Mülki Idare

Elektrik dağıtımı ve enerji piyasalarının denetiminde dünyada ve Türkiye'de uygulanan denetim sistemleri doktora tezi olarak ortaya konmuştur. Enerji piyasasının stratejik önemi ortadadır. Ancak bu alandaki teknik hukuki bilgilere erişmek her zaman kolay değildir. Çalışma bilhassa avukatlara bu imkanı sunmaktadır.

Mülki idare, mülkileşme, mülki yönetim, teritoryal, teritoryal yönetim, merkezi idare, taşra yönetimi, mahalli idare, merkezileşme, adem-i merkezileşme, merkezsizleşme, yerel yönetim, yerelleşme, kamu yönetimi reformu, mülki idare amiri, mülki idare amirleri, mülki sistem, vali, kaymakam, yetki genişliği, halkın beklentileri, kamu yararı, yönetime katılma, kamu hizmeti

İqtisadi sferanın öyrəndiyi mühüm məsələlərdən biri mülkiyyət münasibətləridir.Mülkiyyət iqtisadi sferanın əsas məsələsidir.İqtisadi sferan bir çox məsələləri özündə cəm etdiyi kimi,mülkiyyət də iqtisadi sferada əsas rolu oynayır.Mülkiyyət münasibətləri iqtisadi sferada əsasən üç məsələni aydınlaşdırır: -İstehsalın nəticələrinin mənimsənilməsi; -İstehsal şəraitindən daha yaxşı istifadə olunması; -Təsərrüfat fəaliyətində gəlirlərin sabitliyi. Mülkiyyət münasibətlərinin bütün sistemi insanlarda iqtisadi-maddi,əmlak maraqları yaradır. Mülkiyyət dedikdə hər bir insanın bu və ya digər birliyə daxil olduğu nemətlərə yiyələnməsi,sərəncam verməsi,istifadə etməsi başa düşülür.Hər bir insan yaşadığı zaman kəsiyində özünə aid nəyinsə olmasını istəyir.Hər bir insan yaranan gündən özünəməxsus olanı digərlərindən ayırmağa çalışır.Bu məsələlər insanda uşaq vaxtlarından formalaşır. "Mülkiyyət" klassik iqtisad elminin yanaşması ilə əmlaka,obyektə və ümumiyyətlə,şeyə görə insanlar arasında münasibəti əks etdirir.Bu münasibətlər zamanla dəyişib inkişaf edir.Burada hər hansı bir şeyin kimə məxsus olması ifadə olunur."Mülkiyyət" kateqoriyası dedikdə elmi səhihlik baxımından "münasibət" anlayışının sinonimi kimi başa düşülür.( İqtisad elmləri:Nəzəriyyə və praktika,N1-2,Bakı,1997,səh.3.) 1 Mülkiyyətin sosial məzmunu dedikdə hər bir insanın cəmiyyətdə başqa insanlarla qarşılıqlı əlaqələr nəticəsində özünəməxsus mülkiyyəti formalaşdırması başa düşülür.Cəmiyyətin hər bir üzvü qarşısına qoyulan sosial öhdəlikəri düzgün qaydada yerinə yetirsin və öz mülkiyyətindən cəmiyyətin başqa üzvlərinin ziyanına istifadə etməsin.

Tanım Klasik tanımlamasında devletin temel ögelerinin toprak (ülke), halk (nüfus), örgüt (merkezi yönetim) ve egemenlik olduğu düşünüldüğünde merkezi yönetim örgütünün, diğer bir ifadeyle devletin egemen olduğu toprak, yani ülke üzerinde teşkilatlanmasını yaparken kullandığı çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Türkiye'de tercih edilen yöntem mülki idaredir. Mülki idare, ülkenin illere bölünmesi sonucu merkezin atadığı ve doğrudan merkeze karşı sorumlu valilerin yetki genişliği ve idari vesayet ilkeleri doğrultusunda görev yapmasıdır (Apan, 2015, s. 41). Bu tanımlamada belirtilen ilkelerden yetki genişliği valinin bazı konularda merkezi yönetime danışmadan karar verme yetkisine sahip olduğunu, idari vesayet ise yerel yönetimler üzerinde denetim yetkisinin bulunduğu anlamına gelmektedir. Tanımın vali üzerine kurgulanmasının nedeni kaymakamın ilçede valinin adına görev yapmasıdır. Tarihsel misyonu göz önüne alındığından mülki idare, modern devletin, tek bütünleşik ulusal piyasa ile tek düzeleştirilmiş siyasi mekânını gerçekleştirme yöntemlerinden birisi olarak üniter devletlerin taşra mekanizmasını oluşturmaktadır (Akbulut, 2011, 35). Merkezi yönetim ülkenin her yanına eşit düzeyde hizmet götürmek amacıyla mülki idare gibi araçlara ihtiyaç duymaktadır. Merkezi yönetimin halkı doğrudan yönetmesi veya hükümet etmesi belli ölçüde tek düzeleştirici hatta tek tipleştirici bir içerik taşımaktadır (Bağçe, 1999, s. 5). Karasu'ya göre, mülki idarenin aynı zamanda kamu hizmetlerinin eşitlikçi biçimde sunulmasını sağlamaya yönelik toplumsal-kamusal bir yönü de vardır (Karasu, 2017, s. 47). Bir başka tanıma göre mülki idare "merkezi yönetimin egemen olarak, kamu otoritesini ülke geneline

