TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI (2018) VE ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTAPLARININ DİJİTAL OKURYAZARLIK BECERİLERİ BAĞLAMINDA İNCELENMESİ, 2019

Teknolojinin gelişimi yaşamın her alanını etkileyen ve değişimleri de beraberinde getiren bir süreçtir. Bu sürece uyum sağlayan çağdaş bireylerin, farklı teknolojileri kullanarak doğru bilgiyi tespit etme, üretme ve paylaşma becerilerine sahip olmaları beklenmektedir. Bu beklentinin karşılanması ise bireylerin iyi bir dijital okuryazar olmasına bağlıdır. Dijital okuryazarlık becerilerini kazandırma süreci, nitelikli araçlar kullanılarak gerçekleştirilebilir. Bu kapsamda kullanılan temel araçlar olarak Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın (2018) ve program çerçevesinde hazırlanan ders kitaplarının niteliklerinin dijital okuryazarlık becerileri çerçevesinde ortaya konulması gerekli görülmüştür. Türkçe Dersi Öğretim Programı’nı (2018) ve ortaokul Türkçe ders kitaplarını dijital okuryazarlık becerileri bağlamında incelemeyi amaçlayan bu çalışma betimleyici nitel bir çalışmadır. Araştırmada Türkçe Dersi Öğretim Programı (2018) ve bu program doğrultusunda hazırlanarak devlet okullarında okutulan 5, 6, 7 ve 8.sınıf Türkçe ders kitapları araştırma malzemesi olarak kullanılmıştır. Bu malzemelerden elde edilen veriler betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırmanın bulgularına bakıldığında Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda (2018) yer alan dijital okuryazarlık becerilerine yönelik kazanımların sınıf düzeylerine göre dengeli bir dağılım gösterdiği görülmektedir. Ayrıca sırasıyla en çok okuma, yazma ve dolaylı olarak konuşma becerilerine yönelik kazanımlar bulunurken dinleme/izleme becerisine ait bir kazanım bulunmadığı tespit edilmiştir. Ortaokul Türkçe ders kitapları incelendiğinde ise dijital okuryazarlık becerilerinin kazandırılmasına yönelik etkinliklere yer verildiği görülmektedir. 5, 6 ve 7.sınıflarda yer alan etkinlikler nicelik bakımından yeterli görülürken, 8.sınıf Türkçe ders kitabında bu açıdan bir eksiklik olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ders kitaplarında, en fazla okuma becerisine yönelik etkinlik bulunmaktayken, sırasıyla yazma ve konuşma becerisine yönelik etkinlikler yer almaktadır. Konuşma becerisine yönelik bazı etkinlikler dijital okuryazarlık becerisiyle dolaylı olarak ilişkiliyken, dinleme/izleme becerisiyle ilişkili herhangi bir etkinlik yoktur. Ders kitaplarında yer alan etkinliklerin niteliği incelendiğinde, bazı etkinliklerde hitap ettiği sınıf düzeyinin üstünde veya altında bir sınıf düzeyine ait olan kazanımların aktarıldığı görülmüştür. Ayrıca etkinliklerin öğrencileri üretken olmaya sevk etmediği düşünülmektedir. Programda yer alan kazanımların dijital ortamları sadece anlama ve paylaşma için değil, bir üretim ortamı olarak sunması beklenmektedir. Ders kitaplarında dil becerileriyle bağlantılı dijital okuryazarlık becerilerine yönelik etkinliklerin sınıf seviyesine uygun ve daha sık verilmesi gerekmektedir. Bu gereklilik çerçevesinde etkinlikler, öğrencilere özellikle dijital ortamda üretkenlik kazandıracak nitelikte oluşturulmalıdır. The development of technology is a process that affects every aspect of life and brings about changes. Modern individuals who comply with this process are expected to have the ability to identify, produce and share accurate information using different technologies. This expectation can only be fulfilled through the individuals having good digital literacy. The digital literacy skills can be gained by using advanced educational tools. In this context, it was considered necessary to examine the Turkish Course Curriculum (2018) and the textbooks prepared within the framework of digital literacy skills. This study is a descriptive qualitative study which aims to examine the Turkish Course Curriculum (2018) and secondary school Turkish textbooks in terms of digital literacy skills. The Turkish Course Curriculum (2018) and the textbooks which were prepared in line with the curriculum and used in the 5, 6, 7 and 8th grades were used as the main research data. The collected data were analysed by using the descriptive analysis technique. When the findings of the research were examined, it was seen that the learning outcomes in the Turkish Course Curriculum (2018) had a balanced distribution according to the class levels in terms of the digital literacy skills. In addition, it was found that there was no learning outcome in listening/viewing skills while most of them were for reading, writing and indirectly speaking skills respectively. When Turkish textbooks were examined, it was observed that they were equipped with activities that enable digital literacy. While the activities in the 5, 6 and 7 grades were considered sufficient in terms of quantity, it was found that there was inefficiency in the 8th grade Turkish textbook. In addition, the textbooks mainly had activities for reading skills and respectively writing and speaking skills. While some activities related to speaking skills were indirectly related to digital literacy skills, there was no activity related to listening/viewing skills. When the quality of activities in the textbooks was examined, it was revealed that some of the learning outcomes that belong to a class level above or below the class addressed in some activities were transferred. It was also thought that the activities did not lead students to be productive. It is expected the learning outcomes in the curriculum to present digital environments as a production environment, not just for understanding and sharing. The activities for language skills which were also linked to digital literacy skills should be presented in line with the class level and frequently. Within the framework of this requirement, the activities should be organized in a way that will enable students to gain productivity, especially in the digital environment.

