Marshall Berman

Desde o seculo XIX, comunistas – socialistas ou anarquistas – reivindicam a paternidade das ideias e praticas politicas dos diggers ingleses de 1649-1652. Este artigo analisa a apropriacao do pensamento de Gerrard Winstanley (1609-1676), geralmente apresentado como a principal lideranca do movimento digger , por um grupo de atores e ativistas anarquistas da cidade de San Francisco (EUA), durante a contracultura e a emergencia da Nova Esquerda na decada de 1960. Procura-se demonstrar que, a exemplo dos academicos marxistas, o movimento anarquista de San Francisco empreendeu uma leitura materialista do pensamento de Winstanley. Se, por um lado, os diggers de San Francisco, assim como os originais, defenderam a abolicao da propriedade privada e a socializacao dos recursos basicos de sobrevivencia (comida, roupas, cuidados medicos e abrigo), por outro, as concepcoes anarquistas dos californianos se distanciaram da plataforma para uma republica livre, escrita por Winstanley em 1652 e ded...

Sztuka a kicz Tomáša Kulki jest pierwszą z serii planowanych wydawnictw Biblioteki Galerii Miejskiej we Wrocławiu. Książka oceniana jest jako jedna z najlepszych prac na tytułowy temat, a wagę publikacji dodaje fakt, że na polskim rynku dostępnych książek poruszających podobne zagadnienia jest naprawdę niewiele (jak podaje w posłowiu B. Dziemidok, praca Kulki jest piątą monografią w Polsce obok publikacji takich osób, jak: A. Banach, P. Beylin, A. Moles, H. Broch). Wydaje się, że jest to specyfika tego tematu. Sam autor zauważa, że kiczem zajmowali się dotąd raczej historycy, socjologowie, pisarze czy krytycy sztuki, a nie estetycy. Anonsowana publikacja, wypełniająca istniejącą lukę, przełożona została do tej pory na 17 języków. Jej autor jest aktualnie profesorem i wykładowcą w Katedrze Estetyki Uniwersytetu Karola w Pradze i pozostaje czołową postacią współczesnej myśli estetycznej. Omawiając myśl tego kręgu kulturowego, nie sposób nie odwołać się na początku do dorobku M. Kundery. Lektura pokazuje, że trop taki okazuje się w pełni zasadny -nazwisko pisarza przywołane jest przez Kulkę kilkakrotnie, także na samym wstępie publikacji: "...jak nas ostrzega (...) M. Kundera -nikt z nas nie jest całkowicie odporny na kicz" 1 . Pozornie błaha, jednozdaniowa uwaga nadaje rozważaniom praskiego profesora właściwą im perspektywę. Kwestią wyjściową nie będzie tu więc zdroworozsądkowo narzucająca się kwestia powinowactwa kiczu i domniemanego złego gustu "artysty" bądź użytkowników, lecz raczej nasza fundamentalna podatność na to zjawisko, a co za tym idzie -powszechność kiczu. Jego rozpanoszenie się zarówno na ścianach współczesnych "salonów" w postaci sztucznych kwiatów, drzew, a przede wszystkim może w przekazach reklamy sprawia, że traktować

O presente trabalho por meio das teorias de Berman (1986), Slater, (2001), Han (2015 e 2020) e Harvey (2009) acerca do desenvolvimento e das modificações do capitalismo na vida privada dos indivíduos, pretende realizar uma análise da obra Meu ano de descanso e relaxamento, de Ottessa Moshfegh, de modo a compreender o como a autora incorpora uma alegoria do mal estar capitalista na sociedade contemporânea por meio da história de uma mulher que decide tomar psicotrópicos para dormir por um ano inteiro para lidar com o luto da morte de seus pais.

W tekście omawiana jest historia niemieckiego teatru Thalia w Łodzi oraz jego miejsce w szerszym kontekście przemysłu operetkowego początku XX wieku. Autorka zwraca uwagę na wyzwania, z jakimi musiała zmierzyć się Thalia jako teatr działający na prowincji, w którym chciano grywać ten sam nowoczesny repertuar, co w europejskich metropoliach. Spełnienie tych ambicji było trudne między innymi ze względu na spadającą frekwencję i problem z dłuższym utrzymaniem tytułów w repertuarze a w konsekwencji także trudności finansowe. Teatrowi nie pomagał także sceptycyzm recenzentów – ci postrzegali modne na europejskich scenach operetki jedynie jako chwilową sensację. Tymczasem operetki nie tylko oferowały ucieczkę od rzeczywistości, ale także subtelnie komentowały problemy społeczne i polityczne, co sprawiało, że były nośnikiem polityki kulturowej epoki. Mimo swojej komercyjnej natury, nowoczesna operetka miała głębszy wpływ na kształtowanie się społeczeństw i była wyrazem masowej tożsamości. W tym sensie mogła wpływać na rozwój nowoczesnych społeczeństw także społeczeństwa Łodzi, które w przededniu I wojny światowej próbowało naśladować styl życia w zachodnich metropoliach.

This article discusses the history of the German Thalia theatre in Łódź and its place in the wider context of the operetta industry of the early 20th century. The author draws attention to the challenges the Thalia had to face as a theatre operating in the provinces, which wanted to play the same modern repertoire as in European metropolises. It was difficult to fulfil these ambitions, among other things, due to falling attendance and the problem of keeping titles in the repertoire for longer and, consequently, financial difficulties. The theatre was also not helped by the scepticism of reviewers, who saw the operettas fashionable on European stages only as a temporary sensation. Meanwhile, operettas

not only offered an escape from reality, but also subtly commented on social and political problems, making them a vehicle for the cultural politics of the era. Despite its commercial nature, the modern operetta had a deeper impact on the formation of societies and was an expression of mass identity. In this sense, it may have influenced the development of modern societies, including that of Lodz, which, on the eve of the First World War, tried to emulate the lifestyle of Western metropolises.

