Eski Türkçe

Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden öğrencimdir. 1976'da benden bir yıl okudu. Sonra ben iki yıl için Almanya'ya gittim. 1979'un Şubatında döndüm. Mart 79'da öğrenciler Lisans Tezi almak için Eski Türk Dili hocalarının kapısında bekleşiyorlardı. Ben odamdan çıktım ve öğrencilere Prof. Dr. Kemal Eraslan ile Prof. Dr. Nuri Yüce onar sahife Arap harfli Çağatayca ve Kıpçakça metin verecekler. Bense 50 sahifelik Uygur harfli metin vereceğim. Dört kişi aralarında anlaşarak bana gelebilir" dedim. Beş dakika sonra Ceval Kaya, Mustafa Sinan Kaçalin, Kamile Hicran Karakoç ve Handan Yazanlar odama gelip "Biz dört kişi anlaştık. Lisans Tezimizi sizden almak istiyoruz" dediler. Onlara Mansur Bahşı'nın 1430'lu yıllarda Uygur harfleri ile istinsah ettiği Bahtiyar-nâme yazmasını tez konusu olarak verdim ve haftanın beş günü öğleden sonra üçer saat grup çalışması yaptım. Önce metni okumayı öğrettim. Sonra fiş yapmayı. Dördü de iyi çalıştı ve Bahtiyar-nâme'nin Dizinini grup çalışması olarak tamamladılar. Ceval mezuniyetini müteakip öğretmen oldu. Ancak Ceval'i Anabilim Dalı'mıza asistan almak istedik. İlân çıkınca eski başbakanlarımızdan Suat Hayri Ürgüplü'nün torunu Ali Suat Ürgüplü geldi, benimle konuştu. Üç dil biliyordu. İyi yetişmişti. Ben ona üniversitenin şartlarını ve durumunu anlattım. Alacağı maaşı söyledim. Bunun üzerine ülkemizin önde gelen bir müessesesinde daha yüksek bir aylık ile iş buldu. İkinci aday Ceval Kaya idi. Ancak o zamanlarda Milli Eğitim Bakanı Hasan Sağlam isimli bir emekli general idi. Ceval'e "Edebiyat Fakültesi'ne gidip gerici mi olacaksın. Muvafakat vermi-yorum" demiş. Ceval'i asistan alamadık. değerlendirmeye çalıştı. Türkolojinin büyük hocalarından ders gördü:

Useev, N. (2020). Moğolistan"daki tengri kagan (khoyor khavçig uul / baga khaırkhan) yazıtları üzerine Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(2), 487-499. Öz Bu makalede, Moğolistan"da 2008 ve 2010 yıllarında bulunan Teŋri Kagan Yazıtları ele alınarak üzerinde okuma ve anlamlandırma önerisi yapılmıştır. Çalışma sonucunda araştırma ve incelemeye konu olan yazıtlardaki bazı kelimelerin daha önce yanlış okunduğu ya da yanlış anlaşıldığı tespit edilerek uygun olduğu düşünülen okunuşlar ve anlamlandırmalar önerilmiştir. Örneğin, daha önce bin sayı ismi yorumlanan harfler kümesinin evinde anlamına gelen ebine kelimesi olabileceği ileri sürülmüştür. Bu bağlamda "Öt(ü)k(e)nde T(e)ŋri K(a)g(a)n y(e)lm(e)si (e)b(i)ne ol(u)rm(a)z" şeklindeki I. Yazıt, "Ötüken'de Teŋri Kagan'ın keşif kolu evinde oturmaz" diye yorumlanmıştır. II. Yazıt, "K(a)m(a)g bod(u)n t(e)li T(e)ŋri K(a)g(a)n (e)rm(i)ş (Bütün halkın eşiti, dengi, dostu Teŋri Kagan imiş)" şeklinde okunmuş ve anlamlandırılmıştır. Bu yazıtlar da Teŋri Kagan"ın öncü askerlerine ait olup, onlar, ilk yazıtta iç savaşlardan dolayı Ötüken"de, vatanlarında evlerinde sakin oturmadıklarını, görev başında bulunduklarını dile getirmişler, ikinci yazıtta Teŋri Kagan ile amcaları arasında yürümekte olan kavgada Teŋri Kagan"ın haklı olduğunu göstermek istemişlerdir. Abstract In this article, a newly founded Teŋri Kagan Inscriptions from the Mongolia is proposed on to read and make sense of. End of study understood that some of the words of inscription, which is the subject for research and study read or misunderstood wrong before. And have been suggested considered suitable explanations and readings. For example, it has been suggested that the set of letters interpreted as the word ebine, which means in home before, may be the word ebine, which means in home. In this context, I"st Inscription in the form "Öt(ü)k(e)nde T(e)ŋri K(a)g(a)n y(e)lm(e)si (e)b(i)ne ol(u)rm(a)z" was interpreted "Teŋri Kagan's reconnaissance arm does not live in his house in Ötüken'. The II"st Inscription was was read and interpreted in the form "K(a)m(a)g bod(u)n t(e)li T(e)ŋri K(a)g(a)n (e)rm(i)sh (Teŋri Kagan was the equal, friend of all the people)". These inscriptions belong to the pioneer soldiers of Teŋri Kagan and they stated in the first inscription that they did not live in their homes in Ötüken because of the civil wars and that they were in duty in their homes. In  Dr. Öğr. Üyesi; Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, [email protected].