Duvar Yayınları, 2024

2020

Öz: Bu araştırmada uzaktan eğitim uygulamalarıyla Türkçe dersi-nin nasıl gerçekleştirildiğine yönelik öğretmenleri görüş ve önerileri incelenmiştir. Uzaktan eğitim çalışmalarıyla Türkçe derslerini ortaokul öğrencileriyle aktif ve güncel olarak sürdüren öğretmenlerin yaşadıkla-rı deneyimlerin çeşitli temalar altında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri içerisinde durum çalışması dese-ni uygulanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim-öğre-tim yılında Antalya ili Gazipaşa ilçesinde görev yapan ve uzaktan eğitim uygulayan 10 Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Türkçe öğretmenleri ile yarı yapılandırılmış form kullanılarak telekonferans yoluyla görüşmeler yapılmış ve veriler toplanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler, içerik analizi yaklaşımıyla çözümlenmiştir. Araştırma elde edilen bulgulara göre Türkçe öğretmenleri uzaktan eğitimle yapılan derslere ilişkin gö-rüşlerini; Zorluklar ve Katkılar, EBA, Zengin İçerik ve Yetersiz Ölçme-Değer-lendirme temaları ile açıklamışlardır. Elde edilen bulgulara ilişkin sonuçlar, alan yazındaki benzer çalışmaların sonuçları ile tartışılmış ve araştırma sonucunda çeşitli öneriler ifade edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Uzaktan eğitim, Türkçe öğretmeni, nitel araştır-ma. MİLLÎ EĞİTİM • Cilt: 49 • Özel Sayı/2020 • Sayı: 1, (395-412)

Bu çalışma, Millî Eğitim Bakanlığı’nca tavsiye edilmiş İlköğretim Yüz Temel Eser’in içerisinden seçilmiş, 84 (seksen dört) adet örneklem üzerine “ana tema ve alt tema” incelemelerini kapsamaktadır. İlköğretim Türkçe dersi ikinci kademe programında belirlenmiş on dört ana tema ve yüz on altı adet alt tema, belirlenen eserler içinde aranmış ve tespit edilmiştir. Ana tema ve alt temaların istatistikleri çıkarılmış ve çeşitli değerlendirmeler yapılmıştır. Hazırlanan ana tema ve alt tema listeleri, öğrencilere, öğretmenlere, ailelere ve ilgili okuyuculara, eserlere dair ön fikir verecek niteliktedir. İlköğretim Yüz Temel eser içinden seçilen bazı örnekler, türlerine de dikkat edilerek sınıf seviyelerine göre derecelendirilmiştir. Bunların yanında, ülkemizde İlköğretim Yüz Temel Eser’e yöneltilen eleştiriler de değerlendirilmeye alınmış ve çözüme dair önerilerde de bulunulmuştur. This study includes ‘main theme’ and ‘sub theme’ evaluations on 84 samples selected from 100 Basic Books in Primary Education suggested by Ministry of National Education. 14 main themes and 116 sub themes, stated in secondary stage program of Turkish lesson in primary education, were searched and determined in these samples. The statistics of main themes and sub themes were introduced and it was made some evaluations on these statistics. The prepared main theme and sub theme lists have a property of that they can give prior knowledge about readings to students, teachers, families of students and concerned readers. Some samples selected from 100 Basic Books in Primary Education were classified considering their genres in terms of school grades. Furthermore, reviews on 100 Basic Books in Primary Education were taken into consideration and it was given some suggestions about the solutions.

