Göstergebilim

Bireylerin tüketim alışkanlarının şekillenmesinde, reklamların belirli ölçülerde etkili olduğu, kabul edilen bir gerçektir. Ancak ciddi bir seçmen kitlesi, "reklamı iyi olduğu için siyasi bir partiye oy verilebilir" şeklinde bir düşünceye sahiptir. Bu sorunun haklılık payı yüksektir. Çünkü seçmenlerin büyük bölümü reklamlardan etkilenmediğini söylemekte, yüzde 10-15 arasında değişen bir kitle reklamların oy verme davranışını etkileyebileceğini belirtmektedir. Bu bağlamda siyasiler ve siyasi partilerin seçmenleri etkileyebilmek adına her seçim döneminde siyasal reklamcılığı kullandıkları görülmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da seçim kampanyalarında özellikle televizyon reklamlarına önem vermektedir. Duygusal mesajlar görüntü ve sesin gücünün birlikte kullanılması nedeniyle televizyonda daha kolay verilmektedir. Erdoğan'ın kamuoyunu ikna için halkın inanç ve kültür değerlerini ve sembollerini ne ölçüde kullandığının tespit edilmesi amacıyla Cumhurbaşkanlığı seçimi sürecinde yayınlanan "Fors" reklamı olarak bilinen reklam filmi göstergebilimsel açıdan incelenmiştir. Sözlü mesajlardan çok, reklamda duygulara hitap eden milli ve dini göstergelerin yoğun olarak kullanıldığı belirlenmiştir.

ABSTRACT

Heading for to buy a product after people watched advertisings is an admissible realty. But remarkable part of elector has such a thinking like "it could be given vote a political party because of good advertising" There is merit of this question. While big part of voters are telling that we are not affected the advertisings, %10-15 of them point out that advertisings can affect our behaviour of voting. In this context, it is seen that politicians and political parties use political advertising in order to impress voters in every election period. Also President of Republic of Turkey, Recep Tayyip Erdoğan especially cares television advertisings in the election campaigns. Emotional messages are given easily in television because of the usage of image and voice together. It’s seen that national and religious indicators are used intensely rather than verbal messages in the advertisements.

Yeryüzünde milyonlarca yıl öncesine giden geçmişimiz bir tarafa, bir nesne üzerine anlamlı işaretler, göstergeler bırakma becerimiz yaklaşık 40 bin yaşında. Sükûnet ve barış içerisinde olduğumuz halimizin geçmişine gelince; yani hâlihazırda birilerimizin bu satırları yazabildiği, bir diğerinin okuyabildiği sanki tarih öncesi dönemlerden beri hep varmış gibi hissettiğimiz ama pek te öyle olmayan halimiz; sadece 3300 yıllık. İnsanların bu savaşmama halini sağlamak, tarihsel süreç içerisinde sınırlı nüfuslarıyla ve sınırlı imkânlarıyla, yine sınırlı kaynaklarını korumak; yani hayatta kalmak yolunda gösterdikleri tutumun; onları, soyut fikirlerle düşünmeye ve bu fikirleri aktarma yolunda sınırlı bir anlatım yolunu tercih etmeye ittiği aşikârdır. İşte bu, işaretlerden ve sembollerden anlamlı düşünceler yaratma işidir. Bu sembolik düşünme, zaman içerisinde göstergelerle "baskın kültürel söylemin" nakledilmesine aracılık etmiş ve tarih boyunca, farklı coğrafyalarda evrilerek sanatın en belirgin işlevinin, aracısı olmuştur. Bir yerde bu sınırlılık, sembolik anlatım yolunda gücünü kendisinden almış yani sınırlılığını sanat ve estetikle özlülüğe evirmiştir.

Representation, Semiotics and Symbol in Cinema: The Example of The Movie "PK" Öz İnsanlar dünyaya geldiği andan itibaren kendilerini ve diğerlerini anlamlandırmaya çalışır ve bu düşünme temsil sistemlerini oluşturur. Dünyada politik ve sosyal gücün tanımlanmasında temsil, etkin bir rol oynamaktadır. Temsiller, ideolojik durumlara göre; çok kültürlülük, melezlik, ötekileştirme bağlamında çeşitlilik göstermektedir. Bu çalışmanın konusu; çok kültürlülüğün sinemada temsili ve göstergebilimin bu temsilin kurulmasındaki etkisidir. Sinemanın kültürler arasındaki farklılıkları belirginleştirme veya diyalogları artırmadaki gücünün temelinde, temsil yer almaktadır. Dolayısıyla sinema temsili, farklı ideoloji, inanç ve görüşleri anlamak için önemli bir işleve sahiptir. Sinema göstergebilimi, temsillerin kurulmasında yalnızca dilsel değil görsel olarak da etkilidir. Bu çalışmada sırasıyla; çok kültürlülük ve Hindistan, sinemada çok kültürlülüğün temsili ve Hint filmlerinde din ve temsil, sinema göstergebilimi ve sembol konusuna değinilmiştir. Çok kültürlülük ve temsil kavramı, kültürel çalışmalarda farklı biçimlerde kullanılmaktadır. Burada konu kapsamı gereği çok kültürlülük ve temsil, toplumsal çeşitlilik ve Saussure ve Peirce'le ilişkilendirilen anlamıyla kullanılmaktadır. Çalışmanın örneklemi olan Hint filmi Peekay (PK) (Peekay, Rajkumar Hirani, 2014) göstergebilim yöntemiyle, Saussure'ün gösterge-gösteren-gösterilen kavramları ile Peirce'ün simge kavramına göre çözümlenmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak; dini temalı bir film olan PK'de, Hindistan'ın dinsel çeşitliliğine ilişkin göstergelerin sıklıkla kullanıldığı görülmüştür. PK filminde kullanılan soyut, sözel ve görsel semboller birbirleriyle anlamlı bir bütünlük içinde yer almaktadır. Böylelikle, film temsilinin farklı toplulukların kimliklerini anlama ve inşasında önemli bir etkisi olduğu düşünülürse, filmin bu açıdan göstergelerin gücünden etkin bir şekilde faydalandığı söylenebilir.

