS o hf '´g½k?H Cme0dnmPf


ESifh*E¨m½kH? Zd0Sm0dnmPfESifh&om½kH? um,0dnmPfESifhazmXAÁm½kH
qdkaom 0dnmPf 5-ckESifh tm½kH 5-ckudk todrsm;Muaomfvnf; raem
0dnmPfEiS hf "r®m½ku H kd todenf;Muygonf/
pdwåed,mr
rsufpdonf jyify orkwde,f&Sd yk*¾dKvf? owå0g? j'yf? 0w¬KwdkY\
tqif;ESifh xdawGYaomtcg ]pu©K0dnmPf} (jrifpdwf)jzpf\/ jrifpdwf
(pu©K0dnmPf)jzpfay:NyD; ]aemuf v d k u f raem0d n mPf } wdkYonf
]pdwåed,mr} mr}twdik ;f qufvuf jzpfay:Muukeo f nf/
ynwfESifh"r¨m&Hk
pd w å e d , mrt& jrif p d w f j zif h jrif a omf v nf ; aemuf v d k u f
raemjzifhqifjcifí odjcif;jzpf\/ raemrSmjzpfaom ]yxrBuH o d
pd w f }onf y&rwf ]tqif ; }}udkomodaom ]qif j cif p d w f } jzpf\/
xdkYaemuf ]'kwd, BuHodpdwf}wdkYjzifh tqif;tm&Hk\ a,mufsm;rdef;r
paom (yH k o P² m ef ynwf ) udkodí ]wwd , BuH o d p d w f } wdkYjzifh
a,mufsm;rdef;r paom (trnfynwf)wdkYudk odjcif;jzpfonf/ xdkodkY
'kwd,ESifh wwd,BuHodpdwfwdkY jzpfNyD;rS (yHkoP²mefynwf? trnf
ynwf )wdkYudk ]"r®m&Hk} tjzpf odjcif;jzpfonf/
avmuoHk;(ynwf)[lorQonf onmjzifh trSwfjyKodjcif;
jzpfonf/ xdkYaMumifh (ynwf ) [lonf raem0dnmPfjzifh odtyf
aom ]"r® m &H k w &m;} jzpf\/ pu©K0dnmPfonf tqif;udkomodí
trnfray;wwfyg? trnfudkvnf; rodyg/ raemuonmonf
"r®m&Hw k iG f teD? t0g? tjym[k ynwfwifNy;D odjcif;jzpfygonf/
(94)

Oyrm &kyf&SifjypufrSvmaom tvif;wef;wdkYonf t&dS


w&m;jzpfaomfvnf; ydwfum;ay:wGif (yH k o P² m ef y nwf ) edrdwf
wd k Y o may:\/ xd k Y t wl rsuf p d ü tvif ; wef ; (tqif ; ))wd k Y o m
xifaomfvnf; "r®m&HkwGif yHkoP²mef(ynwf)? trnf(ynwf)wdkY
ay:um raemu ]onm} ]onm}jzifh trSwjf yKojd cif;jzpfonf/
xdkYaMumifh y&rwft&dSw&m;onf tqif;? toH? teHY? t&om?
txdponfwdkYjzpfí jyifyü&dSNyD; ]ynwf } [lonf raem0dnmPf
\tm&Hkjzpfaom ]"r®m&Hkw&m;} jzpf\/ 'kwd,BuHodpdwfjzifh (ynwf)
wdkYudk tm&HkrjyKcif y&rwf tqif;? toH? txd ponfhwdkYudk odjrif
atmif owd? 0D&d,? orm"dwdkY\ bm0emtpGrf;jzifh &IrSwf&\/
tm;xkwfcgpü owd-orm"d-ÓPfu aemufusaomaMumifh t&dS
twdkif; rodEdkifjcif;jzpfonf/ tm;aumif;vmaomtcg ]jrif o d ?
Mum;od}ponfw\ Ykd ]tjcm;rJh}ü &Irw
S Ef ikd Nf y;D &kyef mrf-aMumif;usKd ;quf
wdu
Yk kd t&dt S wdik ;f odjrifí ],xmblwÓPf}onf jzpfay:vmayrnf/
]]pu©K0dnmPfESifhraem0dnmPf}}
rsufpd[lonf jrifjcif; (seeing) oabmjzpfí raemu onm
jzifh trSwfjyKodjcif; (recognizing)jzpfonf/ rsufpdrS jrifpdwfonf
tm½kHudk vufcH&mXme (receptor)oabmrsdK;jzpfí trSefodjcif;rSm
raemwGif yxr qifjcifpdwf? 'kwd, yHkoP²mefodpdwf? wwd,
trnf o d p d w f paom pdwftpOf (mental process)wd k Y j zpf N yD ; rS
odjcif;jzpfonf/ xdkodkY rsufpdujrifí raemuodrIjzpfpOfudk em;vnf
odjrifygu em;? ESmacgif;? vQm? udk,fwdkYü tm&Hk-'Gg& xdcdkuf rIaMumifh
od r I j zpf p Of w d k Y o nf v nf ; wpf o abmwnf ; twl w l y if jzpf \ /
(95)

xdkYaMumifh em;uMum;íraemuod\? ESmacgif;ueHí raemu


od\? vQmupm;í raemuod\? udk,fuxdíraemuod\/
odaYk omf tawG; odrjI zpfpOfwiG f raemonf jyifyrStm&Hu k kd r,lyJ
raemonf "r®m&Hkjzpfaom tm&Hkudkom qifjcifí odjcif;jzpfonf/
Oyrm rsufpdrdSwfí a&Twd*HkapwDawmfBuD;udk ESvHk;oGif; qifjcifygu
"r®m&Ht
k jzpf tm&Hak y:um raem0dnmPf(pdw)f jzifh odjcif;jzpfonf/
rsufpdjzifh jrif&aom a&Twd*HkapwDawmfBuD;onf pu©K0dnmPf
\tm&Hk (&l y g&H k a &T w d * H k )jzpf\/ rsufpdrSdwfíqifjcifaomtcg od&
aoma&Twd*Hkonf raem0dnmPfjzifh od&aom ("r®m&Hka&Twd*Hk)jzpf\/
tdyfrufrufjcif;onf raemjzifh "r®m&Hkudk odjrifjcif;jzpf\/
o&Jajcmufw,f[k xifjrif&mwGifvnf; Oyrm tarSmifwGif t&dyf
udk rsufpdjrifonfhtwdkif; ta&miftqif;[krodyJ raemu "r®m&Hk
wGif o&J[k qifjcifNyD; trSwfrSm;jcif;jzpf\/ omrmefvlwdkYwGif vrf;
avQmuf&if; tawG;rsm;jzpfaomtcg rsufpdu pu©K0dnmPfjzifh
jrifjcif;onf &lyg&Hjk zpfí raempdwjf zifh awG;jcif;onf "r®m&Hjk zpfonf/
]"r®m&Hkw&m;}
&m;}wdkYonf (6)rsdK;&dS\/ 1/ yom'&kyf? 2/ okckr&kyf?
3/ pdwf? 4/ apwoduf? 5/ ynwf? 6/ edAÁmefwdkYjzpfonf/
]jrifrIESihfodrI} (ur®|me'DyeD-v,fwD)
(pu© K 0d n mPf )onfum; (tqif ; ))trsdK;rsdK;udk jrifrI ouf
oufomwnf;/ rsufpdjzihf(jrif ( jrifN yD ; ))aemuf BuHodrIwdkYum; (raem)
0dnmPfwdkU\ trIomwnf;/ (jrifqJ)cPü igjrifonf[k rodao;?
aemuf v d k u f (raem)
(raem)0d n mPf j zpf a y:rS (ig) jrif o nf [ k o d \ /
jriftyfaom0w¬K\ tjzL? teD? tqif;oP²mef? trnfpaom
(96)

