Katı Atık

tr/pub/turkav Öz Teknoloji, insanlık tarihi boyunca, yaşamı kolaylaştıran bir maddi kültür unsuru olarak insanoğlu için her zaman önemli olmuştur. Endüstri 4.0'ın yaşandığı, nesnelerin birbirleriyle iletişiminin sağlandığı, yapay zekânın hayatın neredeyse bir parçası olduğu bugünün dünyasında ise akıllı şehirler, evler ve ulaşım araçlarından ev aletlerine kadar kullanılan pek çok teknolojik ürün insanoğlu için vazgeçilmez bir unsur hâline gelmiştir. Ancak bu durum, gerek teknolojik ürünlerin ekonomik ömürlerinin sınırlı oluşu, gerekse gelişen teknolojinin ürün çeşitliliğini sürekli arttırmasına dayalı olarak tüketimi teşvik etmesi, e-atık sorununu dünyanın gündemine getirmektedir. Global E-Waste Statistics Patnership tarafından 2019 yılında hazırlanan rapora göre, dünyadaki toplam e-atık miktarı 53,6 milyon metrik tondan fazladır ve sadece %17,5'i geri dönüştürülebilmektedir. Bu bağlamda; civa, kadmiyum ve kurşun gibi toksik maddeler içeren teknolojik ürünler e-atık sorunun oluşumunun temel güdüleyici unsurları olmaktadırlar. Bu ağır metallerin insan sağlığı üzerinde oluşturacağı hasar ve komplikasyonların yanında; hava, toprak ve su gibi doğal kaynaklar üzerinde oluşturacağı kirlilik de göz önünde tutulduğunda problemin ne kadar önemli ve stratejik olduğu daha da ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada dünyada ve Türkiye'de e-atık sorununa yönelik olarak ne tür politikalar geliştirildiği ve uygulandığı incelenmiştir. Araştırmanın, literatüre yapacağı katkının yanı sıra ulusal ölçekte çevre politikaları gelişimine ve çevre sağlığını korumaya yönelik farkındalık oluşturacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı Türkiye'nin e-atık politikalarını analiz edip, değerlendirmektir. Çalışmada Türkiye'deki e-atık politikalarının analizi bu konuda önde gelen devletler ile sınırlandırılmıştır. Nitel araştırma yöntemine dayalı olarak gerçekleştirilen çalışmada literatür taraması yapılmış, ulusal ve uluslararası ilgili kurum ve kuruluşlardan elde edilen veri, teknik rapor ve dokümanlar ile bulgulara ulaşılmıştır. Araştırma, analiz sonucunda ortaya çıkan bulgular üzerinden yapılan değerlendirmeler ile sonlandırılmıştır.

Çalışmanın birinci bölümünde genel olarak doğa, çevre, ekoloji, doğal kaynak kavramlarına atfedilen anlamlar ve çevre sosyolojisinin kapsamı ve tarihsel gelişimi incelenmiştir. İkinci bölümde ise, çevre sorunlarının sebeplerini ve çözüm yollarını tartışan çeşitli yaklaşımlar sunulmuştur. Bu yaklaşımlar, ekolojik yurttaşlık, sürdürülebilir kalkınma, ekofeminizm, derin ekoloji, toplumsal ekoloji, insan istisnaî paradigma, risk toplumu, Marksist yaklaşım, toplumsal inşacı yaklaşım ve ekolojik modernleşmedir. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde ise toplumsal çevre bilincinin neliği, neden gerekli olduğu ve bireylere nasıl kazandırılabileceği tartışılmıştır. Söz konusu tartışma, üç alt başlıkta gerçekleştirilmiştir: Bunlar; aile ve eğitim, çevre hareketleri ve sivil toplum kuruluşları ile dildir.

Japonya'daki Küçük Boyutlu Araba Kültürü Üzerine Değerlendirme Batuhan BAYATLI* Japonya, küçük boyutlu araçlar konusunda dünyada önde gelen bir pazar haline gelmiştir. Bu araçlar, Japonya'daki ulaşım altyapısı, kültürel normlar ve ekonomik koşullar göz önünde bulundurulduğunda önemli bir yer tutmaktadır. Japonya'daki küçük boyutlu araba kültürü, sadece pratik nedenlerle değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel faktörlerle de şekillenmiştir. Bu yazıda, Japonya'daki küçük boyutlu araba kültürünün arkasındaki etmenler ve bu kültürün ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri ele alınacaktır.

Kapitalist sistemin bir uzantısı ve tüketim toplumunun da doğal bir unsuru olan tüketimin körüklenmesi daha doğrusu aşırı tüketimin "erdem" haline getirilmesi netice olarak küçük dünyamızı çöplüğe çevirmiştir.
Üretimleri büyük bir bedelle yapılan bu değerler sokağa bırakılır bırakılmaz toplumun sağlığını bozacağı endişesi ile insanların yaşadığı yerden mümkün mertebe uzakta olan çöp depo yerlerine taşınarak veya taşınmayarak çevreyi koruyucu hiçbir önemli tedbir almaksızın dökülmektedir. Atıkların ve artıkların bu şekilde kurtulunabileceği ise toplumca kabul gören yanlış bir kanaattir. Oysaki evlerden işyerlerinden kamu kurumlarından ve/veya endüstri ünitelerinden atılan katı atıklar önemli bir çevre kirletici parametre olmasının yanında çok önemli bir ekonomik değerdir.
Bunlardan dolayıdır ki son zamanlarda özellikle endüstrileşmiş ülkelerde katı atıkların geri kazanılması ve çevre sağlığını bozmadan bertaraf edilmesi yolunda yoğun olarak bilimsel ve kamuoyunu aydınlatıcı ve yönlendirici çalışmalar yapılmaktadır.
Evsel ve endüstriyel katı atıklar farklı sorunlar ortaya koymaktadır. Evsel katı atıklar kentlerdeki üretim ve tüketim normları değiştikçe hem nitelik hem de nicelik açısından değişme göstermektedirler. Genelde evsel atık miktarında hızla artış olduğu ve kimyasal ve toksik maddelerin bu miktar içindeki payının da giderek arttığı kabul edilmektedir.
Belediyelerde atık değerlendirme denilince esas itibarıyla, büyük şehir belediyeleri üzerinde yoğunlaşılacaktır.

Tarımsal üretimin gerçekleştirilmesinde temel girdilerden biri olan su, doğada sınırlı olması nedeniyle sürdürülebilir kullanılmalıdır. Sürdürülebilir kullanım için fiyatlandırma önemli bir kriterdir. Bu nedenle çalışmada; su yönetiminde etkin rol oynayan sulama organizasyonlarının uyguladıkları fiyatlandırma yaklaşımlarının işletme başarısına olan etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Amaca yönelik olarak Konya Kapalı Havzası’nda faaliyet gösteren sulama birlikleri, belediyeler ve kamu tüzel kişilikleri için tam sayım yöntemi ve sulama kooperatifleri için toplam sulama kooperatifi varlığının %10’u örneğe seçilerek toplamda 67 tane anket yapılarak organizasyonlara göre fiyatlandırma yaklaşımları tespit edilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda sulama organizasyonlarına göre fiyatlandırma yaklaşımları saat, sulama sistemleri, hacim, ürün çeşidi ve bölgeler esasına göre belirlenmekte olup bu yaklaşımların işletme başarısına olan etkisi yapısal eşitlik modeliyle tespit edilmiştir. Model sonucunda kooperatiflerde ve kamu tüzel kişiliğinde (KTK) saat esasına dayalı, belediyelerde hacime dayalı, sulama birliklerinde ise bölgelere göre fiyatlandırma yaklaşımlarının benimsenmesi durumunda işletme başarısının ve performansının arttığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak sulama organizasyonları içerisinde yer alan sulama kooperatiflerinin uyguladıkları fiyatlandırma yaklaşımlarının (saat ve sulama sistemleri) diğer organizasyonlara göre işletme başarısı üzerinde daha fazla avantaj sağladığı belirlenmiştir. Sulama kooperatiflerinde saat esasına göre belirlenen fiyatlarda 1 TL’lik artışın organizasyon kârını 0.125 TL artıracağı, sulama sistemlerine göre belirlenen fiyatlarda 1 TL’lik artışın ise organizasyon kârını -0.007 TL azaltacağı öngörülmüştür. Bu nedenle mevcut şartlarda organizasyonlar arasında ve organizasyonların kendi içlerinde denge fiyatının belirlenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla organizasyonlarda bir bütünlük sağlanabilmesi, işletmelerin karşılaştırılması, su tasarruflarının sağlanabilmesi ve su verimliliğinin yükseltilmesi için saat veya hacim esaslı fiyatlandırma yaklaşımları benimsenmelidir.