Yarattığı karakterler ile mesajlarını izleyiciye en hızlı ve etkili şekilde ulaştıran iletişim araçlarından biri televizyondur. Günümüzde gelişen teknolojiyle televizyona rakip olarak internet içerik sağlayıcıları ortaya çıkmıştır. İnternet içerik sağlayıcıların ürettikleri içeriklerin televizyonda yayınlanan programlardan en önemli farkı, söylemlerinde daha özgür olabilmeleridir. Bu özgürlük, söylem ve görselliği içerir. Medyanın ürettiği karakterler sistem üzerine eleştirilerini her zaman sözlü bir şekilde ifade etmezler. Aktarılmak istenen mesajlar izleyicinin bilinçaltına hitap edecek şekilde kurgulanır. Bu iletim sürecinde, medya karakterleri ve izleyiciler arasında etkileşim oluşur. Bu etkileşim sonucu, izleyicinin zihninde daha önceden bir şekilde depolanmış bilgiler harekete geçer. Bilgilerin harekete geçmesini sağlayan şey, karakterlerin söylemleri ve kullandıkları simgelerdir. Medya karakterlerinin izleyiciyle kurdukları bu ilişkiye parasosyal etkileşim adı verilir. Bu etkileşim sayesinde izleyiciye verilen enformasyon daha etkili olur. Görsel sanatların ortak anlam üretme pratiklerinden biri simgesel anlatım tercihleridir. Mesajlar, aktarılan simgelerin kod çözümüyle izleyiciye aktarılabilir. İspanya'da yayınlandıktan sonra Netflix tarafından satın alınıp dünya çapında bilinirliği artan La Casa De Papel dizisinin ilk iki sezonu çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında, yapımcıların iletmek istedikleri mesajları karakterler üzerinden evrensel simgeler kullanarak nasıl aktarabildikleri, bu aktarım esnasında kullandıkları görsel simgelerin dizi karakterlerinin izleyiciyle kurdukları etkileşimin ileti akışına katkısı tartışılacaktır.

Özet Turizm işletmeleri internetin sunduğu imkânlardan azami düzeyde faydalanmak ve yeni teknolojilere uyum sağlamak için web siteleri oluşturmakta ve bu siteleri sürekli güncellemek zorundadırlar. Erken rezervasyon sistemi ile iç turizmi canlandırmak ve tatil olgusundan her kesimin faydalanmasını sağlamaya çalışan işletmeler reklam iletilerini de bu fikir ve hedef doğrultusunda hazırlamaktadırlar. Reklam iletilerinin müşteride yarattığı izlenim ve tatil satın alma isteği seyahat acenteleri tarafından oluşturulmakta ve hedef kitlelerin erkenden rezervasyon yaptırmaları sayesinde iki tarafın da kazançlı çıkması sağlanmaktadır. Müşterilere hatırlatmak, onları yönlendirmek veya satın almaya teşvik etmek için kullanılan görseller göstergebilim bağlamında seçmeci ve çok boyutlu yönteme bağlı kalarak incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: erken rezervasyon, erken rezervasyon reklamları, seyahat acenteleri,web siteleri, reklam çözümlemesi.

Öz Her yönüyle dil, gösteren ve gösterilenden meydana gelen göstergelerden olumu bir sistemdir. Göstergeyi oluturan bu iki öe arasındaki ilikiden doan derin anlamları bulup ortaya çıkarmak ise göstergebilimin görevidir. Ancak dilin toplumsal göstergelerden olumu bir sistem olması nedeniyle " dil " in gösterdii her ey, toplumsal göstergebilimin alanına girmektedir. Nitekim göstergeler dünyasını her yönüyle inceleyen göstergebilim, önemli bir ilevini de, göstergebilimin bir alt alanı olarak deerlendirilebilecek olan toplumsal göstergebilim yoluyla, dil-toplum ilikisindeki balantıları ortaya koyma çabası ile gerçekletirmektedir. Dili meydana getiren sözcüklerle bu sözcüklerin göndergeleri arasında doal hiçbir ba bulunmaması, ya da bir baka deyile bu baın buyrultusal ve nedensiz olması, bizi dilin uzlaımsal olduu yani toplumsal olarak anlama üzerine temellenmi olduu sonucuna götürmektedir. Bu uzlaımsallıa göstergelerin oluumunun insani failliin bir sonucu olduu da eklenecek olursa, göstergelerden olumu bir sistem olarak dilin, toplumsal göstergebilim içerisinde önemli bir alan olduu görülmektedir. Nitekim dilin hem bireysel hem de toplumsal boyutta kültürel ve ideolojik okumalara açık bir alan olması, dilsel göstergeleri toplumsal nitelikli bir göstergebilime muhtaç kılmaktadır. Abstract Language, from every aspect, is a system which is composed of signs made up of two parts: the signifier and the signified. It is the role of semiotics to find out and reveal the profound meanings which are arisen from the connection between those two elements. However since language is composed of social signs, everything that language signs/indicates come into the domain of social semiotics. In fact, semiotics, which examines the world of signs, carries out one of its most important functions by its effort to uncover the connections between language and society through social semiotics which can be evaluated as a sub-field of semiotics. Since there is no connection between the words and their referents by nature, or in other words that this connection is arbitrary and unmotivated, this fact paves the way to a conclusion where language is conventional, which means it is based on a social contract and agreement. If we are to add this conventionality to the fact that the constitution of the signs is resulted from human agency, then it is clear that the language, which is made up of signs, is a significant area within the field of social semiotics. As a matter of fact, since the language is open to both cultural and ideological readings, linguistics signs are dependent on a semiotics that has social attributes.

Viking gemileri 9. yüzyılda o zamanki adıyla Konstantinopolis’e demir atmış, şehri istila etmek için dört bir taraftan saldırı gerçekleştirmişti. Viking askerleri, o dönem bu şehri almayı başaramadı ama günümüzde Viking kültürü dünyanın her yerinde olduğu gibi ülkemizde de hiç olmadığı kadar popüler. Thor gibi çizgi roman uyarlaması filmler ve Vikings gibi televizyon dizileriyle İskandinav mitolojisine ve Vikinglere duyulan ilgi her geçen gün büyüyor. Viking kültürünün müzik sahnesindeki elçiliğini ise Amon Amarth yapıyor. İsveçli grup şarkı sözlerinden sahne şovlarına kadar attıkları her adımda Viking kültürünü yaşatıyor.