Mövzu 1 FÖVQƏLADƏ HALLARIN (FH) TƏSNİFATI. Fövqəladə hadisə-insan təlafatına, insanların səhhətinə və ya ətraf mühitə ziyan vurulmasına, əhəmiyyətli maddi itkilərə və insanların həyat fəaliyyəti şəraitinin pozulmasına səbəb ola biləcək və ya səbəb olmuş hərbi əməliyyatlar, qəza, təbii və ya digər fəlakətlər nəticəsində müəyyən ərazidə yaranmış vəziyyətdir. Fövqəladə hal və onun növləri (miqyasına, baş vermə sahələrinə, mənsubiyyətinə görə) Miqyasına görə fövqəladə halların təsnifatı Lokal (qismi)hadisələr iş yerindən, iş sahəsindən, mənzildən kənara yayılmır. Obyekt miqyaslı (səciyyəli)hadisələr sənaye obyektində, bina və ya qurğu hüdudlarında məhdudlaşır. Yerlihadisələr ancaq yaşayış məntəqəsinin, təkcə bir şəhərin və ya kənd təsərrüfatı müəssisəsinin ərazisində özünü göstərir. Regionalfövqəladə hadisə bir neçə sənaye və ya kənd təsərrüfatı rayonlarını, bütünlüklə şəhəri və onun ətraflarını əhatə edir. Millimiqyaslı fövqəladə hadisələr respublikanın xeyli ərazilərini əhatə edir, lakin dövlətin inzibati sərhədlərindən kənara çıxmayan hadisələrə deyilir. Qlobalhadisələr isə bir ölkənin ərazisində məhdudlaşmır və qonşu dövlətlərin ərazilərinə də yayılır. Fövqəladə halların baş vermə sahələrinə görə təsnifatı 1) Təbii xarakterli fövqəladə hallar; 2) Texnogen xarakterli fövqəladə hallar; 3) Ekoloji xarakterli fövqəladə hallar; 4) Sosial-siyasi və hərbi siyasi xarakterli hallar. Təbii xarakterli fövqəladə vəziyyətlər Təbii fəlakətlər-insan iradəsinə tabe olmayan, təbiət qüvvələrinin hərəkəti nəticəsində qəflətən baş verən, çoxsaylı insan itkisi, böyük maddi zərər və başqa ağır nəticələrə səbəb olan faciəli təbii təzahür və ya proseslərdir. Təbii fəlakətlərə zəlzələlər, vulkan püskürmələri, sellər, sürüşmələr, uçqunlar, daşqınlar, quraqlıqlar, qasırğalar, tufanlar, qar basqınları və uçqunları, uzun müddətli güclü yağışlar, güclü davamlı şaxtalar, genişmiqyaslı meşə və torf yanğınları aiddir. Bura həm də 1974-ci ildə Venesuella Konfransında epidemiyalar, epizootiyalar, epifitotiyalar, meşə və kənd təsərrüfatı zərərvericilərin kütləvi yayılması da daxil edilmişdir. Təbii fəlakətlər davametmə müddətinə görə iki cür olur: 1) qəflətən baş verənlər (zəlzələlər, qasırğalar, tornadolar); 2) uzunmüddətli davam edənlər (epidemiyalar, daşqınlar, epizootiyalar və s.) Təbii fəlakətlərin yaranma səbəbləri Təbii fəlakətlər yaranma səbəblərinə görə də iki cür olurlar: 1) təbii amillərlə bağlı olanlar (vulkan püskürməsi, dəniz səviyyəsinin güclü ləngəri, güclü daşqınlar, qasırğalar, güclü hərarətli hava, buzlaşma və s.). Bunlar əsasən maddələrin sürətli yer dəyişməsi (zəlzələ və sürüşmələr), yerdaxili enerjinin üzə çıxması (vulkanlar), çaylarda, göllərdə, dənizlərdə suyun səviyyəsinin qalxması (daşqınlar, sunamilər), qeyri-adi güclü küləyin təsiri (qasırğa, urağan, tornadolar). 2) antropogen amillərlə bağlı olanlar (toz burulğanları, eroziya) Bir çox təbii fəlakətlərin yaranması isə həm təbii, həm də antropogen amillərlə bağlı olur (yanğınlar, torpağın eroziyası, uçqunlar və s.). Təbii xarakterli fövqəladə hadisələr 1) Geofiziki təhlükəli təzahürlər 2) Geoloji təhlükəli təzahürlər (ekzogen geoloji təzahürlər): 3) Meteoroloji və aqrometeoroloji təhlükəli təzahürlər: 4) Dəniz hidroloji təhlükəli təzahürlər: 5) Hidroloji təhlükəli təzahürlər: 6) İnsanların infeksion (yoluxucu) xəstəlikləri: 7) Kənd təsərrüfatı heyvanlarının yoluxucu xəstəlikləri: 8) Kənd təsərrüfatı bitkilərinin xəstəlik və zərərvericilərə məruz qalması: Yerdə geniş çatlar, çox saylı sürüşmələr və çöküntülər. Daş binalar tamamilə dağılır 12 Güclü fəlakət Torpaqda dəyişiliklər böyük həddə çatır. Çox saylı çatlar, çöküntülər, sürüşmələr, şəlalələr yaranır, çayların axmasında dəyişiliklər, heç bir tikili dözmür Ölkəmizdə Böyük Qafqaz, Şamaxı-İsmayıllı, Gəncəbasar, Talış dağları, Xəzər dənizi seysmoaktiv zonalar hesab edilir. Bu ərazilərdə hələ qədimdən indiyədək müxtəlif vaxtlarda müxtəlif təkanlar qeydə alınıb. Alp-Himalay seysmo-aktiv bölgəsində yerləşən Azərbaycanda ilk böyük zəlzələ 5-ci əsrə təsadüf edib. 427-ci ildə Gəncə şəhərində baş verən təbii fəlakət zamanı 100 minlərlə adam həlak olub. 700 il sonra Gəncədə yenidən böyük bir zəlzələ baş verib. 1139-cu ildə isə Gəncədə olan təbii fəlakət zamanı Kəpəz dağı uçaraq Ağsu çayının qarşısını kəsib və Göy Göl yaranıb. 1667-68-ci illərdə Şamaxıda da zəlzələlər seriyası başlayıb.Şamaxı zəlzələləri 17-ci əsrin 2-ci yarısında və 19-cu əsrin 2-ci yarısında baş verib: «Axırıncı zəlzələ 1902-ci ildə baş vermiş və 9-10 ballıq zəlzələ nəticəsində Şamaxı dağılmışdı». Şamaxıda 20-ci əsrdə baş verən zəlzələ dağıdıcılığı ilə tarixə düşdü. Həmin vaxt şəhər yerlə-yeksan olmuşdu. 1935-ci ildə Gəncədə yenidən böyük dağıntılara səbəb olan Zurnabad zəlzələsi qeydə alınıb. Bakı şəhərində isə ilk zəlzələ 1950-ci ilə təsadüf edib, lakin şəhərə ciddi ziyan dəyməyib. 1960-61-ci ildə Bakıda yenidən baş verən zəlzələlər zamanı dağıntıların və həlak olanların sayı bir o qədər də çox olmayıb. Paytaxtda sonuncu, ən yaddaqalan zəlzələ isə 2000-ci il noyabrın 25-də baş verib. Azərbaycan, o cümlədən də paytaxt Bakı təhlükəli seysmoaktiv zonada yerləşir. Bakı 8 ballıq, Şamaxı, Gəncə, Naxçıvan isə 9 ballıq aktiv zona sayılır. 1980-2002-ci illər üzrə Azərbaycan ərazisinin seysmik aktivlik xəritəsi Son 100 il ərzində baş vermiş ən dağıdıcı zəlzələlər 1999-cu ildəki Türkiyədə baş verən zəlzələnin dağıntıları 2010-cu ildə Haitidə baş vermiş zəlzələnin nəticəsi Vulkan püskürmələri Yer qatının kanalları və qatları üzərində yaranan, yer üzərinə lava, kül, zəhərli qazlar, su buxarı və dağ cisimlərini püskürən geofiziki hadisəyə vulkan deyilir. Vulkan püskürmələri xəsarət alanların və qurbanların sayına görə ön yerlərdən birini tutur. YUNESKO-nun statik məlumatlarına əsasən son 5 ildə 200 min insan vulkan nəticəsində həlak olmuşdur. Vulkanların püskürməsi-yer kürəsinin bəzi regionları üçün tez-tez təkrarlanan hadisədir. Vulkanlar fəaliyyətdə olan, yatmış və sönmüş vulkanlara bölünürlər. Yer üzərində 522 fəaliyyətdə olan vulkan qeydə alınıb və bunlardan 20-40-ı hər il püskürür. Ən çox vulkan İndoneziyada, Yaponiyada, Mərkəzi Amerikadadır. Vulkanların püskürməsi zamanı əsas zədə yetirən faktorlar bunlardır: közərmiş lava, qazlar, tüstü, buxar, qaynar su, kül, dağ cisimlərinin qırıntıları, partlayış dalğası, lil və daş axınları. Maqma dedikdə, yer daxilində ərimiş, yüksək hərarətli, son dərəcədə közərmiş və qazlarla zəngin olan silikat maddə nəzərdə tutulur. Vulkan konusunun zirvəsində yerləşən kasaşəkilli və ya qıfabənzər boşluğa vulkan krateri deyilir. Bəzən vulkan kraterləri su ilə dolaraq krater göllərinin yaranmasına səbəb olur. Vulkan krater Soymuş lava Maqma ocağı Vulkan krater Soymuş lava Maqma ocağı Vulkanın kəsiyi Vulkanların püskürməsindən zərəri azaltmaq yolları Vulkanların püskürməsindən zərəri azaltmaq üçün onların "həyatını" proqnozlaşdırmaq və lazım olan profilaktik tədbirlərin keçirilməsi lazımdır. Fəaliyyətdə olan vulkanların əksəriyyəti "vulkanik ərazilərdə" yerləşən xüsusi stansiyalar tərəfindən daim müşahidə altında saxlanılır. Vulkanların püskürməsini proqnozlaşdırmaq üçün vulkanik təhlükəsi xəritələri tərtib edilir. Püskürmələrin vəziyyətini və gələcəyini proqnozlaşdırmaq üçün cihazlardan və texniki vasitələrindən istifadə olunur. Əhalini vaxtında məlumatlandırmaqla, müdafiə və təxliyə tədbirlərinin aparılması ilə vulkanik püskürmələrin törətdiyi mümkün zərəri kəskin azaltmaq mümkündür. Sel, hündürlüyü 20-40 sm olan dalğa şəkilində saniyədə 20-30m sürətlə hərəkət edir və rast gəldiyi maneələrə hər kvadrat metrə onlarla ton güclə təsir göstərir. Mənşəyinə görə sellər leysan seli və qar ərintisi selləri növlərinə aid edilir. Sellərin 80-90%-i leysan mənşəlidir. Qar uçqunları Nisbi hündürlüyü 20-40 m-dən çox, mailliyi 25 dərəcə olan sahələrdə baş verir. Qar uçqunlarının sürəti saniyədə onlarla metrə, həcmi milyon kub metrə çata bilir. Quru qar uçqunu, yaş qar uçqununa nisbətən daha sürətlə hərəkət edir. Qar uçqunlarının əsas səbəbi qarın itensiv yağması və yamacların aşağı hissələrinin əriməsidir. Sutka ərzində qarın qalınlığı 30 sm-ə çatan hallarda külli surətdə iri qar uçqunları təhlükəsi meydana çıxır. Kifayət qədər qalınlıqda qar yağmış hər hansı dağlıq rayonda qar uçqunları baş verə bilər. Müdafiə üsulları qar yağmış hündürlükləri atəşə tutmaqdır. Meteoroloji xarakterli təbii hadisələr Fırtına-Əsasən 9-11 bal arasında olub, böyük dalğaların əmələ gəlməsinə səbəb olur və güclü dağıdıcı gücə malikdir. Qasırğa-Əsasən dolmuş buludlar arasında əmələ gəlir. Dairəvi şəkildə fırlanaraq Yer səthinə enir. Yer səthinə endiyi andan 30 m dərinliyində 40-60 km məsafəni qət edə bilir. Qasırğalar sulu və alovlu olurlar. Sürətləri 1200km/saat çata bilir. Qasırğaların dağıdıcı təsiri küləyin sürətilə, eləcə də tufan və leysan yağışları sayəsində törəyən yağışlarla müəyyən edilir. Küləyin sürəti 18 ballıq Bofort (Ser Frensis Bofort (1774-1857)-ingilis admiralı, hərbi hidroqraf, xəritəşünas) şkalası ilə ölçülür. Tufan-Küləyin sürəti 0-dan səs sürətinə qədər ola bilir. 1946-cı ilə kimi 12 ballıq şkala ilə, 1946-cı ildən isə 18 ballıq şkala ilə ölçülür. Tufanlar əsasən atmosferdə baş verən silklon hadisələri nəticəsində yaranır. Bu zaman küləyin sürəti 26-31 m/san arasında olur. Atlantik okeanında tufanların sürəti hətta 241,5 m/san-yə çatır. Dolu-Atmosfer yağıntılarnın bir növüdür. Bulud daxilində qar topalarının hərəkəti nəticəsində yaranır. Tərkibində buz kristalları ilə bərabər soyuq su damcıları olur və Buz qatı ilə örtülür. Ölçüsü 5-dən 55 mm-ə qədərdir (təbiətdə 13sm, 1kq çəkisində müşahidə olunub). Xalq təsərrüfatına ən böyük ziyan vuran təbii fəlakətdir. Dolular ən çox Gədəbəy, İsmayıllı və Şəki rayonlarında müşahidə olunur. Dəniz hidroloji təhlükəli təzahürlər Sunamilərən təhlükəli təbii dəniz hidroloji hadisəyə aid edilir, yapon dilindən "körfəzdə hündür dalğa" kimi tərcümə olunur. Sunami sualtı və sahilyanı zəlzələlər nəticəsində yaranan dəniz dalğalarının bir növüdür. Okeanın dibinin qalxması, enməsi zamanı sahildə qəflətən qeyri adi hündür...

