Interculturelle Relations

ImIgracja I wIelokulturowość w warunkach dużego dystansu kulturowego Wielokulturowość to polityka społeczna, która polega na neutralności kulturowej państwa. W Zachodniej Europie powstały duże środowiska imigrantów wywodzących się z pozaeuropejskich kultur. Państwa Starego Kontynentu zareagowały na to wprowadzeniem polityki wielokulturowości. Jednak wiele zachowań emigrantów godziło w prawa człowieka, choć równocześnie odpowiadało wymogom wielokulturowości. Z powodu dużego dystansu kulturowego między społeczeństwami europejskimi a imigranckimi integracja przybyszów okazała się trudniejsza, niż oczekiwano. Współcześnie obserwujemy kontestację polityki wielokulturowości, ale nie jej odrzucenie. Nowa polityka społeczna powinna sprzyjać adaptacji imigrantów do politycznych i ekonomicznych instytucji, a przy tym uwzględniać kluczową wartość, jaką są prawa człowieka. Słowa kluczowe: wielokulturowość, imigranci, dystans kulturowy, prawa człowieka. Wielokulturowość jako polityka społeczna Pojęcie wielokulturowości, jakkolwiek intuicyjnie oczywiste, bywa interpretowane i realizowane na różne sposoby. Jak wynika z ustaleń Anny Śliz, inaczej podchodzi się do niego w krajach imigracyjnych, jak USA czy Kanada, a inaczej w Europie Zachodniej. W Kanadzie przyjęto politykę wielokulturowości, która opiera się na założeniu, że "obywatel pozostaje lojalny wobec struktur państwowych, przy minimalnej akceptacji podstaw kultury dominującej". Z kolei w USA wielokulturowość występuje w ramach dominującej kultury anglosaskiej (Śliz 2009, s. 59-60). W Kanadzie w 1981 r. ustalono, że wielokulturowość stanie się stałym elementem polityki społecznej państwa. Za główny cel uznano przeciwdziałanie nierównościom rasowym i ułatwianie integracji społecznej. Oprócz tego uznano, że wobec braku jednej wiodącej kultury tożsamość kanadyjska stanowi mozaikę kultur i ras. Wydatki państwa na politykę wielokulturowości w przeliczeniu na mieszkańca to obecnie dolar kanadyjski rocznie. Co ważne, działania sprzyjające wielokulturowości realizują także samorządy (Multiculturalism in Canada 2007). Intelektualnych źródeł polityki wielokulturowości można doszukiwać się w wynikach badań naukowych, upowszechnieniu koncepcji praw człowieka oraz

Celem badania było znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak Meksykanie (obywatele państwa goszczącego) postrzegają strategie akulturacyjne obcokrajowców, przybywających do Meksyku (płaszczyzna realna), oraz jakie są ich oczekiwania względem akulturacji przybyszy (płaszczyzna idealna). Ramy teoretyczne badania tworzy Relatywny Model Względnej Akulturacji (RAEM) (Navas i in. 2005). Próba liczyła 363 osób w wieku od 17 do 72 lat (M = 25,92; SD = 11,97). W badaniu udział wzięły przeze wszystkim osoby młode. Respondentów proszono o ustosunkowanie się do przybyszy pochodzących z krajów o różnym dystansie kulturowym wobec Meksyku, tj. z USA, Francji, Polski, Hiszpanii, Korei Południowej i Ekwadoru. W płaszczyźnie realnej Meksykanie sądzą, iż obcokrajowcy w sferach publicznych stosują integrację (z wyjątkiem Korei Południowej, dla której zidentyfikowano mieszaną strategię integracji i separacji), zaś w prywatnych sferach integrację i/lub separację. W płaszczyźnie idealnej Meksykanie oczekują od gości z USA, Francji, Polski i Korei Południowej separacji w sferach publicznych oraz separacji/integracji od Hiszpanów (dla Ekwadoru nie można było przyporządkować jednoznacznie żadnej z orientacji akulturacyjnych); zaś w prywatnych sferach życia oczekiwano integracji obcokrajowców z sześciu badanych krajów. Wykazano, iż Meksykanie postrzegają

Konferencja Atomizacja czy integracja europejska? Transgraniczność w perspektywie (wielo)pedagogiki została dofinansowana z budżetu Województwa Dolnośląskiego. The Conference "European atomization or integration? Transborder aspects of (mutli)pedagogy" 18 has been co-funded by the Lower Silesian Voivodship.