Uğur Kılınç “Mitolojinin Müziği” ana başlıklı bu kapsamlı araştırmasında heavy metal ve İskandinav Mitolojisinin tuhaf evliliğinden doğan melodilerin peşinden gidiyor. Şarkıların hikayelerini, mitolojiyle bağlantılarını inceliyor, satırların altındaki gizli anlamların izini bir dedektif gibi sürüyor. Yeri geliyor, Amon Amarth’ın vokalisti Johan Hegg’e kayıt cihazını uzatıyor, şarkı sözlerindeki mitolojik altyapıyı bizzat bu Viking cüsseli müzisyenden dinliyor, yeri geliyor, göstergebilimsel çözümleme yöntemiyle grubun diskografisini masaya yatırıyor. Mitolojinin Müziği kadar müziğin mitolojisini de ele alıyor yazar. Ses ve müziğin hikâyesini kabilelerin büyülerinden başlatıyor, notaların yolculuğunu dönemleştirerek irdeliyor ve günümüze uzanmasını hiçbir nüansı atlamadan başarıyla anlatıyor.

Ve tabii konu Amon Amarth’a ve heavy metal’e gelince distortion pedalına basılıyor, elektro gitarlardan çığlıklar yükseliyor, davulun temposu artıyor. Hayatında ağır metal dinlemeyenlere Amon Amarth’ın müziğini son ses dinletebilecek bir araştırma metni bu. Vikinglerin İstanbul işgalini anlatan Varyags of Miklagaard şarkısı eşliğinde okursanız okyanusu ve denizleri aşarak boğaza demir atmış ejderha kafalı Viking gemilerini görebilirsiniz. Odin aşkına, merak etmeyin. Bu defa baltaları ve kalkanlarıyla değil, gitarları, davulları ve nefis hikâyeleriyle gelmiş olmalılar!

- Doğu Yücel

The main purpose of this article is to make a comparative interpretation of petroglyphs and rock paintings and to try to date them considering many criteria. Anatolian geography has always been the focal point with its historical culture and inventory. However, there is not much research on this subject in this geography, which is very rich in petroglyph and rock paintings. There are many similar petroglyphs and rock paintings in neighboring regions of Anatolia (Armenia, Georgia, Azerbaijan, Iran, Nakhchivan). Mostly all dating and evaluations are interpreted according to their typological similarities with other geographies. In this article, we will try to create some analyzes and hypotheses from both the Anatolian and other geographies and using our data.

Bu kitap, edebiyat, anlatıbilim, dilbilim, göstergebilim, çeviribilim, anlatı ve metin incelemeleri üzerine yurtiçi ve yurtdışında akademik ve mesleki çalışmaları olan ve bu konuda dersler veren Dr. Öğr. Üyesi Murat Kalelioğlu tarafından hazırlanmıştır.

Kuram ve uygulamanın birlikte sunulduğu bu kitabın amacı alandaki uygulamalı kaynak eksikliğini gidermeye katkıda bulunmaktır. Kitapta kuramsal bilginin yanı sıra yöntemin yazınsal bir yapıtın çözümlenmesinde nasıl uygulandığına dair örnekler verilmiştir. Kitabın hedef kitlesi göstergebilime ilgi duyan, bu alanda kendisini geliştirmek isteyen, göstergebilim kuramını ve çözümleme araçlarını kullanarak disiplinlerarası çalışmalar yapmak isteyen okurlardır.

Göstergebilim kuramının bugünkü halini almasında edebiyatın yeri önemlidir. Çünkü kuram, disiplinlerarası bir anlayışla önce edebi eserlere uygulanarak geliştirilmiş ve sonra da elde edilen veriler diğer disiplinlerle ilişkilendirilmiştir. Bu bağlamda evrensel bir nitelik taşıyan göstergebilimin yazınsal eserlerde nasıl uygulandığını bilen bir okuyucu, kuramı ilgi alanına giren başka disiplinlere de uygulama şansına sahip olmaktadır. Bu özelliği ile bu çalışmanın insanlık ve bilim arasındaki boşluğu dolduracak bir köprü vazifesi göreceği düşünülmektedir.

Konu Başlıkları
Göstergebilim Nedir?
Göstergebilimin Uygulama Alanları
Bir Kavram Olarak Gösterge
Gösterge'den Göstergebilim'e Anlamlama Yolculuğu
Charles Sanders Peirce ve Ferdinand de Saussure'ün Anlamlama Kuramları
Göstergebilimin Oluşmasına Katkı Sağlayan Dilbilimciler
Yazınsal Göstergebilim Tasarısı
Sabahattin Ali'nin Ayran Anlatısının Üç Boyutlu Yapısı ve Anlamlama Süreci
Söylemsel Sözdizim
Anlatısal Sözdizim
İzleksel Sözdizim

Bu çalışma, bir şampuan markası olan Clear markasının reklam yüzü olan Burak
Özçivit’in yer aldığı reklam afişlerinin Göstergebilimsel çözümlemesine odaklanmaktadır. Üç reklam afişinin incelendiği çalışmada, bir pop figürü üzerinden Maskülenlik kavramının reklam afişlerine nasıl yansıtıldığı sorusunun yanıtı aranmaktadır.

The aim of this paper, is to examine the work of renowded artist-shows a critical attitude during period of Hitler, John Heartfield’s photomontage through semiotic methods. In our approach, the period will be discussed in the context of sociopolitical manner by using written and visual codes of John Heartfield, his process of semantic message to ironize the Nazi policy is intended to illuminate.

Tahsin Yücel'in Sonuncu romanında (2010) anlatının temel söylem yapıları ve anlatının evrenini betimelmeye yönelik göstergebilimsel bir okumadır. Yazınsal söylem bir söylenceyi kurgular. Tahsin Yücel'in bir çok yapıtında rastladığımız bu özellik "Sonuncu" romanında da belirgindir. Yapıtın söylem ve anlam düzeylerinin incelenmesi Yücel'in kurmaca dünyasına yeni bir ışık tutmayı amaçlamaktadır.

