KÜLTÜREL MİRASI KORUMA KONUSUNDA MÜZELERE DÜŞEN GÖREVLER

KONSERVASYON VE RESTORASYON ÇALIŞMALARINDA KALİTE SİSTEMİ VE AKREDİTASYONUN ÖNEMİ, 2023

e-ISBN | 978-625-8375-88-6 Bu kitabın her hakkı saklıdır. Tamamen veya herhangi bir bölümü, yayınevinin yazılı izni alınmadan basılamaz, kopyası çıkarılamaz, fotokopisi alınamaz, internette yayınlanamaz veya kopya anlamı taşıyabilecek hiçbir işlem yapılamaz.

Efes’e yaklaşık 14 km uzaklıkta, İzmir İli, Selçuk İlçesi Belevi mevkiinde yer alan Hellenistik Dönem’e ait Mausoleum, döneminin günümüze kadar en iyi korunabilmiş anıt mezarlarından biridir. 2001-2007 yılları arasında Avusturya Bilimler Akademisi ile Avusturya Bilimsel Çalışmaları Teşvik Fonu’nun ortak bir projesi olarak Avusturya Arkeoloji Enstitüsü Efes Kazıları çerçevesinde, Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı Müzeler ve Anıtlar Genelmüdürlüğü’nün katkılarıyla, daha önce yapılan araştırmalardaki eksiklikleri tamamlamak amacıyla yeni bir araştırma projesi hayata geçirilmiştir. Araştırmada, anıtın mimarisinin daha önce gerçekleştirilen restitüsyon denemelerinden farklı olduğuna ilişkin bulgularla Hellenistik Dönem yapım sürecine ait bir dizi yeni bilgi edinilmesinin yanısıra, daha bu dönemde duvar örgüsünde harç kullanımının tespit edilmesi gibi malzeme tarihi açısından da ilginç sonuçlar elde edilmiştir.

2019

Çağdaş koruma anlayışında kültürel miras olarak elen alınan yapıları korumanın en iyi yolu onları insan kullanımına sunmaktır. Ulusal ve uluslararası koruma teşkilatlarınca yapılan çalışmalarda tarihi ve kültürel miras kapsamında ele alınan yapıların, boş kalarak harap olmasını ya da yıkılmasını önlemek amacıyla başvurulan koruma yöntemlerinden biri yeniden kullanım olarak tanımlanmaktadır. Yeniden kullanım çalışmalarında yapıların " özgünlük değerlerinin ve kültürel kimliğin korunması " en önemli noktalar olarak değerlendirilmektedir. Tarihi kültürel mirasın yeniden kullanımında özgün değerlerinin korunması bakış açısı ile çalışma kapsamında Konya kent merkezinde bulunan, yeniden kullanılan sivil mimarlık örnekleri ele alınmaktadır. Yeniden kullanılan sivil mimarlık örneklerinde özgün yapı ve mekanların, yeni bir kullanıma yönelik olarak düzenlenmesi sonucunda, yapıların plan şemalarına, cephe karakterlerine ve yapı malzemelerine yapılan müdahaleler ile özgünlük değerlerinin korunabilme durumu incelenmiştir

11. Uluslararası Arkeoloji Öğrencileri Sempozyumu, 2019

Kültürel Miras, herhangi bir toplumu kimliklendiren, onun geçmişini ve geleceğini anlamlandıran değerlerinin, inançlarının, geleneklerinin bir yansıması olarak betimlenen, evrensel ve yerel nitelikler taşıyan, geçmişten bugüne ulaşmış her türlü somut ve somut olmayan varlıklardır. Diğer bir anlamla kültürel miras, insanlar ve mekanlar arasında zaman içinde meydana gelen etkileşimden kaynaklanan çevrenin tüm özelliklerini içerir. Kültürel miras olarak nitelendirilecek değerler Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından 1972 yılında kabul edilen "Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme" kapsamında somut ve somut olmayan kültürel mirasın tanımı yapılmıştır.