W niniejszym artykule podejmę
problematykę odmienności kulturowej
w realiach polskiego systemu szkolnego.
Zagadnienie integracji migrantów
i uchodźców nabrało istotnego znaczenia
w ostatnich latach, przede wszystkim
w związku z wojną w Ukrainie
i kryzysem migracyjnym z 2015 roku.
Wyzwania, jakie napływ migrantów
stwarza dla instytucji szkolnej, mają
swoje podłoże głównie w deficytach
samego systemu, ale też w braku istniejących
pragmatycznych rozwiązań
i jasnej polityki integracyjnej państwa
polskiego. W artykule zwrócę uwagę
na istotne aspekty zmian zachodzących
w systemie szkolnictwa. Najważniejszym
czynnikiem w tym względzie jest
jednak debata na temat paradygmatów
kulturowych wciąż dominujących nie
tylko w polskim, ale także w zachodnich
systemach edukacyjnych

Streszczenie W artykule poruszono zagadnienie edukacji regionalnej w kontekście jej roli i miejsca we współczesnej szkole. Celem opracowania jest prezentacja badań na ten temat przeprowadzonych wśród uczniów podlaskich szkół. Zarówno uzyskane dane, jak i dostrzegane przez badaczy w ostatnich latach zaniedbania programowe wobec treści regionalnych powodują konieczność ponownego podjęcia dyskusji nad podstawowymi problemami i postulatami kształcenia z zakresu edukacji regionalnej w polskim systemie edukacyjnym.

This paper examines the position of school principals toward the multicultural education. It also analyzes various theoretical subjects from scholarly literature, especially those regarding the function of schools in a multicultural environment. The scarcity of research on this topic makes this study all the more relevant.

W artykule poruszono zagadnienie edukacji regionalnej w kontekście jej roli i miejsca we współczesnej szkole. Celem opracowania jest prezentacja badań na ten temat przeprowadzonych wśród uczniów podlaskich szkół. Zarównouzyskane dane, jak i dostrzegane przez badaczy w ostatnich latach zaniedbania programowe wobec treści regionalnych powodują konieczność ponownego podjęcia dyskusji nad podstawowymi problemami i postulatami kształceniaz zakresu edukacji regionalnej w polskim systemie edukacyjnym.

Saamowie to najstarsza grupa etniczna Europy Północnej, a ich tożsamość kulturowa jest bogactwem całego kontynentu. Ze względu na brak źródeł pisanych ich najdawniejsza historia jest nieznana i najprawdopodobniej taka pozostanie 1. Powszechnie zakłada się, że pierwszym opisem mieszkańców dzisiejszej Finlandii jest wzmianka o ludzie Fenni, pochodząca z "Germanii" rzymskiego historyka Tacyta 2 , oraz że Fenni to nie przodkowie dzisiejszych Finów 3 , ale Saamów. Współcześnie większość przedstawicieli tej nacji zamieszkuje Laponiękrainę obejmującą najbardziej na północ wysunięte obszary Norwegii, Szwecji i Finlandii oraz większość należącego do Rosji Półwyspu Kolskiego. Od nazwy krainy geograficznej Saamowie są często nazywani Lapończykami. Nazwa ta jednak jest dla nich pejoratywna. Obecnie Saamowie posługują się silnie zróżnicowaną wewnętrznie grupą języków saamskich. Należą one do uralskiej rodziny językowej 4. Językowo Saamowie są więc spokrewnieni z Finami, Estończykami czy Węgrami. Jednak pokrewieństwo to może wynikać z do

The European integration is opening new perspectives of social, cultural, economic and political development. The free movement of people caused extinction of the old border conflicts. The integration processes on a global scale require ideological foundation based on a certain system of values. Consequently, within the European Union, there is the collision of traditional culture, built on Christianity, Greek philosophy and Roman law. The new system of values, mainly contained in the Charter of Fundamental Rights of 2000, storms the existing concept of family, marriage, social welfare system, and finally the traditional conception of the state. The collision of two systems of values must raise some concerns and social tensions, that we should talk about. The basis for discussion is the issue of citizenship of the Member State and the citizenship of European Union in the context of national identity. Streszczenie Integracja europejska otwiera coraz to nowsze perspektywy rozwoju społecznego, kulturowego, gospodarczego i politycznego. Swoboda przepływu osób spowodowała w głównej mierze wygaszenie dawnych granicznych konfliktów. Procesy integracyjne na skalę globalną wymagają podbudowy ideologicznej osadzonej na określonym systemie wartości. W konsekwencji dochodzi w ramach Unii Europejskiej do zderzenia tradycyjnej kultury, zbudowanej na chrześcijaństwie, filozofii greckiej i prawie