Tanım Vali, Cumhurbaşkanının temsilcisi ve idari yürütme vasıtası olarak ildeki en yüksek kamu görevlisidir. Vali ataması Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair 3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca Cumhurbaşkanı tarafından yapılmaktadır. Arapça kökenli bir kelime olan valinin görev çerçevesi Cumhuriyet döneminde önce 1929 tarihli 1426 sayılı İl İdaresi Kanunu'yla, ardından halen geçerliğini koruyan 1949 tarihli 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu'yla (5442 sayılı kanun) belirlenmiş olmakla birlikte pek çok mevzuat hükmü uyarınca farklı işlerle ilgili görev ve yetki sahibidir. Vali, ülke çapında siyasi/idari bütünlüğün ve merkeziyetçiliğin sağlanmasına aracı olan ilin tepe yöneticisidir (Karahanoğulları, 2004, s. 23). 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda (657 sayılı kanun) istisnai bir kamu görevlisi olarak belirtilen valinin, geleneksel görev tanımının başında iç güvenlik ve asayişin sağlanması gelmektedir. Bu kapsamda temsil, il genel yönetiminin başı olarak icra ve büyükşehir belediyesi bulunmayan illerde yerel yönetimlerle ilgili görevleri bulunmaktadır. Vali, ilde "yetki genişliği" ilkesi çerçevesinde genel olarak devlet tüzel kişiliği adına her türlü işlemi yapmaya yetkilidir. Merkezi yönetimin sahip olduğu yetkilerin benzerini illerde vali kullanmakta olup, yetki genişliğinin yanında idari vesayet ve genel kolluk amiri olarak ildeki kamu ve özel, gerçek ve tüzel kişileri etkileyebilen kararlar alabilmektedir (Özay, 1981, s. 42).