Tez içindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca KTÜ -Sosyal Bilimler Enstitüsü Tez Yazım Kılavuzu"na uygun olarak hazırlanan bu Çalışma"da yararlanılan kaynakların tümüne eksiksiz atıf yapıldığını, aksinin ortaya çıkması durumunda her tür yasal sonucu kabul edeceğimi beyan ederim.

ÖZ
Türklerin bilinen en eski yazılı belgeleri olan Orhon Yazıtları, 1893’te Thomsen tarafından Runik harflerin çözülmesi ve 1894’te Radloff’un yazıtların ilk neşrini yapması ile birlikte pek çok araştırmacının dikkatini çekmiş ve bu alanda çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Bunun doğal bir sonucudur ki hem Türkiye’de hem yurt dışında yazıtların okunuşu, anlamlandırılışı ve yorumlanışı ile ilgili pek çok yayım yapılmış, merak edilen konulara ve sorunlu olduğu düşünülen kısımlara açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Yapılan her yeni çalışma bir önceki çalışmayı da kaynak göstererek birikimli olarak ilerlemiş ve günümüze kadar geçen 137 yıllık zaman içerisinde yeni okuma ve anlamlandırma önerileri ile bu alanda ciddi bir yol alınmıştır. “Türkiye’de Yapılan Çalışmalarda Orhon Yazıtları’nı Okuma ve Yorumlama Farklılıkları (1936-2016)” isimli tezimizde ilk olarak Radloff tarafından yapılan metin yayımından başlayarak en son Türkiye’de Ahmet Bican Ercilasun tarafından yapılan metin yayımına kadar hazırlanmış olan Orhon Yazıtları’nı okuma çalışmaları karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve kelimeler üzerinden okuma, yorumlama ve anlamlandırma farklılıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Tezin giriş bölümünde, Orhon Yazıtları ile ilgili yapılan okuma çalışmaları kısa bir şekilde tanıtıldıktan sonra çalışmanın amacına ve çalışmada izlenen yönteme yer verilmiştir. Tezin ikinci bölümünde, Türkiye’de Hüseyin Namık Orkun, Muharrem Ergin, Talat Tekin, Cengiz Alyılmaz, Erhan Aydın, Hatice Şirin User, Mehmet Ölmez ve Ahmet Bican Ercilasun tarafından yapılan Orhon Yazıtları okuma çalışmaları; Runik harfleri Latin harflerine aktarırken uyguladıkları transkripsiyon yöntemleri ve Kül Tėgin, Bilge Kagan ve Tunyukuk Yazıtları’nı okuma yöntemleri ayrıntılı olarak incelenmiştir.  Tezin üçüncü bölümünde, okunuşu ve yorumlanışı bakımından tartışmalı olduğu tespit edilen kelimeler, Radloff’tan Ahmet Bican Ercilasun’a kadar yapılan okuma çalışmalardaki karşılıkları kronolojik bir sıra ile verilerek Kül Tėgin, Bilge Kagan ve Tunyukuk Yazıtı için açılan ayrı başlıklar altında araştırmacıların okuma ve yorumlama yöntemlerine yer verilmiştir. Açıklanan kelime üzerinden Orhon Yazıtları ile ilgili yapılan çalışmalardaki okuma ve yorumlama farklılıklarının nelerden kaynaklandığı ve ilk hangi araştırmacı tarafından yaygın okunuşun gerçekleştirildiği tespit edilmiş ve sebepleri ile beraber ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir. Tezin sonuç bölümünde ise tezin üçüncü bölümünde açıklanmaya çalışılan 182 kelimeden elde edilen veriler ışığında Orhon Yazıtları’nın okuma ve yorumlama farklılıklarının sebepleri maddeler halinde sıralanmıştır. 