The article sets out to analyse 36 student narratives, categorised according to the following four problems: My Little Homeland, My Identity and a Sense of Belonging to the Region, Little Homelands of Other People, Dialogue with the Other. The analysis is based on the assumption that there is a mutual relationship between an identity and the ability to participate in multicultural dialogue and that this relationship manifests itself in the fact that an identity creates a space for dialogue which in turn reinforces and enriches that identity. K e y w o r d s: identity, intercultural dialogue, student narratives, teacher training S ł o w a k l u c z o w e: tożsamość, dialog międzykulturowy, studenckie narracje, kształcenie nauczycieli WSTĘP Dyskusje nad sposobami kształcenia nauczycieli toczone są-rzec można-od zawsze. Brali i biorą w nich udział sami zainteresowani, a więc: czynni nauczyciele; kandydaci do tego zawodu-studenci kierunków nauczycielskich; nauczyciele nauczycieli-wykładowcy uniwersyteccy; potencjalni i faktyczni pracodawcy a także inne, nie mniej ważne podmioty, jak np. rodzice uczniów. Wydaje się, że w dzisiejszych czasach jednym z głównych wątków refl eksji nad przygotowaniem profesjonalnym nauczycieli winien być namysł wokół pojęć tożsamość i dialog międzykulturowy. Nie

Migracje stanowią przedmiot badań specjalistów różnych dyscyplin naukowych. Od niedawna naukowcy zajmują się również migracjami o charakterze edukacyjnym. Uczniowie, zmieniając na określony czas kraj zamieszkania, świadomie podejmują zadania związane z poznaniem nowej kultury, języka, obyczajów czy zachowań. Przebywając w kraju odmiennym kulturowo, podlegają akulturacji. Proces ten ma indywidualny charakter i przebieg oraz związany jest z odczuwaniem szoku kulturowego. Jak przebiega wyjazd na wymianę międzykulturową? Z jakimi wyzwaniami mierzą się uczniowie? W jaki sposób przezwyciężają napotkane trudności? Słowa kluczowe: wymiany edukacyjne, szok kulturowy, młodzież, AFS WPROWADZENIE Obok wielu umiejętności na miarę wyzwań XXI wieku-kreatywności i innowacyjności, myślenia krytycznego i rozwiązywania problemów, komunikowania się, współpracy w grupie, wyszukiwania informacji i zarządzania nimi, rozumienia mediów, korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnej, elastyczności, odpowiedzialności i skuteczności, przywództwa-wymienia się zdolność adaptacji do nowych warunków oraz umiejętności społeczne i wielokulturowe (Mapa umiejętności… 2008). Są to kompetencje niezbędne we współczesnych państwach zróżnicowanych kulturowo. Organizowanie edukacji w krajach Unii Europejskiej leży w gestii państw członkowskich, jednak w obrębie wspólnoty europejskiej EVERYDAY SURPRISE? PARTICIPANTS OF INTERNATIONAL EXCHANGES FACING CULTURE SHOCK

Autorka w artykule podejmuje problematykę rewitalizacji regionów i tożsamości regionalnej po 1989 roku w Polsce. Wskazuje na potrzebę prowadzenia edukacji regionalnej rozumianej jako projekt „nakierowany na człowieka”, w toku którego będzie on miał możliwość poznawania i kształtowania siebie, budowania swojej tożsamości. Autorka podkreśla znaczenie zakorzenienia w „małej ojczyźnie”, stanowiącego bazę dla wielowymiarowej tożsamości. The author of the article raises the issue of the revitalization of regions and regional identity in Poland after 1989. She points to the need for providing regional education understood as a project “aimed at a person”. In the course of this project, the person will have the opportunity to cognize and shape themselves, build their identity. The author stresses the importance of the process of taking root in the “little homeland” as a basis for multidimensional identity.Bauman Z., 1997: Glokalizacja, czyli komu globalizacja, a komu lokalizacja. „Studia So...

Migracje stanowią przedmiot badań specjalistów różnych dyscyplin naukowych. Od niedawna naukowcy zajmują się również migracjami o charakterze edukacyjnym. Uczniowie, zmieniając na określony czas kraj zamieszkania, świadomie podejmują zadania związane z poznaniem nowej kultury, języka, obyczajów czy zachowań. Przebywając w kraju odmiennym kulturowo, podlegają akulturacji. Proces ten ma indywidualny charakter i przebieg oraz związany jest z odczuwaniem szoku kulturowego. Jak przebiega wyjazd na wymianę międzykulturową? Z jakimi wyzwaniami mierzą się uczniowie? W jaki sposób przezwyciężają napotkane trudności? Słowa kluczowe: wymiany edukacyjne, szok kulturowy, młodzież, AFS WPROWADZENIE Obok wielu umiejętności na miarę wyzwań XXI wieku-kreatywności i innowacyjności, myślenia krytycznego i rozwiązywania problemów, komunikowania się, współpracy w grupie, wyszukiwania informacji i zarządzania nimi, rozumienia mediów, korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnej, elastyczności, odpowiedzialności i skuteczności, przywództwa-wymienia się zdolność adaptacji do nowych warunków oraz umiejętności społeczne i wielokulturowe (Mapa umiejętności… 2008). Są to kompetencje niezbędne we współczesnych państwach zróżnicowanych kulturowo. Organizowanie edukacji w krajach Unii Europejskiej leży w gestii państw członkowskich, jednak w obrębie wspólnoty europejskiej EVERYDAY SURPRISE? PARTICIPANTS OF INTERNATIONAL EXCHANGES FACING CULTURE SHOCK