(ynwf )wkdYudkvnf; aemufvdkuf raem0dnmPf jzpfay:rS odEkdif\/


(jrif r I )um; pu©K"mwftdrfrSjzpfí (od r I )um; [',"mwf
tdrfrSjzpf\/ "r®tvdktm;jzihf jrif r I - od r I E S p f y g;onf (wpf j cm;pD )
omjzpf\/ jrifwpfvSnfh? odwpfvSnfh tpOftwkdif;oGm;\/ avmu
tvdktm;jzifhum; pdwfonf tvGefjrefvSaomaMumifh jrifrI-odrIudk
(wpfckwnf;)? (wpfNydKifwnf;) xifMu&\/ þenf;wlyif Mum;rI?
eHrI? pm;rI? xdrw I Ukd üvnf; wpfpw kH pfpkH jzpfMu\/ (BuHodr)I wpfco k m
([', "mwftdr)f rScsn;f jzpfay:&\/ þonfvnf; "r®wmwnf;/
a&S U pd w f E S i f h a emuf p d w f
xdkYaMumifh 0dyóem[lonf a&SUpdwfudk aemufpdwfjzifh &Ijcif;
jzpfonf/ Oyrm rsufpdü xifaomtqif; (&kyf)ESifh jrifpdwf (emrf)udk
raemu (owd-ynm)jzifh &Ijcif;jzpfonf/ em;ü Mum;aomtoH (&kyf)
ESifh Mum;pdwf (emrf)udk4if;? ESmacgif;ü eHaomteHY (&kyf)ESifh eHpdwf
(emrf)udk4if;? vQmü pm;aom t&om (&kyf)ESifh pm;pdwf (emrf)udk4if;?
ud,k üf xdaom txdtawGY (&ky)f ESihf xdpw d f (emrf)ud4k if; raemrS owd-
ynmjzifh &Ijcif;jzpfonf/ odkYaomf raemürlum; a&SUBuHodpdwfESifh
4if;pdw\f tm&Hw k uYkd kd aemufraemu owd-ynmjzifh &Ijcif;jzpfonf/
Oyrm r[mowdy|meokwåefwGif pdwåmEkyóemü a&SUraem
wGif avmbpdwfjzpfvQif aemufraemu owdjzifh avmbpdwf[k
odatmif tm;xkwftyf\/ a&SUraemwGif avmbpdwf r&dSyguvnf;
avmbuif;aompdwf[k odatmif tm;xkwftyf\/ xdkYtwl a'go
pdwfudk4if;? arm[pdwfudk4if;? orm"d&dSaompdwfudk4if; ponfjzifh
a&SUraemü jzpfaompdwfwdkYudk aemufraemrS owd-ynmjzifh &IyGm;
(97)

tyfaMumif;udk nTejf yxm;aom a'oemawmfjzpfonf/


pdwmå Ekyóem owdy|mefwiG f }&[ef;wdkY jyif;pGm tm;xkwf
aom (vH k U v) v)&Sdonfjzpfí (orÜ Z Of Ó Pf )&Sdonfjzpfí (owd )&Sd
onfjzpfí avmuü (tbdZÑm a'greó) a'greó)ukd y,fazsmufí pdwüf
pdwfukd tBudrfBudrf ½Iavh&Sdonfjzpfíae\}[k a[mawmfrl\/
þodkY rdrdpdwfürlvnf; pdwfukd tBudrfBudrf ½Iavh&Sdonfjzpfí4if;
olwpfyg;\pdwfürlvnf; pdwfukd tBudrfBudrf½Iavh&Sdonfjzpfí4if;
aeavh&o Sd o
l nf yk*K¾d vo f wå0g[lonf r&d?S ]pdwo f mvQif &duS ek \
f }[k
(owdonf ÓPf)tm; a&S;&Ixif\/
xkdtcg &[ef;onf 'd|d-wPSmwdkYjzifh rrSDrwG,frlívnf;
ae\? avmuü wpfpHkwpf&mukdrQvnf; (igç ig\Opöm[k) pGJvnf;
rpGvJ rf;/ þodv Yk nf; pdwüf pdwu f dk tBurd Bf urd f ½Iavh&o
dS nf jzpfíae\/
t&dSudkt&dStwdkif; (0dnmPfod)
a&SUpdwfudk aemufpdwfjzifhodjcif;onf t&dSudkt&dStwdkif;
[kwfwdkif;rSefpGm odjcif;jzpf\/ Oyrm Muufzwaumif\wGefoHudk
EdkifiHpHkrS vlrsdK;pHkwdkYMum;vQif aomw0dnmPfjzifh Mum;onfhtm&Hk
oabmrSm tm;vHk;wlayrnf/ odkYaomf MuufwGefoH b,fvdkMum;vJ
[k ar;Munfhygu wa,mufwrsdK; ynwfwifíajymMurnf/ raemrS
ynwf (onmod ) rsm;onf wOD ; ES i f h w OD ; rwl M uaomf v nf ;
aomw0dnmPfjzifh Mum;&mwGif (0d n mPf o d ) MuufwGefoHrSmrl
twlwo l mjzpfí t&dt S wdik ;f y&rwfoabmudk odjrifEikd yf gonf/
em;uMum;w,f? raemuodw,f/
0dyóem[lonf a&SUpdwfudk aemufpdwfjzifh&Ijcif;jzpfonf/
(98)

xd k Y a Mumif h a&S U pd w f - t&I c H E S i f h aemuf p d w f - t&I Ó Pf o abmud k


