Galician History

Este artículo se centra, a modo de ensayo, en las prácticas de escucha de la música clásica que se dieron en los primeros años de la Sociedad de Cuartetos de Madrid, fundada en 1863. Es una propuesta exploratoria que pretende transferir y aplicar corrientes internacionales de  estudio  sobre  la  música  de  cámara  y  sus  prácticas  en  el  siglo  XIX  al  ámbito  hispano.  Se  le  da  centralidad  a  la  escucha  musical,  empleando  para  su  análisis  y  estudio  la  crítica  musical  como  fuente,  incorporando,  además,  enfoques  procedentes  de  los  estudios  relacionados  con  la  ‘auralidad’,  así  como  estudios  de  género  y  de  análisis  socioeconómico.  Proponemos  una  visión  novedosa  del  carácter  modernizador,  profesional  y  capitalista  del  proyecto,  al  entender  la  au-dición  de  música  clásica  como  una  mercancía  accesible  cuya  circulación  tenía  una  dimensión  transnacional. De esta manera, se vincularon a la Sociedad de Cuartetos de Madrid prácticas propias  y,  en  particular,  de  escucha  moderna,  asociadas  a  la  música  clásica  de  cámara  en  otras ciudades europeas desde décadas antes, pero que también tenían antecedentes en diversas ciudades  españolas  circunscritas  al  ámbito  doméstico.

Estúdanse as relacións existentes entre o faro grego de Alexandría e mailo faro de orixe romana d'A Coruña, a través da arte (cartografía do Beato de Osma), da literatura (ciclo mitolóxico irlandés, lendas recollidas pola corte de Afonso X o Sabio ou poesía clásica e do Século de Ouro español) e da arquitectura (estrutura e divisións).

This report is part of the pan-Nordic project 'CSR-driven innovation'launched in November 2007 by the Danish Centre for Corporate Social Responsibility under the Danish Commerce and Companies Agency (DCCA). The project aims at strengthening the efforts of Nordic SMEs to generate profitable innovative products and services driven by environmental and societal concerns.

La pandemia COVID-19 nos abre a los historiadores e historiadoras una oportunidad para reflexionar sobre los horizontes de nuestra investigación en un contexto de profundas transformaciones globales. Es necesario, ante todo, reafirmar que el respeto a la propiedad intelectual es la base de todas las relaciones académicas y que el mérito debe ser siempre la medida de todas las personas. Es urgente que la Universidad se nutra de investigadores con espíritu emprendedor, con ética del esfuerzo y con la capacidad de generar una producción innovadora, de calidad y con proyección internacional. Es preciso, en definitiva, demostrar que la Universidad es una inversión segura para el conjunto de la ciudadanía. Este coloquio pretende ser una aportación a ese objetivo.

En relación al exilio republicano causado por la Guerra Civil Española (1936- 1939), continúa siendo relevante preguntarse por el impacto que los intelectuales y científicos españoles expatriados generaron en los países que los acogieron. Argentina acogió entre el estallido del conflicto y la década de 1950 un número no desdeñable de aquellos, muchos de los cuales pudieron aprovechar para ingresar al país e insertarse en sus universidades, los intercambios generados en los años anteriores al conflicto y el rol de mediador ejercido por la Institución Cultural Española de Buenos Aires. En otros casos, sin embargo, los itinerarios seguidos en el exilio, la experiencia en la tierra de acogida, y la integración en su medio académico discurrieron por carriles distintos, en lo que fueron aventuras solitarias y azarozas.When studying the republican exile that resulted from the Spanish Civil War (1936-1939), it is important to pay attention to the impact that the Spanish intellectuals and sc...

