Varlık ya da Mutabakat: Hak Kavramının Aslı ve Alêtheia

2012

1 Ozet: Bu calisma post modern tartismalarin ana konularindan olan hakikat nosyonunu ele almaktadir. Bu makalede hakikat nosyonunun Aydinlanmayla sinirlanan tanimi di- sinda yeni bir yaklasim one surulmektedir. Aydinlanma dusuncesi hakikat ve gerceklik kavramlarini ayni baglamda kullanmaktadir. Bu baglam felsefenin realist tarzina aittir. Buna gore, dilin dunyayla sinirlanan cercevesi modern ve postmodern dusuncede hakikat ve gerceklik kavramlarinin delaletini belirlemektedir. Modern dusunce, hakikat kavrami- ni nesne baglaminda dil ile sinirlar, bilgi mutlaktir ve akil tek otoritedir. Buna karsin, postmodernizm, hakikat tartismasinda aklin otoritesine karsi cikarken baska bir yanlisa duser. Bu sapmanin temel nedeni, dili kendi basina mesruiyet araci olarak gormesi ve onu varlik baglamindan koparmasidir. Hakikatin hakikatsizligi, dili kendi basina otorite tayin etmekten kaynaklanmaktadir. Post modern felsefenin cikmazi da buradan beslenmekte ve yanilgi surup gitmektedir. Dil- varlik...

Bu makale, iThenticate yazılımı ile taranmış ve intihal tespit edilmemiştir. Plagiarism: This article has been scanned by iThenticate and no plagiarism detected.

İ s l â m İ l i m v e D ü ş ü n c e Ta r i h i n d e Ş E R H GELENEĞI, 2020

Bu eserin tüm yayın hakları Endülüs Yayınları'na aittir. Eleştirel makale ve dergilerde yapılacak kısa alıntılar dışında, bu kitabın bir kısmı veya tamamı, yayıncının izni olmadan yayınlanamaz. Adres: İstoç 17. yol Sokak 16. Ada No: 97/99 Bağcılar/İstanbul İletişim: +90 212 659 30 03 +90 533 427 94 98 +90 506 101 88 34

Şarkiyat, 2020

Haqq, which connects the focus concepts of Islāmic thought, is employed in the Qur'ān with more than thirty meanings. It is also used in different discourse and contextual relationships based on morality, law, knowledge, art, and scientific subjects. The question of what its real meaning is in these plenty meaning is not fully known. However, there is a common belief that the original meaning of the haqq is correspondence. Important dictionaries of the Arabic language also highlighted this meaning. Unfortunately, this situation has replaced the real meaning of the concept of haqq in over the time. However, the meaning of correspondence is derived from the interpretation of the genuine meaning of the ‘existence’ according to the principles of knowledge, value, and aesthetics. This is, our study designed with this assumption, the thesis that the true meaning of the haqq is tried to be justified as ‘being’. In this sense, first of all, the equivalents of the haqq in different languages were determined. Throughout the study, we have been contacted with words that indicate the concepts of existence and being in other languages. Apart from this, the concepts of Islāmic thought that express the meaning of existence have been applied. As a result, it is concluded that the genuine meaning of the haqq is the existence, and this meaning is the source of the concepts of the knowledge, value, and aesthetics.

The Relation between Existence and Essence in al-Farabi's Philosophy, 2021

This study aims to analyze the existence and quiddity relation in terms of al-Farabi's philosophy. More specifically, it was attempted to deal with this issue based on God and all the other beings. In this regard, first, al-Farabi's concept and definition theory were examined, because we believe that examining the concept and definition is the best way to attain the clearest understanding of the relation between the concepts of existence and quiddity. It is important to know where the current issue stands, which has been discussed many times in the history of Islamic philosophy in terms of Ibn Sina's philosophy within the philosophy of al-Farabi. In fact, this issue has been addressed in some modern studies as well, both directly and indirectly, in terms of al-Farabi. However, the current study was different from these studies, with regards to its method and primary source. In this sense, the origin of the relation between the concepts of existence and quiddity according to al-Farabi was dealt with in this study.

Toplum ve Hekim, 2018

Bu yazının amacı Hannah Arendt'in "haklara sahip olma hakkı" kavramını çözümlemek ve kavramın günümüzdeki anlamını tartışmak. Yazı, ilk olarak, ulus-devletlerden oluşan bir dünyada insan haklarının paradoksunu serimliyor ve haklara sahip olma hakkının bu paradoks karşısında ne ifade ettiğini irdeliyor. Ardından 1948'den itibaren inşa edilmekte olan küresel insan hakları rejiminin söz konusu paradoksu bir yandan aşındırdığını, fakat diğer yandan da farklı biçimlerde yeniden ürettiğini ileri sürüyor.

HEDİYYETÜ’L-MÜŞTÂK (HAK ÂŞIKLARINA REHBER LA’LÎ-ZÂDE ABDÜLBÂKÎ), 2021

Yayın değerlendirmesini yaptığımız çalışma, 18. yüzyıl Melâmî önderlerinden Sarı Abdulllah Efendi’nin (ö. 1660) Mslekü’l-Uşşâk adlı kasidesine torunu La’lîzâde Abdülbâkî’nin Hediyyetü’l-Müştâk adıyla yazdığı şerhi içermektedir. Bu kaside Bayramî-Melâmî ekolünden Sarı Abdullah’ın kaleminden çıktığı için Melâmîlik’le ilgili önemli bilgiler içermektedir. Hatta eser, Melâmîlik ile ilgili temel kaynaklardan biri olması yönüyle önemlidir. Eser, Lalizâde Abdülbâkî’nin edebî kişiliğini ve eserlerini içeren bir girişten sonra, kasidenin Türkçe tercümesi ve detaylı açıklamasını, son olarak da kasidenin transkripsiyonlu metnini içermektedir. Eserin; dinî-tasavvufî edebiyat ve tarih açısından Melâmî kültür ile konunun Kur’anî dayanaklarını içermesi yönüyle önemlidir.