ydik ;f jcm; od&ayrnf/ Oyrm ]a'gh}[k em;uMum;Ny;D acG;[k raemu odjcif;
jzpfonf/ a'gh[kMum;jcif;onf aomw0dnmPfodjzpfí acG;[k
odjcif;onf raem0dnmPfodjzpfonf/ xdkYaMumifh a&SUpdwfonf
aomw 0dnmPfodjzpfí aemufpdwfonf raem0dnmPfodjzpfonf/
em;uMum;aom (aomw0dnmPfod) ]a'gh}[laomtoHwGif
owå0gtodrygacs/ raemu acG;[laomtodwGif owå0gtod
(onmod ) yg0if a vonf / jref r mvd k acG ; [k M um;vQif em;wG i f
(toH)acG;omjzpfí w&m;ESv;kH roGi;f olwo Ykd nf raemwGif (owå0g)
acG;[k edpöonm? twåonmjzifh odjcif;jzpfonf/
]um,0dnmPfESifhraem0dnmPf}
(ur®|me'DyeD-v,fwD)
ajr? a&? av? rD;[laom "mwfBuD;av;yg;wkdUwGif ajr"mwfwGif
avmua0g[m&ajrESihf y&rwfajr[lí (2)rsdK;&Sd\/ y&rwfajrqdk
onfum; cufrmjcif;Bud,m trlt&moufoufomwnf;/ xdkodkY
0w¬Kukd prf;Munf&h mü El;nHo h nf? cufrmonf[k vlwikd ;f yif oduek \ f /
xdkodkYod&mü ynwfod? y&rwfod ESpfrsdK;&Sd\/ El;nHhrIBud,mESihf xdk0w¬K
wpfckvHk;udk (wpf a ygif ; wnf ; jyKí wpf c k w nf ; jyKí) þ0w¬K
El;nH\ h [k odMuonfum; (ynwf)odwnf;/ pdwfod-onmodwnf;/
xdk0w¬K\ El;nHhrIBud,moufoufudk oD;oefY (uG u f j cm;) cm;)í
odrIum; (y&rwf ) odwnf;/ ÓPfodwnf;/ oD;oefUuGufjcm;í
odrIqdkonfum; prf;oyfvdkufaomtcgü (um,0d n mPf o nf
ajr"mwf o uf o uf ) udkomod\/ y&rwf ajr"mwfoufoufudk
(99)

oD;oefUuGujf cm;í ,l\/ xkt d cg aemufvu dk f (raem0dnmPf)wdUk onf


um,0d n mP mPfodaom ajr"mwf El;nHhrIoufoufukd xdk0w¬K\
(j'yfynwf txnf) El;nHhrIjyKíodMuukef\/
(um,0d n mPf o d ) um; rjyXmef ; Ek d i f ? (raem0d n mPf o d )
wk d Y o m jyXmef ; uk e f \ / þ0w¬Konf El;nHh\[k vltrsm;wdkUu
odjrifaeMuukef\/ þum; El;nHhaom0w¬Kü (El ; nH h j cif ; Bud , m)
[laom (y&rwf)ajr"mwfukd (0w¬Kj'yfwnf;))[laom ]ynwfod}rS
ÓPfjzifx h w f oD;oefU (uGufjcm;
k í cm;)) íodjrifyw kH nf;/
a&? ajr? awm? awmif ponfwdkYü&dSaom ]Am[d& yx0D}onf
]igh O pö m }}r[kwf? ]ig}
]ig}r[kwf? ]ig\twå }vnf;r[kwf[k xif&Sm;\/
xdkYtwl rdrdwdkY\]tZÑwå}ü&dSaom cufrmrIBud,mudkvnf; ]ighOpöm}
r[kwf? ]ig} ]ig}r[kwf? ]ig\twå}vnf;r[kwf[k ÓPftjrifü xif&Sm;
ap&rnf/ (yx0D E S p f r sd K ;xyf w l u s)s)ap&rnf/ (tZÑwå y x0D u d k
yk*d¾Kvfowå0g-ig jzpfíraeapESifh)[k cyfwif;wif; a[mawmfrl\/
cyfodrf;aom &kyf[lorQonf (yx0DürDSwG,fí) jzpfMu&\/
cyfodrf;aom (yOö a 0gum& emrf c E¨ m [l o rQ) rQ)onfvnf; (&k y f ü
rD S w G , f ) íjzpf M u&\/ yx0D \ jzpf r I y suf r I O',AÁ , tcsuf u d k
xifjrifEikd yf gvQif <uif;aom &kyef mrfw\ Ykd jzpfryI surf I O',AÁ, tcsuf
tpkuv kd nf; xifjrifjcif;iSm vG,v f uS ek \f /
xd-od-owd (um,0dnmPfESifhraem0dnmPf)
0ifavxGufavü xd-odonf azm|AÁm&HkESifh um,0dnmPf
odjzpfí owdonf aemufvdkuf raem0dnmPfESifh,SOfíjzpf\/
um,0dnmPfonf a&SUpdwfjzpfí raem0dnmPfonf aemufpdwf
(100)

jzpf\/ a&SUpdwf (xd-od)udk aemufpw d f (owd)jzifh udavomMum;r xd;k yJ


uyfí p-v,f-qHk;odrSom owd? 0D&d,? orm"dtm;aumif;\/
xdktcg onmodrS 0dnmPfod (&kyfemrf y&rwf)oabmudk ydkif;jcm;
odjrifum taMumif;wdkufqdkifwdkif;jzpfay:í taMumif;uif;onf
ESifhcsKyfaysmufaerIudk a&wGifrsOf;om;ouJhodkY ÓPfwGif jzpfysuf
tpOftm;jzifh wqufwpyfwnf; xif&mS ;odjrifvmayrnf/
um,0dnmPf[lonf (bm0em'DyeD)
um,0dnmPf[laom a0g[m&onf rm*"bmomwnf;/
jrefrmbmomESifhrIum; wpfudk,fvkH;\ odrIomwnf;/ ajcz0g;ukd
tyfjzifx h ;kd vQif od\? xdt Yk wl ajcacsmif;? ajczaemifçh ajczrd;k ponfwüYkd
vnf;oduek \ f / þtvk;H pkw H \ Ykd odru
I dk um,0dnmPf[k ac:\?
odrI 2-rsdK;
awG Y x d r I u d k ta&jym;od r I E S i f h ES v k H ; od r I [ l í 2-yg;cG J & m\/
ta&jym;odrIukd awGYxdrI[kac:\? (um,0d n mPf ) aywnf;/
ESv;Hk \odru I o dk m odr[ I ak c:\? (raem0dnmPf)aywnf;/
yk * ¾ d K vf \ od r I u m; raem0d n mPf \ od r IokdYa&mufrSay:\/
ESvkH;\odrIay:rSom yk * ¾ d K vf o d jzpf\/ þodkYvQif aum|mowkdY\
odrIç yk*¾dKvf\odrI 2-yg;ukd ukd,fawGY'd|tm;jzifh jcm;em;íod&m\/
y&rw¬tm;jzifh yk*Kd¾ vrf ½S?d cE¨mig;yg;om&S\ d ? xkaYd Mumifh (yk*¾Kdvfod)
rnfonfum; ESv;Hk tdrw f iG ;f ü (raem0dnmPf)jzpfay:rIomwnf;/
um,0dnmPfodESifhraem0dnmPfod
zsm;em&mü wpfudk,fvkH;yif 'ku©o[*kwf emru©E¨m 4-yg;
wdjYk zifh tjynf½h \ dS ? ajcemonf vufemonf tp½So d nfwüYkd yg0ifí
(101)

ae\? (um,0d n mPf o d r I o nf avmuü od r I [ l í rxif ½ S m ;?)