Sarmiento Planos e informe de Vicente Risco para a galeguización e a renovación da escola José FERNÁNDEZ FERNÁNDEZ Inspector de educación (Ourense) No primeiro terzo do século XX o movemento galeguista formula unha serie de consideracións críticas sobre o estado do ensino en Galicia. Situación que levaría a traballar polo deseño dun novo modelo escolar baseado en presupostos pedagóxicos renovadores. Para os galeguistas, dedicados á docencia moitos deles, o ensino ocupou un amplo espazo nas súas reflexións e propostas de accións. Neste período, a un mesmo tempo, séntanse as bases da moderna pedagoxía e da galeguización do ensino, convertendo a Vicente Risco nunha referencia clara de todo canto se estaba a realizar no eido educativo e no galeguismo. Nesa liña de traballo e partindo dunha sociedade na que todo labor galeguista era un labor de educación social, pois, como el mesmo ben indicaba, todos estaban aquí "precisados d'istrución galega: os nenos e os adultos, ainda os que sabían moito doutras cousas" 1 , elabora Risco os seus interesantes planos e informes para a galeguización e renovación da escola; cheos, indubibablemente, de criterios pedagóxicos adquiridos na súa formación ao seu paso pola Escuela de Estudios Superiores del Magisterio de

A miña primeira experiencia cunha Enfermidade Mental Grave (EMG) foi a do meu propio pai. El viviu cun diagnóstico psiquiátrico de Enfermidade maníaco depresiva (hoxe bipolar) durante corenta anos. O seu diagnóstico levou consigo un tratamento farmacolóxico (litio) que aliviaba os síntomas da súa enfermidade: os seus cambios de humor eran máis suaves e a nosa vida familiar infinitamente máis sinxela. Supuxo dende logo un estigma (nunca aceptou a etiqueta diagnóstica) ao que enfrontarse e comprender; unha marca tanto para el coma para a familia e a súa rede de amigos. Pero tivo ademais os seus aspectos positivos. Grazas a el, obtivo o meu pai unha pensión por incapacidade que lle deu, deunos, vinte anos de tranquilidade relativa, e unha atención sanitaria gratuíta na súa invalidez primeiro, e na súa xubilación posterior. Esta investigación é froito sen lugar a dúbidas do meu esforzo por comprender. O traballo cos EM usuarios da Asociación de Familiares de EM "Pérgola", base da segunda parte desta tese, iniciáronse un par de anos despois da súa morte. A miña curiosidade inicial por temas relacionados coa EMG foi sempre, dende logo, "persoal". O que quero indicar con isto, neste prólogo, é un apuntamento importante para o lector desta tese. A E M G non é para min un tema alleo. A construción teórica luhmaniana dende a que se interpretan os datos recollidos neste estudo require a comprensión este dato. Marcou e marca a perspectiva dende a que se realizou a observación. Ter claro ese vínculo persoal do autor coa EM axudara ao lector a comprender a análise da EMG en Galicia que construiremos.

A comezos dos anos setenta, a situación da arquitectura galega habería mudar: créanse o Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia e mais a Escola Técnica Superior de Arquitectura da Coruña, ao tempo que se van incorporando unhas renovadoras xeracións de arquitectos formadas á calor dos devezos de liberdade da España tardofranquista. Neste proceso serán fundamentais as ligazóns que estabelecerán os arquitectos galegos —fundamentalmente aqueles que estudaran en Barcelona— coas experiencias catalá e italiana. Figuras como Salvador Tarragó, Carlos Martí ou Aldo Rossi serán fundamentais na renovación profesional e disciplinar da arquitectura galega xa nos anos setenta a través de exposicións, seminarios ou congresos que fortalecerán estes vínculos ao longo das seguintes décadas. Experiencias como o Seminario Internacional de Arquitectura de Compostela (1976) veñen sendo sinaladas, ademais, como fitos fundacionais da conxuntura arquitectónica galega recente e acumulan un amplo ronsel de sorte historiográfica e crítica ao se analizar este período. Estas conexións darán lugar, por unha banda, á recepción de todo un corpus teórico sobre arquitectura, urbanismo e territorio, chave na posta en dúbida da arquitectura moderna, e, por outra banda, porán moitos arquitectos galegos nunha posición privilexiada na crítica estatal e internacional. Esta pegada italo-catalá abranguerá, así mesmo, a propia obra construída ou proxectada, podendo rastrexarmos algúns exemplos.

Este antigo cartulário, que tem a forma de um rolo de pergaminho, foi pela primeira vez transcrito e publicado em 1840, por Diogo Kopke, que o compulsou em Viana do Castelo. Dado como desaparecido durante todo o século passado, conseguimos localizá-lo no Arquivo da Academia das Ciências de Lisboa e dedicámos-lhe o presente estudo, que foi apresentado na referida Academia, em 24 de Setembro de 2018.