Öz: Felsefe tarihinde Varlık üzerine araştırmanın en sistemli örneğini ilk olarak Aristoteles gerçekleştirmiştir. Aristoteles felsefesini tevarüs ve temellük eden Meşşai İslam filozofları bu felsefeyi işleyerek ileriye taşımıştır. Bu makalede bu tevarüs ve temellük noktasının en önde gelen ismi olan ve el-muallimü's-sani olarak anılan Fârâbî'nin kısaca hayatı, kendisinden önceki varlık problemleri ve felsefeleri, filozofun varlık felsefesi ve kendinden sonraki bir filozof da varlık problemi/felsefesi ele alınıp değerlendirilecektir.

Sadruşşerîa'da Varlık ve Ulûhiyyet, 2022

This study, which examines the ontology of Sadr al-Shariah, reveals which phase of the Mâturîdî tradition Sadr al-Shariah represents in terms of kalam-philosophy and Maturidite-Ash'ari relationship. The conceptual development of the post-Razi kalam and the adaptation of the Hanafi-Mâturîdî tradition to the expansion of the issue are shown through Sadr al-Shariah. It is claimed that Sadr al-Shariah’s attempt at ta'dil should be considered and understood in terms of kalam-philosophy in general, and Maturidite-Ash'arism in particular. This assertion was reserved only for his attempt at the science of kalam; his attempts in the fields of Islamic legal theory, logic, rhetoric and astronomy have been left out of the focus of the study. The determinations about the later period of Maturidism are based on the historical background, the addressee and language change, the plan and content of his work. The chapters are designed as justification for the claim in question. While his encounter with the tradition through Avicenna, Razi, Tusi and Samarkandi shows a change in terms of his addressees, his handling of the topics discussed in the later period shows the expansion of the issue, and his dominance of the later period language shows his adaptation to the method. In the second part, the concept of being and Sadr al-Shariah’s approach in the discussions surrounding being were analyzed in order to determine his understanding of being. For this, the understanding of being and its consistency within the system have been revealed with the determination of the relationship between existence and essence, mental existence and state issues. In the third chapter, the effect of this understanding on the concepts of eternal-created and neccessity-contingency is discussed, where the understanding presented in the second chapter takes himself is chosen as the problem. In the fourth chapter, the proofs of necessary being that were first put forward by him were pointed out and his criticisms of the previous evidences were presented. In the last section, his approach to the divine attributes was examined and compared with the approach of sects such as Ash'arism, Mu'tazila, and peripateticism, which he criticized. Sadruşşerîa’nın varlık felsefesinin incelendiği bu çalışma, kelâm-felsefe ve Mâtürîdîlik-Eş‘arîlik ilişkisi açısından Sadruşşerîa’nın Mâtürîdî geleneğin hangi evresini temsil ettiğini ortaya koymaktadır. Hanefî-Mâtürîdî geleneğin Râzî sonrası kelâmın kavramsal gelişimi ve mesele genişlemesine adaptasyonu, Sadruşşerîa üzerinden gösterilmektedir. Sadruşşerîa’nın ta‘dîl teşebbüsünün genelde kelâm-felsefe, özelde ise Mâtürîdîlik-Eş‘arîlik ilişkisi açısından ele alınması ve anlaşılması gerektiği iddia edilmektedir. Bu hüküm yalnızca kelâm ilmine yönelik teşebbüsüne hasredilmiş; usûl, mantık, beleğat ve astronomi alanlarındaki teşebbüslerinin ne olduğu çalışmanın odağının dışında bırakılmıştır. Mâtürîdîliğin müteahhir dönemine dair tespitler daha genel perspektiften tarihsel arka plan, muhatap ve dil değişimi, eserinin planı ve içeriği ile temellendirilmektedir. Tezin diğer bölümleri söz konusu iddianın gerekçelendirilmesi olarak kurgulanmıştır. İbn Sînâ, Râzî, Tûsî ve Semerkandî üzerinden kendisinden önceki birikimle karşılaşması muhatapları açısından değişimi göstermekle birlikte müteahhir dönemde tartışılan başlıkları ele alması mesele genişlemesine, müteahhir dönem diline hâkimiyeti de yönteme adaptasyonunu göstermektedir. İkinci bölümde varlık anlayışının tespit edilmesi amacıyla varlık kavramı ve etrafında dönen tartışmalardaki yaklaşımı analiz edilmektedir. Bundan dolayı varlık-mâhiyet ilişkisi, varlığın zaitliği, zihnî varlık ve hal meselelerindeki tavrının tespiti ile varlık anlayışı ve sistem içi tutarlılığı ortaya konmaktadır. Bu anlayışın kıdem-hudûs ve vücûp-imkân kavramlarına dair yaklaşımına etkisinin ele alındığı üçüncü bölümde, ikinci bölümde sunulan anlayışın kendisini nereye götürdüğü ele alınmaktadır. Dördüncü bölümde ilk defa kendisi tarafından ortaya atılan isbât-ı Vâcib delillerine işaret edilip bu deliller formüle edilmiş ve önceki delillere yönelik eleştirileri sunulmuştur. Son bölümde Allah’ın sıfatları konusundaki yaklaşımı incelenip eleştirilerini yönelttiği Eş‘arîlik, Mu‘tezile, Meşşâîlik gibi fırkaların yaklaşımı ile karşılaştırılmaktadır.