ajconf wpfpkHwpfckESifhxdcdkufvQif emonf[k odMu\? (xd c d k u f
onf u d k ajcod [ k r xif M u? raemuomod o nf )[k xifMu\/
taMumif;um; (raemodjzpfrSom yk*¾dKvfod) jzpfay:aomaMumifh
wnf;/ ajcz0g;ü xdckdufrIonf raemwkdifatmif ckdufNrJwnf;/
(tck d u f E S p f c suf ) jzpf\? (ajcod ç raemod ) [lí todESpfcsuf
jzpf\? ajcodukd (um,0d n mPf ) [kac:í raemodukd (raem
0dnmPf)[kac:\? (a½ShoGm; aemufvkduf ESpfyg;tpkH)wnf;/
yk*¾dKvfod—
,if;jzpffpOfwGif (aemuf j zpf a om raemod )ay:rS ighajcü
xdonf[k (yk * ¾ d K vf o d ) ay:\/ (yk * ¾ d K vf o d u k d o m avmuod )[k
rSwfxifMu\/ þum; ukd,f\odrIç ajcvufpaomt*FgwkdY\odrIç
aum|mowkdY\odrI[kqkdtyfaom ]um,0dnmPf}onf y&rw¬"r®
wkdYwGif ]tvGefxif½Sm;};}aom 0dnmPfjzpfygvsuf vlwkdY\todwGif
]rxif r ½S m ;} ½SdaeMuonfjzpfí xif½Sm;apjcif;iSg (tzef w vJ v J )
jyqkdvkdufonf/ [kwfrSefaom (y&rw¬ t vk d t m;jzif h ) yk*¾dKvfr½Sd?
f ajcvnf; r½S?d (cE¨mig;yg;? &kyfemrfESpfyg;om) trSe½f \
yk*Kd¾ v\ dS /
odrI[lonf 0dnmPu©E¨mrsdK;—
odrI[lorQonf 0dnmPfrsdK;omjzpf\? xkdodrIjzpfay:wkdif;
a0'emç onmç ocFg&u©Em¨ wkv Yd nf; vu©PmruGJ tNrjJ zpfay:\/
(um,0dnmPfemru©E¨m 4-yg;) 4-yg;)wkdYonf wpfukd,fvkH;rSm b,fae
&mrS (tNrJr½Sd)/ twGi;f ty azm|AÁwEYdk iS hf xdcu dk &f mwküYd cPtae
ESihf jzpfay:í xdcu dk rf u
I if;vQif csKyaf ysmufMu\/
(102)

avmuü anmif;onf? tanmif;aysmufNy?D emonfç tem


aysmufNy?D uku d of nf tuku d af ysmufNy?D ylonf? tylaysmufNy?D csr;f onf?
tcsr;f aysmufNyD ponfjzifh (jzpfrI-csKyfrI tm*EÅKtjcif;t&monf
xif½Sm;\? emru©E¨m 4-yg;wkdY\trI[kom rodMuukef/)
xkod Ydk (½kyfemrfruJG)ojzifh yk*K¾ v f wå0g[líç ]touf½Sdonf}
d o
[líç r[kwfrrSef azmufjyefpGJvrf;Mu\/ tvGefcufcJ eufeJvSí
aumif;pGmxif½Sm;atmif tenf;enf;azmfjyvkdufonf/ (tzef
wvJvJ[k tjypfrwifMuukefvifh/)
avmutvdk yk*d¾Kvfjzpfjcif;
]yk*d¾vfowå0g}g}[k pGv J rf;rIonf ]edpö? okc? twå}[k pGv J rf;rI
yifwnf;/ ]wPS m ? rme? 'd | d } oHk;yg;wdkY\ trIcsnf;omwnf;/
jrifwwfaom rsufpd(j'yf)? rsufpd(oP²mef)? Mum;wwfaom em;
(j'yf)? em;(oP²mef)[lír&dS/ xdkae&mü ]tpOf } jzpfyGm;aeaom
]cuf r mrI }ponf ]&k y f }w&m;ESifh tqif; toHwdkYESifh xdcdkufvQif
jzpfay:aom jrifpdwfMum;pdwfqdkaom ]emrf } w&m;wdkYomwnf;/
þodYk odjrifro I nfum; ÓPfojd zpf\/ tedpo ö ?d 'kuo
© ?d tewåo?d
edówå? edZ0ÆD odjzpf\/
&kyfemrfjzpfysufyHk
y&rw¬tm;jzifh ]j'yf r suf p d } r&dS/ xdkae&müjzpfaom ]cE¨ m
ig;yg;om} &dS\/ xdkae&mü (&k y f w pf y g;om) g;om)tpOf&dSí ]emrf c E¨ m
(4)yg;}
(4)yg;}wdkYonf tqif;tm&Hkudk (Munf h q J t cg) cg)üom jzpfay:í
tdyfaysmfqJ? arSmifrdkufqJ? rsufpdydwfqJtcgwdkYü csKyfuG,fMu\/
rsuaf wmifcwfwikd ;f (tm&Hkajymif;wdkif;vnf; csKyfuG,f)Muuke\ f /
(103)
pu©Kod? raemod? yk*d¾Kvfod[laom tod(3)rsdK;
pu©Koq kd nf tqif;oufouf (ta&mif)udk jrifro
d o I mwnf;/
tBu;D tao; t0ef;tvsm;paom (oP²mef)udo k o d nf r[kw/f
raemoda&mufrS yHo k P²mef jzpfay:\/
(raemodudkyif yk*d¾vfod)[k qd\k /
raem0dnmPf
ESvHk;aoG;twGif;ü raem0dnmPfonf jzpfonf/ ESvHk;tdrf
onf tom;qd k i f t om;cJ j zpf í um,0d n mPf \ jzpf & m|me
jzpf\/ (ESvHk;aoG;onfum; um,0dnmPf jzpf&m|me[k rqdk)/
raem0d n mPf u m; tvG e f r sm;vS \ / tuk o d k v f t MuH o nf
vnf ; raemrS j zpf \ / uk o d k v f t MuH o nf v nf ; raemrS j zpf \ /
tdyfaysmfaom b0if (tAsmuw 0d n mPf ) onfvnf; raemrS
jzpf\/ um,uHrI 0pDuHrI raemuHrIwdkYonfvnf; raemrSjzpf\/
ukodkvfaZm tukodkvfaZmwdkYonfvnf; xdkraemrS jzpfMuukef\/
]aZm}
]aZm}[lonf tvGef ]jyif;xefaom t[kef} &daS om pdwrf sKd ;wnf;/
avmutvdk yk*¾dKvfowå0gudpöjzpfykH
avmutvdt k m;jzifh raemonf £&d,mykxf 4-yg;ukd aqmif
wwf\? oGm;wwf\? xdkifwwf\? avsmif;wwf\? ajymwwf\?
d wf\? &,fwwf\? owfwwf\? cd;k ,lwwf\/ þokjYd zifh (yk*¾dKvf
ikw
owå0g\ udpö)[lorQonf ]raemudpö} csn;f omwnf;/
raemonf yk*¾dKvfowå0gr[kwf
raemonf raemuHoufoufuo kd m jyKwwfonf? um,uH
0pD u H u d p ö r sd K ;wd k Y o nf u m; raemouf o uf E S i f h NyD ; onf r [k w f ?
(104)

