Employment of youth with disabilities

Een groot deel (een derde) van de jongeren die instromen in de Wajong heeft een licht verstandelijke beperking (LVB). Naast een laag IQ, hebben jongeren met een LVB te maken met een veelheid aan problemen. Uit onderzoek komt een aantal factoren naar voren die de arbeidsparticipatie van deze groep bevorderen. Succesvol deelnemen aan de arbeidsmarkt lijkt een kwestie van zo veel mogelijk van deze factoren ‘op groen’ krijgen.
- Vroegtijdige signalering van de problematiek maakt tijdige ondersteuning mogelijk waarmee de zelfredzaamheid van jongeren met een LVB kan worden vergroot.
- Een deel van de jongeren met een LVB heeft te maken met een instabiele thuissituatie waardoor ze onvoldoende worden ondersteund op hun weg naar werk. Tijdig ingrijpen in de thuissituatie is dan nodig.
- Veel jongeren met een LVB overschatten hun capaciteiten en doorzien situaties niet volledig. Het is van belang dat ze leren wat hun mogelijkheden en onmogelijkheden zijn, om teleurstellingen te vermijden.
- De sociale en werknemersvaardigheden van jongeren met een LVB zijn vaak beperkt. Aandacht hiervoor moet daarom als rode draad door het leven van de jongeren lopen. Zeker omdat werkgevers deze vaardigheden belangrijker vinden dan vakinhoudelijke vaardigheden.
- Werk dat past bij de wensen en vaardigheden van de jongere, voldoende begeleiding van de jongere en een vorm van financiële compensatie van de werkgever zijn essentieel om arbeidsparticipatie van jongeren met een LVB te kunnen realiseren.

Op de arbeidsmarkt nemen mensen met een arbeidsbeperking structureel een achterstandspositie in. Om die onwenselijke situatie te doorbreken hebben de overheid en de organisaties van werkgevers en werknemers afgesproken om in 12 jaar tijd 125.000 extra banen te creëren en in stand te houden: ‘garantiebanen’, gereserveerd voor mensen die niet zelfstandig het wettelijk minimumloon kunnen verdienen. In de komende jaren zijn die banen primair bestemd voor mensen van wie met een sociaal-medische beoordeling is vastgesteld dat ze niet zonder meer kunnen werken in reguliere functies (Wajong en Wsw). Ze zijn aangewezen op aangepast werk, met meer begeleiding dan doorgaans in bedrijven en instellingen gebruikelijk is. Dat vraagt om een andere organisatie van het werk en een andere bedrijfscultuur. Er worden in Nederland verschillende methoden ingezet om die veranderingen te bevorderen. In dit artikel wordt met name de aanpak ‘Inclusieve Arbeidsorganisatie’ gepresenteerd, die door UWV en de Universiteit Maastricht is ontwikkeld. Hoe stel je, op een bedrijfskundig verantwoorde manier, geschikte takenpakketten samen voor mensen met een arbeidsbeperking? De methodiek is van 2010 tot 2012 in de praktijk beproefd in samenwerking met het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam. Sinds 2013 wordt ze toegepast bij verschillende bedrijven in heel Nederland.
- Ook in elementaire functies worden voor mensen met een arbeidsbeperking en weinig opleiding doorgaans te hoge eisen gesteld aan sociale vaardigheden, arbeidstempo en flexibiliteit (multi-inzetbaarheid).
- Arbeidsdeelname van mensen met een arbeidsbeperking begint met het organiseren van ‘geschikt werk’ binnen bedrijven en instellingen.
- Voor arbeidsdeelname van mensen met een arbeidsbeperking is de werkcontext van doorslaggevend belang: acceptatie, begeleiding en opname in de groep collega’s.
- Bovendien is voor de werkgever financiële compensatie voor zowel de lagere productiviteit als de extra begeleidingskosten nodig.