Üzerinde yaĢamıĢ olduğumuz coğrafya on binlerce yıldır bilinen ve bilinmeyen bir çok medeniyete ev sahipliği yapmıĢ , dünya uygarlık tarihi literatüründe ilk sıralara yerleĢmiĢ , gerek fiziksel topografik özellikleri gerek maddi ve manevi kültürel birikimiyle baĢlı baĢına tepeden tırnağa bir kültür mirası kaynağı olan Anadolu"dur.Ve biz bu zengin birikimin ve coğrafyanın mirasçıları olarak burada yaĢayan bir nesiliz.Anadolu, doğal ve konumsal niteliklerine bağlı olarak, çok eski dönemlerden itibaren sürekli yerleĢime maruz kalmıĢtır.Bu tarihsel süreklilik içinde Anadolu toprakları, farklı kültürel ve sosyal yapılara sahip bir çok uygarlığın geliĢimi için zemin oluĢturmuĢtur.Anadolunun farklı bölgelerinde, değiĢik uygarlıkların yansıması olarak geliĢen yapılı çevrelerin nitelikleri, içerikleri, dönemleri ve bu dönemlerin bir araya geliĢleri farklılaĢır.Ancak "yeleĢim sürekliliği" ve bunun sonucunda oluĢan " fiziksel ve kültürel katmanlaĢma" bir çok Anadolu kentinin ortak özelliği olarak ortaya çıkmaktadır ki bu da onları "çok katmanlı kent" olarak tanımlamayı mümkün kılar 1. Geçmişten Bugüne Anadolu Kültürel mirasa 2 konu olan tarihi eserlerimizin kaynağını oluĢturan Anadolu"nun kısaca tarihine bir bakacak olursak; Anadolu için tarihi çağlar ancak M.Ö. 1950 civarında baĢlar, çünkü bu tarihlerde Anadolu yazı ile tanıĢmaktadır.Fakat elbette bundan öncesi olan tarih öncesi çağlar olarak nitelendirilen bir medeniyet geçmiĢinin de olduğunu yapılan arkeolojk kazılar neticesinde bulunan maddi kalıntılardan biliyoruz. "Paleolitik Çağ yerleĢmelerini tespit etmek pek kolay değildir. Genellikle doğal barınaklar kullandıkları ve sonraki dönemlere göre çok daha az maddi kültür eserleri bıraktıkları ya da tarafımızdan daha az bulunduğu için bu dönem hakkında bildiklerimiz sınırlı olduğunu söylemek mümkündür". Tabii ki tüm bu çağlarda uygarlık izleri dediğimiz yerleĢim alanları ve buluntuların niteliğini değerlendirirken iklim unsurunu da göz ardı edemeyiz. Mesela ilk 1

Arşiv Dünyası, 2009

Arşiv belgeleri ışığında Kıbns adası (Cyprus isiand in the light of the arehive documents)-Hao Haldun ŞAHIN KKTC Milll Arşiv ve Ara~nna Dairesi'nde mevcut Ingilizce malzeme (The existing English materials in The Turkish Republic of Narthem Cyprus National Arehive and Research Department)-Ebru Kayınızade Ondokuzuncu osnn son yansında Kıbnslı Osmanlı barakratlan (The Ottoman bureauaots of Cyprus in the last half of the nineteenth century)-Ebu! Faruk ÖNAL KKTC Din Işleri Dairesi (Maftı:ilak) (The Turkish Republic of Northem Cyprus Religious Affairs Department)-Doç. Dr. Talip ATALAY Osmanlı Devleti'nin MOslim ve gayıimOslim tebaoya yaklaşımı: Kıbns Orn~i (The approach of the Ottoman State to the Muslim and non-muslim subjects: Cyprus sonıple)-Dr. Haydar ÇORUH Osmanlı döneminde bir meslek: Mutowıfveya delil (Hac rehberi) (A Profession in the Ottoman ere -"Hali guide")-Sabri SACACI Cevdet Paşa'yı yetiştiren semtin hikayesi: lkballe inzivo orasında Fatih (Story of the neighbarhood which brought Ahmed Cevdet Pasha up: Between prosperity and sedusion)-Dr. Fatih M. ŞEKER Şeriye sicllerinde köle ticareti ve köleilk muamelatı çerçevesinde dOzenlenen belgeler (Siavetrade in the Ottoman Court reoords and documentfonns prepared on slaveryapplicatlons)-Prof. Dr. Mehmet CANATAR Şeffafla:;ma araa olarak bilgi edinme ve ara~rma hakkı (The right to information and research asa means of becoming transparent)-Doç. Dr.lshak KESKIN Mektebimizi isteriz! ('W e wish our school!")-Talip MERT Boğaziçi'nde yok olmoya yOz tutmuş bir mekan Naime Sultan Sarayı (A Place to Cease to Exist in Basphoros: The Nolme Sultan Paloce)-Betal KObra BAGCE ŞOra-yı Devlet Ar~iv Mohzeni (The Coundl of State-The Arehive Repository)-Dr. Rıfot GÜNALAN Ermeni olaylan ve a'livlerimiz (The Armenian events and our archives)-Yrd Doç. Dr. Dündar AliKILIÇ