Anahtar Kelimeler: Eski Türkçe, Orhon Yazıtları, Okuma ve Yorumlama Farklılıkları

ABSTRACT
Orhon inscriptions, the oldest known written documents of Turks, in 1893 Thomsen runic letters analysis and publication of the report along with making the first Radloff in 1894 attracted the attention of many researchers and studies have been started in this field. It is a natural consequence of this that many publications have been made on reading, interpreting and interpreting the inscriptions both in Turkey and abroad and it has been tried to clarify the subjects and the parts that are thought to be problematic. Each new study progressed cumulatively by citing the previous study and a serious progress has been made by bringing together new reading and interpretation suggestions over the past 137 years. “Orhon Inscriptions in the Study Reading and Interpretation Differences in Turkey (1936-2016)”, the thesis in the first, starting from the text publications made by Radloff latest made by Ahmet Bican Ercilasun publication until the prepared text publications in Turkey, were comparatively analyzed and read out the words, interpret and explain the differences were attempted to be determined. In the introduction part of the thesis, after the reading studies about Orhon Inscriptions are briefly introduced, the purpose of the study and the method followed in the study are included. In the second part of the thesis, in Turkey, Huseyin Namık Orkun, Muharrem Ergin, Talat Tekin, Cengiz Alyılmaz, Erhan Aydın, Hatice Şirin User, Mehmet Ölmez and Ahmet Bican Ercilasun Orkhon Inscriptions related text publications; the transcription methods they applied while transferring the Runic letters to the Latin letters, the methods of reading the Kül Tėgin, Bilge Kagan and Tunyukuk Inscriptions were examined in detail. In the third part of the thesis, the words determined to be controversial in terms of their reading and interpretation are given in a chronological order and the researchers' reading and interpretation methods are presented under separate titles for Kül Tėgin, Bilge Kagan and Tunyukuk Inscription by giving their equivalents in reading studies from Radloff to Ahmet Bican Ercilasun in cronological order. Based on the word explained, it was determined what the differences in reading and interpretation in the studies about Orhon Inscriptions originate from and which researcher made the most common reading and given in detail with their reasons. In the conclusion part of the thesis, in the light of the data obtained from 182 words tried to be explained in the third part of the thesis, the reasons of the differences in reading and interpretation of Orhon Inscriptions are listed as items.


Key Words: Old Turkic, Orkhon Inscriptions, Reading and Interpreting Differences

Yenisey yazıtları ifadesi ile, bugünkü Tuva ve Hakasya sınırları içerisinde ele geçmiş yazıtlar anlaşılmaktadır. Yenisey yazıtları, ilk keşfedilen yazıtlar olduğu hâlde Moğolistan’daki büyük kağanlık yazıtlarının gölgesinde kalmaktan kurtulamamıştır. Bunun en önemli nedenlerinden birisi, Moğolistan bozkırlarında bulunan ve özellikle II. Türk Kağanlığı ve Uygur Kağanlığı yazıtlarının satır sayısının çok olmasıdır.
Kitapta, Yenisey yazıtlarının bulunuşu, ilk çalışmalar, Türkiye’de yapılan çalışmalar ve yazıtlarla ilgili genel bilgilerden sonra, bugünkü Tuva ve Hakasya sınırları içerisinde ele geçmiş runik harfli eski Türk yazıtlarının runik harfli metni, transkripsiyonu, günümüz Türkçesine çevirisi, üzerinde yapılan çalışmalar verilmiştir. Her yazıtla ilgili bölümün sonunda o yazıttaki kimi sözcükler ve sözcük grupları üzerinde durulmuş ve etimolojik değerlendirmelere yer verilmiştir. Kitabın sonunda ise dizin, kaynakça ve yazıtlardan resimler bulunmaktadır.

Tarihini, kültürünü, sevgisini ve üzüntüsünü taşa kazıyan Türkler, Sibirya'da da izler bırakmıştır. Bu ölümsüz izleri süren Prof. Dr. Erhan AYDIN'ın Kronik Kitap yayınlarından çıkan ikinci kitabı olan "Sibirya'da Türk İzleri: Yenisey Yazıtları" adlı eser ön söz, giriş, 10 bölüm, dizin ve kaynakçadan oluşmaktadır.

Eski Türkçeden Eski Oğuz Türkçesine (XIII. yüzyıl) olan saklantılar (arkaizm) ses, ek ve sözcük düzeyindeki alıntılarla ilgili teorik bir makalede. Makalede, öncelikle "arkaizm" ve "eskicil"lik terimleri tartışılmış ve bunların, bu dil olgusunu karşılamadığı, onun yerine "saklantı" teriminin kullanılması gerektiği ortaya konulmuştur. Saklantı olarak belirlenen yapıların tespit edilme ölçütleri irdelenmiştir.

Türk Dünyası İncelemeleri Dergisine gönderilen yazıların düşünsel ve bilimsel sorumluluğu yazarlarına, çeviri ve aktarmaların hukuki sorumluluğu çevirmenlerine/aktaranlarına aittir. Gönderilen her yazının yayım aşamasında esasa yönelik olmayan küçük düzeltmeleri TDİD yazı işleri tarafından yapılır.

