Bir Gazelin Aidiyeti Meselesi

Mavi Atlas

Son zamanlarda yapılan çalışmalar, şiir mecmualarının klasik edebiyatımız açısından son derece önemli olduklarının kanıtı niteliğindedir. Aynı veya farklı dönemlerde yaşamış şairlere ait manzumeleri barındırma özelliğiyle birer seçki niteliğindeki şiir mecmuaları; Classical literature, Halk edebiyatı ve Tekke edebiyatı ürünlerini bir arada barındırmasıyla da ayrı bir önem arz etmektedir. Üzerinde çalışılan Süleymaniye Kütüphanesi Ali Nihat Tarlan Bölümü 59 numarada kayıtlı olan ve 214 varaktan oluşan XVI. yüzyıla ait şiir mecmuası oldukça geniş bir şair kadrosuna sahiptir. Mecmua bu şairlere ait çok sayıda eseri bünyesinde barındırmaktadır. Mecmua içerisinde yüz on beş şaire ait Türkçe olarak kaleme alınmış yedi yüz otuz sekiz manzum eser yer almaktadır. Mecmuada yer alan yüz on beş şairden bazılarının şiirleri basılı divanlarında bulunmamaktadır. Çalışmada bu şairler arasında yer alan Âşık Çelebi (2), Şühûdî (1), Nesîmî (2), Selîkî (1), Hamdi Çelebi (1), Necâtî/Rahmî (1), Ahmed Paşa (1), Şeyhî (1), Hayâlî (4), Firâkî (4)'ye ait toplam 18 gazel gün yüzüne çıkarılacaktır.

Kitap Değerlendirme-Tanıtım

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 1991

2023

Klasik edebiyatın nazım ve nesir sahasında önemli bir yere sahip olan Kânî (1712-1792) ile ilgili olarak ne şair biyografilerinde ne de ölümünden sonra kaleme alınan eserlerde yeterli bilgiye rastlanmaktadır. Oysaki tahsilini memleketi Tokat'ta tamamlamış ve nükteli ifadeleriyle genç yaşta şöhret bulmuş bu şair, bir yandan Mevlevî tarikatı müntesibi olarak yazdığı dinî şiirlerle, öte yandan

Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2016

Al-Ghazali, who stands close the idea of al-Ashari school located in the theological thought system of Islam, is seen as having an eclectic opinion on the issue of al-husn and al-kubh. It is possible to see Ashari, Mâturîdî, Mu'tazili, Philosophical and Mystical implications in the formation of this opinion. This situation is, on the one hand, can be read as an expression of historical-social context in which al-Ghazali lives, on the other hand it is certain that serious challenges arise in giving judgment on the idea of al-Ghazali on this issue.

GAZEL FELSEFESİ, 2021

Yayın değerlendirmesini yaptığımız çalışmada Klasik Türk şiirinin de beslendiği temel kaynak olan Arap edebiyatında gazelin temel felsefesinin kodları incelenmiştir. Çalışmanın girişi Arap ve Fars gazelinin gelişim sürecini gösteren bir kaynak niteliğindedir. Çalışmada ilk bölüm şehirleşmenin ürünü olan ve haz duygusu temelinde şekillenen Hadarî gazele ayrılmıştır. İkinci bölüm ise iffetli aşkın sembolü olan ve bedevî kültürün ürünü olan Uzrî gazele ayrılmıştır. Üçüncü bölüm Fars şiirinde Hadarî ve Uzrî gazele, dördüncü bölüm klasik şiirdeki Hadarî gazele ayrılmıştır. Beşinci bölümde yazar, bu gazel türlerinin klasik Türk şiirindeki gelişimini detaylandırmıştır. Altıncı ve son bölüm ise bu gazel türlerinin Fars ve Türk edebiyatına yansıma boyutlarını derinlemesine incelemiştir. Yazar, eserinde gazelin doğduğu temel kaynak olan Arap edebiyatından hareketle ondan etkilenen Fars ve Türk kültür ve edebiyatının müşterek niteliklerini birleştirmiştir. Eser, kaynağına inerek gazel konusunda hemen hemen bütün bilgileri örnekler eşliğinde gözler önüne sermesi yönüyle önemlidir. Eser, klasik şiirde beşeri aşkın kaynaklarını gösteren bir kılavuz niteliği taşımaktadır.