Wypracowując koncepcję pedagogiki międzykulturowej i koncepcję "międzykulturowej tożsamości", Jerzy Nikitorowicz rozpatruje doświadczenie zakorzenienia w tradycji i postawę "człowieka pogranicza" (otwartego na odmienności kulturowe). Towarzyszy temu świadomość napięć właściwych dynamice pogranicza. W sytuacji pogranicza coś może być "zarazem" tym, czym jest (co ma określony kształt tożsamości) i "zarazem" czymś innym, czymś z pogranicza jednego i drugiego (lub też trzeciego, kolejnego) jestestwa. Obeznanie w złożoności pogranicza w jakiejś mierze przygotowuje na zetknięcie się z zapatrywaniami innymi niż własne, które jawią się jako nieoczywiste (a trzeba z nimi konfrontować własne oczywistości, ryzykując, iż to one staną się problematyczne). Pogranicza nie są "gdzieś daleko", "na kresach", ale ich obecność i ich cechy, m.in. dynamiczne układy wartości, wpisują się w różne obszary człowieczej egzystencji, kształtując rozumienie podstawowych "spraw ludzkich". Zmierzając do dojrzałych teoretycznie ujęć problematyki Innego, pogranicza i relacji międzykulturowych, Nikitorowicz postuluje rewitalizację heterologii (nauki i wiedzy o Innym). Słowa kluczowe: zakorzenienie, dziedzictwo tradycji, otwartość, pogranicza, pedagogika międzykulturowa, "międzykulturowa tożsamość" Człowiekowi trudno żyć w izolacji i naturalną jego potrzebą jest konieczność zakorzenienia się, zadomowienia, zagospodarowania i oswojenia przestrzeni życia. Jerzy Nikitorowicz (2000, s. 14) [...] edukacja międzykulturowa w perspektywie antropologicznejtak jak jest rozwijana przez Tadeusza Lewowickiego i Jerzego Nikitorowiczato teoria i praktyka edukacji, obejmująca refleksję naukową i [...] [działania] umożliwiające przygotowanie ludzi [...] różnych kultur do współistnienia. Alina Szczurek-Boruta (2011, s. 144) 20 ARTYKUŁY I ROZPRAWY [Jerzy Nikitorowicz] systematycznie rozwija w swojej białostockiej szkole naukowej studia i badania międzykulturowe. Poczynania badawcze [...] [Nikitorowicza] ukierunkowane są [ także] [...] oryginalną własną propozycją teoretyczną [...]. Teoria wielozakresowej i wielowymiarowej tożsamości (TWiWT) jest ważną pedagogiczną perspektywą w [...] [badaniach] kształtowania się poczucia tożsamości w warunkach wielokulturowości oraz [...] środowisk zróżnicowanych kulturowo. Ewa Ogrodzka-Mazur (2017, s. IV) Koncepcja wielopłaszczyznowej i ustawicznie kreującej się tożsamości J. Nikitorowicza zakłada nieustanny proces kształtowania i funkcjonowania tożsamości w triadzie: tożsamość dziedziczona-tożsamość nabywana w procesie socjalizacjitożsamość wybierana "Ja". [...] [J. Nikitorowicz] wskazuje na potrzebę kształtowania tożsamości międzykulturowej.

The issue of interculturalism, vividly present in multicultural societies, belongs to important research themes concerned with postmodernity. This article focuses on essays by Jančar, Debeljak, Drakulić, Ugrešić i Čolović and their discourses. The reflection on multiculturalism, interculturalism and the phenomenon of difference in Yugoslavia results in an attempt to identify the most desirable model of multiculturalism – intercultural pluralism based on the mutual recognition of, and respect for, "difference". An agreement which transcends differences requires the skills of harmonizing differences, which, in turn, requires efforts, knowledge and competence as well as democratic social and political structures. All those are possible only in a non-dogmatically organized state. No model of multiculturalism can be developed without transforming an awareness of differences into an awareness of harmonizing differences

Dans cet article qui se veut aussi un hommage au Prof. Jean-Claude Beacco, nous presentons et analysons les choix didactiques qui ont conduit a l'elaboration dans un premier temps de Threshold Level (1975), puis du Niveau-Seuil (1976), puis dans un deuxieme temps au projet de Description des Niveaux de reference, DNR, du Conseil de l'Europe, avec pour le francais la publication des "referentiels pour le francais", du niveau A1.1 au niveau B2, auquel P. Riba a ete largement associe.