Este trabajo presenta un estado de la cuestión sobre el fenómeno del marmor entre los siglos V y X en el ámbito hispano. Se expone una introducción conceptual, una breve reflexión teórico-metodológica y un repaso del estado actual de la investigación sobre la explotación, distribución, usos y valores estético-simbólicos de este material. Así mismo, también se plantean algunas perspectivas de futuro.

Dialéctica tolerancia / antisimetismo na Idade Media. Versión galega actualizada de “El otro admitido. La tolerancia hacia los judíos en la Edad Media gallega", Xudeus e conversos na historia. I. Mentalidades e cultura (Congreso de Ribadavia, outubro 1991), Carlos Barros (ed.), Santiago, 1994, pp. 85-115.

RESUMO. Neste texto preséntanse brevemente os problemas de fontes e métodos para o estudio as migracións femininas na etapa pre-estatística, e as dificultades para obter una imaxe clara das mulleres emigradas-procedencia social, familia, idades, traballo, etc.; faise tamén unha exposición de un caso, o español, que é moi significativo polo impacto da emigración cara América.

Este trabajo es una reflexión sobre la brecha de género presente en el ámbito científico en el estado de Chihuahua. Los elementos que conforman esta problemática son las mujeres científicas pertenecientes al Padrón SNI y la brecha de género en la ciencia, el marco constitucional estatal y los mecanismos internacionales que exigen lograr la igualdad sustantiva de las mujeres en todos los ámbitos, lo cual incluye estrategias para lograr cambios subjetivos. El objetivo general es analizar las políticas científicas y educativas para conocer si estas incluyen a las mujeres y están orientadas hacia un cambio objetivo y subjetivo para cerrar la brecha de género en el ámbito científico y tecnológico. Para lo anterior, se analizan la Ley de Ciencia, Tecnología e Innovación del Estado de Chihuahua (2018) y la Ley Estatal de Educación (última reforma 2023). También, la normatividad nacional a través de la Ley General de Educación (2019) y la Ley General de Humanidades, Ciencias, Tecnologías e Innovación (29 de abril de 2023). Lo anterior, frente a las exigencias que desde los organismos internacionales se desprenden a través de la Agenda 2030 y específicamente el mecanismo regional en materia de género, la Estrategia de Montevideo.

Galicia no es ajena, durante el siglo XVII y, como consecuencia inmediata de éste, en el siglo XVIII, al interés progresivo hacia la pintura que se produce en el resto de España. Aunque todavía falta un estudio global sobre el «coleccionismo» o los «aficionados al arte de la pintura» en Galicia^ ciertos rasgos comunes permiten plantear la existencia de ese nuevo tipo de coleccionista que se ha definido como barroco^. De este modo, si bien se desconocen los bienes artísticos que hidalgos, artistas, nobles y eclesiásticos atesoraban en los gabinetes de sus casas, es posible descubrir a través de algunas de las obras que se conservan en catedrales, monasterios e iglesias, una tendencia a donar y adornar dichos espacios con pinturas de tema eminentemente religioso que, en algunos casos, no proceden de talleres locales. ' Existen, sin embargo, aproximaciones puntuales a personajes concretos. Véase POL

Das 84 lojas situadas em territorio espanhol (mapa 1) que, entre 1868 e 1890, decidiram filiar-se no Grande Oriente Lusitano, depois Grande Oriente Lusitano Unido (1869), somente seis existiam nos comecos de 1892, reduzindo-se o seu número, em finais de 1894, a urna única loja, situada nas Canárias, que s6 no comeco do século XX deixou a Obediencia Lusitana. É dessas seis lojas que se encontravam na área da Maconaria Portuguesa, em 1892, e de que existe o quadro dos respectivos obreiros no arquivo da mesma, em Lisboa, que vamos aqui tratar. O nosso objectivo consiste em analisar a respectiva estrutura social.