W drugiej połowie XIX wieku wzrosło zainteresowanie Polaków Ameryką, co znalazło odzwierciedlenie w liczbie artykułów publikowanych na ten temat na łamach gazet i czasopism. Najwięcej uwagi temu krajowi poświęciła prasa warszawska. Bardzo wiele interesujących informacji o USA można było też znaleźć na łamach prasy śląskiej. Korespondencje ze Stanów Zjednoczonych zamieszczane w czasopismach ukazujących się na Śląsku zebrała i opublikowała w 1980 roku Danuta Piątkowska 1. Jak podawał Mirosław Frančić, zainteresowanie prasy poznańskiego i Galicji tą zamorska krainą było o wiele mniejsze 2 , mimo to ruch emigracyjny rozwijał się w tych regionach bardzo dynamicznie. Należy pamiętać, że Stany Zjednoczone, które po wojnie secesyjnej przechodziły okres intensywnej industrializacji, a dodatkowo wzmożonej kolonizacji Zachodu, przyciągały do siebie masy cudzoziemców, a także żądnych przygód podróżników zafascynowanych tym odległym krajem. Stany Zjednoczone jawiły się jako miejsce nieograniczonych możliwości szczególnie dla biednej ludności wiejskiej, która w emigracji upatrywała sposobu na poprawę losu. Może trochę dziwić, tak duże zainteresowanie prasy warszawskiej tematyką amerykańską, mimo iż w zaborze rosyjskim masowy ruch emigracyjny rozwinął się dopiero w latach 80. XIX wieku. Wprawdzie doniesień z USA nie napływało aż tak dużo jak z Paryża, Londynu czy innych stolic europejskich, to i tak ich liczba, jak na tak odległy kraj, była bardzo znacząca. Okazję do przekazania swoich wrażeń z podróży do Ameryki mieli:

Warszawa jest tak płocha jak kobieta i jak kobieta wrażliwa. Jest, niby pogoda majowa, zmienna i kapryśna. […] Z właściwą sobie a zadziwiającą łatwością przerzuca się od entuzjazmu do apatii, od gorącego uznania do obojętności nieczułej, od miłości wybuchowej aż do nienawiści. Wiecznie głodna i nienasycona, pożąda bez ustanku świeżych wrażeń, świeżych efektów życia, świeżego pokarmu dla wyobraźni zapalnej i świeżych ofiar dla czułego serca. Kryguje się i mizdrzy, niby zalotnica, wabi i nęci w zdradliwe ramiona, miłuje wiele, lecz przelotnie, wytrwale zaś hołduje snobizmowi tylko i modzie. Nie na próżno syrenę nosi w swym godle 1. W prasie z przełomu XIX i XX w. można znaleźć nader liczne emocjonalne opinie i komentarze na temat Warszawy, Łodzi i innych ośrodków miejskich Królestwa Polskiego. Widoczna w powyższym cytacie animizacja, czyli nadawanie opisywanym zjawiskom swoistych cech charakteru, typowych dla ludzi, zdają się świadczyć o głębokiej więzi emocjonalnej, łączącej piszących te słowa z opisywanymi przez nich miastami. Również i literatura piękna dostarcza nam emblematycznych postaci, takich jak subiekt Rzecki z Lalki czy Halpern z Ziemi obiecanej. Nie budzi zatem wątpliwości, że w epoce tej żyli z prawdziwego zdarzenia patrioci lokalni. Niektóre inicjatywy podejmowane przez rozmaitych działaczy społecznych w drugiej połowie XIX w. przywodzą u współczesnych autorów skojarzenia z tak zwanymi ruchami miejskimi 2. Na tym tle interesującym wydaje się 1

Polskie kino najczęściej bywa opisywane przez pryzmat rodzimej historii politycznej i społecznej. Celem książki Przeczucie końca jest wykroczenie poza te ramy i spojrzenie na polską kinematografię doby PRLu w odniesieniu do światowych trendów stylistycznych, panujących w tym okresie w sztuce filmowej. Głównym tematem książki jest kino modernistyczne, rozumiane w sposób możliwie szeroki jako część rozległego paradygmatu kulturowo-artystycznego, będącego reakcją na doświadczenie powojennej nowoczesności. Jego przejawy możemy odnaleźć w sposobie realizacji poszczególnych utworów (eksponującym subiektywizm, autorefleksyjność i stronę formalną dzieła), ale także instytucjonalno-ekonomicznych uwarunkowaniach kina artystycznego tego okresu oraz jego pozycji w światowym obiegu treści kulturowych.

Centralne miejsce w książce zajmuje temat późnego modernizmu, definiowanego jako schyłkowa faza opisywanej formacji. Przypadając głównie na lata 70. i 80. XX wieku obejmuje on przede wszystkim późne dzieła takich filmowców jak Tadeusz Konwicki i Wojciech Jerzy Has, jak też filmy debiutujących w tym okresie Andrzeja Żuławskiego, Grzegorza Królikiewicza czy Piotra Szulkina. Cechy właściwe dla filmowego modernizmu w ogóle uzupełniają oni tropy uwidaczniające się w schyłkowym okresie formacji – zainteresowanie tematami przemijania, końca czy apokalipsy oraz manierystyczne z ducha przestylizowanie. Często niedoceniane i niezrozumiane w momencie premiery, stanowią one istotny wkład do światowej kinematografii, świadcząc o transnarodowej wyobraźni polskich twórców późnomodernistycznych, kształtujących własną niepowtarzalną poetykę.

The films The Bling Ring (Sofia Coppola, 2013), Spring Breakers (Harmony Korine, 2012), and Drive (Nicolas Winding Refn, 2011), were all dismissed for their depthlessness. This article argues that we need to explore the depths and variety of their engagement with surface in order to fully appreciate what these films are trying to say. The article proposes that these films in fact employ three different " strategies " of surface engagement, in and through their aesthetics; The Bling Ring relies on a sense of " skimming ", Spring Breakers engages ideas of " drifting ", while Drive promotes a sense of " gliding " or " coasting ". Analysis of these strategies of surface aesthetics reveals that the films make dialectic categories of depth and surface, sign and meaning, form and content, indistinguishable, and it is precisely in doing so that they offer complex critique on the crimes they display, and the state of our current hyper-mediated and networked world. These films are not only about the stories they tell but about how the very function that the films themselves perform is intricately intertwined with those stories. This makes the films self-reflexive and postmodern, but it also shows that surface itself, in the cinema, cannot and should not be dismissed as a monolithic, indeterminate nothing. The article argues that we must analyse and engage the depths of surface if we want to understand meaning in cinema today.