Autor identyfikuje teoretyczne i społeczne konteksty koncepcji wielokulturowości oraz współczesnej jej krytyki. Problemy z zastosowaniem wielokulturowości wiążą się aktualnie zarówno z potocznymi uproszczeniami jej rozumienia, jak i istotnymi zmianami współczesnych społeczeństw i sposobami interpretacji tych zmian. Niezależnie od tych przemian-wielokulturowość w Polsce pozostaje znaczącym elementem dyskursów publicznych. Celem artykułu jest wskazanie nowych koncepcji wielokulturowości, które uwzględniają wskazane zmiany paradygmatyczne i społeczne. Są to: koncepcja wielokulturowości-jako metaramy kultury różnicy ujawniającej się w spektaklach kulturowych oraz koncepcja wielokulturowości-jako faktu kulturowego negocjowanego w dyskursach potocznych.

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie ram teoretycznych, użytych do przygotowania i realizacji badań w ramach dwóch edycji projektu Odświętne tworzenie i propagowanie marek (narodowej, lokalnej, regionalnej) w społecznościach lokalnych. Z perspektywy zamieszczonych w niniejszym tomie badań, obok kluczowych dla całości projektu zagadnień marki terytorialnej i społeczności lokalnych, najważniejsze kategorie teoretyczne to zróżnicowanie kulturowe, wielokulturowość i pogranicze. Przedstawione tu rozważania starają się przede wszystkim ukazać, w jakim zakresie wielokulturowość może być traktowana jako istotny kontekst tworzenia marek terytorialnych w społecznościach pogranicza. Ten cel nakazuje krytyczne spojrzenie na socjologiczne i społeczne użycia owej kategorii. Wielokulturowość kojarzona jest w Polsce dość powszechnie z relacjami społecznymi na pograniczach narodowych, ale niektórzy badacze wskazują, że jest to związek nieoczywisty [por. Sadowski 2005; Sadowski 2011; Wojakowski 2016]. Dlatego problem form obecności wielokulturowości na pograniczu jest drugim podejmowanym tu zagadnieniem. Zauważyć należy, że takie postawienie problemu oznacza, że nie każde rozumienie wielokulturowości, jak i nie każdy aspekt jej szerokiego rozumienia [por. Rex 1997] ma zastosowanie do opisania relacji kulturowych na pograniczu. Trzecia część analizy-odwołując się do materiału empirycznego z badaństara się ukazać obserwowane lokalnie użycia wielokulturowości. Problem kategorii wielokulturowości w badaniach na pograniczu Jednym z wymiarów określających kulturowe uwarunkowania tworzenia marki lokalnej, regionalnej i narodowej w realizowanym projekcie

Streszczenie: Artykuł jest omówieniem dwóch sposobów włączania i rozwijania zadań edukacji międzykulturowej na Lubelszczyźnie. Pierwszy-dotyczy praktycznych działań prowadzonych w szkołach na różnych poziomach kształcenia, a drugi-koncepcji studiów podyplomowych w zakresie edukacji europejskiej, regionalnej i międzykulturowej realizowanych w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Stanowi on również refleksję nad możliwościami wykorzystania potencjału kultury lokalnej (materialnej, symbolicznej, społecznej) do tworzenia autorskich projektów szkolnych i programów nauczania realizujących cele edukacji międzykulturowej.

Książka, którą polecam do przeczytania stanowi zbiór 28 tekstów napisanych przez 31 autorów. Zaproponowany przez redaktorów tytuł pracy zbiorowej dobrze obejmuje zamieszczone w niej teksty. Gdyby z tytułu usunąć słowo "między" i spójnik »a« otrzymalibyśmy gotowe słowa kluczowe. Jednakże to "między" odgrywa tu szczególną rolę, gdyż wskazuje na związki i relacje między edukacją regionalną a edukacją międzykulturową, nie jako przeciwstawienie, lecz wspólne elementy należące do wielokulturowości. Wnikliwe wczytanie się przez Redaktorów w ich treść pozwoliło na uchwycenie celów, idei, implikacji i przesłań, jakie niosą ze sobą poszczególne opracowania. Na strukturę książki składają się: Słowo wstępne, teksty pomieszczone w 4 częściach (Część I. Tymczasowe rozpoznania, Część II. Edukacja: od doświadczania świata do (re)konstrukcji tożsamości, Część III. Język-edukacja-zmagania o tożsamość-III, Część IV (Tymczasowe) propozycje edukacyjne). Układ tekstów jest przemyślany, logiczny i podporządkowany przyjętej koncepcji. Ważne jest też wzajemne powiązanie tekstów w ramach poszczególnych części oraz nadanie im trafnych i interesujących tytułów (na tle dość schematycznych tytułów rozdziałów w wielu pracach zbiorowych), których sens wyjaśnia Adela Kożyczkowska we Słowie wstępnym (s.9-16). Wskazuje na zasadnicze wątki w opracowaniach poszczególnych autorów. Dobrze wprowadza Czytelnika w cele opracowania pisząc: "Ta książka jest jedną z możliwych map. Skonstruowano ją przez (subiektywne redaktorskie) odczytania (wielo)kulturowości z autorskich, indywidualnych rozumień świata. Sens tej mapy wynika wprost z odczytanej logiki pulsowania kategorii "tożsamość" w tekstach autorskich. Autorzy w poszczególnych artykułach współ(u)tworzyli rozumienie wielokulturowości, której horyzonty są wytyczane przez tożsamość, edukację międzykulturową i edukację regionalną" (s.10). Wybrane przez Redaktorów prace mają zróżnicowany charakter: ze względu na podejmowane tematy, rozmiar, obszar badań, reprezentowaną dyscyplinę naukową, posiadane doświadczenie w zakresie tej tematyki. Autorami są w dużej mierze uznani i cenieni specjaliści w zakresie edukacji wielo-i międzykulturowej oraz regionalnej. W części autorami prac są znakomici nauczyciele praktycy, którzy popularyzują określone formy organizacyjne oraz osiągnięcia szkół, w zakresie interesującej problematyki. Ich prace wzbogacają