Türk yazısı; Türklerinin düşlerinin, düşüncelerinin, duyduklarının, bildiklerinin, hissettiklerinin ilk kez yazıya dönüşmüş biçimidir. Türk yazısıyla yazabilmek, bu yazıyı tanımak ve öğrenmek her Türk'ün duygularını kıpırdatacak, gönlünü mest edecektir.
Ataların kazıyarak tarihe kaydettikleri taşlarda kendilerinden izler taşıdığı damgalar okurları da tarih yolculuğuna çıkaracaktır. Son yıllarda Türk yazısına yönelik ilgi gittikçe artmaktadır. Büyük bir heyecana yol açan bu ilginin doğru biçime dönüşmesi en önemli adım olacaktır.
İşte bu nedenle bu eser Türk yazısının kurallarına bağlı kalarak öğrenilmesi amacıyla kaleme alınmış ve içinde yazının tarihine ait bilgiler de yer almıştır. Çalışma, Türk yazısının hem tarihini hem öğretimini aktarmayı amaçlamaktadır.

ÖZET Tasvir fiilleri, eklendikleri fiilleri çeşitli açılardan niteleyen yardımcı fiillerdir. Bu yardımcı fiiller, temel anlamından sıyrılarak esas fiilin anlamını etkiler. Fiile eklenen tasvir fiiline göre; asıl eylemin ifade ettiği anlam farklı bir yönden işaretlenir. Bu yardımcı fiiller, Türkiye Türkçesi için işlevlerine göre; tezlik, yeterlik, yaklaşma, sürerlik vb. şeklinde sınıflandırılmaktadır. Eski Uygur Türkçesinde, özellikle Altun Yaruk adlı eserde sıklıkla kullanılan ve eserin konusu itibariyle saygı bildirme işlevi taşıyan tasvir fiilleri mevcuttur: yarlıka-, tegin-, yükün-, ötün-. Bu yardımcı fiillerin, ana fiile zarf-fiil eki ile bağlanarak, zarf-fiilli parçada ifade edilen asıl eylemi saygı, yüceltme bakımından işaretlediği görülmektedir. Bu nedenle; bu fiillerin Eski Uygur Türkçesi için diğer tasvir fiillerine ek olarak 'saygı fiilleri' adı altında ayrıca değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada; bu fiillerin neden tasvir fiilleri içerisinde ele alınması gerektiği ve ana fiili saygı yönünden ne şekilde nitelediği örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. ABSTRACT Descriptive verbs are the auxiliary verbs that are added to the converbs, and complement the verbs in various ways. These auxiliary verbs affect

Bu kitapta, 14. asrın sırlı ve tartışmalı şairlerinden biri olan Varka ve Gülşah müellifi Yûsuf-ı Meddâh’ın tek nüshasını Konya Koyunoğlu Şehir Müzesi ve Kütüphanesi’nde tespit ettiğimiz iki yeni mesnevisi bulunup gün yüzüne çıkarılmıştır. Şairin, 639 beyitlik Hikâyet-i Yemâme ve 402 beyitlik Sehâvet-i İmâm ‘Alî adlı mesnevileri, muhteva itibariyle birer manzum Hz. Ali cenk-nâmesidir. Yûsuf-ı Meddâh’ın daha evvel bilinmeyen, hakkında yapılan çalışmalara konu olmayan bu eserleri, tür literatürü açısından da oldukça kıymetlidir. Zira her iki cenk-nâme de konusu itibariyle sahasındaki diğer bütün eserlerden farklı ve orijinal metinlerdir. 
Üç bölümden meydana gelen çalışmamızda müellifi belli manzum Hz. Ali cenk-nâmeleri hakkında kısa bir değerlendirmenin ardından ilk bölümde, Yûsuf-ı Meddâh’ın kim olduğu, eserleri ve hakkındaki tartışmalara dair bilgiler verilmiş; akabinde yeni bulunan mesnevilerinin ona ait olup olamayacağı, çeşitli mukayeselerle irdelenmiştir. İkinci bölümde, söz konusu manzumelerin detaylı biçim ve muhteva incelemesiyle geniş özetlerine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde metinler, Arap harflerinden Latin alfabesine transkripsiyon usulüyle aktarılmış ve ilgili yazma, tıpkıbasım olarak ilave edilmiştir.