Relecturas Con respecto a un historiador, no debemos ser críticos de cada detalle nimio que no se relacione con su propósito principal, sin embargo creo que es justo reclamar que lo que escriba sea verdad 1. Henry Stubbe, 1671. enry Stubbe era un médico inglés idiosincrático que había defendido la causa republicana en los últimos años del Interregno y que-luego de la Restauración-se mostró como defensor de la monarquía y la Iglesia de Inglaterra. En 1671 publicó un ensayo contra Francis Bacon, que formaba parte de una disputa más amplia con los miembros de la Royal Society. El ataque de Stubbe, se ha argumentado, no era una reacción conservadora a las formas modernas de producción de saber, sino que estaba anclado en un programa anticlerical de acumulación de conocimiento que se contraponía al de los filósofos naturales latitudinarios que dominaban aquella institución 2. Su proyecto científico estaba anclado en una concepción profundamente secular de la historia, que no la concebía como el producto de la intervención de la Providencia, sino como el resultado de procesos inmanentes. De hecho, la frase del epígrafe hacía referencia a Thomas Prat y su History of the Royal Society (1667), muestra de que la crítica filosófica de Stubbe tomaba como punto de partida el conocimiento verdadero de los hechos pasados. H No resulta extraño que, en 1984, Christopher Hill eligiese estas mismas palabras para encabezar la introducción de su The Experience of Defeat 3. Allí, el historiador inglés buscaba defender su programa de estudio de las ideas radicales en la Inglaterra revolucionaria de las décadas de 1640 y 1650, que se había plasmado en The World Turned Upside Down 4 (1972) y Milton and the English Revolution 5 (1977). The Experience of Defeat extendía esa línea de investigación para 1 "In an historian we are not to be critical for every punctilio, not relating to his main design; yet I think 'tis but just to demand that what he doth write be true"

Marshall Berman “Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor” adlı kitabında modernizmin ve modern olmanın karakterini ve aynı zamanda paradoksunu açıklamaya çalışırken, Goethe’nin Faust yorumuna başvurur.

  Modern kültürde Faust önemli bir figürdür ve onun hikayesi modern dille edebiyatta, operada, tiyatroda yüzlerce kez yorumlanmıştır.

Şair, roman yazarı, akademisyen, edebiyat tarihçisi gibi kimliklere sahip bir Türk aydını olan Ahmet Hamdi Tanpınar"ın en önemli eserlerinden biri Saatleri Ayarlama Enstitüsü"dür. Tanpınar 1961 yılında basılan romanında modernizmi, modern insanı ve modern toplumu eleştirir. Devlet Tiyatroları"nda yönetmen ve oyuncu olarak görev yapan sanatçılarımızdan Özgür Yalım ise bu romanı 2008 yılında tiyatroya uyarlar ve aynı yıl İstanbul Devlet Tiyatrosu"nda yönetir. Bu çalışmada hem roman hem de oyun metni üzerine bilgiler verilerek metinler karşılaştırılır. Yalım"ın kullandığı uyarlama yöntemleri incelenir ve Yalım"ın tercihleri yorumlanır. Çalışmada; Yalım"ın uyarlamasında Tanpınar"ın eserine ne ölçüde sadık kaldığının tespiti amaçlanır.

The eco in ecology and economy derives from the Greek oîkos, meaning "house" or "household". The age we call the Anthropocene is one of wide-ranging domestic violence. Jeff VanderMeer's Southern reach Trilogy provides a rich fantastic world to think the nature of that violence, and also the possibility of its antonym. That antonym, I suggest, is perhaps not peace, but 'importance' as understood by the philosopher AN Whitehead. The itinerary taking me to that suggestion meanders through the kinship ties between cosmic horror, colonialism, and the Anthropocene as narratives of power and control. I briefly explore those kinship ties in the good company of Donna Haraway and Ursula K. Le Guin. I then return to the Southern Reach to focus on the role of bounded, situated ecologies in the novels like an overgrown swimming pool, a desolate parking lot and tide pools. It is here that the concept of 'importance' takes on meaning and substance. It is here also that I find some rudimentary elements of an answer to the questions that open this chapter: how do the matter of stories and the matter of the living relate to each other? How does fiction help us appreciate and think about ecosystems? And how might ecosystems themselves invite us to turn to fiction?

Bu çalışmanın amacı, Almanca edebiyat dendiğinde akıllara ilk sıralarda gelen Goethe'nin Faust'unda geçen Mephisto karakteri ile İngilizce Edebiyata dahil, bir çizgi roman serisi karakteri olan Mephisto karakterini, mitoloji ve teolojideki karakter ile karşılaştırmasını yapmaktır. Aşağıda gördüğünüz paragraflarda mitolojide ve eserlerde görülen Mephisto (ya da diğer söylenişi ile Mephistopheles) karakterinin çıkışı, güç kapsamı, özellikleri gibi birçok yönleriyle incelenmesi sunulmuştur. Aynı zamanda bağlamı daha iyi anlamak amacıyla karşılaştırma öncesi; yazarlar, çizerler ve karakterler kısa şekilde anlatılmıştır.

Mythologizing Busking: Discourse, Self-Narration, and Self-Creation The article deals with the phenomenon of mythologizing the activity of buskers. The purpose of the paper is to demonstrate that street performers, despite their rich and varied history, both diachronically and synchronically, continue to be represented in a simplistic, stereotypical way. The intention of the authors was to show the real, more complex image and identity of buskers. The research problem concerns the mythologization of street performances in terms of discourse, self-narration, and self-creation. The article relates to three research questions: (1) How are the activity of buskers and the performers themselves being described? (2) How do buskers create and explain their own stories in terms of performing in the street? (3) How do they create and interpret their image? The article is the result of a joint analysis of the outcomes of ethnographic fieldworks conducted independently by two researchers in 201...