Bu çalışmada, Tanzimat’tan I. Dünya Savaşı’na kadar olan yaklaşık 75 yıllık dönemde, Çankırı’nın idari, eğitim, ekonomi ve demografik yapısı ile bayındırlık ve doğal afetler konusunda yaşanan gelişmeler ele alınmıştır. Çalışmada, çeşitli arşiv kayıtları ve birincil elden kaynaklar doğrultusunda  Çankırı merkez ve diğer bağlı kazâların idâri yapısında yaşanan değişiklikler ile idarecilerin tutum ve atama şekilleri tetkik edilerek, Osmanlı Devleti’nde bir sancağın nasıl idare edildiği ortaya konulmuştur. Çankırı’nın Müslüman ve gayrimüslim nüfus durumu ile bölgeye gelen çeşitli muhacir grupları ele alınıp, muhacirlerin mevcut nüfus ile entegre olmaları hususunda yaşanan bazı problemler tespit edilmiştir. Çankırı’daki klasik ve modern eğitim kurumları her yönüyle ele alınıp, öğretmen ve öğrenciler hakkında çeşitli bilgiler verilmiştir. Çankırı’da yapılan ekonomik ve ticari faaliyetlerin en önemlisi olan panayırlar konusu çalışılıp, bölgenin yer altı ve yer üstü gelir kaynakları araştırılarak, şehrin Osmanlı ekonomisine ne tür katkılarda bulunduğu tespit edilmiştir. Bayındırlık alanında yapılan çeşitli çalışmalar araştırılarak, Osmanlı’da yaşanan kurumsal modernleşmenin Çankırı’ya yansımalarının neler olduğu tespit edilmiştir. Son olarak, Çankırı’da meydana gelen çeşitli doğal afetler çalışılıp, halkın bu afetlerden ne derece etkilendiği ve bu konuda mahalli ve merkezi hükümetin aldığı tedbirlerin neler olduğu tespit edilmek suretiyle, merkezi hükümetin sosyal hizmetler görevini doğrudan üstlendiği anlaşılmıştır.
Bu çalışmanın Osmanlı şehir tarihi çalışmaları ile Çankırı tarihine dair araştırma yapan ve yapacak olanlara katkı sağlaması ümit edilmektedir..
In this study, the administrative, educational, economic and demographic structure of Çankırı during the 75-year period from Tanzimat to World War I, as well as developments in the field of public works and natural disasters were discussed. In the study, the changes in the administrative structure of Çankırı central and other related districts, the attitudes and appointments of the administrators in the direction of various archival records and primary sources were examined and It was demonstrated how a sanjak was governed in the Ottoman Empire. The Muslim and non-Muslim population of Çankırı and the various groups of immigrants who came to the region have been addressed and some problems have been identified regarding the integration of immigrants with the existing population. The classical and modern educational institutions in Çankırı have been handled in every aspect and various information has been given about teachers and students. The fairgrounds, which are the most important economic and commercial activities in Çankırı, were studied and the sources of underground and above-ground income of the region were investigated and the contribution of the city to the Ottoman economy was determined. Various works in the field of public works have been investigated and the reflections of the institutional modernization in the Ottoman Empire to Çankırı have been determined. Finally, various natural disasters occurred in Çankırı were studied, and the extent to which the public was affected by these disasters and the measures taken by the local and central government were determined and the central government directly assumed the role of social services.
It is hoped that this study will contribute to those who research and do the Ottoman city history studies and Çankırı history.

A s t a n a Ya y ı n l a r ı Kamu yönetimi alanında güncel yaklaşımları da içeren bir ansiklopedik çalışma. Geniş bir bilim kurulunun bilimsel süzgecinden geçirilmiş onlarca alanında uzman akademisyenlerin kaleme aldığı bir başucu eseri. Elektronik basım olarak her yerde ulaşılabilir.

Bu çalışmada, günümüzde Şırnak İli’ne bağlı bir ilçe olan Cizre’nin tarihi seyrinden kısaca bahsedildikten sonra, 19. yüzyılın ikinci yarısında, bölgenin idari statüsü, mülki amirleri ve kazâyı oluşturan nahiyeler üzerinde durulmuştur. Yine merkezi hükümetin mülki amir atama usulleri ile yöneticilerin idâri tutumu ve tayin şekilleri irdelenmek suretiyle, devletin taşra kazâ yönetimine dair genel politikası hakkında tespitlerde bulunulmuştur. Ardından Cizre Kazâsı’nda teşkil edilen Maârif Meclisi ile klasik eğitim kurumları olan medreseler ve sıbyân mektepleri ile modern eğitim kurumları olan ibtidâi ve rüştiye mekteplerinin kuruluş tarihleri, mahalleri, öğretmen ve öğrenci sayıları üzerinde durulmuştur. Son olarak bölgenin nüfus sayısında yaşanan gelişmeler, nüfusu etkileyen faktörlerin neler olduğu ve bölgede ikâmet eden müslim ve gayrimüslim cemaatlerin kimlerden oluştuğu hususunda malûmat verilmiştir.
In this study, after mentioning briefly about the historical process of Cizre, which is a district of Şırnak Province today, in the second half of the 19th century, the administrative status of the region, the local chiefs and the towns that formed the district were emphasized. Again, by examining the procedures of the central government's appointment of civilian superiors, the administrative attitude and appointment of the administrators, determinations were made about the
general policy of the state on provincial district management. Afterwards, the Education Council established in the Cizre District, the madrasahs and kids schools, which are classical educational institutions, and the establishment dates,
locations, teachers and students numbers of modern educational institutions, primary and junior high schools were emphasized. Finally, information is given on the developments in the population of the region, what are the factors affecting the population and who are the Muslim and non-Muslim communities residing in the region.

İDARECİLER; Bana içten sevgilerini haykıranlar; yarım asırdan beri büyük Türk ulusunun tam anlamıyla millet olmasına çalışan, onunla en modern bir Türk Devleti kurmak için insanlık fedakârlıklarını esirgemeyen kültür, idare, intizam ve fedakârlıklarının hiçbirini esirgemeyen kültür, idare, intizam ve devlet anlamlarını en son ilmi telakkilere göre tebellür ettirmeye çalışan yüksek değerde arkadaşlarımdır."