Sürdürülebilir tarımın geleceği toprak; su, enerji, emek ve iklim döngüsündeki bozulma sebebiyle tehdit altındadır. Tarım toprağı; endüstri kaynaklı kirlilik, yoğun ve bilinçsiz gübre kullanımının getirdiği çoraklaşma, vahşi sulamanın getirdiği alkalileşme, sıkışma, biyo-çeşitliliğinin bozulması, mülkiyet kaynaklı arazi parçalanması ve betona terk edilmesi gibi pek çok etkenin baskısı altındadır. Yaşam kaynağı su ise; bir yandan ve doğrudan, kanalizasyon atıkları, zehirli kimyasallar, ağır metaller, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinden gelen gübre ve ilaçların etkisiyle, diğer yandan iklim değişikliği kaynaklı eriyen buz kütleleri, azalan ve kirlenen yeraltı yerüstü su kaynakları ile her geçen gün kalitesi bozulmakta ve ekolojik kırılganlığı artmaktadır. Su kalitesindeki azalma, insan sağlığı ve doğal ekosistemler üzerinde ciddi riskler yaratmaktadır. Bir başka faktör olan sanayileşmenin, küresel enerji ihtiyaçlarını karşılamada hala fosil yakıtlara dayalı üretim ve tüketim döngüsü, zararları kesin olarak bilinmesine rağmen sera gazlarının azaltılması için etkili yaptırımların yapılamıyor olması dünya küresindeki tüm canlı ekosistem üzerinde problemlere yol açmaktadır. Tarım sektöründeki işgücü durumu da kırsaldan kentlere artan göç dalgaları, genç neslin geçim kaynağı olarak tarımcılığı daha az tercih etmesi, tarım işçilerinin azalması, gübre, enerji ve tohum girdilerinin maliyetlerinde artış ve sektörünün yeterince desteklenmemesi gibi sebepler ile kan kaybetmektedir. Tüm bu olumsuzluklara rağmen artan dünya nüfusunun tarım ürünlerine olan talebi daha önce görülmediği kadar artmış durumdadır. Ancak tarım sektörü, sahip olduğu tüm gelişmiş modern imkanlarına rağmen hala güvenli ve sürdürülebilir gıdaya ulaşım sorunuyla yüzleşmek durumundadır. Küresel nüfus dağılımlarının şehirlerde odaklanması tarımın şehir merkezli olarak ve her şeyden önemlisi su toprak, hava, enerji ve iklim döngüsündeki, insan kaynaklı tahribatı azaltarak tarım yapma ihtiyacını ön plana çıkarmıştır. Bu ihtiyaç doğrultusunda, çok katlı ve katmanlı dikey tarım uygulamaları, toprak yerine su ve hava bazlı üretime dayalı hidroponik, akuaponik ve aeroponik tarım uygulamaları uzunca bir zamandır literatürde ve uygulamalarda mevcuttur. Kontrollü Ortam Tarımı, bu akıllı ve sürdürülebilir tarım uygulamaları içerisinde şehir merkezinde dış etmenlere tamamen kapalı, HEPA, UV, Ozon filtreleri ile sterile edilmiş bir ortamda %95'e kadar daha az su, %98'e kadar daha az atık, sıfır pestisit/herbisit ve/veya tarımı ilacı kullandığı şeklindeki avantajları ifade edilen, görece yeni ama oldukça iddialı bir yetiştirme tekniği olarak karşımıza çıkmaktadır. Mevsimsel döngülerden, küresel kötü hava koşullarından ve Covid 19 pandemisinden etkilenmeksizin 365 gün üretim ve hasat yapabilen bu tarım uygulaması ülkemizde çok yeni bir tekniktir. Çalışmada, tam kapalı ve kontrollü ortamda yapılan bu tarım uygulamasının Türkiye'deki ilk ve öncü girişimlerinden biri olan Root İstanbul örneğinde ve su, toprak, enerji, emek döngüsü özelinde sürdürülebilirliği incelenecektir.

Malzeme secimi, tasarimda en onemli ve vazgecilmez unsurlardan biridir. Malzemelerin cok cesitli yapi ve ozelliklere sahip olmasi, tasarimciyi malzeme seciminde daha dikkatli ve bilincli olmaya itmektedir. Dolayisiyla bunun saglanmasi icin malzemeler hakkinda ve malzeme secimi konusunda belli bir bilgi duzeyine sahip olunmasi gerekir. Kullanim yerleri dikkate alindiginda, hangi malzemenin en uygun oldugu ve malzeme seciminde hangi yontemin tercih edileceginin oldukca onemli oldugu ortaya cikmaktadir. Bilgisayar ortaminda uygun programlama dili yardimiyla yazilmis programlar kullanilarak, isteklere uygun, ideal ve alternatif cozumler ortaya cikabilmektedir. Bu calismada tasarimda ihtiyac duyulan malzemenin internet ortaminda “PHP” programlama dili ve “MYSQL” veritabani yardimiyla, girilen verilere gore en uygun sekilde secilmesi hedeflenmistir. Her alanda malzeme ureticisi ve tuketicisi arasinda sorunlari en aza indirmeyi hedefleyen bu calisma yeni veri girislerinin yapilmasina da im...

Özet: Ekonomisi yüksek oranda kaynak tüketimine dayanan ve kaynak ihtiyacının büyük bölümünü ithal etmekte olan Avrupa Birliği'nde (AB), artan kaynak kullanımı ve zararlı emisyonlara dayalı mevcut ekonomik büyüme modelinin uzun dönemde sürdürülebilir olmadığının, temelde ise üretim ve tüketim sistemlerinin fazlasıyla tehlikeye açık olduğunun anlaşılmasıyla, kaynak verimliliği ve düşük karbonlu ekonomi bir politika önceliği olarak ortaya çıkmaya başlamıştır. "Daha azla daha fazla yapmak" anlayışına sahip olan kaynak verimliliğinde, atık önemli bir kaynak olarak görülmekte ve atıkların geri kazanımı ve geri dönüşümü ön plana çıkarılmaktadır. Bu alanda son dönemdeki en önemli gelişmelerden biri Avrupa Komisyonu tarafından 2 Aralık 2015 tarihinde atıkla ilgili yasal düzenleme tekliflerini ve kapsamlı bir eylem planını içeren Döngüsel Ekonomi Paketinin kabul edilmesi olmuştur. AB'nde atık yönetimiden kaynak yönetimi yaklaşımına geçiş yönelimlilerini ortaya koymaya çalışan bu derlemede, öncelikle Birliğin atık yönetimi politikası ve gelişimi incelenmiş, atık yönetimiden kaynak yönetimi yaklaşımına geçişi destekleyici bir takım belge, strateji ve politikalara değinilmiş ve son olarak da Komisyonca açıklanan Döngüsel Ekonomi Paketi ele alınmıştır.