50% (projekt badania, badania empiryczne, opracowanie artykułu, dostosowanie tekstu do wymagań publikacji w czasopiśmie naukowym), * Ewelina Grygier 50% (projekt badania, badania empiryczne, opracowanie artykułu, dostosowanie tekstu do wymagań publikacji w czasopiśmie naukowym). Oryginalny artykuł naukowy Źródła finansowania publikacji/Funding acknowledgements: brak źródeł Polityka open access/OA policy: artykuł dostępny na podstawie licencji CC BY 4.0 Informacja o konflikcie interesów/Conflict of interest: brak konfliktu interesów

a diversidad religiosa es un tema que despierta cada vez mayor interés, tanto en la Argentina como en el mundo. Su derrotero (¿Está en crecimiento? ¿Cómo y por qué?), las negociaciones, choques y adecuaciones que conlleva (¿Cómo lidiar con los conflictos de base religiosa? ¿Son irremediables? ¿Es necesaria la intervención estatal?), los campos sociales en los que se manifiesta (judiciales, escolares, laborales, familiares, espacios públicos, etc.), han llevado a que nos enfrentemos con preguntas de difícil resolución sobre el es-pacio y el rol que la religión juega (a menudo, como veremos, difícil de diferenciar del que cree-mos que debería jugar) dentro de cada sociedad. L Los debates europeos en torno del velo islámico, por ejemplo, han puesto sobre el tapete los límites de la tolerancia a las diferencias, las tensiones entre igualdad y libertad, y la peculiar inter-pretación que diversas culturas hacen de todos estos términos. Mientras tanto, la centralidad de 74

32 Habermas wskazuje również na możliwe nieprawidłowe sposoby użycia języka, gdy celem przestaje być porozumienie, a staje się nim realizacja partykularnych interesów. 47 Ibidem, s. 111. 48 Ibidem, s. 119. 49 Ibidem, s. 120. 50 Choć krytyka artystyczna może służyć władzy, jednak ta jej rola nie jest niezbędna dla jej działania.

Monografia, którą oddajemy w ręce Czytelnika, stanowi kontynuację i rozszerzenie tematyki przedstawionej w publikacji Literackie wizerunki przestrzeni domowych. Podobnie jak w przypadku wspomnianej wyżej antologii, Kulturowe wizerunki... skupiają się na motywie domu, z tą różnicą, że trzymana przez Czytelnika książka podejmuje tę tematykę z perspektywy znacznie szerszej, bo kulturowej. O ile zatem w poprzedniej publikacji dom traktowany był przede wszystkim jako motyw literacki, o tyle w niniejszej występuje w najróżniejszych rolach, od metafory i symbolu po namacalny obiekt-budynek mieszkalny. Nauka o kulturze, mimo iż stanowi domenę osobnej dyscypliny-kulturoznawstwa, bardzo często ma charakter interdyscyplinarny. Nie inaczej jest w tym przypadku-tematykę domu w kulturze podjęli w naszej publikacji przedstawiciele wielu dyscyplin, także tych bardzo od siebie odległych, jak filmoznawstwo, archeologia, filologia, historia i socjologia. Badając motyw domu w kulturze, będziemy zatem podróżować pomiędzy starożytną Mezopotamią a współczesną Japonią, Imperium Azteckim a Trzecią Rzeszą, Śląskiem a Nową Hutą. Mamy nadzieję, że niezależnie od dyscypliny, którą Czytelnik reprezentuje, okresu, który studiuje, i kultury, która stanowi przedmiot jego zainteresowań-każdy badacz przestrzeni domowych znajdzie w prezentowanej monografii wartościowe artykuły i inspirację do kolejnych prac.

W artykule poruszono kwestię obecności kobiet w mieście, zgodnie z koncepcją Heideggera „bycia w świecie”. Pokazano kobiecą formę poznawania kultury, literatury poprzez pisanie i malowanie. A ponadto autorka artykułu przedstawia doświadczenia kobiet, ich czytanie miasta. Do tej analizy i interpretacji wybrano kobiece zapiski z XIX w. – Dziennik Marii Baszkircew, rosyjskiej artystki, która mieszkała i pracowała we Francji, w Paryżu. Maria pisała o stolicy Francji, odwiedzając to miasto, o podróżach po całym tym państwie lub o podróżach do wielu innych krajów. Pokazała Paryż z perspektywy rezydenta, turystki i spacerowiczki.

Artykuł dotyczy wczesnego kina na Dolnym Śląsku, w szczególności pierwszych pokazów filmowych w 1896 r., działalności kin objazdowych, powstawania kin stałych i przełomu metrażowego, tj. przejścia od programów numerowych (złożonych z wielu filmów jednoaktowych) do programów opartych na filmie wieloaktowym z programem towarzyszącym. W centrum uwagi znajdują się małe miejscowości Dolnego Śląska, ponieważ metropolia, jaką był Wrocław, stanowiła temat innych opracowań. Z artykułu wynika m.in., że kinematografia na Dolnym Śląsku szybko upowszechniała się w małych miejscowościach – już w 1896 r. filmy były pokazywane w kilku miastach, a sześciotysięczny Namysłów, w którym kino otwarto w 1912 r., w tym samym roku przeszedł na projekcje filmów wieloaktowych.

The main task of the present article is to characterize the changing perspectives in the description and definition of modernism and modernity in a reciprocal relationship of these two categories. The creation of definitions is described here as a processes of fictionalization with a generational viewpoint of scholars. Moreover, the article indicates the difference between a nominal and a relational mode of defining and the question of institutionalization of knowledge within the framework of definition projects. Such research perspectives lead to the conclusion about dialogical and at the same time contradictory character of historical formations of phenomena to which the studied terms allude.