ÖZET Modern edebiyat teorileri, bilhassa metin tahlili hususunda, metinleri farklı şekillerde okuma imkânı sağlamışlardır. Bu kuramlar metne belli teorik kabul ve veriler ışığında yaklaşmayı esas alırlar. Eleştiri ve edebiyat kuramlarının bir kısmı eseri haricî unsurlar ile ele almayı esas kabul ederken, diğer bir kısmı merkeze metni almak suretiyle bir okuma gerçekleştirme gayreti içine girer. Göstergebilimsel eleştiri de metin merkezli bir tahlil ve okuma metodudur. Göstergelerden hareket etmek suretiyle, göstergelerin meydana getirdikleri bağlama göre anlamlandırılmasını hedef alarak metnin manalandırılması çabası bu teorinin temel ilkesidir. Bu makalede Behçet Necatigil'in " Solgun Bir Gül Dokununca " başlıklı şiirine göstergebilimsel eleştirinin ışığında bakılmaya çalışılmış; kapalı bir metin olan bu şiirin anlaşılır kılınması yönünde göstergebilimsel bir okuma denemesinde bulunulmuştur. Göstergeler (kelimeler), bağlamlar, dizgeler, vs. metin unsurlarının oluşturduğu kontekstler, birlikler hesaba katılarak metinde açığa çıkan " anlam haritaları " gösterilmeye çalışılmıştır.

Yönetmenler ve senaristler gerçekten beslendikleri olaylarda seyirciyi gerçekten koparma aşamasında kendi anlatım dillerini kullanmaktadırlar. Yaratılan hayal dünyası, geçmişte yaşanmış veya günümüzde yaşanan olaylardan esinlenmektedir. Seyirci ise yaratılan bu hayali dünyayı kendi deneyimleri doğrultusunda anlamlandırmaya çalışmaktadır. Bu noktada " gösterge " , " gösteren " ve " gösterilen " kavramları ve onlara yüklenen anlamlar devreye girmektedir. Bu çalışmada, filminde kullanılan isim, olay, karakter, simge ve ürünlerin içerdiği görseller söylem analizi yaklaşımı ile incelenecektir. Sinema dili ve gösterge (düz anlam kategorilerin incelemesi ve değerlendirilerek sonuçlandırılması çalışmanın içeriğini oluşturmaktadır.

The directors and screenwriters use their own language in order to express their feeling and thoughts in the stage of reality breaking away from the audience. The world of dreams and events that are happening today and happened in the past. The audience seek to make sense of the imagination world in the direction of their own experiences. At this point “sign”, “signified” and “signifier” will be evaluated and the meanings attach to them will be analysed. In this work, the name, event, character, symbol and products use in the film of the
Grand Budapest Hotel will be analysed true a multimodal discourse analysis approach. Cinema language and indicator (connatation – denotation), semantic relation will be examined and categorized in the mentioned above is the content of the study.

Kitapta modernizmin simge dergilerinden National Geographic'in 2001-2002 yıllarında yayımlanan Türkçe ve İngilizce sayılarında yer alan motorlu taşıt reklamlarının modernizm ve otomobil kültürü çerçevesinde otomobilin insanbiçimselleştirilmesi, milliyetçilik, ilerlemecilik, zaman ve mekan gibi başlıklar altında göstergebilimsel yöntemle çözümlemesi yapılmaktadır. Kitapta otomobil reklamları üzerinden 19. yüzyılın basit duyurusu olarak reklamların 20. yüzyılın gereksinimleri kışkırtan reklamına, oradan da 21. yüzyılda nasıl iletişimin kendisine dönüştüğü eleştirel bir bakışla ele alınmaktadır.

Semiotics is a discipline which is roots go back to Ancient Greece and find a place to itself by societies and human being transformation. There are lots of studies  about this discipline which based on language which is human being's most important communication tool. Beside studies where the US and France, there are lots of studies which is based on language studies in Turkey. These studies have started with that when French academician Algirdas Julien Greimas started to give lectures in Turkey. After him, names like Tahsin Yücel and Berke Vardar continued to study on this discipline. Than semiotics found a place for itself  in study of Turkey.

Özet Günümüz tüketim çağında şirketler ve reklam verenler, daha fazla kitleye ulaşmak adına birçok reklam stratejisi kullanmakta, müşteri potansiyellerini arttırmak adına sayısız yönteme başvurmaktadırlar. Fakat buna rağmen günümüzde çoğu reklam ya birbirine çok benzemekte ya da birbirlerinden feyzalmaktadır. Bu noktada, fark yaratmak, ilgili ürüne dair güçlü anlamlar yüklemek ve tüketiciyi etkilemek adına içerisinde birçok kültürel ve görsel kod barındıran mitolojik öğelerden yararlanmak reklamcılık noktasında farklı bir strateji olarak kabul edilebilir. Bu nedenle, bu çalışmada Yunan Mitolojisinde yer alan bazı temel öğelerin Türk reklamlarında nasıl resmedildiği vurgulanacaktır. İlgili çalışmada Türk Televizyonlarında yayınlanmış iki farklı reklam filmi göstergebilimsel analiz ile incelenecek, reklamcılıkta Mitolojinin etkileri ve yansımaları vurgulanacak böylelikle Yunan Mitolojisi ve reklam ilişkisi Türk reklamları özelinde ortaya konacaktır. Abstract In today's consumption era, companies and advertisers use many advertising strategies to reach more audiences, and use numerous methods to increase customer potential..However, nowadays, many advertisements look alike or draw inspiration from each other. At this point, so as to create a difference, to have strong meanings about the product concerned and to impress the consumer, taking advantage of mythological elements that contain many cultural and visual codes can be considered as a different strategy at the point of advertising. For this reason, in this study, it will be emphasized how some basic elements in Greek Mythology are depicted in Turkish commercials. In this study, 3 different commercial films published in Turkish Television will be examined by semiotic analysis, the effects and myths of mythology in advertising will be emphasized, and the relationship between Greek Mythology and advertising will be revealed in the Turkish advertising.