udk,f-EIwfwdkYygrS NyD;pD;ukef\? xdkYaMumifh um,uH? 0pDuHudpörsdK;udk


um; raemonf rjyKwwf? yk*Kd¾ vo f wå0gom jyKwwfonf[k qd&k ef½\ dS /
udk,fEIwft*FgwdkYonf rodwwf rBuHwwf tm;rxkwfwwf
yg? raemonfom odwwfBuw H wf tm;xkww f wf\/ yk*Kd¾ vo f wå0g
qdok nfum; odwwfBuw H wf tm;xkww f wfonfukd qd\ k / xdt
k cg
(raemonf yk*¾dKvfowå0g tppf)jzpfaMumif; xifay:vm\/
wpfenf;aomfum; owfrIç cdk;rIrnfonf raem\odrIBuHrI
oufoufESifh NyD;pD;onfr[kwf? ukd,fEIwfwdkY\ ya,m*ygrSNyD;pD;\?
raemvnf; cd;k wwf\? uk, d Ef w
I wf v Ykd nf; cd;k wwf\? raem (emrf)vnf;
yk*Kd¾ vof wå0gwnf;? ud, k Ef w I f (&ky)f wdv Yk nf; yk*Kd¾ vo f wå0gyifwnf;/
odkYaomf y&rw¬tvdktm;jzifh yk*¾dKvfowå0gvnf; r½Sd? ESvkH;
aoG;vnf; r½Sd? xdkae&mwdkYü taMumif;tm;avsmfpGm jzpfMuaom
&kyEf iS ehf mrfwo Ykd mwnf;? cE¨mig;yg;wdo Yk mwnf;/
jrifrIçodrIudk wpfNydKifwnf; rSwfxifjcif;
jrif&mü jrifrw I nf;[laom rsupf u d jrifrEI iS hf raemuodru I kd
wpfNydKifwnf; (wpf c k w nf ; ) rSwfxifMu\/ Mum;rI-odrItpkHç eHrI-
odrI tpkçH vsurf -I odrçI xdr-I odrI tpkw H üYdk vnf; xked nf;twl odMu\/
jrifrIESifhMum;rIç jrifrIESifheHrIç jrifrIESifhvsufrIç jrifrIESifhawGUxdrIç
Mum;rI ESifheHrIç Mum;rIESifhvsufrIç Mum;rIESifhawGUxdrIponfwkdYüvnf;
tNyKd if jzpfonf[k rSwx f ifMu\/
raemodoufoufüvnf; 0x¬Ktm½kHtrsdK;rsdK;ukdyif wpfNydKif
wnf; odEidk o f nf[k rSwx f if\? pum;ajymqk&d mü tu©&mwpfv;Hk vQif
aZmpdwf 7-Burd f wpfow k pf D wpfow k pf D jzpf&\? tu©&mcsi;f vnf;
(105)

a½SUaemufra&m tmumoy&dapä'jcm;\? aZmtokwfcsif;vnf;


a½SUaemufb0ifpw d jf cm;\? okaYd omf pum;vk;H wpfaomif; wpfoed ;f
ukyd if aZmpdww f pfcEk iS hf ajymqkad eonf[k rSwx f ifMu\/
raemü jzpfay:rI 3-rsdK;
1/ tukov dk f tBut H pnf emru©Em¨ 4-yg;jzpfay:rI wpfrsKd ;?
2/ ukov dk f tBut H pnf emru©Em¨ 4-yg;jzpfay:rI wpfrsKd ;?
3/ b0if emru©Em¨ 4-yg;jzpfay:rI wpfrsKd ;? aygif;ok;H rsKd ;½S\ d /
raem0dnmPfü 'd|dod
owå0gwkdYtm; jrifíodMu&mü yk*¾dKvfjrifrI-odr?I owå0g
jrifrI-odrI[k xifjrifpGJ,laeaom ouúm,'d|donf ½Sd\/ em;jzifh
Mum;í ESmacgif;jzifheHí vQmjzifhvsufí ukd,fjzifhawGUíodMu&mü
yk*Kd¾ vo
f rd I owå0godr[ I k xifjrifp, GJ al om ouúm,'d|Bd u;D ½Sad e\/
]raem}
]raem}ouf o uf j zif h BuH o d & mü ]yk * ¾ d K vf B uH r I - od r I owå 0 g
BuHrI-odrI}[k pJ, G al om ]ouúm,'d|d}onf ½S\ d ?
xkd 6-csufwGif a½SU 5-csufwkdYonf yÍö0dnmPf emru©E¨m
tcef;ü yg0ifMuukefNyD? aemufqkH;tcsufonf þ(raem0d (raem0d n mPf
emru© E ¨ m ouf o uf u k d yk * ¾ d K vf o wå 0 gjyKí) gjyKí)xifjrifpJG,lrIwnf;?
raem0dnmPf } emru©Em¨ 4-yg;wku
]raem0d Yd dk (edpö? okc? twå[lí pGJvrf;rI)
aywnf;/
pdwf\vSnfhpm;ykH—
xkdokdY ]½k y f e mrf r uJ G }ojzifh yk*¾Kdvfowå0g[líç emwwfusif
wwfol? emrSef;usifrSef;odol[líç r[kwfrrSef azmufjyefpGJvrf;
aeMu\/ tvGefcufcJeufeJvSí aumif;pGmxif½Sm;atmif tenf;
(106)

enf; azmfjyvku d o f nf/ (tzefwvJvJ[k tjypfrwifMuukefvifh/)


oP²mefynwfESifh&kyfemrfy&rwf
v,fwDq&mawmfbk&m;BuD;\ bm0em'DyeDwGif (tdk;[lonf
yH k o P² m ef ) om&\[kqdk\/ ]tdk;udkbmeJYvkyfxm;vJ}[k ar;ygu
ajreJYvkyf\/ xdkYtwl a,mufsm;rdef;r[lonf yHkoP²mefom&\/
]bmeJYvkyfvJ}[k ar;ygu &kyf"mwf emrf"mwfESifhvkyfygonf/ Oyrm
ajcaxmufemygu ajcaxmufonf emír&yg/ ajcaxmuf [ l
onf yH k o P² m ef o mm&\/ trS e f r S m a0'emuom emjcif ;
jzpf o nf / ajcaxmuf y J h o G m ;yguvnf ; &k y f o myJ h j cif ; jzpf o nf /
ajcaxmufyJhír&yg/ ajcaxmuf[laom (ed p ö e d r d w f ) udk ]owå
onm}
onm}jzifh t&d, S xl m;aomaMumifh jzpf\/
xdkYaMumifh t&dSw&m;jzpfaom &kyfESifhemrfwdkYudk ajcaxmuf
[lí odjcif;onf ]oP² m ef e d r d w f }udkpGJaom ]ynwf p G J }rQomjzpf
ao;onf/ xdkajcaxmufudk rdrdtvdktwdkif; a&GUEdkifonf? ajrmufEdkif
onf? xm;Edkifonfudk ]rd r d t wå }tpGrf;jzifh jyKEdkifonf[k,lrSom
t,lrmS ; 'd|jd zpfavonf/
rsufawmifcwfrIESifhedrdwf2-yg;—
rsuf a wmif c wf r I q k d o nf rsuf a wmif \ vI y f & S m ;rI j zpf \ /
trSerf mS rsuaf wmifvnf;r½S?d vIy&f mS ;rIvnf;r½S?d (rsufawmifum;
oP² m e ed r d w f ) jzpfí (cwf r I u m; ½k y f e mrf ]tpOf } uk d r S D a om
oEÅ w d e d r d w f ) omjzpf\/ t&dSw&m;um; vIyfcsifaomemrfESifh
vIyaf om&kyf ESpyf g;omwnf;/
(107)