Uygur Devleti 745’ten 840’a kadar Orta Asya’da hakimiyet kurmuş; bu hakimiyeti sırasında elde ettiği siyasî, iktisadî ve askerî başarılar sayesinde Orta Asya’nın hayatına yön vermiş bir Türk devletidir. Uygurlar bu başarılarını, şehirciliğe verdikleri önem ve yazıyı kullanmak gibi medenî hayatın olmazsa olmazları kültürel uğraşlar ile tamamlamıştır. Çeşitli yazı sistemlerini kullanmış ve arkalarında kültürel öneme sahip birçok yazılı eser bırakmıştır. Uygurlar bu yazı sistemlerinden olan Göktürk yazısı ile Tes, Taryat, Hoyd Tamir, Şine Usu, Suci, Gurvaljin Uul, Karı Çor Tigin, Karabalgasun-I, Karabalgasun-II kitabelerini oluşturmuş ve Eski Türkçe döneminde Türk dili ile edebiyatının önemli eserlerini vücuda getirmiştir.
Metindilbilim, 1960’dan bu yana gelişen, tümce ötesi dil çalışmaları gerçekleştiren, yazılı veya sözlü dilsel ürünlerin metin olup olmadığını araştıran bir dilbilim yöntemidir. Metindilbilime göre dilsel bir ürünün iletişimi gerçekleştirebilmek ve bilgi aktarımını sağlayabilmek yani metin olabilmek için bağlaşıklık, bağdaşıklık, amaçlılık, kabuledilirlik, durumsallık, metinlerarasılık, bilgisellik şeklinde yedi metinsellik ölçütüne sahip olması gerekir. Bu metinsellik ölçütlerinin yanında etkinlik, etkililik, uygunluk şeklinde iletişimi düzenleyici ölçütler de bulunmaktadır. Bu metinsellik ölçütlerinden bağlaşıklık ve bağdaşıklık metin odaklı ölçütler iken diğer beş ölçüt dış bağlam odaklı ölçütlerdir.
Bu çalışmada Göktürk yazısı ile oluşturulmuş Uygur Kağanlığı yazıtlarının metindilbilimsel yöntem ile incelenmesi gerçekleştirilmiştir. Çalışmada yazıtlar, metindilbilim yönteminin metne yönelik olan bağlaşıklık ile bağdaşıklık ölçütlerine göre incelenmiş ve yazıtların metin olup olmadığı araştırılmıştır. Gerçekleştirilen bu araştırmanın sonucunda yazıtların yüksek bir metinselliğe sahip olduğu, yazıtlarda bağlaşıklık ve bağdaşıklık araçlarının etkili şekilde kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu inceleme sonucunda yazıtların rastgele bir şekilde değil çeşitli kompozisyon kurallarına dikkat edilerek oluşturulduğu, etkili iletişimi sağlamak ve okurda önemli bir etki uyandırmak için dilsel düzenlemenin nitelikli bir şekilde gerçekleştirildiği açığa çıkartılmıştır.

ABSTRACT
New words that are included in the vocabulary in any language are produced and used within the needs of that time. Just as the concepts of transmission, intubated patient, herd immunity and similar words related to Covid-19, also known as Corona, are now part of the Turkish language and are frequently used, vocabulary related to the Plague have also been included in our vocabulary in the past.
The Plague has been frequently seen in history and affected both geography and political history. The changes experienced also affected the vocabulary.
In this study, the existence of vocabulary about plague from Old Turkish to today's Turkish dialects is discussed and the concepts of “ölet~ölüt~ület”, as part of the Orkhon inscriptions were examined.
Key Words Contemporary Turkish dialects, epidemic disease, Gokturks, plague, old Turkish, vocabulary.

İşitme engellilerimizin doğal iletişim aracı Türk İşaret Dilinin ilk öğretim kitabı olan bu çalışma, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi programlarında seçimlik olarak açılan dersin malzemelerinden yalnızca biridir. Ekinde diyalogların yer aldığı dvd bulunmaktadır. Ayrıca e-kitap olarak da yayımlanmaktadır. 
Şükrü Halûk Akalın, Zeynep Oral ve Serap Cavkaytar'ın yazarlığını yaptığı kitaba, diyalogların çekimlerine Pelin Kobal, Neslihan Kurt, Nihat Kithir, Hayrettin Baydın, Gülseren Uzun-Altun, Engin Kartal ve Esra Karadağ katkıda bulunmuştur.
Türkiye'de yaklaşık yarım yüzyıl ihmal edilen, hatta bir ara okullarda yasaklanan Türk İşaret Dilinin daha önce resimli sözlükleri yayımlanmıştı ancak ilk kez bir öğretim kitabı, bu çalışmamızla birlikte yayımlanmış oluyor.

Dərslikdə Azərbaycan ərazisində məlum olan yazılar, istifadə olunan əlifbalar haqqında məlumat verilmiş, islam dininin qəbul olunmasından XX əsrin əvvəllərinə qədər Azərbaycanda işlədilən ərəb qrafikalı əlifba təqdim edilmişdir. Kitabda Azərbaycan-ərəb əlifbasının bütün hərflərinin yazılış və tələffüz xüsusiyyətləri, yazı ənənəsinə aid ümumi və spesifik məsələlər ətraflı şəkildə izah edilmişdir. Bu əlifba ilə Azərbaycanın
zəngin tarixi-ədəbi irsi – “Kitabi-Dədə Qorqud”, Həsənoğlunun qəzəlləri, “Dastani-Əhməd Hərami”dən “Əkinçi”, “Füyuzat” jurnalına qədər müxtəlif ədəbiyyat nümunələri, həmçinin tarixi, rəsmi və qeyri-rəsmi sənədlər və s. yazılmışdır. Ona görə də əski Azərbaycan yazısını öyrənmək, onun xətt növlərini oxuya bilmək çox vacibdir.
      Kitabdan ali məktəblərin filologiya, jurnalistika, tarix, kitabxanaçılıq fakültələrinin tələbələri, magistrlər və dilçilik sahəsində çalışan elmi işçilər istifadə edə bilərlər.