This paper wants to summarise the most relevant marxist readings of Goethe’s Faust, starting with the reading of Marx himself. This will be followed by the more systematic analysis of Lukács, Cases and Berman. All of these readings stem from the interpretation of Faust as the economic history of humanity, which narrates the birth of capitalism, and considers Faust and Mephisto as capitalistic entrepreneurs. Similarities and differences between the readings of the three critics will be analysed and discussed in the paper.

a diversidad religiosa es un tema que despierta cada vez mayor interés, tanto en la Argentina como en el mundo. Su derrotero (¿Está en crecimiento? ¿Cómo y por qué?), las negociaciones, choques y adecuaciones que conlleva (¿Cómo lidiar con los conflictos de base religiosa? ¿Son irremediables? ¿Es necesaria la intervención estatal?), los campos sociales en los que se manifiesta (judiciales, escolares, laborales, familiares, espacios públicos, etc.), han llevado a que nos enfrentemos con preguntas de difícil resolución sobre el es-pacio y el rol que la religión juega (a menudo, como veremos, difícil de diferenciar del que cree-mos que debería jugar) dentro de cada sociedad. L Los debates europeos en torno del velo islámico, por ejemplo, han puesto sobre el tapete los límites de la tolerancia a las diferencias, las tensiones entre igualdad y libertad, y la peculiar inter-pretación que diversas culturas hacen de todos estos términos. Mientras tanto, la centralidad de 74

De um lado tiveram acesso à vida forças industriais e científicas de que nenhuma época anterior, na história da humanidade, chegara a suspeitar. De outro lado, estamos diante de sintomas de decadência que ultrapassam em muito os horrores dos últimos tempos do Império Romano. Em nossos dias, tudo parece estar impregnado do seu contrário. O maquinário, dotado do maravilhoso poder de amenizar e aperfeiçoar o trabalho humano, só faz, como se observa, sacrificá-lo e sobrecarregá-lo. As mais avançadas fontes de saúde, graças a uma misteriosa distorção, tornaram-se fontes de penúria. As conquistas da arte parecem ter sido conseguidas com a perda do caráter. Na mesma instância em que a humanidade domina a natureza, o homem parece escravizar-se a outros homens ou à sua própria infâmia. Até a pura luz da ciência parece incapaz de brilhar senão no escuro pano de fundo da ignorância. Todas as nossas invenções e progressos parecem dotar de vida intelectual às forças materiais, estupidificando a vida humana ao nível da força material. (Karl Marx, "Speech at the anniversary of the People's Paper")

Mateos de Manuel, Victoria (2017) El naufragio de la Medusa. Una alegoría sobre el capitalismo en tiempos de capitalismo flexible, Revista Tehura, nº 10, 22-32.

RESUMEN. Este texto plantea una hipótesis hermenéutica sobre el cuadro de Géricault El naufragio de la Medusa de 1819. Desarrollo una interpretación en términos de una filosofía del arte en la cual la figura del anciano que sostiene un cadáver funciona como alegoría del estoicismo y la balsa como metáfora del capitalismo flexible. Para ello, el texto se estructura en tres partes. En primer lugar, aporto una contextualización
histórica del cuadro y –contra la tesis del canibalismo de Rose-Marie y Rainer Hagen– interpreto la gestualidad del anciano como símbolo de la filosofía del Sileno propia del estoicismo de Séneca. En segundo término, explico la noción de capitalismo flexible a través de Sennett, Lipovetsky, Nietzsche y Bermann, aplicándola a la escenografía de El naufragio de la Medusa. En último término, recupero la noción de razón desvalida con la que Zambrano interpreta el estoicismo, para plantear una revalorización de esta posición ética como modo de heroísmo trágico en el contexto del capitalismo flexible.

ABSTRACT. This text presents an hermeneutical hypothesis on Gericault’s painting The raft of the Medusa (1819). Within the framework of Philosophy of Art I develop an interpretation of the painting, in which the
figure of the elderly man who holds a cadaver works as an allegory of stoicism and the raft as a metaphor of flexible capitalism. The text is structured in three parts. Firstly, I contextualize the painting historically
and, against Rose-Marie and Rainer Hagen’s thesis on cannibalism, I interpret the gesture of the old man as a symbol of the Silenus’ philosophy proper to Seneca’s stoicism. Secondly, I explain the meaning of the term “flexible capitalism” following Sennett, Lipovetsky, Nietzsche and Bermann, and I apply this meaning to the picture. Lastly, I recover Zambrano’s concept of stoic “defenseless reason” in order to
propose a revaluation of stoical ethics as a way of tragic heroism in the context of flexible capitalism.

Artykuł dotyczy wczesnego kina na Dolnym Śląsku, w szczególności pierwszych pokazów filmowych w 1896 r., działalności kin objazdowych, powstawania kin stałych i przełomu metrażowego, tj. przejścia od programów numerowych (złożonych z wielu filmów jednoaktowych) do programów opartych na filmie wieloaktowym z programem towarzyszącym. W centrum uwagi znajdują się małe miejscowości Dolnego Śląska, ponieważ metropolia, jaką był Wrocław, stanowiła temat innych opracowań. Z artykułu wynika m.in., że kinematografia na Dolnym Śląsku szybko upowszechniała się w małych miejscowościach – już w 1896 r. filmy były pokazywane w kilku miastach, a sześciotysięczny Namysłów, w którym kino otwarto w 1912 r., w tym samym roku przeszedł na projekcje filmów wieloaktowych.