Memories of World War II (WW2) have a deeply cultural dimension
and therefore are interesting for intercultural studies. This paper is based on an interpretative analysis of some field and desk research data, carried out in Poland by an interdisciplinary team of social scientists, educators and historians in 2018–2020. It is focused on socio-educational factors in the transfer of knowledge and memory of WW2. The researchers try to distinguish socio-educational factors responsible for the preservation of this memory across a range of age cohorts. Sources of knowledge, school curricula and socio-demographic aspects are set against the measured levels of historic facts concerning WW2. The data sets derive from questionnaires, telephone interviews and in-depth interviews with
diverse groups of respondents along with a review of teaching history curricula in 1946–2020. On the basis of the findings, it is argued that a successful transfer of memory and knowledge of WW2 goes beyond teaching history at schools and beyond the contemporary political agenda. This article is meant to serve as a barometer of social changes in respect to fading memories of WW2.

Konferencja Atomizacja czy integracja europejska? Transgraniczność w perspektywie (wielo)pedagogiki została dofinansowana z budżetu Województwa Dolnośląskiego. The Conference "European atomization or integration? Transborder aspects of (mutli)pedagogy" 16 has been co-funded by the Lower Silesian Voivodship.

The European integration is opening new perspectives of social, cultural, economic and political development. The free movement of people caused extinction of the old border conflicts. The integration processes on a global scale require ideological foundation based on a certain system of values. Consequently, within the European Union, there is the collision of traditional culture, built on Christianity, Greek philosophy and Roman law. The new system of values, mainly contained in the Charter of Fundamental Rights of 2000, storms the existing concept of family, marriage, social welfare system, and finally the traditional conception of the state. The collision of two systems of values must raise some concerns and social tensions, that we should talk about. The basis for discussion is the issue of citizenship of the Member State and the citizenship of European Union in the context of national identity. Streszczenie Integracja europejska otwiera coraz to nowsze perspektywy rozwoju społecznego, kulturowego, gospodarczego i politycznego. Swoboda przepływu osób spowodowała w głównej mierze wygaszenie dawnych granicznych konfliktów. Procesy integracyjne na skalę globalną wymagają podbudowy ideologicznej osadzonej na określonym systemie wartości. W konsekwencji dochodzi w ramach Unii Europejskiej do zderzenia tradycyjnej kultury, zbudowanej na chrześcijaństwie, filozofii greckiej i prawie

Barbara Grabowska, Łukasz Kwadrans WIELOKULTUROWEJ I MIĘDZYKULTUROWEJ KONCEPCJІ W EDUKACJI Autorzy tekstu podejmują próbę definicji pojęć, które już od co najmniej kilkudziesięciu lat funkcjonują w naukach społecznych. Wskazują na to, że wielokulturowość należałoby traktować jako formę reakcji na zróżnicowanie kulturowe. Jednocześnie w międzykulturowości widzą możliwości integracyjne i oczekiwaną formę interakcji z innością. Swoje rozważania kończą krótką prezentacją idei pedagogiki międzykulturowej, jako subdyscypliny naukowej. Kluczowe słowa: wielokulturowość, międzykulturowość, edukacja, pedagogika międzykulturowa.The authors of the article make an attempt to study definitions of terms that have been around at least a few dozen years, operating in the social sciences. They suggest that multiculturalism should be treated as a form of reaction to cultural diversity. At the same time in intercultural ideas they see integration capabilities and expected form of interaction with other...

Inter-Cultural Communication and the Process of Teaching Specialist French to Adults The paper presents examples of techniques, strategies and activities by means of which a teacher of specialist French may improve the communicative competence level of their students, i.e. the communication skills and interculture competence. The suggestions presented will help the students to acquire the knowledge and skills necessary for functioning in the contemporary multicultural society. The aim is to prepare students for professional life by teaching them the correct use of specialist French in the institutions they are going to work for in the future.