Bu çalışmanın amacı, kültürel mirasın korunmasında yerel yönetimlere düşen görevleri izah etmek ve onlara yol göstermektir. Kültürel mirasın korunması ve sürekliliği, sağlıklı bir toplum yapısı için gereklidir. Bu nedenle, tarihi ve kültürel varlıklara daha çok değer verilmesi ve bunların gelecek nesillere aktarılmasının sağlanması gerekmektedir. Kültürel mirasın yok olması sadece o kentin veya o kent halkının problemi değil, bütün insanlığın ortak problemidir. Tarihi eserlerin korunmasında, restore edilmesinde ve gelecek nesillere aktarılmasında en önemli görevi bakanlıklar vasıtasıyla merkezi yönetimlerin üstlendiği düşünülür. Hazırlanan projeler Bakanlık üzerinden veya onlara bağlı Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) gibi kurumlar üzerinden hayata geçirilir. Fakat yerel yönetimlere de en az merkezi idare kadar görev düşmesine rağmen gerek bütçe yetersizliği, gerekse bürokratik engeller yerel yönetimlerin bu projeleri üstlenmelerine engel olmaktadır. Ayrıca kültürel ve tarihi değerlerimizin korunması alanında yerel idarelere istenilen ölçüde yetki tanımlanmamıştır. Sosyal belediyeciliğin gelişmesi ile birlikte yerel yönetimlerin görevleri klasikleşen şekilden uzaklaşmakta, sadece yol, köprü, su gibi hizmetlerle sınırlı kalmayıp kültürel projeleri de içine almaya başlamaktadır. Bu süreçte yerel yönetimlerin en önemli görevlerinden birisi de tarihsel, kültürel ve tabii kaynakların korunmasını sağlamaktır. Belediyelerin yurt içinde veya İçişleri Bakanlığı’nın izniyle yurtdışında gerçekleştireceği koruma projelerine doğrudan kaynak aktaramaması kültürel mirasın korunması kapsamında karşımıza çıkan bir problemdir. Koruma projelerine kaynak aktarmanın belediyeler açısından iki yöntemi mevcuttur: Bunlardan birisi restorasyon yapılacak yapının bulunduğu belediye ile kardeş şehir olunması, diğeri ise kaynağın Belediye Birlikleri aracılığı ile aktarılması yöntemidir. Türkiye’de bazı belediyeler bahsi geçen zorlukları aşmak amacıyla belediye birlikleriyle işbirliği yapmaktadırlar. Bu çalışmada kültür, kültürel miras, belediye birlikleri gibi konuyla alakalı temel kavramlar tanımlanacak, daha sonra ise kültürel mirasın korunmasında yerel idarelerin kaynak aktarma problemi incelenecek ve Ceyhan Belediyesi, Adana Büyükşehir Belediyesi ve Türk Dünyası Belediyeler Birliği işbirliğinde gerçekleştirilen kültürel miras projesi (Koca Yusuf’un Evi Restorasyon Projesi) ile beraber konu ile ilgili öneriler sunulacaktır.