W drugiej połowie XIX wieku wzrosło zainteresowanie Polaków Ameryką, co znalazło odzwierciedlenie w liczbie artykułów publikowanych na ten temat na łamach gazet i czasopism. Najwięcej uwagi temu krajowi poświęciła prasa warszawska. Bardzo wiele interesujących informacji o USA można było też znaleźć na łamach prasy śląskiej. Korespondencje ze Stanów Zjednoczonych zamieszczane w czasopismach ukazujących się na Śląsku zebrała i opublikowała w 1980 roku Danuta Piątkowska 1. Jak podawał Mirosław Frančić, zainteresowanie prasy poznańskiego i Galicji tą zamorska krainą było o wiele mniejsze 2 , mimo to ruch emigracyjny rozwijał się w tych regionach bardzo dynamicznie. Należy pamiętać, że Stany Zjednoczone, które po wojnie secesyjnej przechodziły okres intensywnej industrializacji, a dodatkowo wzmożonej kolonizacji Zachodu, przyciągały do siebie masy cudzoziemców, a także żądnych przygód podróżników zafascynowanych tym odległym krajem. Stany Zjednoczone jawiły się jako miejsce nieograniczonych możliwości szczególnie dla biednej ludności wiejskiej, która w emigracji upatrywała sposobu na poprawę losu. Może trochę dziwić, tak duże zainteresowanie prasy warszawskiej tematyką amerykańską, mimo iż w zaborze rosyjskim masowy ruch emigracyjny rozwinął się dopiero w latach 80. XIX wieku. Wprawdzie doniesień z USA nie napływało aż tak dużo jak z Paryża, Londynu czy innych stolic europejskich, to i tak ich liczba, jak na tak odległy kraj, była bardzo znacząca. Okazję do przekazania swoich wrażeń z podróży do Ameryki mieli:

Resumen Durante el interregno inglés, John Eliot y Gerrard Winstanley escribieron sus utopías en hemisferios diferentes, retratando diferentes modelos de utopías que ofrecían modelos alternativos de códigos legales para una plataforma divina de gobierno que ellos apremiaban a los ingleses para que los emulen. Su radicalismo en lo concerniente al poder real, el orden político y la estabilidad, el mejoramiento de las condiciones sociales y la tolerancia religiosa, fueron retratados dentro de sus propios textos utópicos: The Christian Commonwealth y The Law of Freedom. Un análisis pormenorizado de estos textos que nunca han sido agrupados y reunidos por eruditos, ilustra el rango de la imaginación política de sus autores y provee una oportunidad para examinar modos diferentes de tratar con los asuntos políticos y sociales y perspectivas diferentes para soluciones ideales de tales autores que estuvieron tan comprometidos en conectar a la utopía con la realidad. Dentro de este extraordinario contexto político, la acción política y la literatura utópica gozan de una simbiosis sin paralelo.

Maja Brzozowska-Brywczyńska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Ciała osobliwe w przestrzeni freak/talk show Maja Brzozowska-Brywczyńśka, dr, socjolog, adiunkt w Zakładzie Badań Kultury Wizualnej i Materialnej IS UAM, tłumacz. Interesuje się strategiami uobecniania i dyskursywnego "opracowywania" obcości i potworności w kulturze popularnej, archiwizuje i analizuje rozmaite formy kulturowej partyzantki, śledzi nawyki aktywnej partycypacji i oddolnej kreatywności jednostek i społeczności, próbuje łączyć socjologię miasta z socjologią dzieciństwa. Szydełkuje w miejscach publicznych.

This article is and attempt to investigate contemporary film theory highlighting the inseparable connection between cinema and the human body and seeing, in which sense this theory complements academic recognition about neomodernism. The author expands on the philosophical concept of experience, showing problems posed by its conceptualization, and also points to the connection of this term with the body and sensuality. In the next part, the main distinguishing features characterizing the dramaturgy of cinematic neomodernism are given. The author argues that the dramaturgy of this movement creates a different kind of cinema experience in general. The final part presents an analysis of two films which are examples of the theory of cinema as senses, as well as exemplifying the dramaturgy characteristic for neomodernism, and thus creating a specific type of experience in the viewer.

The Łódź underground had emerged from the punk aesthetic, yet it absorbed successive genres surprisingly quickly: hardcore, industrial, later also, among others, techno and rave. It utilized diverse forms of expression: most of all sound, but also projections, site-specific actions, graphic design or fashion. The article, drawing from the memories and output of several most important participants of the movement, poses the question, in what way the underground so easily absorbed new genres and aesthetic patterns on the one hand, while on the other – it remained so strongly separate. The separation is revealed in the tension between experiencing new, experimenting musical and aesthetic trends, and the overwhelming everyday life of the post-industrial city. This tension was the reason why the underground movement was so intensely performative in its character, in which new knowledge and new inspirations were mostly created in action.

divide en cuatro partes: "Política y cultura", "Ley y costumbre", "Historia y teoría", y "Leyendo y escribiendo historia". En la presentación la autora justifica la importancia de la compilación: E [E. P. Thompson] fue uno de los historiadores más influyentes de su generación. Además de libros de primer orden sobre historia social, publicó obras de política contemporánea, investigaciones, debates y polémicas sobre una amplia variedad de temas académicos y no académicos. La selección de sus escritos que este volumen presenta se limita, en general, a su obra como historiador de la Inglaterra de los siglos XVIII y XIX. 1 En los comentarios que siguen pretendo concentrarme en la segunda parte del libro, "Ley y costumbre", para reflexionar sobre la percepción de Thompson acerca de la ley y el modo como articuló las nociones de justicia y derecho. Para esa parte de la colección, Dorothy Thompson seleccionó cuatro artículos: "The Grid of Inheritance: A Comment", de 1976, publicado en Family and inheritance, por E. P. Thompson, Jack Goody y Joan Thirska; "The Moral Economy of the English

La reforma debe ser universal...Reformad todos los lugares, a todas las personas y profesiones...Reformad los tribunales de justicia, los magistrados inferiores...Reformad las universidades, reformad las ciudades, reformad los condados, reformad las escuelas primarias, Reformad el Sabbath, las ordenanzas, el culto divino...Todas las plantas que mi Padre celestial no haya plantado serán arrancadas" (Sermón de Thomas Case en la Cámara de los Comunes, 1641) "Veo todas las raíces...Y como vivo, que he de infestar vuestro Honor, Pompa, Gandeza y Superficialidad y confundirlos en la paridad, la igualdad, la comunidad...y que yo, Dios Eterno, que soy Amor Universal, colmará la tierra con un amor universal, una paz universal y una libertad perfecta inalcanzables para la fuerza o la espada humanas"