Integration of culture involves the processual or static aspects of the maintanance of unity in diversity and finds its expression in the defined relations between the elements of culture and a social system. One can discriminate three basic planes of the integration of culture analysed from the point of view of sociology, i.e. taking into regard the social frames of culture. Apart from the axiological plane, being an object of the analysis presented in the paper, one can discriminate the plane of the patterns of culture-based behaviour and the plane of communication exposing firmly social aspects of the significances forming and their perception.The importance of the value for the integration of culture is rendered through a) creative reproduction of the common values remaining in the defined functional relations toward uncommon values, which though submitted to some changes in their ritual contents and forms still preserve their historically formed essence, b) relative lack of the...

Przedstawione w pracy zagadnienie integracji kulturowej i jej społecznych uwarunkowań można zaklasyfikować do centralnych problemów życia społecznego. Współczesny świat cywilizacji industrialnej i postindustrialnej jest pluralistyczny pod względem symboli wartości oraz związanych z nimi wzorów zachowań. Pluralizm oznacza nie tylko różnorodność i rozmaitość, ale także sprzeczność i antagonizm, ktore są źródłem konfliktow sięgających podstaw bytowania narodow. [fragm. tekstu

The Department of General Pedagogy at the Institute of the Sciences of Education at the Faculty of Ethnology and Sciences of Education in Cieszyn has conducted the interdisciplinary studies on Social pedagogical and cultural conditions o f development and education o f children and youth in the borderline under the supervision of professor Tadeusz Lewowicki since 1990 (as the Department of General Pedagogy at that time). The participants of these studies, apart from the academic staff, constitute the members of other academic centres (from Białystok, Gdańsk, Opole, Poznań, Warszawa, Zielona Góra), affiliated with Społeczny Zespół Badań Kultury i Oświaty Pogranicza (Social Team of Boundary Culture and Education Studies) between 1994 and 2004 and, currently, with Zespół Pedagogiki Kultury i Edukacji Międzykulturowej KNP PAN (the Team of Pedagogy of Culture and Intercultural Education). The academic-research works conducted at the Department of General pedagogy within the years oscilla...

Referring to theoretical assumptions of pedagogy and intercultural education, the discussion was undertaken on their implementation by students – future teachers working with I-III class children in Cieszyn Silesia. The following issues were focused on: (1) the occurrence and role of elements of intercultural education in teaching children, (2) the range of teaching contents, (3) the implemented programmes and those in the process of preparation. The analysis was also carried out of teachers’ expert preparation and their professional training and improvement concerning the implementation of intercultural education.

The study presents an assessment of the achievements and problems of intercultural pedagogy as an important educational (sub)discipline, which has been developing intensively in Poland-particularly since the 1990s. Against the background of a crisis of multicultural education, a new suggestion was presented aimed at overcoming its drawbacks in the form of the theoretical assumptions and practical solutions of intercultural education. However, understanding and accepting intercultural education depends on many factors-e.g., historical experiences, the developmental level of societies and the socio-political system. This necessitates presenting the essence of intercultural education as well as formulating its message both in Poland and worldwide.

Polish students' attitudes and expectations concerning the process of European integration "Defining what we together need to do and the way we have to organise is the key to future. Thus, European issue needs to be regarded as primarily important. Europe should become our major support and the frame of our action. Nevertheless, the issue is so important because Europe is as it really is, and not as it should be [...]". Paul Thibaud Europe1 seems to be heading for integration2 at pace and in scope which has not been observed so far. The idea of uniting European nations dates back to the remote past. There are a number of opinions concerning the origin of the idea3. There has began a conflict between the attempts promoting unity and uniformity, and the attempts aiming at its division and diversification4.

Streszczenie: Artykuł jest próbą ukazania zakresu znaczeniowego pojęć: wielokulturowość, międzykulturowość, transkulturowość. Więcej uwagi i miejsca poświęcono transkulturowości jako kategorii mniej prezentowanej w analizach i prowadzonych badaniach. Wskazano na wartość kształtujących się subdyscyplin -pedagogiki międzykulturowej i transkulturowej. Przedstawione analizy i formułowane pytania mają na celu spowodowanie dyskusji dotyczącej zakresu i istoty wymienionych pojęć, wymianę poglądów w postrzeganiu i interpretowaniu subdyscyplin, określaniu, co jest w nich wspólne, a co odrębne, czy i jak je kształtować i rozwijać w kontekście złożonej i dynamicznej teraźniejszości oraz zauważanych licznych problemów przyszłości. Słowa kluczowe: wielokulturowość, międzykulturowość, transkulturowość, pedagogika międzykulturowa, edukacja międzykulturowa, pedagogika transkulturowa * * * We współczesnej humanistyce i w naukach społecznych funkcjonują obok siebie pojęcia takie, jak: wielokulturowość, międzykulturowość oraz transkulturowość. Opisują one nie tylko jakość i charakter zjawisk kulturowych, ale również definiują relacje kulturowe oraz wzorce tożsamości i osobowości. Wymienione terminy, choć różne zakresowo i semantycznie, stosowane są często w pedagogice zamiennie. Dlatego też celem niniejszego tekstu jest zwrócenie uwagi na zakres, desygnaty i wspólne obszary znaczeniowe oraz istotę tychże pojęć, jak również na możliwości zastosowania ich w kontekstach edukacyjnych i wychowawczych, w różnych subdyscyplinach pedagogiki. Tym samym chcieliśmy zaproponować dialog w piśmie "Edukacja Międzykulturowa", co pozwoli na przybliżenie dynamiki zmian w interpretacji wymienionych pojęć, ukaże ich istotę i zastosowanie w różnorodnych subdyscyplinach współczesnej pedagogiki, jak również przybliży wyniki aktualnych