Increasing energy demand and limited fossil fuel resources in today's world necessitate turning to alternative energy sources. Although it is an energy production process dependent on fossil fuels, it is known that fossil fuels will be consumed in the near future. Due to the reduction of fossil fuel reserves, environmental pollution and high costs, more eco-friendly, more efficient energy production systems have been sought. Low heat-source power generation systems are a priority because they can be indirectly used in energy production from renewable energy sources and waste heat generated in other processes can be used. This study is related to way and methods of eligible conversion system of low temperature heat sources. Keywords : Waste Heat, Low Temperature, Energy Cycle.

Öz Teknolojik gelişmeler ile kullanıcıların mevcut teknolojilerini yenileme istekleri hızla artarken eski elektronik eşyalara her gün bir yenisi eklenmektedir. Teknolojinin sunduğu son olanakları içinde barındıran ve piyasaya sunulan her yeni ürün, eski ürünleri rafa kaldırarak, bizleri de bilgi çağının ortaya çıkardığı elektronik atık (e-atık) gerçeğiyle yüzleştirmektedir. İlerleyen teknoloji ile ortaya çıkan yeni ürünler artarken tüketicinin kullandığı ürünler daha kullanım aşamasındayken elektronik atığa dönüşmektedir. Dünyada, en ciddi katı atık problemi yaşanan sektör elektrik ve elektronik endüstrisidir, çünkü bu endüstride demode olma ve hurda elektronik cihazlar artış göstermektedir. E-atıklar hem miktar açısından hem de içerdikleri etken maddeler açısından atıldıkları zaman insan ve çevreyi tehdit etmektedir. Günümüzde önemli olan elektronik atıkların doğaya zarar vermeden geri dönüşümlerinin sağlanarak yeni ürünler ortaya çıkarmada doğru yöntemlerle geri kazanmaktır. Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda yapılan bu çalışmada, Türkiye'deki 38 şehirdeki elektronik atık toplama merkezlerinen gelen atıklar için seçilen 10 şehirden hangilerine geri dönüşüm merkezlerinin kurulmasına karar verecek matematiksel model kurulmuştur. Sonuçta seçilen bir şehire geri dönüşüm merkezi kurulması gerektiği tespit edilmiştir.

Özet:Yüzyıllardır süre gelen doğal kaynakların tahribi sonucu ortaya çıkan çevre sorunları günümüzde önlenemez boyutlara ulaşmıştır. Özellikle XX. yüzyılda yaşanan nüfus artışı, düzensiz kentleşme ve sanayileşme gibi etkenler doğal kaynakların sınır tanınmadan tüketilmesine neden olmuştur. Bu çalışmada, temelinde çevrenin ve doğal kaynakların kullanımında bir denge unsurunun varolmasını öngören çevre yönetiminin etkinliği ve Türkiye özelinde çevre yönetimi uygulamalarında karşılaşılan sorunlar ele alınmaktadır.

Özet:Yüzyıllardır süre gelen doğal kaynakların tahribi sonucu ortaya çıkan çevre sorunları günümüzde önlenemez boyutlara ulaşmıştır. Özellikle XX. yüzyılda yaşanan nüfus artışı, düzensiz kentleşme ve sanayileşme gibi etkenler doğal kaynakların sınır tanınmadan tüketilmesine neden olmuştur. Bu çalışmada, temelinde çevrenin ve doğal kaynakların kullanımında bir denge unsurunun varolmasını öngören çevre yönetiminin etkinliği ve Türkiye özelinde çevre yönetimi uygulamalarında karşılaşılan sorunlar ele alınmaktadır.

Yol uretimi, uc ayri faaliyet sonucu olusan ve birkac sektoru kapsayan onemli bir istir. Bu faaliyetlerden ilki agrega vb. malzeme uretimi, ikincisi bitum uretimi ve ucuncusu de yolun insa edilmesi asamasidir. Calismada, bu uc ayri faaliyet “asfalt endustrisi” basligi altinda ele alinmistir. Bu uc ayri faaliyetin her birinin ayri cevresel etkileri olmaktadir. Cevre konusu, etik, teknik ve hukuki yonleri bulunan onemli bir konudur. Cevre icin yapilmasi gereken islerin teknik ve etik yonleri disinda, ulkemizde yururlukte olan mevzuat acisindan hukuki bazi kisitlamalar ve yaptirimlar mevcuttur. Bu calismada, ilk olarak asfalt endustrisine ait olusabilecek cevresel etkiler analiz edilerek gruplandirilmistir. Daha sonra bu cevresel etkilere gore yururlukteki Cevre Kanunu ve ilgili yonetmelikleri incelenerek asfalt endustrisini ilgilendiren hukumler belirlenmistir. Calisma sonucunda, Cevre Kanunu’na gore cikarilan 26 yonetmelikten 14 tanesinin asfalt endustrisini ilgilendiren hukumler ice...

Sağladığı avantajlar nedeniyle tüketicilerin hayatında önemli bir yere sahip olan plastik poşetler, üretim ve tüketim aşamasında neden olduğu zararlardan dolayı kullanımı konusunda tartışmalara neden olmaktadır. Gerek çevreye gerekse insan sağlığına verdiği zararlardan dolayı dünyadaki bazı ülkelerde plastik poşet kullanımı tamamen yasaklanmış, bazı ülkelerde ise çevre vergisi, ücretli plastik poşet gibi uygulamalarla plastik poşet kullanımı azaltılmaya başlamıştır. Ülkemizde de 1 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe giren düzenleme ile marketlerde plastik poşetlerin ücretli olarak satılması kararlaştırılmıştır. Bu tarih itibariyle plastik poşetler marketlerde 25 kuruşa satılmaya başlamıştır. Dolayısı ile araştırmanın temel amacı yapılan bu düzenleme çerçevesinde, tüketicilerin plastik poşetlerin zararlarına ilişkin farkındalıkları, çevre bilinci, yasaya destek ve sosyal baskı faktörlerinin plastik poşet azaltma niyeti ve bez çanta kullanım niyeti üzerinde; plastik poşet azaltma niyeti ve bez çanta kullanım niyetinin ise sürdürülebilir davranış üzerinde etkisinin olup olmadığını belirlemektir. Bu amaçla hazırlanan anket formu 25.08.2019 ile 25.09.2019 tarih aralığında 427 tüketiciye uygulanmıştır. Elde edilen verilerin SPSS 21 ve AMOS 24 ile analizleri neticesinde farkındalık, çevre bilinci, yasaya destek ve sosyal baskının plastik poşet azaltma niyeti ve bez çanta kullanım niyeti üzerinde olumlu etkilerinin olduğu, plastik poşet azaltma niyeti ve bez çanta kullanım niyetlerininde sürdürülebilir davranış üzerinde olumlu etkilerinin olduğu belirlenmiştir.

The wastes occurring during construction and demolition are among the heaviest and bulky solid wastes. In this study, the awareness of construction-related stakeholders about the construction and demolition waste (CDW) issue is determined. A survey is conducted among municipalities that are in the decision-making position in the construction sector, the contractors of private sector, and building inspection agencies. As a result of the study, the activities and awareness of the economically advanced municipalities in this regard were found to be considerable. The contractors are not insensitive to the subject and pay attention to the warnings they receive from municipalities and building inspectors. The stakeholders agree on that the solid waste management begins by the time project starts and recyclable materials should be used. The stakeholders also have the same opinion about that the demolition waste and excavated soil should be dumped into the regulated deposit areas.