Tanzimât Fermânı’nın ilan edilmesinden kısa bir süre sonra, 1840 yılında taşrada kurulan Muhassıllık Meclisleri, sivil memurlardan oluşan modern taşra idari teşkilatının ilk girişimi olarak kabul edilebilir. Ancak adı geçen meclisin 1842 yılında kaldırılması üzerine, taşra mülki yönetiminde yapılan yeni düzenlemeyle kazâ birimleri oluşturulmuştur.
Bu çalışmada, 1842 yılında Osmanlı mülki idari yapısında yaşanan modernleşmenin, bir taşra kenti olan Çankırı’ya yansımalarının neler
olduğu üzerinde durulacaktır. Ayrıca Çankırı’nın idari yapısının muhafaza ve değişim nedenleri, mülki amirlerinin hususiyetleri ve şikâyetleri, kendilerine yapılan ithamlar ve şikâyetler değerlendirilecektir. Yine merkezi hükümetin mülki amir atama usulleri ile yöneticilerin idari tutumu ve tayin şekilleri irdelenmek suretiyle, devletin taşra kazâ
yönetimine dair genel politikası hakkında fikir edinilecektir.
Shortly after the declaration of the Tanzimât Edict, the Collectors Assemblies established in the country in 1840 can be considered as the first attempt of the modern provincial administrative organization consisting of civil servants. However, upon the abolition of the mentioned parliament in 1842, district units were created with the new arrangement made in the provincial administration. In this study, it will be emphasized what the  reflections of modernization experienced in the Ottoman administrative structure in 1842 on Çankırı, a provincial city. In addition, the reasons for the preservation and change of the
administrative structure of Çankırı, the characteristics and complaints of the local chiefs, the accusations and complaints made to them will be evaluated. Again, the general government's general policy on provincial district management will be obtained by examining the central government's appointment methods for civilian supervisors
and the administrative attitude and appointment styles of the administrators.

Kentsel dönüşüm kavramı ilk olarak İngiltere’de 2. Dünya Savaşı’nda yıkıma uğrayan kentlerin yeniden inşasında ve takip eden süreçte ortaya çıkan fiziki ve sosyal ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla geliştirilen politikaları ifade etmek için kullanılmıştır. Kentsel dönüşüm, üzerinde net bir tanım birliğine varılmış bir kavram olmamakla birlikte, değişen neo-liberal kent politikaları ile birlikte farklı yaklaşımlar üzerinden farklı şekillerde tanımlanmaktadır. Bu incelemede de benimsenen yaklaşıma göre kentsel dönüşüm, “yitirilen bir ekonomik etkinliğin yeniden geliştirilmesi ve canlandırılması, işlemeyen toplumsal işlevlerin işler hale getirilmesi, toplumsal dışlanma olan alanlarda toplumsal bütünleşmenin sağlanması, çevresel kalitenin veya ekolojik dengenin kaybolduğu alanlarda bu dengenin tekrar sağlanması.”  şeklinde tanımlanabilir. Bu anlayışa göre kentsel dönüşüm bir arazi kullanımı sorunu olmanın çok ötesinde sosyal, kültürel ve ekonomik boyutu olan bir kavramdır. Ne var ki kentsel dönüşüm kavramı, neo-liberal şehircilik anlayışında, ‘yeniden hayata kazandırma veya geliştirme’ işlevinden ziyade, ‘şehrin potansiyel arsa değerinin yüksek olduğu fakat sermaye grupları açısından dezavantaj yaratan bölgelerinin yeniden inşası ve yeni yerleşimcilere açılması’ şeklinde anlaşılmaktadır. Bu minvalde, Smith’e göre kentsel dönüşüm “merkezlerin canlandırılması, kent içinde tarihi değere sahip ya da konum olarak kent içinde avantaja sahip alanların soylulaştırılması veya yenilenmesi, terk edilmiş sanayi bölgelerinin ve kıyı alanlarının farklı işlevlerle yeniden kullanıma açılması”  olarak ifade edilmiştir. Bu anlayış, kentsel dönüşümü işlevsel ve amaçsal bağlamından çıkarmakta ve kentsel dönüşüm uygulamalarının pratikte doğurduğu ve doğuracağı sosyal ve hukuki sorunlara zemin oluşturmaktadır. Bu çalışmada kentsel dönüşüm kavramının gelişimi, Türkiye'deki mevcut mevzuatın incelenmesi ve pratikte doğurabileceği sorunlar ele alınmaktadır.

Türkiye’de devlet reformu kapsamında mülki idare, önemli bir dönüşüm içindedir. Bu makale, mülki idarenin yerel yönetimler karşısında güç kaybettiği savını tartışmayı amaçlamaktadır. Çalışmada, mülki idarenin tanımı yapıldıktan sonra, son dönem farklı kamu politikalarının etkisiyle mülki idarede yaşanan dönüşüm incelenmiştir. Mülki idarenin devlet içindeki yeri belirlenmiş, daha sonra yoksulluk, sivilleşme, insan hakları gibi farklı alanlarda mülki idarenin görev, yetki ve sorumluluklarındaki değişimlere değinilmiştir. Bunun yanı sıra, yerel yönetimlerin güçlendirilmesi politikaları ile yerelleşme ve bölgeselleşmenin mülki idareyi nasıl dönüştürdüğü ve mülki idarenin bu politikalar karşısında bugünkü durumu ile geleceği de ayrıntılı olarak irdelenmiştir.

Bu çalışma kapsamında İdare Dergisi’nin 1944-1957 yılları arasında yayımlanan yetmiş altı sayısı incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda derginin içeriği şu başlıklar itibariyle sınıflandırılmıştır: İdare’den İdare Dergisi’ne, Ülke İncelemeleri, Köy Kalkınması, Bir Anket Münasebetiyle, İl İdaresi Kanunu, Umumi Müfettişlik, Yönetim Bilimi, Memurlar, Şehirler ve Belediyecilik, Sosyal Politika. Bu çalışmanın odaklandığı dönemde Türkiye nüfusunun dörtte üçü köylerde yaşamaktadır ve halkın geçimi büyük oranda tarıma dayalıdır. Dolayısıyla İdare Dergisi’nde öne çıkan konu da köy kalkınması olmuştur.
İdare Dergisi yazarlarının çoğunluğunu genel idare personeli oluşturmaktadır. Dergi’de yayımlanan makalelerin bilimsel niteliğine ilişkin bir değerlendirme yapacak olursak özetle şunları söylemek mümkündür: Yazılar duru-akıcı bir dille kaleme alınmıştır, her yazı bir toplumsal meseleye temas etmekte ve bir ihtiyaçtan/toplumsal dertten doğmaktadır, anlatım sırasında bilgi ustalıkla sınıflandırılmakta ve yazıda sistematik bir anlatım tarzı benimsenmektedir. Yazarlar, ilgilendikleri konularla ilgili teorinin yanı sıra, uygulamanın içinden süzülen deneyimin bilgisini de metne katmaktadır. İdare Dergisi yazarları, tarihi ve teoriyi bilmenin önemine değinmekte, ancak bununla birlikte, yönetilen toplumun iktisadi ve toplumsal özelliklerini de bilmek-tanımak gereğine dikkat çekmektedirler. Yazılar, toplumsal gerçeklerden hareketle ve öneri geliştirme çabasıyla kaleme alınmıştır. Yazarların bilgiyle kurdukları bağ, geleceğe besledikleri umut, ifadelerindeki içtenlik etkileyicidir. Yayımlanan yazılar, kamu yönetiminin geliştirilmesi açısından başka ülkelerin uygulamalarına da ilgi duyulduğunu göstermektedir.
Bu çalışmada ele alınan dönemde tek partili yaşamdan çok partili yaşama geçiş gerçekleşmiş, 1950’de tek parti iktidarı sona ermiştir. Türkiye’nin siyasal hayatında köklü bir değişiklik arz eden bu tarihsel sürecin izini İdare Dergisi’ndeki yazılarda yakalamak mümkün değildir. Bir başka deyişle kamunun yönetimi için 1950 yılı bir köklü dönüm noktası değil, yönetimin farklı bir siyasi kadronun sorumluluğuna geçmesini ifade eden bir siyasal değişme yılından ibarettir. Bu özellik Alexis de Tocqueville’in şu saptamasını hatırlatmaktadır: “Siyasal devrimlerin görünüşte inkar ettikleri geçmişin sürekliliği idari yapılar içinde kendini gösterir.”
Anahtar Sözcükler: İdare Dergisi, Kamu Yönetimi, Yönetim Bilimi, İdare Tarihi, Kalkınma.