TÜRKÇE ÖĞRETİM PROGRAMINDA BAĞLILIK, 2019

Ö Öz ze et t Dinleme, sa¤l›kl› ve do¤ru iletiflimin temelidir. Bu nedenle kiflinin ya-flam› boyunca en çok ihtiyaç duydu¤u dil becerilerinden biri olarak görülmektedir. Dilimizdeki çok say›da atasözü ve deyimde, do¤ru ve eksiksiz dinlemenin bir erdem oldu¤u vurgulanmaktad›r. Bu durum, dinlemenin kültürümüzde önemli bir yer tuttu¤unu gösteriyor. Fakat dinleme e¤itiminin e¤itim kurumla-r›nda planl› olarak yap›lmas› konusunda geç kal›nd›¤›n› vurgulamam›z gerekiyor. Çünkü dinleme, 1928'den sonra yap›lan programlarda bir dil becerisi olarak de¤erlendirilmifl; ancak tek bafl›na bir ö¤renme alan› olarak görülmemifltir. 1981 program›nda ise ayr› bir dil becerisi ve ayr› bir e¤itim konusu olarak de-¤erlendirildi¤ini görüyoruz. 2005 ‹lkö¤retim Birinci ve ‹kinci Kademe Türkçe Dersi Ö¤retim Programlar›n›n uygulamaya konulmas›yla dinleme e¤itiminde istenilen noktaya gelinmifltir.

Bu çalışmanın amacı, 2005 ve 2019 Türkçe dersi öğretim programlarındaki kazanımların sözcük sayısı ve sıklığını belirlemek ve program kazanımlarının arka planını oluşturan kodları ortaya koymaktır. Bu amaçla söz konusu programlar, kazanımlardaki sözcükler bakımından incelemeye alınmış ve sözcükler, sözcük gruplarını da kapsayacak şekilde sayılarak sınıflandırılmıştır. Kazanımlardaki sözcüklerin sayımında belli ölçütler gözetilmiş, bilgisayar ortamına aktarılan sözcükler dil becerileri dikkate alınarak kendi içinde sayılmıştır. Kazanım altı açıklamalar sayıma dâhil edilmemiştir. Program dilini netleştirmeyi amaçlayan bu çalışmada sadece kazanımlardaki toplam ve farklı sözcükler belirlenmemiş, dil becerilerinin (dinleme, konuşma, okuma ve yazma) birbiriyle ilişkisini ortaya koyan sözcüklerden metin çözümlemeye ve teknoloji kullanımına dair sözcüklere kadar birçok konu başlığı altında sınıflandırma yapılmıştır. Nitel desendeki çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Sözcük sayımında sözcük sıklık analizlerine başvurulmuştur. Çalışmada araştırma soruları cevabını bulmuş ve kazanım cümlelerini şekillendiren kelimelerin farklı başlıklar altında sınıflandırılabileceği ortaya çıkmıştır. Çalışma sonucunda program dilinin ne ifade ettiğine ilişkin değerlendirmeler yapılmış ve bazı bulgular tartışılmıştır. Ayrıca alanda çalışanların, kurum ve araştırmacıların faydalanabileceği bazı öneriler sunulmuştur.

Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Vize Basın Yayın Eğitim Öğretim Pazarlama Sanayi Tic. Ltd. Şti.' ye aittir. Vize Yayıncılığın izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı, elektronik, mekanik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Sayın okuyucularımız, bandrolsüz yayınları satın almamanızı diliyoruz.