The monograph aimed at documenting, cataloging, data description, and textual analysis of ancient Turkic runic inscriptions found in the Tien Shan region of Central Asia. This study also focused on the determination of palaeographical features of the inscriptions and their relations to other groups of Runic monuments like Orkhon and Yenisey. In addition, it proposes to contribute to the discussion on the identification of ethnic possession and determination of the date of the Tien Shan inscriptions.  The specific objectives of this project were the following: (a) to interpret the texts of the inscriptions of Tien Shan; (b) to determine the position of this region’s inscriptions among others through their palaeographical features; (c) to determine the date and ethnic ownership of the inscriptions.
The monograph consists of 7 chapters and appendix. Chapter 1 is Introduction and begins with a general overview of the Turkic Runic inscriptions before proceeding to look at the history of the inscriptions of Tien Shan region and a detailed review of the literature written on this topic. Chapter 2 discusses and examines the palaeographical features of the inscriptions and concludes that palaeographically the Tien Shan region is the continuation of the Altay ecole with Orkhonic features. Chapter 3 focuses on the orthographic characteristics of the inscriptions where the author argues that the orthographic chaos that can be observed in the other centers of the Turkic runic writing has no cases in the Tien-Shan inscriptions.  Chapter 4  focuses on the issue of the dating of the Tien Shan inscriptions. Using archaeological, historical and linguistic data related to the inscriptions the author shows that these inscriptions were recorded in the 8th century (C.E.) during the period of the Turgesh Khaganate. The palaeographic analysis of graphemes, which was done for the first time in this study, supported these results; the inscriptions of this region were recorded in the same period as the canonic Old Turkic inscriptions of Mongolia. Chapter 5 looks at the inscriptions found in the Talas region of today’s Kyrgyzstan. It consists of a detailed description and the history of research of each inscription, the corrections of the mistakes made in previous works in the identification of the runic letters, transliteration, transcription, and translation as well as commentaries. The author's success here lies in the fact that for the first time he was able to decipher the texts of all the inscriptions found in the region and give convincing interpretations on the basis of the grammar of the Turkic language of that time. Chapter 6 is devoted to the inscriptions found in the Issyk-Kul region. In spite of the fact that only two inscriptions were found in the region, each of them is, in the author's opinion, very important. Thus, the inscription from Ak-Ölöng, both in its paleographic features and content, clearly gives clues about strong relations between the Turkic tribes of the Tien Shan and the Yenisei (in this case between the Turgesh and the Eastern Turks). The second inscription from the Koy-Sary is bilingual, except for the Turkic inscription there are two lines made by the Arabic script of Qufi style. This is the first evidence that Arabic writing was in use during the Turgesh Khaganate. Chapter 7 is devoted to the inscriptions of Kochkor, the first of which was found in 1998 and the last in 2008. According to the author, many of them are customary law documents that confirm the ownership of the territory where these inscriptions were located. In this chapter, as in two previous ones, the author gives a detailed description of each inscription and dwells on the history of research and evaluates their outcomes. Then there is a section where the author, based on the results of his field research, tries to correct the mistakes made by previous researchers in the identification of the runes. It has paramount importance for correct reading, understanding, and interpretation of the inscriptions. After that, the author gives transliteration, transcription, and translation into Turkish of each inscription. Each section ends with commentaries where the author explains his point of view about the text of each inscription in detail.
The appendix provides glossary and bibliography. The author also gives rubbings and pictures with high resolution of each inscription. These supplements give the readers a control on the author's transliteration, transcription, and reading of the inscription by themselves.

«Российская тюркология» является продолжением журнала «Советская тюркология», выходившего в 1970-1990 гг. в качестве научно-теоретического органа двух академий-Академии наук СССР и Академии наук Азербайджанской ССР. После 1991 г. в Азербайджане издается журнал «Türkologiya». Журнал «Российская тюркология» издается с 2009 г.

We learn the words belonging to the language of Xiongnus (Asian Huns) through the works written by the Chinese who developed political, military and economic relations with this community. In this study, one Hunnic word carrying the meaning of spoon, remained unexplained until now, will be explained on the base of the sound passings peculiar to Turkic.