Kaymakamın Türk kamu yönetimindeki varlığı zaman zaman tartışma konusu olmuştur. Teknoloji, ulaşım, altyapı vb. alanlardaki gelişmeler ülkenin merkezileşmesini tamamladığına ve artık taşra yönetimine ihtiyaç duymadığına dair bazı savların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Ancak başta terör olmak üzere doğal afetler, salgın gibi bazı etkenler kaymakama duyulan ihtiyacın devam etmesine yol açmaktadır. Kaymakamın görev yaptıkları mülki idare kademesi olarak ilçe sayısındaki artışa rağmen kırsal ilçelerin azalması, büyükşehir ilçelerinin artması kaymakamın görev kapsamını daraltmaktadır. Bununla birlikte köy tüzel kişiliği bulunan illerde köylere hizmet götürme birlikleri aracılığıyla sahip olduğu maddi kaynaktan, büyükşehirlerde yoksun olması kaymakamın etkinliğini azaltmaktadır. Büyükşehir statüsüne sahip illerde köy tüzel kişiliklerinin sonlandırılmasıyla birlikte köylere hizmet götürme birliklerinin faaliyetine son verilmesi kaymakamın mali kaynak kullanma yetkisini ortadan kaldırmıştır. İl özel idaresi tüzel kişiliğinin kaldırılmasıyla ortaya çıkan boşluk illerde yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıklarının kurulmasıyla vali bakımından kısmen doldurulsa da kaymakamın mali kaynak kullanımında merkezi yönetime ve büyükşehir ilçe belediyelerine muhtaç olması durumu devam etmektedir. Yine büyükşehir olamayan illerde il merkezinin bulunduğu yer merkez ilçe olarak adlandırılsa da bu yerleşim yerine ayrı bir kaymakam atamaması yapılmamakta, merkez ilçe ve bu ilçeye bağlı belde ve köylerin yönetimi valinin gözetimi altında genelde vali tarafından görevlendirilen bir kaymakam tarafından yürütülmektedir.

Bu çalışmada aynı tarihsel dönemde ortaya çıkan ve büyük ölçüde aynı görev alanını paylaşan mülki idare ve yerel yönetim örgütlerinin nasıl ayrı gelişim çizgileri izlediği incelenmektedir. Bu inceleme yapılırken iki yapı arasındaki ayrılığı anlamayı kolaylaştırması amacıyla gelişim çizgisi alan yönetimi ve kent yönetimi ayrımı üzerinden takip edilmiştir. Çalışmanın temel sorusu aynı coğrafi alan üzerinde benzer işlevlere sahip iki yönetsel yapının ortaya çıkmasına sebep olan tarihsel ve toplumsal sebeplerin ne olduğudur. Bu soruya verilecek cevabın, mülki idare ve yerel yönetim birimlerinin gelecekti formları hakkında akıl yürütülmesi için de gerekli olduğu düşünülmektedir. Çalışmanın bir amacı da böyle bir akıl yürütmeye katkı sunabilmektir.

Kutlu, Ö., Gezici, H. S. ve Özdemiray, S. M. (2016). Mülki İdare Sisteminin Dünyadan Örneklerle Karşılaştırmalı Bir Analizi. Kamu Yönetiminde Değişimin Yönü ve Etkileri (Kayfor 13 Bildiri Kitabı). Ed. M. A. Çukurçayır vd., Konya, ss. 256-269.

Mülki idare, mülkileşme, mülki yönetim, teritoryal, teritoryal yönetim, taşra yönetimi, il idaresi, vilayet idaresi, mahalli idare, merkezileşme, adem-i merkezileşme, yerel yönetim, yerelleşme, kamu yönetimi reformu, idare tarihi, vilayet nizamnamesi, 19. yy'da Osmanlı

İl İdaresi Kanunu'nun ne durumda olduğu, Yasada son yıllarda yapılan bazı değişikliklerle uygulama kabiliyetinin kalıp kalmadığı, bu makalede özetlenmeye çalışılmıştır. Bilindiği üzere son yıllarda devlet teşkilatını ve özellikle yerel yönetimleri düzenleyen birçok yasada yeni düzenlemeler yapılmasına rağmen devletin taşra örgütlenmesini düzenleyen 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu'nda kapsamlı bir değişiklik yapılmamıştır. Yasada yapılan bazı değişiklikler de maalesef mülki idareyi güçlendirici nitelikte olmamıştır. İdarede reform denilince akla sadece yerel yönetimler gelmiş, nedense merkezi yönetimin taşra örgütlenmesinin, dolayısıyla mülki yönetim sisteminin yeniden düzenlenmesi konusu üzerinde pek fazla durulmamıştır. Oysaki asıl üzerinde durulması ve güçlendirilmesi gereken yaklaşık bir buçuk asırdan beri başarıyla uygulanan mülki yönetim sistemimizdir. Artık İl İdaresi Kanunu'nun toptan ele alınması ve mülki idareye yeni bir düzenleme getirilmesi kaçınılmazdır.

"Kitabın İçeriği:
Yakın bir zamana kadar Türkiye yurtdışına göç veren bir ülke olarak bilinirdi. Ancak, 1980’li yıllarla başlayarak ve özellikle 1990 sonrasında uluslararası göç hareketleri içinde Türkiye hem göç alan hem de transit göç için kullanılan bir ülke konumuna gelmiştir. Yılda, 160,000 yabancı ülke vatandaşının oturma izni ile yaşadığı Türkiye’nin uluslararası göç rejimleri içerisindeki bu yeni konumunu daha çok düzensiz, kayıt dışı ya da kaçak göç diye adlandırdığımız göç türü içinde gelen göçmenlerin sayılarında gözlemlenen artışlar belirlemiştir. Sığınmacı ve mülteci hareketleri ise ülkeye yönelen göçün bir başka türüdür. Türkiye’nin göç alan ve transit ülke konumunun önümüzdeki yıllarda da etkinliğini sürdüreceği düşünülmektedir. Genelde bütün dünyada güvenilirliği ve geçerliliği olan uluslararası göç verileri toplamak zordur. Bu çerçevede Türkiye’deki uluslararası göç verileri de oldukça yetersizdir. Yurtdışından Türkiye’ye yönelen göçün nicelik ve niteliklerinin tespitinde karşılaşılan sorunları irdeleyen bu kitap çalışması, ilk olarak Türkiye’ye yönelen uluslararası göçün yine son yıllar içindeki görüntüsünün bir özetini yapmakta ve ülkedeki uluslararası göç veri toplama sistemlerini incelemektedir. Kitap, Türkiye’ye yönelen uluslararası göç hareketleri üzerine veri toplanması ve bu verilen niteliklerinin ve niceliklerinin konuyla ilgili tartışmalar ve araştırmalar ışığında değerlendirilmesini temel almaktadır.