Đletişim sosyal yaşamın ayrılmaz bir parçasıdır. Göstergebilim ise
yaşamın tüm alanlarında karşımıza çıkan önemli bir bilim dalıdır. Etkili bir
iletişim ortamı için, bizi kuşatmış olan tüm göstergelerin çözümlenmesi
gerekmektedir. Đletişimin bu kadar yoğun yaşandığı günlük hayatta sıradan
bir insanın elbette ki etrafında bulunan bütün göstergelere dikkat etmesi,
algılayıp değerlendirmesi söz konusu değildir. Đşte tamda bu noktada bu
mesajların kaynak konumundaki göndericileri, verici konumundaki taraf
üzerinde, kendi hatırlanabilirliğini, akılda kalıcılığını artırmak için adeta
gizli bir dil gibi kullandığı göstergelerin önemini ortaya çıkarmaktadır.
Araştırmanın oluşturulması için ilgili yazını oluşturan kitaplardan makalelerden, konferans bildirilerinden ve tezlerden yararlanılmıştır. Bu
çalışmada, iletişim sağlamada okunaklı göstergelerin gönderilmesinin yeri vevöneminden bahsedilerek kültürel ikonografi’nin bağ kurmada üstlendiği
anlamlara değinilmiştir. Araştırmanın amacı, günümüz insanının etrafında
yer alan binlerce gösterge dilinin daha iyi anlaşılmasını sağlamaya yardımcı olmaktır.

Puslu Kıtalar Atlası romanı İhsan Oktay Anar'ın nadide eserlerinden biridir. Bu romanda kullandığı dilin arkasına saklanmış mitlere ulaşabiliriz. Bunu göstergebilimin ışında yapmaya çalışarak, makalede kullanılan bazı göstergeleri yorumladım.

Semiotics is the study of signs and symbols in their meaning and use. A linguist Chandler says beyond the most basic definitions as 'the study of signs', there is considerable variation among leading semioticians as to what semiotics involves. Sign is the smallest unit of meaning. Signifier is a material thing that signifies, for example, words on a page, a facial expression, an image and signified is the concept that a signifier refers to. One of the broadest definitions is that of Umberto Eco, who states that 'semiotics is concerned with everything that can be taken as a sign'. Semiotics involves the study not only of what we refer to as 'signs' in everyday speech, but of anything which 'stands for' something else. In a semiotic sense, signs take the form of words, images, sounds, gestures and objects. Contemporary semioticians study signs not in isolation but as part of semiotic 'sign-systems'. They study how meanings are made how reality is represented.The two primary traditions in contemporary semiotics stem respectively from the Swiss linguist Ferdinand de Saussure and the American philosopher Charles Sanders Peirce.

Edebiyatımızda kendine has bir üslûbu olan Sait Faik’in hikâyelerinde “su” önemli bir yer tutar. Ancak yazarın hikâyelerindeki ‘su imgesi’ denizi ve balıkçıları anlattığı hikayeleri de dahil olmak üzere, çok farklı bir perspektifte kullanılmıştır. Sait Faik suya ilişkin söylemlerinde hemen daima “zaman”a ve akabinde de ses ve ışık imgeleriyle birlikte “mekân”a göndermelerde bulunur. Bu göndermeler; gerçekliğin anlamını ve yapılandırılmış bir gerçekliğin nasıl yorumlanması gerektiği sorusunu izaha muhtaç kılmakla beraber göstergebilim zaviyesinden değerlendiril- meye de muhtaç görünmektedir. Bu çalışmada Sait Faik’in hikâyelerinde- ki su imgesi ve bu imgenin “göstergebilimsel serüven”i, yazarın bilincinin dili ve bilinçdışı unutulmadan yeniden yorumlanacaktır.

Öz: Giriş: İletişim, yaşamla beraber var olan bir olgudur ve birçok şekilde gerçekleşmektedir. Mimari de sözsüz iletişim sağlamanın bir yoludur. İnsanlar etraflarında olup bitenleri sahip olduğu duyular sayesinde an-lamlandırabilmektedir. Görme duyumuzda anlamlandırma da en çok kullandığımız duyumuzdur. İletişim bir anlamıyla göstergelerin ortak ürünüdür. İnsanlar iletişim kurma ihtiyacı duyarlar ve bunu da farklı biçimlerle, farklı mekânlarda meydana getirmişlerdir. Bu farklı mekânlar ve biçimler, iletişimin oluşmasında ve farklılaş-masında önemli rol oynamaktadırlar. İnsan iletişiminin ortaya çıkmasında ve bu iletişimin niteliğinde mimari biçimler etkili olmaktadır. Anlamın oluşturulması iletişim bağlamında etkili bir faktördür. İletişime geçilen önemli mekânlardan birisi de toplumun ortak yaşam alanlarıdır. Bu ortak yaşam alanlarına kiliseler dâhil ol-maktadır. İnsanlar toplum içinde belirli bir düzen içerisinde karşılarına çıkan belirtilerin anlamları olduğunu öğrenir. Kilise de öğrenilmiş bir kavramdır; ancak bir yapıya bakılınca, onun bir kilise olduğuna karar vermek ya da onun bir kilise olduğunu bilmek kişinin önceki öğrenmişlik durumundan kaynaklanmaktadır. Kilise-lerin mimari ögelerinin anlamlarının ortaya çıkarılarak neyi nasıl yansıttıklarını göstergebilimsel yöntemle çözümlemek olanaklıdır. Amaç: Göstergeler iletişimde ve karşı tarafa verilmek istenen hislerde ne kadar etkili olmaktadır? Göstergeler tek tek mi anlam ifade ediyor yoksa hepsi bir araya gelerek mi anlam kazanmaktadır; tasarım tümden gelim midir yoksa tüme varım mıdır? Yapılan bu çalışmada bu soruların cevapları aranmış-tır. Kapsam: Araştırma İzmir'deki gotik kiliseler üzerinde olmuştur. Bu kiliseler kozmopolit bir şehir olan İstanbul'dan bir gotik kilise örneği ile bu şehrin aksine olan Konya'daki gotik kilise örneği ile karşılaştırılmış-tır. Sınırlıklar: Araştırma, birinci anket çalışmasında algısal deneyimlerin iletişim sürecinde ne kadar etkili olduğunu ortaya koymak için farklı meslek ve yaş gruplarına ait katılımcılarla sınırlandırılırken; mimarların mimari iletişimdeki algılarının nasıl değiştiğini belirlemek içinde ikinci anket çalışmasındaki katılımcılar, bu üç şehirdeki mimarlarla sınırlandırılmıştır. Yöntem: Araştırmada, soruların cevaplarına ulaşmak için belir-lenen gotik kiliselerin mimari göstergelerinin tek tek yerinde saptaması yapılarak, bu mimari göstergelerin anlamlarının bütünle ilişkisinin kurulmuştur. Alan çalışması olarak gotik kiliselerin seçilmesinin nedeni ortak bir dillerinin olmasıdır. Bu ilişkiler doğrultusunda iki farklı anket uygulaması yapılmıştır. Birinci anket çalış-ması, 18-30 yaş arası farklı meslek gruplarına ait 45 kişinin katılımıyla gerçekleşmiştir. Anket yönlendirici ve yoruma açık sorulardan oluşmuştur. Yoruma açık olmasının sebebi göstergebilimin algıya ve anlamlandırmaya dayalı bir bilim olmasından kaynaklanmaktadır. Birinci anket çalışmasından elde edilen duygu temaları, ikinci anket çalışmasını gerektirmiştir. İkinci anket çalışması ise, İzmir, Konya ve İstanbul'dan 18-30 yaş arası mi

