Academia.eduAcademia.edu

Abide Sitesi ve Çarşısı

2022, Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları XVIII, DOCOMOMO Türkiye Ulusal Çalışma Grubu Poster/Bildiri Sunuşları

Abstract

Abide sitesi, konut bloklarının yanı sıra sergi binası, kulüp, kreş, sinema ve konser salonu, spor tesisleri, ilkokul, ortaokul, lise gibi birimleri de içeren bir yaşam merkezi olarak tasarlanmıştır. Uygulaması 1970’lerde başlamış olup, yalnızca iki adet konut bloğu ve çarşı yapısı inşa edilmiştir. Yapı grubunun mimarı bilinmemekle birlikte bir dönem Sevinç Hadi, Abide Sitesi için proje hazırlamıştır ancak farklı bir projenin uygulaması söz konusu olmuştur. Projenin yüklenicisi ve yatırımcısı Yaşat A.Ş. firmasının sahibi Mimar Yaşat Manav’dır. 1950’lerin ortalarına kadar kent dışı alan olarak değerlendirilebilecek Mecidiyeköy, zamanla yakın çevrede sanayi faaliyetinin ortaya çıkmasına bağlı olarak konut alanına dönüşür. İstanbul Belediyesi ve Türkiye Emlak Kredi Bankası’nın ortak girişimi olan İstanbul İmar Limited Şirketi tarafından inşa edilen Mecidiyeköy Evleri ve işçi sendikalarına ait yapı kooperatiflerince inşaatı gerçekleştirilen Mecidiyeköy Bira İşçi Evleri yakın çevrede bulunan ilk konut gruplarıdır. Bu planlı yerleşmelerin yanı sıra çok sayıda gecekondu birimi de yakın çevrede görülür. 1970’li yıllarda ise resmi kurumlar veya yapı kooperatiflerinden ziyade bireysel girişimlerle gerçekleşen toplu konut inşaatının ilk örnekleri de yine Mecidiyeköy’de ortaya çıkar. Abide Sitesi sözü edilen bireysel girişimlerden biri olup konut fonksiyonuna ek olarak bünyesinde sunduğu sosyal imkanlarla öne çıkan bir proje olmuştur. Dönemin gazetelerine verilen çok sayıda ilanlar aracılığıyla projenin tanıtımı yapılmıştır. 2 adet 15 katlı, toplam 108 daireden oluşan apartman blokları ile birlikte çarşı binası Abide Sitesi projesinin hayata geçen sayılı birimleridir. Apartman blokları dönemin teknolojik koşulları paralelinde gerekli servis sistemlerine sahip olacak şekilde tasarlanmıştır. Bloklardan biri (B Blok) zaman içinde PVC esaslı malzeme ile kaplanmış olup diğeri (A Blok) halen özgün cephe özelliklerini taşımaktadır. Çarşının plan kurgusunu bir avlu etrafında sıralanan dükkân dizileri oluşturur. Bazı birimleri ön cephede eğrisel bir çıkma yaparak kütle estetiğine katkıda bulunur. Bugün özgün tasarımına oldukça yakın olan çarşının mimarisi Konstrüktivist bir tasarım çizgisi taşımakta aynı zamanda avlu etrafında çevrelenen kurgusuyla yerel mimari unsurları da bünyesinde barındırmaktadır.