Yazarlar Hakkında Bilgi:
Prof. Dr. Ahmet İçduygu, Koç Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesidir. Uluslararası göç, insan hakları, sivil toplum, milliyetçilik, modernleşme ve globalleşme konularında çeşitli araştırma faaliyetleri bulunan İçduygu’nun bir çok yayınlanmış eseri bulunmaktadır. Eserlerinin bazıları International Migration, International Social Science Journal, Global Governance, Ethnic and Racial Studies, Human Rights Quarterly ve Doğu-Batı’da yayınlanmıştır. Araştırmaları bir çok kuruluş tarafından desteklenen İçduygu’nun “Yurtdışından Gelenlerin Nicelik ve Tespitinde Sorunlar” isimli çalışması Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun katkılarıyla gerçekleştirilmiştir.

Yrd. Doç. Dr. Şule Toktaş, Işık Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümü öğretim üyesidir. Uluslararası göç, vatandaşlık, kadın çalışmaları ve Türk siyasal hayatı ve kurumları üzerine yayınları bulunan Toktaş’ın bazı çalışmaları European Journal of Women Studies, International Migration, Muslim World ve Middle East Studies’de yayınlanmıştır. Bekar ve 1 çocuk annesidir."

Mülki idare, mülkileşme, mülki yönetim, teritoryal, teritoryal yönetim, taşra yönetimi, mahalli idare, merkezileşme, adem-i merkezileşme, merkezsizleşme, mekan, ölçek, yerel yönetim, yerelleşme, kamu yönetimi reformu

Key Words: Territorial, Provincial Government, Deterritorialization, Reterritorialization, Decentralization, Acentralization, Space, Scale, Public Organization

"Public Organization within the Scope of Deterritorialization and Acentralization Discussions"
Within the process of appearance of the modern capitalist states, the two primary features of territorial organization –for most of the countries- are ‘centralization’ and ‘territorialization of ‘economic and social relations’. In this period, central governments attempted to standardize and homogenize the space in order to both dominate their land and develop capitalism. The solution found to both purposes, was to fix the spatial relationships to territory. Until the end of 20th century, this solution has been accepted as ‘functional’. After 1980’s, we witnessed significant developments in territorial organization of governments. With these developments, there have been critical changes in the two above mentioned-features of the modernization process. This study essentially aims to discuss these changes. The research is being made within the scope of the concepts ‘deterritorialization’ and ‘acentralization’, and the developments in Turkey, and -as we find important with regard to the topic- France and England. In all three countries in question, despite the decentralization reforms, ever-in- creasing centralization was experienced and while territorialized components in terms of social relationships proceed, it is seen that governments, as part of government pragmatism, prefer deterritorialized public organizations. Yet, we should not overlook that, after every deterritorialization process, a re-territorialization, based upon different characteristics, occurs.

Öz Türkiye'nin yönetsel yapısı içinde yerel yönetimlerle merkezi yönetim arasında uzun yıllar köprü görevi gören ve önemli işler üstlenen bucaklar, kırsal ve kent-sel yerleşmelerdeki teritoryal sabitliğin tipik bir örneğidir. Bucakların yönetim sahası içerisine giren toprak sahalarının idaresi ile üretimin toplumsal sistemler arasındaki ilişkisi diğer bir ifadeyle hukuk ve yönetimin, üretimin toplumsal yö-nüyle olan ilişkisi aşamasında teritoryal sabitlik kavramından söz etmek müm-kündür. Mülkiyetin değişen formları çerçevesinde üretim ve yönetim arasın-daki grupların nasıl/ne şekilde ele alınıp inceleneceği teritoryal sabitlik ve mül-kileşme sürecini anlamak açısından oldukça önemlidir. Tapu senediyle vergi arasındaki ilişki mülkiyet ideolojisine göre daha kritik bir önem taşımaktadır. Bu ilişkiyi kırsal ve kentsel yerleşmelerde yönetsel düzeyde düzenleyen birimler-den biri de bucaklardır. Örgütlenme biçimi olarak tam teşkilatlı ve teşkilatsız (basit bucak) olarak ikiye ayrılan bucaklar; teritoryal sabitliğin top-rak/mekân/alan yönetimindeki iz düşümü olan tapu, vergi, nüfus, sağlık, tarım, güvenlik gibi işleri yerine getirmiş ve toplum kalkınması yönünden de önemli işlevler görmüşlerdir.

Mülki idareyi tarihsel bakış açısıyla ve karşılaştırmalı yöntem kullanarak incelemeyi hedefleyen bu kitabın temel amacı, yerel yönetimlerde meydana gelen yapısal ve işlevsel dönüşümün mülki idarenin işlevsel dönüşümüne etkilerinin akademik araç ve amaçlarla kapsamlı biçimde analizidir. Son dönemde devletin iktidar ve toprak üzerinde hâkimiyet kurma biçiminde tercihi Yeni Sağ politikalar ve siyasi öncelikler nedeniyle mülki idare üzerinden değil, yerel yönetimler üzerinden iş görme biçiminde değişmiştir. Devletin yetki kullanma ve iş görme biçimine ilişkin araç ve yöntemlerinde meydana gelen değişiklik mülki idarenin işlevsel dönüşümüne neden olmuştur. İşlevsel dönüşümü, dönemsel gelişmelere uygun olarak yapılan bölümlendirme çerçevesinde, hangi noktalarda çözülme getirdiği, hangi noktaların gerçekten dönüştüğüne dair her türlü sonuçlarıyla birlikte ortaya koyan bu kitap uygulama ve teoriyi birlikte ele almaktadır.

Bu çalışmada, mülki idare sisteminde 2006 yılında yapılan bir yasal düzenleme ile oluşturulan "Birinci Sınıf Mülki İdare Amirliği" statüsü düzenlemesi, mülki idare sisteminin ve mülki idare amirlerinin sorunlarını ne derecede çözebildiği açısından değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, öncelikle bu yeni düzenlemenin ne amaçla, hangi sorunları çözmek için gündeme geldiği incelenmiştir. Bunu takiben, çözülmeye çalışılan sorunun başka ne şekilde çözülebileceği, diğer bir deyişle, bu düzenlemenin alternatiflerinin ne olduğu işlenmiştir. Son olarak, söz konusu düzenlemenin uygulanması sonrasında yaşanan veya yaşanabilecek sorunlar ve bu sorunların olası çözüm yolları da ayrıntılı olarak tartışılmıştır.