İletişimin alt dalı olarak ortaya çıkan ve gelişen sağlık iletişimi, sağlık okuryazarlığından ilaç kullanımına, beslenme alışkanlıklarından spor yapmaya kadar sağlıkla ilgili neredeyse her konuda gerçekleştirilen tüm iletişim uygulamalarını kapsamaktadır. Belirli alışkanlıkları edindirmeye, bazı eylemlerden uzak tutmaya, sağlık konusunda bilinçlendirmeye ve doğru davranışları öğretmeye odaklanılan bu iletişim uygulamalarında kamu spotu kullanımının ön plana çıktığı görülmektedir. Son yıllarda, kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları tarafından kamu yararına yönelik olarak faydalı bilgi iletme, farkındalık yaratma gibi amaçlarla kamu spotlarının kullanımı yaygınlaşmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmada öncelikle, sağlık iletişimi kavramı açıklanmış ve kamu spotlarının kullanımı ele alınmıştır. 2008 yılından itibaren Türkiye’de devlet politikası olarak sigarayı bıraktırma yönünde çok önemli yasal düzenlemeler yapılmasından hareketle araştırma kapsamı, Sağlık Bakanlığı’nın yayınladığı sigara kullanımı karşıtı kamu spotlarıyla sınırlanmıştır. İki farklı sigara karşıtı kampanya kapsamında yayınlanan toplam yedi kamu spotu göstergebilimsel çözümleme yöntemiyle incelenerek, sigarayı bırakmaya ikna etmek için anlamın nasıl düzenlendiği ve aktarıldığı sorularına yanıt aranmıştır. Araştırma sonucunda, göstergelerle okuması yapılan altı kamu spotunda korku duygusuna seslenildiği, ikinci kampanyanın son yayınlanan kamu spotunda strateji değiştirilerek sigarayı bırakmaya teşvik edecek olumlu sonuçlara odaklanıldığı anlaşılmıştır.

Yahya Kemal şiirinin mitoloji ile ilişkisi hangi düzeydedir? Bir metinde mitolojiyi aramak ne anlama gelir? Yahya Kemal'de mitolojik gösteren milli ve kültürel unsurlarla nasıl örtüşür? Yahya Kemal mitleri kullanmak suretiyle neyin peşindeydi?

TOPLUMSAL CİNSİYET OLGUSUNUN BASILI REKLAMLARDA ELE ALINIŞ BİÇİMİ ÜZERİNE BİR İNCELEME: KIRMIZI ÖDÜLLERİ
Bu çalışmanın konusu ödüllü reklamlarda toplumsal cinsiyet rollerinin sunumu ve ataerkil ideolojidir. Çalışmada cinsiyet rollerinin nasıl üretildiğinin incelenmesi amaçlanırken yöntem olarak göstergebilimsel çözümleme yönteminden yararlanılmıştır.
Toplumsal cinsiyet olgusu bireyin daha doğmadan önce çevresinde şekillenen ve birey doğduktan sonra da tüm yaşamını kurallar dizisi etrafında kuşatan sosyal bir meseledir. Ataerkil ideolojinin sonucu olarak kadınlar, içinde yaşadıkları toplumlarda ikincil statüde konumlandırılmaktadırlar. Toplumsal cinsiyet inşa süreci bu eşitsiz ilişkiler ağını yeniden kurarken medya da bu ayrımcılığı meşrulaştıran anahtar bir yerde durmaktadır. Özellikle reklamlar görsel ve yazılı basında bu ayrımı sıklıkla üretirken çeşitli kodlar kullanmaktadırlar. Bu kodların açımlanmasını sağlayan göstergebilim yönteminin önemli araştırmacılarından Roland Barthes ise içinde yaşanılan kültür hakkında fikir verdiği için görsel imajların taşıdığı anlamları yorumlamanın gerekliliğine değinmektedir. Özellikle başarı atfedilen ve değer göstergesi olan ödüllü reklamların çözümlenmesi bu bağlamda önemli bir yerde durmaktadır. Etki değeri yüksek olan basın reklamlarında da yaratıcılığın artırılmasını özendirmek için çeşitli yarışmalar düzenlenmektedir. Ana akım medyaya yön veren Hürriyet Yayın Grubu basılı reklamlarda yaratıcılığı desteklemek adına 2003 yılından bu yana reklam sektöründe de gün geçtikçe popüler hale gelen Kırmızı Ödülleri yarışmasını düzenlemektedir. Bu bağlamda çalışmada, Kırmızı ödüllü basılı reklamlarda cinsiyet olgusu, Roland Barthes’ın göstergebilim yöntemi kullanılarak incelenmiş ve buna yönelik ödüllü reklamlar arasından toplumsal cinsiyet bağlamında değerlendirilebilecek 52 görsel seçilmiştir. Yapılan incelemelerde kadınların çoğunlukla cinsel nesne konumunda yer aldıkları görülmekte; değilse bile kadınlar diğer örneklerde anne veya eş rolleri ile sunulmaktadırlar. Dolayısıyla reklamların genel itibariyle cinsiyetçi bir bakışla oluşturulduğu sonucuna ulaşılsa da son yıllarda bu yaklaşımın giderilmeye çalışıldığı gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Toplumsal cinsiyet, kadın, ataerkillik, reklam, göstergebilim