Son yıllarda gündeme gelen ve ekolojik evsel atıksu yönetimini benimseyen ECOSAN (Ecological Sanitation) yaklaşımına göre evsel atıksu bir kirletici değil yeniden değerlendirilerek kullanılabilecek bir kaynaktır. Bu yaklaşımda ayrıca, kaynakta kontrol ve nütrient döngülerinin tamamlanması gibi konular ön plana çıkmaktadır. Buna göre, evsel atıksuların kaynağında fraksiyonlara ayrılarak toplanması ve her bir fraksiyonun özelliklerine uygun olan bir dizi işlemden geçirilerek tekrar kullanımda değerlendirilmesi önerilmektedir. Bu çerçevede, sarı su (yellow water), kahverengi su (brown water) ve gri su (grey water) şeklinde fraksiyonlar tanımlanmaktadır. Tuvalet haricindeki sulardan oluşan ve en çok organik madde yönünden zengin olan gri su, bu fraksiyonlardan en az kirletici özelliğe sahiptir ve bu akımın gerekli arıtımdan sonra sulama ve yeraltı suyu beslemesi gibi yollarla su döngüsüne geri verilmesi önerilmektedir. Kaynakta ayrılarak toplanmış insan idrarından oluşan ve evsel atıksuların içindeki azotun % 90'a yakın bir kısmı ile fosfor ve potasyumun da yaklaşık yarısını içeren sarı suyun tarımda gübre olarak kullanımı, organik madde, potasyum ve patojenik mikroorganizma yönünden zengin olan ve esasen ayrı toplanmış insan dışkısından oluşan kahverengi sudan ise bir dizi işlemden sonra biyogaz üretiminde ya da toprak şartlandırıcısı olarak yararlanılması öngörülmektedir. Kavramsal çalışmaların Almanya ve İsveç'te, uygulamaların ise Asya ve Afrika ülkelerinde daha yaygın olduğu izlenen ECOSAN'la ilgili olarak ülkemizde de çalışmalar başlatılmıştır. Bir arıtma teknolojisinden ziyade evsel atıksu yönetim yaklaşımı olan ECOSAN, hem altyapı hem de arıtma / işleme yönünden konvansiyonel yaklaşıma göre önemli farklılıklar göstermektedir. 2000'li yılların konsepti olan ECOSAN gerek araştırma gerek uygulama açısından çok açık bir alan sunmaktadır.

Educational management, which transitions to the process of scientification with the application of the theoretical foundations of management science to education and tries to establish its own boundaries, should be defined as a science and within the conceptual framework of scientific criteria. For this, it is necessary to balance the studies on experimental research and theory development and bring them to an adequate level. Since educational management is newer compared to other social sciences and at the beginning of its development process, it is important to focus on applied research in studies at the level of science. It is possible for the education management to complete its own science process as a scientific field of study at an academic level and to develop theory by increasing the research experience and competence of the scientists in the field.
The aim of the research is to contribute to the scientificization process and the development, unification, evaluation and updating of the graduate programs, master's and doctorate programs in the field of educational management in Azerbaijan. The study was designed to serve its purpose and was determined on the basis of face-to-face qualitative interviews with graduate students.
The study group of the research mostly consists of graduate students studying in the field of educational management. Although the field of educational administration is inspired by other social sciences in the process of scientificization, it has been determined that it has achieved its independence within the framework of scientific criteria and in line with theoretical studies. It has been concluded that in the thesis of master's and doctoral programs in the field, it is necessary to focus on mixed methods at the same time at the academic level.

Throughout the history of humankind, technology has always been significant for human beings as an aspect of materialistic culture that facilitates life. In today's world, where Industry 4.0 is experienced, objects are communicated with each other, and artificial intelligence is almost a part of life; many technological products are used, from smart cities, houses, and vehicles to household appliances. Therefore, It has become an essential element for human beings. However, this situation brings the problem of e-waste to the world's agenda due to the limited economic life of technological products and the fact that developing technology increases product variety and constantly encourages consumption. According to the report prepared by Global E-Waste Statistics Partnership in 2019, the total amount of ewaste in the world is more than 53.6 million metric tons, and only 17.5% can be recycled. In E-Atık Sorunsalının Türkiye'nin Çevre Politikaları Kapsamında Analizi| 261 TÜRKAV Kamu Yönetimi Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi Cilt 3, Sayı 4, Yaz/Haziran 2023 https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkav this context, technological products containing toxic substances such as mercury, cadmium, and lead are the primary motivators of the e-waste problem, in addition to the damage and complications these heavy metals will cause to human health. Furthermore, the pollution will create vital issues of resources such as air, soil, and water. Thus, it becomes clear how significant and strategic the problem is. This study examined what kind of policies have been developed and implemented for the e-waste problem in the world and Turkey. In addition to contributing to the literature, the research will raise awareness for developing environmental policies and environmental health protection nationally. The study aims to analyze and evaluate Turkey's e-waste policies in this context. In the study, the analysis of e-waste policies in Turkey is limited to the leading states in this regard. The study is based on the qualitative research method: Literature review, data, technical reports, and documents were obtained from national and international relevant institutions and organizations. Finally, the research was concluded to evaluate the findings that emerged from the analysis.

Cevre insanlarin, hayvanlarin ve bitkilerin birlikte var oldugu ve birbirini etkiledigi bir ortam olarak tanimlanabilir. Hayvanlar ve bitkilerle ortak olarak paylastigimiz bu dunyada kendinin ve icinde yasadigi cevrenin farkinda olan tek varlik olarak insan, ayni zamanda icinde yasadigi dunyayi en fazla kirleten ve kaynaklarini sanki sonsuzmus gibi kullanan tek varliktir. Insanin kendinin ve icinde yasadigi evrenin farkinda olan bir varlik olmasi ayni zamanda cevre bilinci ve sorumlulugu kavramlarinin da temellendigi yerdir. Cevre bilinci cevre bilgisiyle birlikte cevre sorunlarindan kaynaklanan korkular, kizginliklar, huzursuzluklar, deger yargilari ve cevre sorunlarinin cozumune hazir bulunusluk gibi kisilerin cevreye yararli davranislara karsi gosterdikleri olumlu veya olumsuz tavir ve dusuncelerin hepsini kapsar. Cevre bilinci ve geri donusumculuk sokak ekonomisinin ayrilmaz bir parcasidir. Sokak ekonomisi ortaya cikisi itibariyle nasil ki serbest piyasa ekonomisinin basarisizli...

The subject of this study, which is conducted with the collaboration of Cankaya Municipality, is to build a system helping the decision makers to make decisions about packaging waste management. The purpose is to maximize the amount of packaging waste while minimizing the cost of collection and decomposition of packaging waste. In order to achieve this purpose, four different alternatives are suggested for collection and decomposition of packaging waste. Bahcelievler, Yukari Bahcelievler, and Emek are chosen as a pilot region to evaluate these alternatives. For all alternatives, experimental design, fuzzy number, and mixture design methods are used to forecast the potential packaging waste amounts to be collected. Plus, the most appropriate collection units and the locations and capacity of these units are determined. While set covering and assignment problems were used to determine the location of collection units, forecasted packaging waste amounts were used to set the capacity of...