Değerlendirme ve Sonuç'tan..
Yûnus Emre’nin bir şiirinde geçen bana seni gerek seni yapısı birçok
araştırmacı tarafından ele alınmış, farklı bakış açılarıyla değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelerde daha çok seni kelimesi üzerinde durulmuş,
kelimedeki “i”; yükleme hali, belirlenim işlevi veya kuvvetlendirme eki
olarak tanımlanmıştır.
Her şeyden önce bu yapıdaki “i”, ek görünümünde edattır. Özneden
sonra gelmesi, bütün cümleye hatta şiire ait olması, bilhassa ok edatıyla
yer değiştirebilmesi, birçok işlevi daha çok da kuvvetlendirmeyi üzerinde
taşıyabilmesi, vurgusuz olması ve kullanılmadığında cümlede herhangi bir anlam veya yapı bozukluğuna sebep olmaması bu yargının dayanak noktalarıdır.
Eski Türkçe döneminde gelişimini tamamlamış olma ihtimali yüksek
bulunan I ek edatı, Yûnus’tan önce de kullanılmıştır. Söz konusu görev
ögesiyle Kutadgu Bilig’de çok sık karşılaşılmaktadır. Ayrıca manzumenin
Ahmet Yesevî’ye ait minge sin ok kirek sin redifli şiirden ilham alınarak
söylendiği bilinmektedir. Bu durumda, Yûnus Emre’nin Yesevî tefekkü-
ründen ve Karahanlı Türkçesinden beslendiğini söylemek yanlış olmayacaktır.

Yûnus’un bu söyleyiş özelliği, Dîvân’ında çok belirgin bir şekilde ortaya
çıkmıştır. Ancak çağdaşı Ahmed Fakîh’in de benzer bir ifadeyi (seni gerek) kullandığı dikkati çekmektedir. Aynı yapıya, sonraki dönemlerde de Anadolu’daki bazı şairler tarafından az çok farklılıklarla yer verilmiştir.
Bana seni gerek seni yapısını oluşturan her kelime özenle seçilmiştir.
Özellikle iki kelime, tasavvuf düşüncesinde dolayısıyla Yûnus’un üslubunda önemli bir yere sahip olan “ben” ve “sen” zamirleri, Dîvân’da yüksek bir geçiş sıklığına sahiptir. Meramı anlatma noktasında söz konusu kelimelerin bütün imkânları kullanılmış, cümleye “Benim için yalnız, sadece, mutlaka sen gereklisin sen” anlamı verilmiştir.
Şiirde, bu ek edata kuvvetli istek, sınırlandırma ve seslenme işlevleri
yüklenmiştir. Tarihî ve çağdaş Türk lehçelerinde görülen, günümüz Türkiye Türkçesi ve Anadolu ağızlarında da örnekleri bulunan “I” ek edatının Erzurum ağzında daha çok dua ve beddualarda geçtiği tespit edilmiştir. Bu bakımdan söz konusu yapı ile gündeme taşınan “I” ek edatının Türkçenin tarihî dönemleri ve günümüzdeki kullanımları arasında bir sürekliliği ifade ettiği söylenebilir.

ÖZET: Eski Türkçenin Sözlüğü dediğimizde çağdaş anlamda aklımıza gelecek iki sözlük vardır: Sovyet Türkolojisinin ekip çalışmasına dayanan Drevnetyurkskiy slovar’ ile Clauson’un An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turk¬ish adlı çalışmaları gelir. İlki 196, ikincisi ise 1972 yılında yayımlanmıştır. Her ikisi de çeşitli açılardan birbirlerini tamamlayan, bütünleyen çalışmalardır. Ancak 1970’lerden bugüne hem runik harfli yazıtların yorumlanışında önemli gelişmeler olmuş hem de yayımlanan Uygurca metin sayısı öncekinin birkaç kat üzerine çıkmıştır. İşte bu vesilelerle yeni bir Eski Türkçe Sözlük, Türkoloji çalışmaları için gerekli olmuştur. Bildiride Ármin Vámbéry’den bugüne konuyla ilgili sözlük çalışmalar, özellikle 1970 sonrası, son 50 yılın çalışmaları değerlendirilecek. // ABSTRACT: When it comes to the dictionary of Old Turkic, there are two dictionaries in terms of modernity: Drevnetyurkskiy slovar’ which is based on the works of Soviet Turkologists and Clauson’s An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. The former was completed in 1969 whereas the latter was published in 1972. Those two work should be considered as complementary works for each other from various aspects. However, from 1970’s to today, there are some changes and developments in the interpretation of runic texts. Besides, publication of Old Uyghur texts were increased by more than double. For the given reasons, a new etymological dictionary of Old Turkic has become necessary for Turkology. This paper examines the dictionaries published from past, beginning from Ármin Vámbéry, to today, especially the last 50 years from 1970’s.