ABSTRACT
A STUDY ON THE APPROACH OF THE GENDER PHENOMENON ON PRESSED ADVERTISEMENTS: KIRMIZI AWARDS
The main subject of the study is male-dominated ideology and presentation of gender roles at awarded commercials. The aim of the study is to examine how gender roles are being produced and semiological analysis method has been used.
Gender phenomenon is a social issue that takes form before the birth of human an encircles the whole life around the set of rules after birth. Women are positioned in secondary status in society as a result of the male-dominant ideology. While gender formation process re-build this unequal relationships network, media acts as a key-point to legalize this discrimination. Particularly, commercials produce this discrimination at written and visual media and use variety of codes while doing this. One of the most important researchers of semiology method Roland Barthes, who makes these codes enable to explicated, mentions to necessity of explication of the visual images meanings. Analysing of rewarded commercials, which attributed success and are indicator of worth, stands in a very important point. A variety of competitions are organized to increase the creativity at effective press commercials. Hurriyet Media Group, which dominates the mainstream media, organizes Kırmızı Awards competition since 2003 to support creativity at commercials. In this context, the main subject of the study is to examine gender phenomenon at Kirmizi awarded print ads by using semiology method of Roland Barthes. 52 visuals among the awarded commercials are selected which can be evaluated in context of gender. At the studies, it has been observed that women are positioned as a sex object; even if not so, in other samples it has been seen that they have been put forward as a mother or wife rolles. Thus, even if it has been concluded that commercials are produced with a sexist perspective, it has been observed that there is a will to remove that perception.
Key words: Gender, woman, patriarchy, advertisement, semiology

Bu makalede Ahmet Hamdi Tanpınar'ın otuz yedi şiirinin yer aldığı Şiirler adlı kitabı tek bir şiir gibi ele alınarak, şiirlerin tümü seçme ve birleştirme ekseninde şiirsel uzam, şiirsel zaman, şiir kişileri ve göndergeleri ile ayna imgesi açısından incelenmiştir. Çözümlemede yöntem olarak dilbilim kuramı, sözcük anlambilimi, sözbilim, sözcelem kuramları ve söylem çözümlemesinden yararlanılmıştır. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Şiirler adlı kitabındaki şiirlerde seçme ekseninde yalınlığın, birleştirme ekseninde ise imgeselliğin ağır bastığı anlaşılmaktadır. Şiirlerde öznel ve düşsel bir uzam ve zaman yaratılmıştır. Uzam seçme ekseninde "yer, gök ve deniz" ya da "kara, hava ve su"dan oluşmaktadır. Birleştirme ekseninde ise bu üç uzamda, "gök bahçesi", "deniz mağarası", "yelken, gül, kanat" gibi çeşitli doğa ve kültür öğeleri bir araya gelmektedir. Bu düşsel evrende yer alan varlıklar /parlaklık/ ve /değerlilik/ ortak anlambirimciklerine sahiptir: mücevher, yaldızlı, yakut, gümüş, altın, yeşim, mercan, zümrüt, elmas gibi. Bunun yanı sıra, "boşluk" da önemli bir uzam olarak karşımıza çıkmaktadır. Zaman ise, şiirsel bir anlatımla, seçme ekseninde hem nesnel (tarihsel zaman, mevsimler), hem de öznel (ömür, kader, ölüm) özellikler taşımaktadır. Birleştirme ekseninde zaman, kâh canlı (ceylan), kâh insan (hınç), kâh sıvı (nehir), kâh somut (yekpâre, geniş, billûr bir âvize) özellikler taşımaktadır. Buradan hareketle, Tanpınar'ın şiirlerinde "zaman" kavramının bir yandan izlenimci, diğer yandan kübist öğeler taşıdığı öne sürülebilir. Şiirlerdeki kişiler çoğunlukla "ben", "sen" ve "siz"den oluşmaktadır. /Sen/ göndergesi, /ben/den önce gelmektedir. "Ben"in göndergesi çoğu zaman şairin kendisi, "sen"in göndergesi ise bir kadındır. Tanpınar'ın şiirlerinde yer alan en önemli şiirsel imge ise, aynadır. "Ayna" imgesi "boşluk, sınır, hayâl, deniz ve zaman" kavramlarıyla bir arada yer almaktadır. Diğer taraftan, "ayna" imgesi iki parçadan oluşmaktadır: ön yüzü ve arkası (sır kısmı). Aynanın ön yüzü "boşluk, sabah ve hayâl"i gösterirken, sır kısmı, yani arkadaki karanlık kısmı ise "gece ve rüyâ"yı temsil etmektedir. Sonuç olarak, 'ın * Doç. Dr., Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fransız Dili Eğitimi Anabilim Dalı, [email protected] © 2009, Hacettepe University Faculty of Letters, All Rights Reserved

Dil sadece ifade etmek istenileni aktaran bir aktarıcı olmaktan çok ötedir. Bu dilin üzerinde durulmasın ve araştırılmasını mecbur kılmıştır. XIX. yüzyıla gelindiğinde gösterge Peirce’ın ve Saussure’ün çalışmaları vasıtasıyla bilim statüsünde bir disiplin olan göstergebilim çerçevesinde tanımlanmaya başlamıştır. 20. Yüzyıla gelindiğinde dilbilimde ilkesel gelişmeler olmaya başlamıştır.

Göstergebilimcilerin çoğu, önceleri "Yapısalcılık" adı verilen bir yaklaşımı benimsemişlerdir. Yapısalcılık, dilbilim kaynaklı bir kuram olarak ortaya çıkmıştır.

Yapısalcılığın önemli isimlerinden olan Roland Barthes, Saussure'ün düşünceleriyle temellendirdiği bir göstergebilim anlayışı üzerinden gitse de bazı noktalarda onun düşüncelerinden ayrılır. Bunlardan en belirgini göstergebilim ve dilbilimin hangisinin bir diğerini kapsadığı üzerindeki düşünceleridir. Barthes, göstergebilimcinin başlangıçta her ne kadar dil dışı tözler üzerinde çalışsa da, ilerlediği yol üstünde, er geç, dili bulacağını belirterek bu dilin ise yalnızca örnekçe olarak değil de bileşen, aracı ya da gösterilen olarak kendini ortaya koyacağından söz eder. Dolayısıyla dilbilim, ayrıcalıklı da olsa genel göstergeler biliminin bir bölümü değil, göstergebilim dilbilimin bir bölümüdür ifadesini kurar.