Landfills are among the important parameters in the disposal and recycling of solid wastes. In many countries, in the management of solid wastes, with the transition from the wild storage method to the regular landfill system, it has aimed to protect the natural environment, reduce the risks of infectious diseases that will endanger the health of all living things, and provide positive economic contributions by recycling wastes. In this study, it is aimed to examine the Solid Waste Landfill Facility in Balıkesir province and to investigate its impact on the environment. In this regard, the information obtained from the relevant institutions and field researches at the disposal and recycling of urban solid wastes has been examined. As a result of the study, it was concluded that, by converting domestic wastes into energy with appropriate technical processes, a total of 43,747 MW/month of energy was produced in 2020 and 56,272 MW/month in 2021, and the energy needs of 50,000 households were met with this energy. When the vegetable solid wastes are examined at the facility, a total of 615.80 kg of compost was produced in the first eight months of 2022. In the study, it was also seen that domestic and medical wastes increased between 2019-2021 and the most important reason for this increase was the COVID-19 pandemic process. In the examinations made, it was revealed that the carbon footprint that emerged during the transportation of solid wastes to the facility increased every year. Along with all these results, the positive and negative effects of Balıkesir Regular Solid Waste Facility on the city are clearly stated at the end of the study.

bertaraf yöntemlerine baktığımızda günümüze yaklaştıkça düzenli depolama yönteminin daha çok tercih edildiği tespit edilmektedir. Aynı zamanda Kocaeli ili atıkların bertaraf edilmesi, azaltılması ve değerlendirilmesi açısından Türkiye'deki önemli tesislerden (Türkiye'nin ilk katı atık bertaraf tesisi İZAYDAŞ) birine sahiptir. 2006-2018 yılları arasında İZAYDAŞ'a gelen evsel atık miktarının sürekli olarak arttığı ve 2018 yılında 600 tonun üzerinde evsel atığın olduğu görülmektedir. Bu tesiste yakılan atık miktarının 2018 yılında 24.000 tona ulaştığı tespit edilmektedir. Birçok işlevi olan bu tesiste çöp gazından enerji üretilmektedir. Atıklardan sağlanan enerji üretimi İZAYDAŞ'ta yıllara göre farlılıklar göstermektedir. 2018 yılında üretilen enerji miktarının15.000.00 W'ın üzerine çıktığı tespit edilmektedir.

Öz: İklim değişikliği krizi su ile direkt bağlantılıdır ve her geçen gün etkileri daha da endişe verici boyutlara ulaşmaktadır. Dünya nüfusunun hızlı bir şekilde artış göstermesi su talebini de aynı oranda yükseltmektedir. Küresel bazda ülkelerde yaşanan su stresi ve su kıtlığı problemlerine çözüm oluşturmak amacıyla su tüketimlerinin düşürülmesi ve alternatif su kaynaklarına yönelim önemli bir noktada yer almaktadır. Kentler içerisinde büyük alan kaplayan spor yapıları olan stadyumların bu noktada çevresel etkileri ve su tüketimleri de önemli boyutlara ulaşmaktadır. Bu çalışmada, İzmir ili Konak ilçesinde bulunan Alsancak Mustafa Denizli Stadyumu'nun sürdürülebilirliğini geliştirmeye yönelik yağmur suyu toplama sisteminin olası imkanları ve önemi vurgulanmaktadır. Çalışmada, stadyum çatısından toplanabilecek yağmur suyu verimi ile seyirci, oyuncu ve çalışan kullanımına ek olarak çim saha sulaması sonucunda oluşan yıllık su tüketimi değeri hesaplanmış bu doğrultuda yağmur suyu toplama sisteminin etkinliği değerlendirilmiştir.

Özet Katı atıkların bertaraf edilmesi kompostlaştırma, yakma ve/veya düzenli depolama işlemleriyle gerçekleştirilmektedir. Düzenli depolama alanları yer seçimi disiplinlerarası bir grupla, doğal ve kültürel peyzaja ilişkin kriterlerin değerlendirilmesi ile yapılmalıdır. Araştırma, Düzce ...

Son yıllarda hammadde kaynaklarının azalmaya ve tükenmeye başlaması, çevresel kirliliğin ve atık sahalarının hızla artış göstermesi ile birlikte, insan ve çevre güvenliği, işletmeler için çok önemli bir öncelik haline gelmeye başlamıştır. Kaynakların sınırlı olması, atıkların kaynağında ayrıştırılması ve uygun depolama alanlarının yetersizliği, çevre ve canlı sağlığına zararlı tehlikeli maddelerin kullanımı ve bertarafı ile ilgili personel eğitimlerinin yetersizliği gibi nedenlerden dolayı, özellikle sağlık kurumlarında bu konunun dikkatle ele alınmasını gündeme getirmiştir. Bu çalışma, tersine lojistik uygulamalarının hastane atık yönetimine olan etkilerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırma kapsamında, tersine lojistik ve atık yönetim süreçleri incelenerek, bu sürecin olası etkileri ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Araştırma Denizli ilinde faaliyet gösteren özel bir hastanede yapılmıştır. Toplanan veriler araştırma sonunda sunulmuş, elde edilen veriler değerlendirilmiştir.

Waste management in both Turkey and the World has been of great importance in the 21st century. As a developing country, Turkey wants to reach an adequate waste management system like developed countries and tries to harmonize its laws on waste. This study aims to reveal the relationship between municipal waste generation and socioeconomic indicators and estimate the amount of municipal waste generated in Turkey between 2005 and 2019 by using Tanaka's linear fuzzy regression model. This study has revealed indicators affecting the municipal waste generation and generation projection between specific years. Population growth rate, GDP per capita, and literacy rate indicators that were thought to be more effective and easier to reach the data were used as independent variables. The total amount of municipal waste in Turkey was the dependent variable in the modelling. It is expected that the established projection model will benefit the development of forecasts about waste generation in the future and thus will contribute to the investments and planning for waste recovery and safe disposal.

İnşaat sektörü, toplumun yaşam kalitesinin iyileştirilmesinde ve toplumun ihtiyaçlarının karşılanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Fakat inşaat sektörü, dünyada üretilen enerjinin %47'sini tüketirken sanayi sektörü ise yalnızca %28'ini tüketmektedir. Ayrıca İnşaat sektörü, küresel CO2 emisyonlarının %35'ine ve ortaya çıkan atığın %45-65'ine neden olmaktadır. Tüm bunlar çevresel sürdürülebilirliği teşvik etmektedir. Çevre bilincinin artması ve çevre korumasına verilen önem ile ortaya çıkan 'Sürdürülebilir Kalkınma' yeşil bina kavramı ile sık kullanılmaktadır. Yeşil binalar, sağlıklı ve kaynakları verimli kullanan sürdürülebilir yapılardır. Yeşil binalara son zamanlarda çok önem verilmesine rağmen, yaygın olarak benimsenmesinde birtakım engeller vardır. Bu çalışma, bazı ülkeler referans alınarak yeşil bina üretiminin benimsenmesindeki kritik zorluklar ve bu zorluklara sunulan çözüm önerilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, bu alanda çalışan uygulayıcıların ve hükümetin engelleri azaltmak için uygun önlemleri almasına ve Türkiye için öneriler vererek yeşil binaların benimsenmesini teşvik etmeye yardımcı olmak amaçlanmaktadır.