ÖZET Klasik Türk edebiyatının en önemli nazım şekli gazeldir. Gazelin hem şekil hem de tema olarak birçok türü bulunmaktadır. Gazelin bu türlerinden biri de " müzeyyel gazel " dir. Müzeyyel gazellerin methiye olarak kullanıldığı bilinmektedir. Ancak şairlerin eserleri incelendiğinde onların müzeyyel gazeli sadece bir methiye un-suru olarak kullanmadıkları görülmektedir. Birçok müzeyyel gazelde zeyiller şairin kendisini övdüğü beyitlerden oluşmaktadır. Bu çalışmada müzeyyel gazellerin sadece bir memduha hita-ben yazılmadığı, şairlerin kendilerini övme amacıyla da müzeyyel gazeller kaleme aldıkları örneklerle gösterilmiştir. Bu şekilde müzeyyel gazelin sadece methiye aracı olmadığı ve bir işlevinin de şairin kendisini övmesi olduğu dile getirilmiştir. ABSTRACT Classical Turkish literature's the most important form of poem is the ghazal. There are many types of ghazal in both form and theme. One of these types of ghazal is " muzeyyel ghazal ". Muzeyel ghazals are known to be used as an eulogy. But when the poems are examined it seems that the poets do not use their muzeyyel ghazals only as an element of an eulogy. In many muzeyyel ghazals, they are composed of verses in which the poets praise themself. In this study, it be shown *

Nurmuhammet Andelip, prominent and well educated poet of his age, had a profound knowledge of Arabic and Persian and he was able to show his knowledge through his poetry. His poems, consisting of 5-11 stanzas made up full rhyme and rich rhyme scheme. Using five different styles of prosody successfully, the poet paid attention to the usage of mostly Turkmen, Arabic and Persian words. Referring usually to the content of relations of lovers, the poet described lover with concrete ideas; thus, creating the image of real lover‟s type. His poems such as denoting living abroad and coming of spring are very notable. As a result, it can be reasonably inferred that Andelip was outstandingly successful odes(gazel) poet through the point of view of both content and style.

Bir Şerh-i Gazel ki “elden gider”

Külliyat, 2022

ÖZ Melâmetilik, IX. yüzyılda Horasan ve çevresinde ortaya çıkan ve zamanla geniş bir İslam coğrafyasını etkileyen tasavvufî bir anlayıştır. Sözlükte ayıplamak, kınamak, kötülemek gibi anlamları olan melâmet kelimesi aynı zamanda tasavvufi bir ıstılah ve makamı da işaret etmektedir. Melâmetîlik düşüncesini benimseyen kimseler; Melâmetî veya ehl-i Melâmet lafızlarıyla adlandırılmıştır. Melâmetîliğin tasavvufi bir akım olarak temellerini, Maide suresindeki "Onlar kınayanın kınamasından korkmazlar" ifadesi oluşturmaktadır. Bu anlayışı kendine şiar edinen ehl-i Melâmet, çeşitli davranış biçimleri geliştirmişlerdir. İyiliklerin gizlenmesi, kötülüklerin açığa çıkarılması, nefsin kınanarak terbiye edilmesi gibi tutum ve hareketleri kendilerine düstur edinmişlerdir. Hususi kıyafetleri, simgeleri ve mekânları bulunmayan Melâmîler, halktan kopuk olmamışlardır. Melâmîlerin her türlü debdebeden ırak yaşantıları, selameti melâmete tercih eden hâlleri klasik şairlerin dikkatini çekmiştir. Melâmetîlerin hayat karşısındaki bu karakteristik duruşları ve geliştirdikleri felsefe, klasik şairlerin şiirlerine de sirayet etmiştir. Nefisleriyle mücadelelerinde türlü eziyetlere katlanan ve müstağnî bir kalple Allah'a yönelen melâmet ehlinin tavırları, klasik şiirdeki âşık tipine tesir etmiştir. Klasik şairler, Melâmî hâller ile âşık refleksinin birbirine muvafıklığına dikkat ederek şiirlerinde Melâmî esintilerden istifade etmişlerdir. 16. yüzyıl mutasavvıf şairlerinden Hayretî de Melâmî anlayışın etkisiyle şiirler yazmıştır. Yetiştiği coğrafyanın tasavvufî çeşitliliği Hayretî'nin hayat görüşünü ve edebî kişiliğini etkilemiştir. Divanında kendisini "Kalender" ve "Rum Abdalı" olarak tanımlayan Hayretî, fani dünyanın nimetlerine karşı müsağnî bir duruş sergilemiştir. Söz konusu tavır, Hayretî'nin şiirlerinde Melâmetîliğin âdeta yükselen sesi olmuştur. Bu çalışmada Melâmet felsefesinin, Hayretî gibi güçlü bir şairin şiirlerine nasıl yansıdığını tespit etmek amacıyla gazelleri üzerinde durulacaktır.