Frankfurt Üniversitesi bünyesinde 1923 yılında Frankfurt Sosyal Araştırmalar Merkezi (Frankfurt Okulu), modernleşmenin insana getirdikleri ve insandan götürdükleri üzerine Almanya'da kurulan ve sosyoloji, siyaset bilim, psikanaliz, tarih, estetik, felsefe, müzikoloji gibi farklı disiplinlerden insanları bir araya getiren Toplumsal Araştırma Enstitüsü`nün bir düşünce akımı olarak ifade edilmesidir. Okulun genel yaklaşım biçimi eleştirel teori olarak adlandırılmaktadır. Frankfurt Okulu disiplinler arası ilerlemiş olup, dil, bilim, Psikoloji vb. alanlarda yer alır. Frankfurt Okulu'nun kitle iletişim araçları ise ilgilerinin merkezinde yer alır. Özellikle 1930'lu yıllarda Avrupa'yı sarsan dikta rejimlerinin yükselmesinde kitle iletişim araçlarının rolü olduğuna dikkat çekmişlerdir. 1940'lardan bu yana, medya ve televizyona ilişkin çok sayıda eleştirel yaklaşım geliştirilmiştir. Nazi Almanya'sından ABD'ye taşınan Frankfurt Okulu film, popüler müzik, radyo, televizyon ve diğer kitle kültürü formlarının yükselişine ilk elden tanıklık etmiştir. Frankfurt Okulu, kitle iletişimi ve kültür çalışmalarında sistematik ve kapsamlı bir eleştirel yaklaşım başlatmış ve kültür endüstrilerine yönelik ilk eleştirel teoriyi oluşturmuştur. 1930'lu yıllarda, Frankfurt Okulu, kültür ve iletişim çalışmalarına eleştirel ve disiplinler-üstü bir yaklaşım getirmiş, kitle kültürü ve iletişiminin sosyal ve ideolojik etkilerine ilişkin izleyici alımlama çalışmalarını, medyanın politik ekonomisine yönelik eleştirileri ve metin analizini birleştirmiştir. Seri üretilen kültürün endüstrileşme sürecini ve sistemi işleten ticari zorunlulukları işaret etmek üzere "kültür endüstrisi" terimini kullanmıştır. Klasik Frankfurt Okulu perspektifinden bakıldığında, ticari televizyon, Horkheimer, Adorno ve arkadaşlarının adlandırmasıyla bir "kültür endüstrisi" biçimidir. Bu terimin belirttiği durum en belirgin olarak, film ve televizyon endüstrilerinin hemen hiç devlet desteği almadığı ABD'de en belirgin şekilde yaşanmaktadır. Eleştirel teori düşünürleri, endüstriyel üretim bağlamında kitlesel olarak iletilen bütün kültür yapıntılarını analiz etmiştir. Endüstriyel üretimde, kültür endüstrisi emtiaları seri imalatın diğer ürünleriyle aynı özellikleri göstermektedir. Bu özellikler metalaştırma, standardizasyon ve kitleselleştirmedir. Ancak, kültür endüstrileri, mevcut kapitalist toplumlara ideolojik meşruiyet kazandırmak ve bireyleri o sistemin toplumsal oluşum çerçevesine entegre etmek şeklinde özel bir işleve sahip olmuştur. Kültür endüstrisi konusundaki ilk temel çalışmalar Adorno'nun popüler müzik, televizyon (1991) ve yıldız falı gibi popüler fenomenlere (1994) ilişkin analizlerini, Lowenthal'in popüler edebiyat ve dergi çalışmalarını (1961), Herzog'un radyolardaki pembe dizilerini (1941), ayrıca, Horkheimer ve Adorno'nun kültür endüstrisine ilişkin ünlü çalışmasında (1972 ve Adorno, 1991) geliştirilen kitle kültürü perspektif ve eleştirilerini içermiştir. Kitle kültürü ve iletişimine ilişkin eleştirileriyle Frankfurt Okulu üyeleri, eleştirel sosyal teoride, kitlesel olarak iletilen kültürü ve televizyonu sistematik olarak analiz eden ve eleştiren ilk araştırmacılar olmuştur. "Kültür endüstrisi" dedikleri şeyin günümüz toplumlarının yeniden üretiminde ne kadar önemli olduğunu gören ilk sosyal kuramcılar da onlardır. Gerçekten de, günümüz toplumlarında, kitle kültürü ve iletişim boş zaman faaliyetinin merkezinde yer almakta, önemli sosyalizasyon araçları ve politik gerçeklik aracıları olarak işlemektedir. Bu nedenle de, çeşitli ekonomik, politik, kültürel ve toplumsal etkileri açısından günümüz toplumlarının önemli kurumları olarak görülmeleri gerekir. Ayrıca, eleştirel teorisyenler, kültür endüstrilerini politik bir ortamda incelemiş ve kültür endüstrilerini, işçi sınıfının kapitalist toplumlara entegrasyonunun bir biçimi olarak kavramsallaştırmıştır.

Konuşma bilimi, konuşmayı bir dile bağlı olmadan inceleyen bilim dalıdır. Evrensel fonetik yanında konuşmanın nasıl edinildiği, üretildiği ve algılandığı konularıyla da ilgilenir. Konuşma bilimi konularının kolay anlaşılabilmesi için göstergebilim, dilbilim, fonetik gibi temel alanlarla ilgili kavramların bilinmesi gerekmektedir.
Bu sunum, 2019-2020 ders yılı bahar döneminde Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Hamidiye Sağlık Bilimleri Fakültesi Dil ve Konuşma Terapisi Bölümünde verilen Konuşma Bilimi dersinin dönem başında anlatılan giriş dersine aittir. Burada açıklanmaya çalışılan temel kavramların sadece dil ve konuşma terapisti adaylarını değil göstergebilim, dil, dilbilim, fonetik eğitimi alan veya bu konulara ilgi duyan herkesi ilgilendireceği düşünüldüğünden internet ortamında paylaşılmıştır.