tbd"r®mESifh0dyóem (tm[m&'DyeD)
igjrifonf[k odaom0Dxdonf pu©K'Gg&0DxdESihf raem'Gg&0Dxd
rsm;pGmusNyD;rS jzpfay:\/ pu©K0dnmPfESihfwuG raem0dnmPf
trsm;pkudk (wpf c k w nf ; ))tjzpfjyKí (igjrif o nf ) [k xifrSwf
pGv
J rf;jcif; jzpfonf/
(0dyóemrI)rnfonf xdk(tpGJtvrf;)udk y,fazsmufrIwnf;/
xd k U aMumif h 0D x d p d w f t rsm;ud k y if (pu© K 0d n mPf w pf c k w nf ; jyKí
wpf p d w f w nf ; )taejzih f &I j im;aomf v nf ; igjrif o nf [ l a om
pG J v rf ; csuf wu,f a ysmuf v Qif ud p ö N yD ; awmh o nf / tbd " r® m
t&mü 0DxdtpOf jzpfyHkcsKyfyHkudk a[majymíaejim;aomfvnf;
0dyóemtjrifrsKd ; r[kwaf y/
y#dpöorkyÜg'fw&m;awmf eufeJyHk
opö m (4)yg;w&m;onf 4 if ; ? owå 0 gtaMumif ; onf 4 if ; ?
y#doaE¨wnfyo kH nf4if;? y#dpo ö rkygÜ 'fw&m;onf4if; odEikd cf J jrifEikd cf J
uke\ f ? a[majym&efru l m; omíyif cJ,Of;vSuek \ f [k qd\ k /
&kyfemrfESpfyg; cE¨mig;yg;[laom 'ku©opöm? wPSm[laom
ork',opöm? edAÁmef[laom eda&m"opöm? r*¾if&Spfyg;wnf;[laom
r*¾opömwdkYudk xdk;xGif; odjrif&ef cufcJukef\/ uH-pdwf-Owk-
tm[m&wdaYk Mumifh &kyo f nf4if;? tm&H-k 'Gg&wdYk xdcu kd rf aI Mumifh emrf
onf4if; taMumif;tusdK;quftm;jzifh jzpfay:aeMu\/ xdkuJhodkY
jzpfay:aeaom ]&k y f e mrf t pOf }udk ]owå 0 g}g}[k ac:qdk orkwfMu
ukef\/ xdkYjyif ]ud a vomES i f h u H }wdkY\ tpGrf;aMumifh ]y#d o aE¨ }
jzpfay:vmyHkrSmvnf; xl;jcm;qef;Mu,fvS\/ odkYaomf ,if;wdkY
(108)

tm;vH;k onf y#dpo ö rkygÜ 'f w&m;awmfwiG f yg0ifvsuf &daS vonf/


tek v H k - y#d p ö o rk y Ü g 'f w G i f cE¨ m ig;yg;[l a om 'k u © o pö m ES i f h
wPSm-Oyg'gef-uH[laom ork',opöm yg0ifaeonf/ xdkYjyif
0dnmPf? emrf&yk ?f oVm,we? zó? a0'em[laom owå0gtaMumif;
ESifhocFg& ypö,m 0dnmPH[laom y#doaE¨taMumif;wdkYvnf;
yg0ifaeonf/
y#dvHk-y#dpöorkyÜg'fü t&[wår*f[laom r*¾opömaMumifh
t0d Z Æ m t<uif ; rJ h csKyf N id r f ; um t0d Z Æ m csKyf j cif ; aMumif h ocF g &
csKy\f [laom eda&m"opömvnf; yg0ifae\/
þuJhodkY opöm (4)yg;? owå0gtaMumif;? y#doaE¨taMumif;
yg0ifaeojzifh y#dpöorkyÜg'fw&m;awmfudk xdk;xGif;í odjrif&ef
cufcv J u S ek \ f / a[majymjcif;iSmvnf; omíyif rvG,u f vl aS cs/
xd k Y a Mumif h t|uxmq&monf y#d p ö o rk y Ü g 'f t zG i f h w G i f
ork'´&m yifv,fxJodkY oufqif;rdaomoluJhodkYyif y#dpöorkyÜg'f
w&m;awmfudk qifjcifoHk;oyf&mü axmuf&mwnf&m r&EdkifyJ&dSukef
\[kq\ kd / þum; y#dpo ö rkygÜ 'fw&m;awmf\ cufcJ eufeyJ w kH nf;/
(109)

]]0dbZÆ0g'}}
a,"r®m a[wkyÜb0g?
awoH a[wHk wxm*awm tm[/
awoOö a,meda&ma"m?
{0H0g'D r[moraPm/

t&SiftóZd

a,"r®m - tMuif tusdK;w&m; ('ku©opöm)wdkYonf


a[wkyÜb0g - taMumif;w&m; (ork',opöm)wdaYk Mumifh
jzpfonf/
awoH a[wHk - xdktusdK;w&m;wdkY\ taMumif;w&m;wdkYudk
wxm*awm tm[ - jrwfpGmbk&m;&Sif a[mMum;awmfrlonf/
awoOö - xdw k &m;ESpyf g;wd\ Yk
a,meda&ma"m- csKyNf ird ;f &m (eda&m"opöm)onf&\
dS /
{0H0g'D r[moraPm - &[ef;jrwfjzpfawmfral om bk&m;&Sio f nf
þodkYaom t,l0g' &Sdawmfrl\/
(110)

y#dpöorkyÜg'f
ESifh
opöm (4)yg;

t&SiftóZda[mMum;onfh ]a,"r® m }}tp&dSaom þ*gxm


onf y#dpöorkyÜg'f tEkvHk-y#dvHkudk tusOf;csKyfa[maom *gxm[k
,lqoifyh gonf/
]a,"r®m a[wkyÜb0g?
awoH a[wHk wxm*awm tm[} tm[}[laom
a&SUESpyf 'kd jf zifh y#dpo
ö rkygÜ 'f tEkvukH kd jy\/
]awoOö a,meda&ma"m} [laom tydk'fjzifh
y#dpoö rkygÜ 'f y#dvu kH kd jy\[k rSw, f o l ifyh gonf/
xdjYk yif þ*gxmonf opöm (4)yg;udv k nf; jyonf[k qdyk gonf/
]'ku©opömESifhork',opöm}}wdkYudk
taMumif;jzpfvQif tusKd ;jzpf\[laom
]y#dpöorkyÜg'f tEkvkH} jzifhjyí
]eda&m"opömESifhr*¾opöm}}wdkYudk
taMumif;csKyvf Qif tusKd ;csKy\
f [laom
]y#dpöorkyÜg'f y#dvHk}jzifh jyonf[kvnf; ,loifhygonf/
xdkYaMumifh opöm (4)yg;udkjyvQif y#dpöorkyÜg'f tEkvkH-y#dvHkudk
jy&mvnf;a&muf\/ y#dpöorkyÜg'f tEkvkH-y#dvHkudk jyvQifvnf;
opöm (4)yg;udk jy&ma&mufonf[k qdkEdkifygonf/
(111)