Uzm. Dr. Tuğba ÇALIŞKAN 3 ÖZET Hastanelerde sağlık hizmeti sunumu sırasında üretilen atıklar diğer atıklardan daha fazla oranda yaralanma riski ve daha yüksek enfeksiyon riski taşırlar. Bu nedenle hastanelerde doğru tıbbi atık yönetimi çok önemlidir. Bu bağlamda hastane verimlilik değerlendirme kriterleri arasında; atıkların kaynağında uygun ayrıştırılıp ayrıştırılmadığı ve birim bazlı tıbbi atık miktarları değerlendirilmektedir. Yine hastane verimlilik değerlendirmesi kapsamında tıbbi atıkların; hastaneye başvuran hasta sayısı, yatan hasta sayısı, yatak başına üretilen tıbbi atık miktarı ve diyaliz seans sayısına göre takip edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada bir eğitim ve araştırma hastanesinin 2019 yılında üretmiş olduğu tıbbi atık miktarları hastane verimlilik kriterleri kapsamında ele alınmıştır. Verilerin değerlendirmesinde verimlilik yerinde değerlendirme rehberi temel alınmıştır. Çalışmada, tıbbi atıklar; aylara göre başvuran hasta sayısı, yatan hasta sayısı, yatak başına üretilen tıbbi atık miktarı ve diyaliz seans sayısına göre incelenmiştir. Elde edilen verilere göre; hastaneye başvuran hasta başına 0.17 kg/gün, yatan hasta başına 3.48 kg/gün, yatak başına 1.36 kg/gün, diyaliz seansı başına 1.19 kg/gün tıbbi atık üretilmiştir. Hastane yönetimi tarafından 2019 yılında bu atıklar için toplam 1.474.916,85 TL ödenmiştir. Sonuç olarak doğru tıbbi atık yönetimi ile hem tıbbi atık miktarı hem de maliyet azaltılabilir.

Yoğun kentleşmenin olduğu bölgelerde, katı atıklar içerisinde en yüksek paya inşaat ve yıkıntı atıkları sahiptir. Bu atıkların yönetiminde oluşturabilecekleri çevresel risklerle birlikte depolama alanı yetersizliği, arazi ve taşıma maliyetlerinin yüksek olması gibi çeşitli zorluklar bulunmaktadır. Özellikle deprem gibi afetler sonucunda yıkılan/yıkılacak yapılardan kaynaklanan inşaat ve yıkıntı atıklarının yönetiminde, çeşitli senaryolara göre oluşturulmuş planların hazırlanması, bu atıkların neden olduğu çevresel risklerin azaltılmasına katkı sağlayacaktır. Bu atıklar içerisinde tuğla, kum, ahşap, cam, plastik ve metal gibi geri kazanılabilir/yeniden kullanılabilir malzemelerin olması bu atıkların ekonomik değerinin olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, bu atıkların yönetiminde farklı senaryolara göre oluşturulmuş bertaraf ve geri kazanım/kullanım gibi planların hazırlanması ve maliyet analizlerinin ortaya çıkarılması önemlidir. Bu çalışmada, 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta...

Plastikler dayanıklı, yalıtkan ve hafif malzemelerdir. Şekil verilebilme özelliği yüksek, esnek veya rijit olarak üretilebildikleri için kullanım alanı da geniştir. Plastiklerin günümüzden her sektöründe kullanılması, atık miktarının da her geçen gün kaçınılmaz olarak artması anlamına gelmektedir. Plastik atıklarının azaltımına yönelik en önemli çözüm, kaynakta azaltma yöntemi olup, sonrasında ise yeniden kullanım ve geri dönüşümdür. Mümkün olduğunca düşük tüketim sonrasında kullanım ömrünü tamamlayan plastik atıkların yeniden kullanılması ya da yapıda veya çeşitli sektörlerde farklı işlevlerde geri dönüşümü, atık azaltımını güçlendiren yöntemler arasında görülmektedir. Plastik tüketiminin azaltılması, kullanılmış plastik ürünlerin sektöre döndürülmesi atık oranının azaltılmasının yanı sıra ülke ekonomisi bağlamında da büyük önem arz etmektedir. Çalışma kapsamında Türkiye'de plastik kullanımının niceliği ve atık plastiklerin azaltılmasına yönelik yöntemlere yer verilirken, plastik atıkların azaltılmasına yönelik atık plastik kullanılarak üretilen kompozit malzeme çalışmaları ve yapıda kullanım olanakları detaylı bir literatür çalışması ile ele alınmıştır.

Today, one of the most important environmental problems is solid wastes. Solid wastes are solid substances that are not desired by the manufacturer and must be disposed of regularly for the welfare of the society and the protection of the environment. Population, socioeconomic characteristics and consumption habits cause differentiation in both the amount of solid wastes and the composition of these wastes. Therefore, the amount and composition of solid wastes varies according to countries and cities, and even in different parts of the same city. The Marmara region ranks first in solid waste production in Turkey with a 35% share. Inthisstudy, it is aimedtoexaminethesolidwasteamounts, changesbyyears, average municipal waste per capita and waste disposal methods in the provinces in the Marmara Region. The data of the study consists of the waste amounts collected by municipalities between 2001-2018 and the official website of theTurkish Statistical Institute (TSI), the waste amounts per capita and statistical information in theWaste Management pages of the cities. Using these data, firstly tables and graphs are created and interpreted. The variation of solid waste and per capita waste amounts between 2001 and 2018 is analyzed by Pearson bivariate correlation analysis, while its spatial distribution is analyzed through the ArcGIS 10.5 program. As a result, the Marmara region accounts for 35% of the solid waste collected throughout Turkey. Within the region, Istanbul is the province with the highest amount of solid waste as of 2018. The provinces with the lowest amount of solid waste are Bilecik and Yalova. Average amount of municipal waste per capita in Istanbul in 2018 is 1,28 kg / person-day. It is also noteworthy that the amount of solid waste fluctuated in the change between 2001-2018, but there was a continuous increase as a general trend. Despite this increase, landfill so recycling-reuseratespose a threat to the environment.

Katı atıkların bertaraf edilmesi kompostla tırma, yakma ve/veya düzenli depolama i lemleriyle gerçekle tirilmektedir. Düzenli depolama alanları yer seçimi disiplinlerarası bir grupla, do al ve kültürel peyzaja ili kin kriterlerin de erlendirilmesi ile yapılmalıdır. Ara tırma, Düzce Belediyesi tarafından ön seçimi yapılan Ye ilyayla, Deredibi, Kurtsuyu ve Esençam mevkiindeki 4 alternatif alanın yer aldı ı Düzce lin'de gerçekle tirilmi tir. Çalı manın yöntemini, sırasıyla 28 maddede toplanan çevresel kriterler; planlama kriterleri; do al ve peyzaj kriterleri; politik ve yasal kriterler; finansal ve ekonomik kriterlerin dört alternatif alan için uzman bir grup tarafından de erlendirilmesi olu turmaktadır. Bu de erlendirmelerin yapılmasında Co rafi Bilgi Sistemlerinden yararlanılmı tır. 28 adet kriterin de erlendirmesi sonucunda alternatif alanlar sırasıyla Kurtsuyu 91, Esençam 80, Ye ilyayla 79 ve Deredibi 71 puan almı lardır. Alternatifler arasında puan farklarının yakın olması, yönteme katılacak di er kriterlerin puanlanması ile artıp azalabilecektir. Bu çalı ma Düzce ili için yapılacak katı atık bertaraf tesisi sahalarının seçimi için bir ön ara tırmadır.