Son yıllarda doğa-çevre-insan ve kültür arasındaki ilişkiler yeni turizm türlerinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Dinlenme ve eğlenme talebinin yanında farklı gereksinimler doğrultusunda eski ya da yeni kültürleri tanıma isteği ön plana çıkmaya başlamaktadır. Doğa ile bütünleşme, geçmiş kültürün izlerini yerinde görme, kültürel temaslar, ilginç alış-veriş ortamları, eğlence biçimleri her zaman ilgi çekici bulunmaktadır. Turistlerin kültürel mirasa ilgileri sonucu gündeme gelen kültürel turizm; öncelikle tarihsel yerlerin, müzelerin, kalıntıların ziyaret edilmesi ile başlamış, günümüzde ise turistlerin ilgi ve ihtiyaçlarına paralel olarak geleneksel mimari, yeme-içme alışkanlıkları, müzik-dans türleri, el sanatları, toplantılar, fuarlar ve festivaller ilgi çekici bulunmaktadır. Anonimleşen, her yerde olabilen standart kimliksiz ürünler ve yerler ilgi çekmemekte, itici bulunmaktadır. Bu durumda eski ve yeni uygarlık ürünleri, mimari eserler, kültürel temaslar, tarihi kalıntılar, gidilen ülkenin yaşam tarzı, inanç sistemleri, el sanatları doğal güzellikler önem kazanmaktadır. Antik döneme ilişkin kalıntılar, müzeler, yörenin gelenek-görenekleri, folklorik değerleri, el sanatları, yeme-içme şekilleri ve alışkanlıkları, kılık-kıyafet tarzları kültürel miras içinde değerlendirilmekte ve turistik ürün niteliği taşımaktadır. Bu ürünleri ve eserleri görmeye, tanımaya ilişkin yapılan seyahatler kültürel turizm kapsamında ele alınmaktadır. Türkiye'de kültürel turizm uygulamaları müze ve ören yeri ziyaretlerinin ötesine geçememektedir. Diğer bir anlatımla kültürel mirasın turizm amaçlı kullanıldığını söylemek mümkün değildir. Çünkü kültürel miras ürünlerinin çoğu turistik ürüne dönüştürülememektedir. Ülkemizde antik kültür kalıntılarını ve müzeleri günübirlik gezmeye dayalı etkinlikler yıllardır uygulanan kültürel turizm aktiviteleri arasındadır. Bu çalışmadaki amacımız kültür mirasını, kültürel turizmi kavram olarak anlatmak ve dünyadaki kültürel turizm uygulamalarını tanıtarak kültürel turizmin geliştirilmesine katkı sağlamaktır.

IV. ULUSLARARASI KÜLTÜR VE MEDENİYET KONGRESİ 21-23 Aralık 2018 Mardin Institution Of Economic Development And Social Researches Publications TAM METİN KİTABI, 2018

Kırsal mimarinin korunması gerekli bir değer olduğu özellikle on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısından sonra Avrupa’da çıkarılan yasa ya da tavsiyelerle desteklenmiştir. Çalışma kapsamında iki binli yılların başına kadar Avrupa’da kırsal mimarinin korunmasına yönelik çıkarılmış olan tüzük, sözleşme, karar ve tavsiyeler kronolojik sıraya göre incelenerek değerlendirilmişlerdir. Venedik Tüzüğü ( Mayıs 1964 ), Köy ve Kent Arasındaki Dengede Kırsal Canlandırma Politikalarına İlişkin İlke Kararı (73/3) (Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 1973), Granada Kararı: Bölgesel Planlamada Kırsal Mimari, Avrupa Pilot Projeler Programı Sempozyumu No: 5 (1977), Kırsal Mimari Mirasa İlişkin 881/1979 No’ lu Tavsiye Kararı (Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 1979), Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesi (3 Ekim 1985), Kırsal Mimari Mirasın Korunması ve Değerinin Arttırılması Hakkında Tavsiye (89/6) (Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 1989), Kırsal Alandaki Altyapı ve Ulaşım Hakkında Tavsiye (90/12) (Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 1990), Çevre Politikaları Kapsamında Bütünleşik Kültürel Çevre Koruması Üzerine Tavsiye (95/9) (Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 1995), ICOMOS Geleneksel Mimari Miras Tüzüğü (1999), Avrupa'nın Kırsal ve Ada Bölgelerinde Doğal, Mimari ve Kültürel Mirasın Korunması Kararları (2006); kırsal mimari açısından ele alınan tüzük ve kararlardandır.