II. KOMİSYON
VALİLİK VE KAYMAKAMLIKLARIN YAPISINA BAKIŞ
• SWOT Analizi Yöntemi (Güçlü-Zayıf Yönler/ Fırsatlar-Tehditler) ile Valilik ve Kaymakamlık Yapısına Bakış
 Temel Strateji ve Faaliyetlerin Belirlenmesi
 Temel Stratejik Hedeflerin Saptanması
 Stratejik Hedeflere Yönelik Faaliyetlerin Belirlenmesi
• Valilik Teşkilat Yapısının
 İçişleri Bakanlığı Taşra Teşkilatı Olarak Değerlendirilmesi
 Valiliğin Bütün Bakanlıkların Temsilcisi Olarak Değerlendirilmesi
• Kaymakamlık Teşkilat Yapısının
 Mevcut Teşkilat Yapısının İşlevsellik, Organizasyon Yapısı, Yerel Yönetimlerle
ve Diğer Bakanlıkların Taşra Teşkilatı ile İlişkileri Açısından Değerlendirilmesi
 Kaymakam Yardımcılığı veya Genel Sekreterlik Müessesesi Oluşturulmasının Değerlendirilmesi
• Diğer Ülke Uygulamaları ile Karşılaştırılması
• Görüş ve Öneriler

Mülki idare, mülkileşme, mülki yönetim, teritoryal, teritoryal yönetim, merkezi idare, taşra yönetimi, mahalli idare, merkezileşme, adem-i merkezileşme, merkezsizleşme, yerel yönetim, yerelleşme, kamu yönetimi reformu, mülki idare amiri, mülki idare amirleri, mülki idare amirliği mesleği, mülki sistem, vali, kaymakam, yetki genişliği, halkın beklentileri, kamu yararı, yönetime katılma, kamu hizmeti, meslek, kamu yöneticileri, üst düzey kamu yöneticiliği, bürokrasi

Öz: Yeni sağ tabanlı reform girişimleri devletin toprak üzerindeki örgütlenmesinde değişikliklere yol açmıştır. Bölgeselleşme ve yerelleşme politikalarına ağırlık verilmesi bu değişikliklerin en önemli sonuçlarındandır. Türkiye'de 2002 sonrası reformlarla yerel yönetimler, özellikle büyükşehir belediyeleri öne çıkmıştır. 2014 seçimleriyle hayata geçen Bütünşehir Modeli, büyükşehir belediyelerinin görev alanlarını il sınırlarının tamamına genişletmiştir. Bütünşehir Modeli, bölgeselleşme ve yerelleşme seçeneklerinin bir araya getirilmiş halini temsil etmektedir. Büyükşehir belediye sınırları içerisindeki küçük belediyelerin yanı sıra 30 il özel idaresini ve köylerin yaklaşık yarısını kaldıran bu kanunun en önemli etkisi, taşra yönetimi üzerinde gerçekleşmiştir. Merkezi yönetim taşrada iş görme aracı olarak, özellikle büyükşehir belediyelerini tercih etmeye başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, Bütünşehir Modeli'nin taşra yönetimine etkilerini tespit etmektir. 6360 sayılı Kanunla getirilen yeni sistem doğrultusundaki düzenlemelerin Türk kamu yönetiminde meydana getirdiği değişiklikler ve büyükşehir belediyelerinin alan yönetimine geçmesinin yarattığı sonuçlar bu çalışmanın kapsamını oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler: Mülki idare, büyükşehir belediyesi, reform. Abstract: The reform initiatives based on the New Right has caused some changes in the territorial administration. Giving weight to the regionalization and decentralization policies is one of the most significant outcomes of this change. With the reforms effected in Turkey after 2002, local governments, specifically metropolitan municipalities stand out for some reasons. With the Whole City Model that was introduced with the 2014 local election, the realm of authority competence of metropolitan municipalities has been extended to the provincial boundaries. The Whole City Model represents the amalgamation of both the regionalization and decentralization options. The law that abolished small size municipalities as well as 30 special provincial administrations and almost half of the villages has caused tremendous impact on the civil administration. The central government has begun to prefer the municipalities, particularly metropolitan municipalities, as the tool to transact in the local area. The aim of this study is to analyze the impacts of the Whole City Model on territorial administration. The amendments to the Turkish public administration by the Law No. 6360 and the outcomes of turning the metropolitan cities into some kind of territorial administration establishments constitute the scope of this study.

Ülkemiz 1921 Anayasa'sının benimsemiş olduğu hükümet sisteminin dışında, yaklaşık bir asırdır parlamenter sistem deneyimine sahiptir. Bu uzun süre zarfında ülkemiz, sistemin yaratmış olduğu tıkanıkları çözme adına birçok hususu anayasalarında düzenlemiştir. Ancak gelinen noktada parlamenter hükümet sistemi, ülkemizde devletin temel erkleri arasında dönem dönem yaşanan krizlere kalıcı bir çözüm üretememiş, dolayısıyla da alternatif hükümet sistemlerinin uygulanması noktasındaki tartışmaları hep canlı tutmuştur. Bu bağlamda başkanlık-yarı başkanlık sistemi bilhassa son 20-25 yıllık süreçte pek çok siyasetçi ve akademisyen tarafından parlamenter sisteme alternatif olarak ileri sürülmektedir. Ülkemizde son çeyrek yüzyılda artış gösteren hükümet sistemi tartışmaları 2017 yılında yapılan referandum ile parlamenter sistemin yerini cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine bırakmıştır. Yeni sistemin temel referanslarına baktığımızda, başkanlık sistemi üzerinde yükselen muhteviyatıyla birlikte ülkemizin özgün şartlarını da yansıtan yeni bir hükümet modeli olarak karşımıza çıkmaktadır. Devletin temel erklerinin birbirleriyle olan ilişkilerini tekrar ve yeniden tanımlayan yeni sistemin, bu denli geniş etki alanıyla ülkemizin birçok alanında değişim ve dönüşüm yaratacağı şüphesizdir. Mevcut parlamenter sistemin uygulamada yaratmış olduğu istikrarsızlıklar sonucunda demokratik değerlerin kurumsallaşamadığı ve beklenen ekonomik performansın sergilenemediği ülkemizde, yeni sistemin bu alanlarda nasıl bir etki yaratacağı merakla beklenmektedir. Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin güçlü yürütme öngörmüş olması, mevcut parlamenter sistemde yaşanan siyasi krizlerinin oluşmasını önleyerek geçmişte bu sebepten dolayı oluşun ve ülkenin ekonomik ve demokratik kazanımlarını heba eden çeşitli vesayet odaklarına da izin vermeyecek olması yerinde bir değişiklik olarak görülmektedir. Bu bağlamda çalışmada yıllardır ülkemizde demokrasinin sürekliliği ve ekonomik performansın istenilen seviyede olmamasının sebebi olarak gösterilen parlamenter sistemin yerine, yeni hükümet