&kyfemrfESpfyg; cE¨mig;yg; ('ku©opöm)

'ku©opöm[lonf qif;&Jjcif;trSef[k qdk\/ qif;&Jjcif;[l


onf trsdK;rsdK;&dS\/ odkYaomf tESpfcsKyfygu qif;&J (3)rsdK;&dS\/ 'ku©-
'ku©? 0dy&dPmr-'ku©? ocFg&-'ku©wdkYjzpf\/ 'ku©-'ku©[lonf cvkyf
wdkufí emaom 'ku©a0'emrsdK;jzpf\/ 0dy&dPmr-'ku©[lonf okc
a0'em ukefqHk;aysmufuG,foGm;jcif;jzpfonf/ csrf;omrI avsmhyg;
qHk;&HI; aysmufuG,fjcif;jzpfonf/ ,if;'ku©ESpfrsdK;wdkYonf avmu
orkwed ,fu em;vnfEikd yf gonf/
aemufqHk; ocFg&'ku©onf &kyfemrfwdkY\ cPrpJ jzpfysuf
aerI? tcsdefwdkif; csKyfqHk; aysmufuG,faerIaMumifh aMumufp&m qif;&J
aomw&m;[k odjrifjcif;onf 'kuo © pömudk odjrifjcif;jzpfonf/
'ku©opöm[lonf rdrdudk,fxJrSm &dSaeaomw&m;jzpfonf/
jrifonfh&kyfemrf? Mum;onfh&kyfemrf? eHonfh&kyfemrf? pm;onfh&kyfemrf?
xdonfh&kyfemrf? BuHonfh&kyfemrfwdkYonf cPrpJ jzpfysufaeMuojzifh
(112)

rNrJaomaMumifh tedpö? qif;&JaomaMumifh 'ku©? tpdk;r& tESpfom&


r&daS omaMumifh tewåw&m;wdo Yk mjzpf\/
odkYaomf &kyfemrfw&m;wdkYudk tedpö-'ku©-tewå[k qif;&J
trSef 'ku©opömqdkufatmif rodjrifEdkifaomaMumifh trsm;tm;jzifh
qif;&J[k rxifedkifbJ jrifrI-Mum;rI-eHrI-pm;rI-xdrI-awG;rIwdkYudk
aumif;w,f? csrf;omw,f[k xifrSwfNyD; r&&atmif udk,fhtvdk
twdik ;f um,-0pD-raem apwemwdjYk zifh tm;xkwMf uuke\ f /
jrifwdkif; Mum;wdkif; xdwdkif; BuHwdkif; r&IrSwfbJ aeaomolonf
jrifaomtcg &kyfemrfrQ[k trSeftwdkif; rodEdkifacs/ jrifaom
&kyfemrfwdkYonfvnf; jzpfwdkif;ysufaeaomaMumifh ]rNrJ-qif;&J-
tpdk;r&} [k rodEdkifaomaMumifh NrJonfhtaejzifh ]vSw,f aumif;
w,f tpdk;&w,f}[k odjrifNyD; qif;&J[k rodEdkifawmhay/ vlbJ rdef;r
a,mufsm;bJ[k ponfjzifh twåaumiftjzpf odaeaomaMumifh
vnf; tewå[k rodEdkifawmhacs/ xdkYaMumifh t0dZÆmonf &kyfemrf
wduYk kd 'kuo © pöm[k rodjrifEikd af tmif zH;k uG,xf m;avonf/
wPSm (ork',opöm)
ESpfoufrI om,mrI wyfrufrI wPSmudk ]qif;&JjzpfaMumif;}
[k trSeftwdkif; rodEdkifacs/ ]csrf ; omaMumif ; }}[k rSwfxifMu\/
ESpfoufom,mrI&dSrS csrf;omonf[k rSwfxifMu\/ xdkYaMumifh
ESpo f uf om,mrIwu Ykd kd r&&atmif BuKd ;pm;tm;xkwu f ek \
f / ESpo
f uf
om,mwwfaom wPSmudk 'ku©qif;&JjzpfaMumif; ]ork',opöm}
[k trSefrodjrifbJ csrf;omaMumif;[k trSm;udkodaom t0dZÆm
aMumifh csrf;om&aMumif; xifrSwfum um,-0pD-raem apwem
(113)

wdjYk zifh tm;xkwrf -I uHwuYkd kd jyKMuuke\ f /


xdktcg aumif;rI-raumif;rIwdkY tay:rlwnfítaMumif;
jzpfaom ]ukodkvf-tukokdvfuH}wdo Yk nf aemufb0 aemufcE¨mjzpfaom
&kyfemrfESpfyg; cE¨mig;yg; ]tusdK; 'ku©opömw&m;} w&m;}wdkYudkom jzpfay:
aponf/ þodkYjzifh ork',udk ork',[k trSefrodaom t0dZÆm
aMumifh 'ku©&aMumif;udk okc&aMumif;tjzpf txifrSm;um tm;
xkwfrIjyKaomaMumifh cE¨0#fqif;&JwdkY tqufrjywf jzpfay:aeaom
oHo&mqif;&Jonf tqH;k r&dS rjywfrpJ vnfywfaeawmhonf/
edAÁmef (eda&m"opöm)
edAÁmef[laom eda&m"opömonf taMumif;tusdK;tm;jzifh
qufpyfNyD; rjywfrpJ jzpfysufaeaom ]&k y f e mrf t pOf csKyf N id r f ; }
jywfpJoGm;jcif;jzpfonf/ xdkuJhodkY &kyfemrftpOf csKyfNidrf; jywfpJoGm;
jcif;oabmonf bmrQr&dSaom ]tbm0ynwf} r[kwf? tcsnf;eSD;
oabm r[kwf? b0&wdkif; aoqHk;aeaom taoav;awG aoae
onfhoabmrS aemufqHk; taoBuD; aoonfhoabmrsdK; r[kwf/
obm0w&m;wdkYonf cdkifjcif;NrJjcif;vnf; r&dSovdk jywfjcif;pJjcif;
vnf; r&dSyg/ Oyrm tylcsKyfvQif tat;ESifhtpm;xdk;\/ tylr&dSvQif
]tyljywfNypD NJ y}D [laom jywfpo J nfoh abm tyl"mwf r&d&S o
kH ufoufrQ
r[k w f y g? tat;"mwf o nf ol Y o abmol a qmif u m tpm;xd k ;
jzpfay:vmonf/ xdktcg tyl"mwfonf tbm0 (r&dSw&m;) &m;)jzpfí
tat;"mwfonf bm0 (t&dSw&m;) &m;)jzpfavonf/
xdkYtwl &kyfemrftpOfjzpfaom 'ku©qif;&JcsKyfNidrf;oGm;vQif
&kyfemrfr&dS&Hk oufoufrQr[kwf? edAÁmef[laom ]oEd Å o k c csrf ; om}
(114)