Uno de los miembros más conocidos de las familias Soto y Aboal en Galicia no es otro que el pirata pontevedrés Benito Soto Aboal. Su fama ha inspirado en estas tierras una imagen idealizada de pasión y libertad, alejada del carácter rudo y sanguinario que en realidad tuvo, viendo en él a una especie de némesis patriótico, vengando las múltiples incursiones y ataques ingleses contra el litoral gallego: por ello, son muchas las personas que en esta provincia aseguran estar emparentadas con él. O tal vez este hecho se deba al interés que despierta la posibilidad de heredar su tesoro oculto. Pero, ¿cuáles son los verdaderos orígenes familiares y quiénes sus auténticos parientes?

Galiza ten experimentado nas últimas décadas unha profunda transformación social e cultural por mor da demolición das estruturas tradicionais e a invasión masiva dos imaxinarios da modernidade. O salto xeracional que se produciu foi traumático, nomeadamente naquelas capas sociais que fixeron o tránsito do campo á cidade. Os resultados témolos á vista en forma de conflito familiar entre pais e fillos (loita de casas), défice de pautas de vida (neurose) e predominio do que o autor denomina «cultura do medo» fronte a outras psicoloxías colectivas máis sas e desexábeis («cultura da vontade»). Este drama soterrado, de grande impacto na experiencia íntima de moitos galegos e galegas, apenas foi tratado polos ámbitos académicos do noso país. Liquidación de Existencias é un texto prometeico que une pensamentos, humores e poemas, sen atender a fronteiras estilísticas ou temáticas de ningún tipo. A medio camiño entre o dietario de autor, ao modo dun Nietzsche, Benjamin ou Pessoa, e a antropoloxía experimental, sen referentes claros por estas latitudes, o Liquidación de Existencias inaugura o xénero aforístico en Galiza. A través deste collage, o autor persegue acceder a unha comprensión persoal e integral do mundo no que estamos inmersos, propoñendo aos lectores unha nova forma de interpretar a nosa realidade, tanto naqueles aspectos máis exclusivos da historia social de Galiza, como nos que se derivan das convulsións globais da contemporaneidade.-Textos en galego e castelán.

Nos últimos anos o estudo das unidades plurilexicais foi gañando interese no ámbito da terminoloxía. O presente artigo céntrase na análise das colocacións e a súa presenza no ámbito científico-técnico. Por unha banda inténtase amosar a pertinencia das colocacións no discurso especializado e, por outra, trátase da súa inclusión nos dicionarios de especialidade, de xeito que se lle facilite a consulta aos usuarios potenciais.

Resumo: No ano 1947 publícase Cómaros verdes de Aquilino Iglesia Alvariño, en Vilagarcía de Arousa (Pontevedra), considerado o primeiro poemario galego relevante da posguerra. No presente traballo preténdese analizar cales foron as circunstancias que rodearon a aparición do mencionado volume. Tentaremos aclarar como Severino González Lazán, un humilde libreiro, e Aquilino Iglesia Alvariño, profesor nun colexio privado, foron quen de levar a cabo a proeza de imprentar un exemplar de versos nunhas máquinas que non eran as máis adecuadas. O resultado foi un coidado poemario, cuxa aparición parece ter sido menos inocente do que en principio e de maneira xeneralizada, se supón.