Journal of Old Turkic Studies is a refereed international journal which provides an interdisciplinary scholarly platform for original papers in the field of Medieval Turkic philology, history, culture and literature. The JOTS publishes original papers, short communications, reviews and annunciations. The JOTS accept only manuscripts written in Turkish, German, English or French. Manuscripts written in other languages will not be accepted. The first and the most important criteria for the selection of papers for publication is originality and scholarly standing. The JOTS is published twice per year in January/February (winter) and July/August (summer). The Editorial Board may also decide for special issues. The JOTS is a completely free and open-access journal published online. Authors are responsible about article’s content and its consequences.

The new readings and interpretations about the Old Turkic Inscriptions are very valuable in terms of Old Turkic. The Tuñuquq inscriptions are an invaluable treasure in literary and historical terms. The inscriptions were discovered in 1897 by Y. N. Klements. Two years after their discovery, Radloff published the first scholarly edition of the Tuñuquq inscriptions (1899). They were read again and interpreted by many philologists after the first edition. In the Tuñuquq inscriptions, the enclitic Ok occurred in form {-k} and kök in four places (Lines 11, 16, 21, 30). After evaluating the previous interpretations about these four places in the article, a new interpretation will be put forward. As a result, it will be questioned whether the enclitic Ok has such a form like kök or {-k}.

Bağlı cümle, iki bağımsız cümlenin bağlayıcılar sayesinde birbirine bağlanmasıyla ortaya çıkan cümle türü olarak tanımlanabilir. Türkçe, bağlayıcıları kullanmakla birlikte başka dillerin bağlayıcılar ile kurdukları yapıların yerine daha çok sıfat-fiil, isim-fiil ve zarf-fiilleri kullanmayı tercih eden bir dildir. Eski Türkçede de müstakil cümleleri bağlamak için birçok bağlayıcı kullanılmıştır.  Bağlayıcıların en çok kullanıldığı devre ise Eski Uygur Türkçesi dönemidir. Bu dönemde Türk dili farklı diller ve kültürlerle temasta bulunmuş, özellikle dinî içerikli eserleri kaynak dilden telif ve tercüme etmiş bunun sonucunda da Türkçede bulunmayan, fakat çoğunlukla Türkçe sözlerden türetilen bağlaçlar yabancı dillerdeki bağlayıcılara benzetilerek söz diziminde yerini almıştır. Köktürkçenin bağlayıcı kadrosuna kıyasla epey çeşitlilik ve zenginlik gösteren Eski Uygur Türkçesi döneminde hem basit yapıda bağlayıcılar hem de birden fazla bağlacın bir araya gelmesiyle oluşan öbek bağlayıcılar kullanılmıştır. Kullanılan bağlayıcıların müstakil cümleleri bağlamak işlevinin yanı sıra kuvvetlendirme edatı, sıralama ve denkleştirme edatı gibi fonksiyonlarla da kullanıldığı görülmüştür. Eski Türkçenin ilk devresi olan Köktürkçede azu, takı, yeme, udu, ulayu, anı üçün bağlayıcıları kullanılırken, Eski Uygur Türkçesinde bağlayıcı kadrosu genişlemiş anın, anı üçün, azu, inçip, takı, takı yeme, ulatı, yeme, yana/yene, inçe ök, inçe kaltı, birök gibi hem basit hem de öbek bağlayıcılar müstakil cümleleri bağlama teşkilinde görev almıştır. Bu çalışmada Eski Türkçede bağlı cümle teşkilinde kullanılan bağlayıcıların yapısı ile ilgili kısa bilgiler verilecek, Eski Türkçenin bağlayıcı kadrosu Köktürk ve Uygur dönemi eserlerinden örneklerle incelenecek, kullanılan bağlayıcıların bağlama fonksiyonu dışında hangi işlevlerle dönem metinlerinde görüldüğüne yer verilecek ve Eski Türkçenin bağlı cümle teşkilinde kullandığı bağlayıcılar ana hatlarıyla belirlenecektir.

We learn the words belonging to the language of Xiongnus (Asian Huns), who played an important role in the history of the world, through the works written by the Chinese who developed political, military and economic relations with this community. Some of the words recorded by the Chinese about their language contain the horse-related terms and certain animal names. The horse was the best option of mobility for nomadic communities such as the Huns and the Scythians. Much importance was given to horse in nomadic cultures. So, the fact that the horse-related terms are mentioned in the Chinese historical sources is not accidental. The earlier horse-related terms used by the Turks are present in the language of the Xiongnus but we find the oldest traces of the same terms used in Turkic in the language of the Scythians.

This study discusses the explanations of the words mentioned in the written sources related to the horse-related terms and animal names belonging to the language of the Xiongnus and will touch upon the connection between Turkic and Scythian.

Key words: Hunnic, Turkic, Scythian, Ket Language, Mongolian, Horse, Animal Names