Su yaşam için ikamesi olmayan yeryüzünde miktarı sınırlı bir kaynaktır. Nüfus artışı ve yaşam koşulları kişi başına düşen su miktarını azaltmaktadır. Sanayileşme ile beraber kent merkezlerinde yoğunlaşan nüfus ortaya çıkan atık su miktarının da artmasına neden olmuştur. Atık su çözülmesi gereken bir sorundan ziyade organik madde, enerji ve su kaynağıdır. Atık suyu çevreyi kirleten, üretici faaliyetler ve sağlık üzerinde olumsuz etkileri olan bir unsurdan, kaynağa dönüştürmek için yüksek miktarlı sermaye yoğun yatırıma ihtiyaç vardır. Atık su altyapı yatırımları ister dış krediyle ister merkezi yönetim desteği ile yapılmış olsun esas finansman kaynağı karşılıksız alınan vergilerdir. Demokratik sistemlerde seçmenler ne kadar kamu mal ve hizmetin üretileceğine siyasi seçimler ile karar verirler. Siyasiler tekrar seçilebilmek için en az kaynak ile en fazla hizmeti sunmaya çalışırlar. Kentsel atık su yönetiminde kamu planlaması en az kaynak kullanmayı sağlayacak akıllı karar verme sistemleri ile iklim değişikliğini en iyi şekilde değerlendirmeyi içerirken bu durumu paydaş desteğini de sağlayacak biçimde kamuoyuna anlatılmasını gerektirmektedir. Kentsel atık su yönetiminde kurumsal kapasite geliştirmek uluslararası politikalara uyumlaştırılmış ulusal politikaları içerecek şekilde iç hukuk mevzuatı oluşturmak ile başlamaktadır. Kurumsal kapasite iç hukuk mevzuatına uygun kurumların kurulması ve onların kurallara uymasının denetimi ile kurumların faaliyetlerini sürdürebilecekleri sağlam beşeri ve mali kaynakları içermektedir.

Son yıllarda hızla gelişmekte olan madencilik sektörü, aynı zamanda yanında çevresel sorunları da birlikte getirmektedir. Bu sorunların başında her yıl madenlerden yüksek miktarlarda üretilen maden proses atıkları gelmektedir. Özellikle metal madenciliğinde konsantre üretimi sonucu arta kalan ekonomik yönden değersiz ve sülfür içeren atıklar, su ve oksijen varlığında asitli sızıntı suyu üretimine neden olarak çevreye önemli derecelerde kalıcı zararlar verebilmektedirler. Bu atıkların yerüstünde geleneksel yöntemler (atık barajı vs.) kullanılarak bertarafı sırasında sebep olduğu çevresel zararların yeni teknolojiler ve yöntemlerle beraber önemli ölçüde azaltılabileceği çeşitli araştırmalarda ortaya konmuştur. Bu yöntemlerden biriside, atıkların çevresel açıdan güvenilir olarak bertarafına imkân veren macun teknolojisi yöntemidir. Atıkların bir kısmı macun dolgu şeklinde yeraltına dolgu amaçlı olarak kullanılırken diğer bir kısmı da yerüstünde macun depolama şeklinde değerlendirilmektedir. Bu kapsamda, ülkemizde macun teknolojinin geleneksel yerüstü bertaraf yöntemlerine alternatif bir yöntem olarak incelenmesi önem arz etmektedir.

Yerel Yönetimlerin, altyapı ile ilgili en önemli faaliyetlerinden birisi de yağmur sularının uzaklaştırılması görevidir. 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda yağmur sularının uzaklaştırılması görevi düzenlenmişken; 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nda bu hususa yer verilmemiştir. 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'da ise "gerekli harcamaların ilgili belediyelerce karşılanması şartıyla" yağmur sularının uzaklaştırılması görevinin su ve kanalizasyon idarelerince gerçekleştirileceği hükme bağlanmıştır. Ancak büyükşehir belediyelerinde, su ve kanalizasyon idarelerince gerçekleştirilen yağmur sularının uzaklaştırılması yatırımının bedelinin hangi belediyelerden alınacağı noktasında mevzuatta bir belirsizlik bulunmaktadır. Bu çalışmada "ilgili belediyeler" lafzından hareketle gerek yargı gerekse de vesayet makamının konu hakkındaki içtihat ve görüşlerine yer verilecek, ayrıca yağmur sularının yönetilmesi hususunda çeşitli önerilerde bulunulacaktır.

Today, as the cities have become the production place of capital due to the change in the social and economic structure in the historical process, the other hand, they have faced the problem of resource use and waste caused by capitalism and the linear economic model. It has been understood that this structure, which does not take into consideration the environment and natural resources, is not sustainable, and the environmental and ecological problems that emerged in the 1970s. The circular economic model designed as 'make-userecover' was developed instead of the linear economic model that functions as 'take-make-dispose', which sees everything as waste. Working with this context, the excavation, construction and demolition waste generated by urban transformation projects in Turkey aimed to assess the cyclical economic framework approach. In this evaluation, it was made over the province of Antalya, where urban transformation studies are intense. The study reveals the current situation with regard to how the excavation, construction and demolition waste generated as a result of urban transformation in Antalya is managed/not managed by examining the issue within the framework of circular economic approach..

Özet: Çam balı Türkiye'de ihraç edilen en önemli odun dışı orman ürünlerinden biridir. Bu nedenle çam balı fiyatının belirlenerek ileriye yönelik fiyat öngörüsünde bulunulması üretim planlaması için alınacak kararlara yol gösterici bir araç olarak değerlendirilmektedir. Bu araştırmada, çam balı üretiminin en yoğun olduğu Ege bölgesindeki İzmir, Aydın ve Muğla Ticaret Borsaları yıllık tescil bültenlerinde yer alan çam balı üretici satış fiyatları kullanılarak 2021-2025 yılları için reel fiyat (2003=100) öngörüsü yapılmıştır. Araştırmadaki öngörüler için zaman serisi çözümlemelerinde kullanılan Box-Jenkins yönteminden yararlanılmıştır. Oluşturulan model sonuçlarına göre, 2021 yılından itibaren çam balı üretici reel satış fiyatlarının dalgalı bir seyir izleyerek düşüş eğiliminde olacağı beklenmektedir. 2020 yılında 4,15 TL/kg (2.77 $/kg) olan ortalama reel bal fiyatının 2025 yılı sonunda %18,07 oranında azalarak 3,40 TL/kg (2.27 $/kg) seviyesine kadar ineceği öngörülmüştür.

Günümüzde gelişen teknoloji, hızlı nüfus artışı, bilgiye kolay ulaşım gibi birçok alanda yaşanan değişim toplumsal refah düzeyini yükseltmekle birlikte, sağlık hizmetlerine yapılan başvuru sayısının da artmasına neden olmaktadır. Ayrıca, koruyucu sağlık sistemleri yerine tedavi edici hizmetlere olan yönelim ve sağlık talebindeki artış beraberinde insan ve çevre sağlığı açısından çeşitli riskler yaratan tıbbi atık sorunsalını gündeme getirmektedir. Bu derleme makalede, sağlık kurumlarında tıbbi atıkların yönetimi ve bu atıkların çevre sağlığına uygun şekilde yok edilmesi konusunda yeni bir yaklaşım olan "Sıfır Atık Projesi" ele alınarak, konuya ilişkin güncel yasal düzenlemeler kapsamında değerlendirilme yapılması amaçlanmıştır.