As universidades europeas experimentaron ao longo do século XIX profundas transformacións na súa vinculación con poderes públicos e, consecuentemente, na súa estructura e organización. De xeito moi específico, e polo que respecta ao seu cometido, o século foi o escenario da conversión da universidade nunha institución xeradora de coñecemento e moi particularmente no eido das ciencias experimentais e naturais. A convulsa situación política española neste século influíu negativamente na incorporación desas novidades que noutros lugares de Europa, moi especialmente en Alemaña, acadaron unha forte implantación e desenvolvemento. A universidade de Santiago, como non podía ser doutro xeito, reflectiu as dificultades e atrancos ideolóxicos que retardaron a entrada da ciencia moderna na universidade española, co agravante de ser unha universidade periférica e polo tanto secundaria nos sucesivos planos ministeriais, e ademais inmersa nunha sociedade maioritariamente rural dominada por grupos rendistas de carácter conservador. Desta lenta transformación da universidade de Santiago nun centro investigador, Antonio Casares (1812-1888) foi testemuña e protagonista activo. Nas páxinas que seguen téntase facer unha breve síntese do panorama xeral dos cambios ocorridos no século XIX, facendo fincapé no contexto e proceso que permitiu a creación, aínda que de efémera duración, das facultades de Ciencias en España e en Santiago a mediados da centuria. A atención céntrase polo tanto nestes novos centros e nas súas disciplinas; déixanse pois a un lado a evolución nos estudos de medicina e farmacia e algúns dos debates máis salientables no eido científico, como o que rodeou a chegada do darwinismo, cuestións que polo demais contan con unha bibliografía axeitada (García, 2001; Sanmartín, 2007; Díaz-Fierros, 2009). Xa que noutros capítulos desta obra trátase polo miúdo a vida e traxectoria académica e investigadora do profesor Casares, neste caso as mencións as súas achegas e actividades serán aquelas que eventualmente se consideren oportunas para situalas no marco xeral das reformas do século. CIENCIA E UNIVERSIDADE EN EUROPA NO SéCULO XIX As institucións universitarias europeas foron obxecto de cambios moi notables no século XIX. Neste tempo, especialmente nas últimas décadas, deixaron de ser só meras transmisoras dos coñecementos recibidos para se converter paulatinamente en centros de investigación e, deste xeito, en institucións "axiais" dun mundo moderno marcado polo ascenso da burguesía e a revolución industrial (Wittrock, 1996). A gran transmutación da institución académica produciuse en tres niveis diferentes pero relacionados entre si. O primeiro deles foi, como é natural, os cambios

Nieto ilegítimo del conde de Andrade don Fernando de Andrade y Mayor de Ulloa. Don Fernando Andrade Sotomayor era hijo de Fernando Andrade y Teresa de Sotomayor, y por tanto descendiente de dos importantes familias de la Galicia del siglo XVI. No obstante, Fernando no estaba destinado a heredar ningún señorío, ni si quiera de su abuela Mayor de Ulloa, pues esta había constituido un mayorazgo en favor de su hermana Antonia de Andrade. El presente artículo ofrece algunos datos sobre la trayectoria de este agente social del siglo XVI, poco conocido, a lo que ha contribuido  que comparta nombre y ambos apellidos con un arzobispo compostelano coetáneo.

RESUMEN
Recensión del libro: Outros celtas. Celtismo, modernidade e música global em Portugal e Espanha (Lisboa, Edições Tinta-da-China, 2022) de Salwa El-Shawan Castelo-Branco, Susana Moreno-Fernández y António Medeiros (eds.).
ABSTRACT
Review of the book: Outros celtas. Celtismo, modernidade e música global em Portugal e Espanha (Lisboa, Edições Tinta-da-China, 2022) by Salwa El-Shawan Castelo-Branco, Susana Moreno-Fernández y António Medeiros (eds.).
PALABRAS CLAVE
Imaginario celta | identidad | modernidad | globalización | transnacionalismo | festivales | Portugal | España
KEYWORDS
Celtic imaginary | identity | modernity | globalization | transnationalism | festivals | Portugal | Spain

O estudo das experiencias e traxectorias vitais dos galegos deportados aos campos de concentración da Alemaña nazi converteuse nunha necesaria investigación histórica que responda ás demandas da sociedade actual. A través do labor histórico, procuramos encher o baleiro historiográfico existente para o marco galego, e o exemplo da comarca de Betanzos permite observar as primeiras pegadas dun proxecto de longo percorrido en curso.

Cómpre comezar esta achega á situación xeral de Galicia nos séculos XII e XIII facendo unha pequena lembranza da situación das fontes históricas. O primeiro feito relevante é que o número dos documentos se vai multiplicar dun xeito moi notable. Segundo os datos ofrecidos polo Inventario das fontes documentais da Galicia medieval (Pallares / Portela 1988a) 1 , a documentación dos séculos X e XI non chega, conxuntamente, ao 2,5% do total no conxunto do período medieval. Pero a porcentaxe do século XII vaise case ao 6%, mentres que a do XIII se ergue ata preto dun 20%.