Şeytanın tarihine bakıldığında, şeytanla içiçe geçen kötülüğün Şeytan’dan
ayrıştığını, daha iyisinin yerini kötülüğe bıraktığını görülmektedir. Şeytan, uzun
süren dinsel bir geçmişe sahip iken, kötülük modern ya da bugünü de kapsayan
yakın geçmişin bir sorunu olarak kabul edilmekte, sanatın bütün formlarında karşılık
bulmaktadır. Günümüzde, Batı Edebiyat ve kültür dünyasında sıklıkla kullanılan
“devilistik image”, “faustik, faustvari, faustça yaklaşım” temaları somut bir
düşüncenin varlığına dair bilgiler sunmaktadır. Her ne kadar bunlar halk efsanesi
olarak görülse de sanatın farklı türlerinde imge olarak yerini almışlardır. Özellikle
Alman Edebiyatından Johann Wolfgang Goethe’nin ünlü eseri Faust’ta insanın
şeytan tarafından yoldan çıkarılması hikâyesi batı insanının kültürel kodlarına etki
eden en çarpıcı örneklerdendir. Şeytanın her daim insanın peşinde olduğu düşüncesi
köklü bir korku malzemesi oluşturmuştur. Aynı anlayış günümüz sinemasında da
“Şeytanın Avukatı” adlı filmde görsel uyarlamalarla yerini almış, etkin örnekleme
ve göndermeleriyle iyi bir örnek sergilemiştir. Tarihte ve günümüzde çekinilerek
yaklaşılan bu konuya gerek batıda gerekse doğuda çok yer verilmediği incelemeler
esnasında gözlenmiştir. Hatta edebiyatımızda konuyla ilgili olarak batıya kıyasla
yok denecek kadar az eser verildiği görülmektedir. Düşünsel açıdan ise yapılan
incelemeyle gerçekleştirilmek istenen, tasavvufta her şeyin zıddıyla gerçekleştiği
düşüncesinden hareketle karşıt anlayış uygulamalarına da yer vermektir. Bu
çalışmanın amacı, sanatın değişik yönlerini temsil eden bu iki yapıtta uyarlanan
“Şeytan Teması”nın ana metinsellik açısından incelenmesini içermektedir.
Çalışmada öncelikle giriş bölümünde tarihsel anlamda kötülük ve şeytan temalarına,
incelemede yöntem olarak kullanılacak olan ana metinsellikle ilgili açıklamalara, her
bir yapıtta geçen Şeytan temalarına ve karşılaştırmalarına, yapıtların ana metinsellik
açısından değerlendirilmelerine, konuyla ilgili tespit ve bulgulara sonuç bölümünde
yer verilecektir.

Picture an aging scholar in 1995, past the half-century mark, entering into her first graduate seminar on modernism in a land grant university. "What was modernism?" she asks. A circle of eyes and silences. A couple to the side shift uncomfortably. She has cropped purple hair and ...

Kimi sanatçılar, kendi estetik algılarına göre mekânı yeniden yaratır. Bu yeniden yaratımın arka planını ise süreklilik hâlindeki tarih, zaman, gelenek gibi sosyo-kültürel unsurlar oluşturur. Bu unsurların varlığına nüfuz etmesiyle kendisi de süreklilik kazanan mekânı artık bir bütün olarak algılayan sanatçı, estetiğini yekpare bir bakışla oluşturur. Buna karşın modernite, süreklilik kavramını bozabilmek adına kolektif hafızayı oluşturan unsurları çözmesi ve toplumsal bağları köklerinden sökmesi gerektiğini anladığında bireyselliği ve paranın gücünü devreye sokmuş, böylelikle paranın hükmüne göre şekillenen toplumsal dinamikler, değerlerin üzerlerindeki hâlenin kaybolmasına neden olmuştur. Toplumsal düzlemde başlayan ve bireylerin kimliklerine de sızan bu parçalanma, mekân düzleminde farklı bir görünüm kazanır. Öyle ki modernite, söz konusu mekân olduğunda hedefe, parçalanmanın aksine bütüncül olmayı koymuştur. Modernitenin, paradoksal görünen bu yaklaşımdaki nihai amacı da kendi varlığını garanti altına almaya çalıştığı, parasal döngünün hiç kaybolmayacağı açık bir sistem oluşturmaktır. Bu dönemde iktidar algısı da başkalaşır. Modern dönemde güç, merkezleşme, bütüncül olma prensiplerini önceleyen sistem, Zygmunt Bauman'ın ifadesiyle "akışkan modern" dönemde ise kimlik değiştirir ve iktidarını kaygan bir zemin üzerine kurar. Tarih, kimlik, zaman gibi unsurlardaki bölünme ve parçalanma, şehrin ruhunu bütünüyle yakalamaya çalışan sanatçının bilincinde kopmaları beraberinde getirir ve nihayetinde, akışkan modern dönemdeki edebî metnin kodları da belirlenmiş olur. Öyle ki sonsuz bir döngü içinde anlamın tüketilemediği, dil olanaklarının arttığı, metinsel ilişkilerde önem kazanan bir edebî ürün anlayışı belirginleşmiştir. Bu çalışma, Marshall Berman, Zygmunt Bauman, Marshall McLuhan, David Harvey gibi düşünürlerin metinlerinden yola çıkarak modern zamanlarda sanatçının şehri bütün olarak kavramasının imkânsız olmasa bile epey güçleştiğini ve bunun gerekçelerini açıklamaktadır.

Marx beginnt nicht mit dem Kommunistischen Manifest! Das ist in der DDR und in der SU so immer gesagt worden: Es gibt demnach einen "frühen Marx". Dieser schrieb "Zur Kritik der Hegelschen Rechtsphilosophie" und er schrieb die "Philosophisch-Ökonomischen Manuskripte." Das aber, so wurde gesagt, waren Jugendsünden eines Genies. Der wirkliche Marx, so wurde drüben immer gesagt, beginnt erst mit dem Kapital, und am besten war Marx, in seinen Ökonomischen Analysen im dritten Band. Dort, so wurde drüben immer gesagt, geht es dann wirklich um des Pudels Kern. Um Ökonomie, um die "Verhältnisse" und um den Klassencharakter dieser Ökonomie. Diese Sichtweise aber übersah und übersieht, daß in allen drei Bänden des Kapitals der frühe Marx steckt, daß darin seine Kritik der Religion steckt wie ebenso seine Kritik der Hegelschen, der "idealistischen" Dialektik.