Çevre kaynaklı sorunlar, sorunun meydana geldiği coğrafyayla sınırlı bir etki doğurmanın ötesinde, çoğu zaman çok daha geniş bir bölgeyi hatta tüm yeryüzünü tesiri altına alan problemlere yol açmaktadır. Böylelikle çevre sorunlarına yönelik alınan tedbirler küresel bir yaklaşım gereksinimini beraberinde getirmektedir. Küresellik olgusu, ülkelerin birbiriyle rekabetini de gündeme taşımaktadır. Ülkeler, söz konusu rekabet içerisinde kendi strateji ve yöntemlerini belirlerken birtakım güncel göstergelere ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle bölgesel ve küresel çerçevede çeşitli performans endeksleri belirlenmektedir. Yale Üniversitesi Çevre Hukuku ve Politikaları Merkezi (Yale Center for Environmental Law and Policy-YCELP) öncülüğünde hazırlanan ve 2006 yılından bu yana iki yılda bir yayımlanan, çevresel kaliteyi ve sürdürülebilirliği ölçmeyi hedefleyen Çevresel Performans Endeksi (Environmental
Performance Index-EPI) bu endekslerden birisidir. Endeks, dünya genelinde veri dağınıklığını azaltmak ve evrensel çevre standartları ölçütü koymak amacıyla tasarlanmıştır. Bu çalışma, özellikle Avrupa Birliği’ne dahil olma sürecinde çevre sağlığı standartlarını sağlama noktasında
çeşitli atılımlar gerçekleştiren Türkiye’nin dünya üzerinde bulunduğu konumu, Çevresel Performans Endeksi 2022 yılı sonuçları bağlamında tespit edip yorumlamayı amaçlamaktadır.
Literatür taraması ve belge analizi, çalışmada başvurulan başlıca araştırma yöntemidir. Bu bağlamda, öncelikle Türkiye’nin çevre politikaları geçmişi kısaca sunulmuş, ardından Çevresel Performans Endeksi’nin tarihi serencamı ve endeksin hangi çevre kalitesi standartlarını temel aldığı hususuna öncelik verilmiştir. Sonrasında ise, Türkiye’nin Çevresel Performans Endeksi’ni oluşturan göstergeler bağlamında dünya genelinde hangi konumda olduğu tespit edilmiştir. Buna göre Türkiye’nin Çevresel Performans Endeksi genel ölçütlerine göre hesaplamaya tabi tutulan 180 ülke içerisinde 172. sırada olduğu belirlenmiştir. Türkiye’nin insan sağlığının muhafazası ve ekosistemin geliştirilmesi noktasında başarılı bir konuma gelmesine yönelik önerilerin yer aldığı bu araştırmanın, çevre politikaları üzerine gerçekleştirilecek müstakbel araştırmalara ışık tutması ümit edilmektedir.

ÖZET Atık, elinde bulunduranın elden çıkardığı ya da yürürlükteki ulusal mevzuat hükümlerine göre atmak zorunda olduğu herhangi bir madde olarak tanımlanabilir. Tüm endüstriyel faaliyetlerde olduğu gibi madenlerin işletilmesi sonucunda da atık meydana gelmektedir. Bu maden atıkları uygun olmayan bir şekilde çevreye bırakıldıklarında çevre ve insan sağlığı için tehdit oluşturmaktadır. Ülkemizde ve Avrupa'da oldukça büyük miktarlarda maden atık oluşumu söz konusudur. Örneğin, Avrupa Birliğinde (AB) madencilik faaliyetleri sonucu oluşan atık miktarı, Avrupa'da oluşan yıllık atık miktarının % 29'unu oluşturmaktadır. Diğer bir ifadeyle meydana gelen maden atıkları yıllık 400 milyon tonu aşmaktadır (Commission of the European Communities, 2003). Avrupa'da özellikle 2000'li yıllara doğru maden atıklarının depolandığı havuzlarda/barajlarda meydana gelen kazaların ciddi çevresel sorunlar yaratması bu konu üzerindeki çalışmaları yoğunlaştırmıştır. Ülkemizde ve AB'de maden atıklarını da içine alan atıklarla ilgili çok sayıda yasal düzenleme vardır. Ancak, AB'de olduğu gibi ülkemizde de maden atıklarının yönetiminde ciddi sıkıntılar vardır. AB uyum sürecinde AB mevzuatına dayandırılarak ülkemizdeki mevzuat boşlukları analizinin yapılması önemlidir. Ülkemizde maden atıklarına özgü yönetmelik olmaması nedeniyle bu atıklar özellikle "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği" kapsamında değerlendirilmektedir. Bu durum maden atıklarını tehlikeli atık sınıfına sokmaktadır. Maden atıklarının özellikleri madenden madene, kullanılan üretim ve zenginleştirme teknolojilerine göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle maden atıklarının yönetimi için bu özel atık akışına özgü yönetmeliğin en kısa sürede düzenlenerek hayata geçirilmesi gerekmektedir.

AMAÇ? NEDEN? 1 ton atık kâğıdın geri kazanılması 17 ağacı kesilmekten kurtarır. Yeni üretime kıyasla, metal ve plastik geri kazanımı ile %95 enerji tasarrufu sağlanabilmektedir. Atık camlar tekrar cam ürünlere; plastik atıklar elyaf, dolgu malzemesi, otomobil parçası gibi birçok malzemeye, atık metaller ise tekrar metal ürünlere dönüşebilmektedir. Organik atıklardan kompost elde edilerek toprak iyileştirici olarak kullanılabilmektedir.

ÖZET Atık, elinde bulunduranın elden çıkardığı ya da yürürlükteki ulusal mevzuat hükümlerine göre atmak zorunda olduğu herhangi bir madde olarak tanımlanabilir. Tüm endüstriyel faaliyetlerde olduğu gibi madenlerin işletilmesi sonucunda da atık meydana gelmektedir. Bu maden atıkları uygun olmayan bir şekilde çevreye bırakıldıklarında çevre ve insan sağlığı için tehdit oluşturmaktadır. Ülkemizde ve Avrupa'da oldukça büyük miktarlarda maden atık oluşumu söz konusudur. Örneğin, Avrupa Birliğinde (AB) madencilik faaliyetleri sonucu oluşan atık miktarı, Avrupa'da oluşan yıllık atık miktarının % 29'unu oluşturmaktadır. Diğer bir ifadeyle meydana gelen maden atıkları yıllık 400 milyon tonu aşmaktadır (Commission of the European Communities, 2003). Avrupa'da özellikle 2000'li yıllara doğru maden atıklarının depolandığı havuzlarda/barajlarda meydana gelen kazaların ciddi çevresel sorunlar yaratması bu konu üzerindeki çalışmaları yoğunlaştırmıştır. Ülkemizde ve AB'de maden atıklarını da içine alan atıklarla ilgili çok sayıda yasal düzenleme vardır. Ancak, AB'de olduğu gibi ülkemizde de maden atıklarının yönetiminde ciddi sıkıntılar vardır. AB uyum sürecinde AB mevzuatına dayandırılarak ülkemizdeki mevzuat boşlukları analizinin yapılması önemlidir. Ülkemizde maden atıklarına özgü yönetmelik olmaması nedeniyle bu atıklar özellikle "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği" kapsamında değerlendirilmektedir. Bu durum maden atıklarını tehlikeli atık sınıfına sokmaktadır. Maden atıklarının özellikleri madenden madene, kullanılan üretim ve zenginleştirme teknolojilerine göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle maden atıklarının yönetimi için bu özel atık akışına özgü yönetmeliğin en kısa sürede düzenlenerek hayata geçirilmesi gerekmektedir.

In recent years, the agricultural sector has experienced many challenges, such as extreme weather events, plant diseases, market uncertainties and economic crises. These challenges have become more and more severe for related actors of the sector, especially for farmers. In order to tackle these problems, the concept of resilience, which emphasizes the ability to adapt to changing conditions,has recently been discussed in academia as a solution to adapt the changing conditions. This article aims to evaluate agricultural policies through the lens of farmers within the perspective of resilience discussions. In this context, face-to-face interviews were held with farmers in Antalya Kumluca region. Findings of the case study were discussed within the scope of the policy objectives contained in the Eleventh Development Plan. As a result of the study, it has been determined that the current economic situation of farmers is insufficient, that they have problems caused by excess of input costs, that they consider cooperative and state control necessary in the process of accessing the market, and that costs should be reduced in order to make innovative products. Another finding in the study is that farmers need more government support to eliminate these problems. Although it has been determined that policy makers have developed targets in accordance with the wishes and expectations of farmers in the examined plan, the fact that the problems experienced in the sector have been going on for many years shows that there are still problems need to be solved in the implementation process.