onf olYoabmolaqmifum tpm;xdk; jzpfay:vm\/ xdkYaMumifh


]&kyfemrf ocFg& qif;&J}[lorQ r&dSrIonf ]tbm0} ]tbm0}jzpfík csKyfNidrf;
aom ]edAÁmefcsrf;om}
om}onf ]bm0-t&dSw&m;} {uefpifppfaywnf;/
r*¾opöm (edAÁmefa&mufaMumif;tusifh)
]'ku©eda&m"*gedrd,m y#dy'g, tnmPH} qif;&JNidrf;&m edAÁmef
odkYa&mufaMumif;tusifhjzpfaom r*¾opömudk trSeftwdkif; rodjcif;
onf t0dZÆmjzpf\/ r*¾opöm tusifhvrf;rSefudk a[mMum;awmf
rl&eftwGuf jrwfpGmbk&m;&Sif yGifhxGef;vmjcif;jzpfonf/ jrwfpGm
bk&m; &SifwdkYrSwyg; tjcm;aom vl? ewf? jA[®mwdkYonf edAÁmefa&muf
aMumif; tusifhaumif;udk ra[mjyEdkifacs/ wcsdKYu auR;arG;ay;
urf;jcif;? onf;cHjcif;? arwåmxm;jcif;? rnSOf;qJjcif;? olwyg;
tusdK;udk aqmif&Gufjcif; tp&dSaom omrefukodkvfvkyfief;wdkYudk
oma[mjy ajymqdkEdkifMuonf/ wcsdKUuawmh avmuDpsmef ormywf
tqifhavmufxdom a[mMum;Edkifukef\/ vl? ewf? jA[®mcsrf;om
wdkYavmufom tusdK;ay;EdkifMu\/ tdk-em-ao tp&dSaom oHo&m
0#fqif;&JrS vGwfajrmufEdkifaom ]ed A Á m ef a &muf a Mumif ; tusif h }
r*¾opömudrk l jrwfpmG bk&m;&Siw f rYkd w
S yg; ra[mMum;Edik Mf uuke/f
oDvAÁwy&mrmotusifh
udavomNird ;f &ef edAmÁ efa&muf&eftwGuf tpmjzwfí usijhf cif;?
a&pdrfjcif;? aevSrf;jcif;? t0wfr0wfjcif;? acG;vdkusifhjcif;? EGm;vdk
usijhf cif; ponfjzifh r*¾i&f pS yf g;rygaom tusi[ hf o
l rQwo Ykd nf oDvAÁw
y&mrmotusifhwdkYom jzpf\/ þodkY r*¾opömudk zHk;vTrf;xm;aom
t0dZmÆ aMumifh rdr,d MkH unf ,lqonft h wdik ;f usio hf ;kH Muavuke\ f /
(115)

y#d p ö o rk y Ü g 'f E S i f h r *¾ i f & S p f y g;

1/ or®m'd|d
ig;yg;}[laom ]'k u © o pö m }}udk xdk;xGif;
&kyfemrfESpfyg; ]cE¨ m ig;yg;}
odjrifaom? aMumif;usdK;qufEG,frI ]y#d p ö o rk y Ü g 'f }oabmw&m;
[laom ]ork ' ,opö m }}udk xdk;xGif; odjrifaom? 'ku©opömESifh
ork',opömwdkY csKyfNidrf;&m ]eda&m"opöm}}udk xdk;xGif;odjrifaom?
'k u © c sKyf & m ed A Á m ef a &muf a Mumif ; tusif h u d k xd k ; xG i f ; od j rif a om
ÓPfonf ]or®m'd|d}wnf;/
2/ or®mouFyÜ
,if;]&kyfemrf}[laom 'ku©opömw&m;? ]y#dpöorkyÜg'f}[laom
ork',opömw&m;wdkYudk ]ocF g &w&m;} &w&m;}[lí ac:qdk\/ ,if;or®m
'd|dÓPfESifh ,SOfwGJvsuf&dSaom &kyfemrf-aMumif;usdK;-ocFg& tm&Hk
ay:odYk pdwu f kd a&S;&I wifay;jcif;oabmum; ]or®mouFyÜ}wnf;/
(116)
3/ or®m0g,mr
or®m'd|Ó d PfEiS , f suf &kyef mrf-aMumif;usKd ; ]y#dpöorkyÜg'f}
hf OS v
qufEG,frIoabmudk odatmif BudK;pm;tm;xkwfrIum; ]or® m
0g,mr} wnf;/
4/ or®mowd
,if; &kyef mrf-aMumif;usKd ; ]y#dpöorkyÜg'f}w&m;wdu Yk kd txyfxyf
tzefzef odr;f qnf; &IymG ; atmufarhaerIum; ]or®mowd}wnf;/
5/ or®morm"d
,if;&kyfemrf-aMumif;usdK; ]y#d p ö o rk y Ü g 'f } tm&Hkay:ü pdwf
wnfMunfaerIum; ]or®morm"d}wnf;/
a,m*Donf bm0emwdu Yk kd ryGm;rD tcsed u
f pí BuKd wif apmifx h ed ;f
tyfaom oDv (3)yg;um; -
6/ or®m0gpm 7/ or®mur®EÅ 8/ or®mtmZD0} wdw Yk nf;/

0d y óem[l o nf

]edAÁmef}a&mufaMumif; tusifhaumif;jzpfonfh
]or®m'd|d} OD;aqmifaom ]r*¾if&Spfyg;} g;}w&m;jrwfwdkYudk
]jrwfpGmbk&m;}
m;}a[mMum;xm;aom ]owdy|mef}
a'oemenf;twdik ;f usiBhf uyH mG ;rsm; tm;xkwjf cif;yif jzpfygonf/

a'gufwmpd;k vGif (rEÅav;)


(117)

usrf;udk;rsm;

1/ yd#uwf - jrefrmjyef
2/ y#dpo ö rkygÜ ' 'DyeD (v,fwq D &mawmfb&k m;Bu;D )
3/ tewå'yD eD (v,fwq D &mawmfb&k m;Bu;D )
4/ ur®|me'DyeD (v,fwq D &mawmfb&k m;Bu;D )
5/ tm[m&'DyeD (v,fwq D &mawmfb&k m;Bu;D )
6/ bm0em'DyeD (v,fwq D &mawmfb&k m;Bu;D )
7/ 0do'k r¨d *f - jrefrmjyef (r[mpnfq&mawmfb&k m;Bu;D )
8/ y#dpo ö rkygÜ 'fw&m;awmfBu;D (r[mpnfq&mawmfb&k m;Bu;D )
9/ 0dyóem&Ienf;usrf; (r[mpnfq&mawmfb&k m;Bu;D )
10/ y#dpo ö rkygÜ 'f vuFm (rd;k ukwq f &mawmfb&k m;Bu;D )
11/ edAmÁ e*grdeyd #dy'g - y#dpo ö rkygÜ 'fyikd ;f
(zm;atmufawm&q&mawmfb&k m;Bu;D )
12/ twå0g'rS tewå0g'odYk c&D;pOf (OD;a&Tatmif)

You might also like