Durante o período denominado Revolução Inglesa (1640-1660), houve o surgimento de uma série de grupos e seitas político-religiosas que atuaram neste contexto das mais diversas maneiras. Dentre tais grupos, os Diggers possuíram uma atuação fortemente marcada por questões relacionadas, sobretudo, à contestação da ideia de propriedade de terra. Através da publicação de uma série de panfletos, apresentavam demandas que incluíam o direito de cultivo das terras comunais pelas pessoas comuns e o fim das políticas de cercamento e despovoamento; além de se posicionarem de forma contrária à Coroa e à Igreja institucionalizada. Defende-se a proposição de que os Diggers caracterizaram uma experiência de atuação coletiva que surge intimamente - ainda que não exclusivamente - entrelaçada a uma tradição de enfrentamento por parte de setores da sociedade frente às políticas de “melhoramento” do campo na Inglaterra Moderna. Demonstrar-se-á, ainda, de que maneira é possível compreendê-los como diretamente envolvidos em lutas de representação acerca dos significados e caracterizações das ações que tomavam, destilando assim algo que é passível de ser compreendido como uma identidade coletiva específica, abarcando sujeitos provenientes das mais diversas trajetórias, unidos por um apelo a imaginários específicos relativos a questões como natureza da propriedade, hierarquia social, cristianismo anticlerical e reflexões sobre o futuro. O que, consequentemente, os leva a entrar para a história como havendo sido um dos muitos grupos que não se aliavam diretamente nem aos parlamentaristas e nem aos regalistas, e que de alguma forma tomaram parte em ações que marcaram os percursos da Revolução Inglesa.

Część . Wokół debaty nad kulturą popularną i edukacją  naszej kultury w ogóle, przesunęły się w stronę centrum, a cechy przypisywane rzekomo odrębnej kulturze masowej-i, być może, kiedyś rzeczywiście odrębnej-są cechami kultury XX wieku . Klasyfi kacja zjawisk kultury po jednej bądź po drugiej stronie, tj. sacrum bądź profanum, nie jest zadaniem łatwym. Dominic Strinati zauważa, że rozróżnienie kultury masowej i wyższej, dokonane przez krytyków kul tury masowej, nie jest tak jaskrawe i niezmienne, jak twierdzą. Granice między kulturą popularną i sztuką, albo między kulturą masową, wyższą i ludową, ulegają ciągłemu rozmywaniu, zmianie i ponownemu nakreśleniu. Te granice nie są dane raz na zawsze, nie istnieją obiektywnie i nie są jakąś ahistoryczną stałą. Jest raczej tak, że są kwestionowane, nieciągłe i historycznie zmienne . Zarówno fi lm, literatura, jak i muzyka jazzowa dostarczają wielu przykła dów, które mogą potwierdzić takie stanowisko. Bohdan Dziemidok wska zuje, że rozpoczęty w latach sześćdziesiątych przez pop-art, muzykę po pularną i różne formy literatury dokumentalnej proces zacierania granic między sztuką wysoką a kulturą masową doprowadził do przezwyciężenia dogmatu głoszącego, iż kultura popularna może rodzić wyłącznie kicz. Możliwości eksperymentalnego łączenia ambicji i wartości artystycznych z formami i gatunkami kultury masowej doprowadziły nie tylko do powstania wielu udanych dzieł w różnych dziedzinach sztuki, lecz również do artystycz nej nobilitacji niektórych gatunków uznawanych za typowe dla popularnej i mało ambitnej twórczości w literaturze i muzyce, plastyce, teatrze i fi lmie . Podobnie widzi sytuację kultury popularnej Peter Wollen, który uważa, że rozwija się nowy typ stosunków między sztuką awangardową a kulturą popularną. Stało się to możliwe nie tylko z powodu zmian w sztuce, lecz i zmian w samej kulturze popularnej. Najbardziej oczywistym znakiem tej przemia ny było powstanie "subkultur młodzieżowych" oraz innych typów subkultur mniejszości, a także rozległe zmiany w przemyśle muzycznym, które zaini cjował sukces rock and rolla. Nie można już dłużej patrzeć na kulturę popu larną w kategoriach starego hollywoodzkiego modelu mass mediów. Jest to bowiem złożony, wieloraki, rozwarstwiony system, który rozwinął nowe typy więzi z nowymi typami publiczności w takiej skali, że nie można go zbyć mo nolitycznym zaszeregowaniem do

Artykuł porusza kwestię socjalizacji dzieci za pomocą kultury popularnej. Autorka wychodzi z założenia, że kulturę popularną można traktować jako nośnik wartości i wzorców postępowania, a także jako kluczowy czynnik socjalizacji. Kody, konteksty czy też wartości jakie są przekazywane poprzez filmy animowane, dziecko może później odnosić do otaczającej je rzeczywistości. W ten sposób możliwe jest uczenie się ról w rodzinie, ról zawodowych czy też ról płciowych, które następnie są utrwalane w zabawie. Autorka bada oddziaływanie kultury popularnej poprzez analizę filmów animowanych wyprodukowanych przez wytwórnię Walt Disney Pictures, w których głównymi bohaterkami są księżniczki i w których role płciowe zajmują bardzo dużo miejsca. Zakładając, że płeć jest konstruowana społecznie, to normy płci poznawane są poprzez interakcje z ludźmi oraz kulturę popularną, które przekazują normy i wartości społeczeństwa, w którym żyjemy. Autorka zwraca uwagę na to jak zmieniały się przekazywane wzorce i jaki był ich związek z prawami kobiet. Jednocześnie analizuje wpływ tychże filmów na kulturę prawną – zastanawia się jak filmy animowane wpływają na świadomość prawną i postawy wobec prawa oraz jakie wzorce są przekazywane najmłodszym obywatelom.