Polish students' attitudes and expectations concerning the process of European integration "Defining what we together need to do and the way we have to organise is the key to future. Thus, European issue needs to be regarded as primarily important. Europe should become our major support and the frame of our action. Nevertheless, the issue is so important because Europe is as it really is, and not as it should be [...]". Paul Thibaud Europe1 seems to be heading for integration2 at pace and in scope which has not been observed so far. The idea of uniting European nations dates back to the remote past. There are a number of opinions concerning the origin of the idea3. There has began a conflict between the attempts promoting unity and uniformity, and the attempts aiming at its division and diversification4.

The emphasis of this article is on the history of Esperanto tourism and ''Esperanto friendly'' environments, towns and cities, which adjust to this language their cultural and tourist services and facilities. The UEA (Universala Esperanto-Asocio), as the umbrella organization of the Esperanto movement, also encourages such activities. Among the Esperanto friendly environments, the city of Bydgoszcz, Poland, has obtained a prestigious position by fostering a lively Esperanto movement and running a grammar school, which teaches the language. In addition, the town organizes competitions in Esperanto poetry, publishes the magazine Monda turismo and annually prepares an international exhibition of Esperanto tourism. Finally, in Bydgoszcz, there is the school of higher education Internacia Studumo pri Turismo kaj Kulturo en Bydgoszcz that has trained tourism workers in Esperanto for over twenty years. The activities of the school should serve as an encouragement to both th...

La diffusion récente de définitions des biographies langagières dans le Vocabulaire des histoires de vie et de la recherche biographique, (Delory-Momberger, 2019) dans le Dictionnaire de sociologie clinique (Fugier, Vandevelde-Rougale, 2019) et dans le MOOC trilingue Comprendre l’interculturel au quotidien (Gamboa-Diaz, Molinié, Tejada, Truscott de Mejia, 2019), vient enrichir la discussion de cette notion dans le domaine des disciplines d’intervention, en sciences humaines et sociales et plus globalement dans le champ des études humanistes. Elaborées en didactique des langues, des cultures et du plurilinguisme (désormais DLC&P), les notions de biographies langagières (BL) et d’autobiographie linguistique AL) et les pratiques qu’elles recouvrent, contribuent en effet à affirmer l’identité de cette discipline comme contribuant à faire société à partir du travail réflexif effectué par divers acteurs (enseignants, apprenants, parents d’élèves, chercheurs et cadres de l’éducation et de ...

Opracowanie prezentuje działalność naukowo-badawczą Katedry Edukacji Międzykulturowej działającej pod kierunkiem prof. zw. dra hab. Jerzego Nikitorowicza na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku. Jest to jeden z wiodących w Polsce ośrodków akademickich zajmujący się edukacją międzykulturową.

La diffusion récente de définitions des biographies langagières dans le Vocabulaire des histoires de vie et de la recherche biographique, (Delory-Momberger, 2019) dans le Dictionnaire de sociologie clinique (Fugier, Vandevelde-Rougale, 2019) et dans le MOOC trilingue Comprendre l’interculturel au quotidien (Gamboa-Diaz, Molinié, Tejada, Truscott de Mejia, 2019), vient enrichir la discussion de cette notion dans le domaine des disciplines d’intervention, en sciences humaines et sociales et plus globalement dans le champ des études humanistes. Elaborées en didactique des langues, des cultures et du plurilinguisme (désormais DLC&P), les notions de biographies langagières (BL) et d’autobiographie linguistique AL) et les pratiques qu’elles recouvrent, contribuent en effet à affirmer l’identité de cette discipline comme contribuant à faire société à partir du travail réflexif effectué par divers acteurs (enseignants, apprenants, parents d’élèves, chercheurs et cadres de l’éducation et de la formation, etc.) sur leur propre historicité, marquée par l’expérience des langues et de leur (non)transmission intergénérationnelle, de la diversité, de l’altérité, de la mobilité, de la créolisation.