Eksplozja słowa (“Word Explosion”)

Poznańskie Studia Slawistyczne, 2013

The essay shows the main conceptions upon a biological power of a word: the macchiavellian theory/ theory of a lie, the mating mind theory, that means a theory of handicaps, and the social selection theory of S. Dunbar. The author proposes a thesis that a speech takes its power from the biological determinants of the origin of a language, and proves it by fusing various contemporary biological concepts. It is a biological evolution that founds the power of words, and also explains the magic of words in the various types of relations-among society, but also between sexes, generations and finally, among individuals considered in a biological sense.

2000

2010

Lehahayer Czasopismo poświęCone dziejom ormian polskiCh 1 (2010) krzysztof stopka SłoWo oD REDAKToRA Podejmując inicjatywę wydawania czasopisma poświęconego dziejom ormian polskich, kierowałem się przekonaniem, że to ciekawe i ważkie zagadnienie powinno w większym niż do tej pory stopniu zaistnieć w humanistyce polskiej i ormiańskiej. ormianie polscy to społeczność wielowiekowa i choć nigdy nie byli oni liczni, wytworzyli znaczący dorobek kulturowy, który funkcjonował i nadal jest żywotny w kulturze polskiej. Jako fragment diaspory ormiańskiej pełnili kiedyś niezwykle istotną rolę względem swojego macierzystego narodu ormiańskiego. Dziś wiedza o nich jest w pamięci ormiańskiej znacznie słabiej obecna niż wiedza o diasporze zachodnioeuropejskiej czy północnoamerykańskiej. Polska ojczyzna ormian w wyniku przemian historycznych oddaliła się z horyzontu świadomości ormiańskiej, a wspaniałe zabytki wytworzone we Lwowie, Kamieńcu Podolskim, Zamościu, przeszły w posiadanie innych właścicieli, rozrzuconych niemal po całym świecie. Czasopismo "Lehahayer" (po ormiańsku oznacza to polscy ormianie) zawdzięcza swą nazwę inspiracji prof. Wartana Grigoriana z Matenadaranu, wybitnego znawcy historii diaspory ormiańskiej w Polsce, który podczas naszego spotkania w Erywaniu w 2009 r. zauważył, jak dawny jest ten termin i głęboko osadzony w tradycjach języka i kultury ormiańskiej. "Lehahayer" ma na celu zintensyfikować badania nad tym tytułowym zagadnieniem, wprowadzić je na nowo do świadomości naukowej. Taki wybór tytułu nie jest przypadkowy. W wyniku zmiany granic po drugiej wojnie światowej rzeczywiste wymiary kulturowe zjawiska, o którym tu piszę, uległy zatarciu. ormianie polscy dostali się niejako w spadku politycznym Ukrainie i wielu z tych, którzy piszą o ich dziejach od XIV po XX w., nie jest świadomych rzeczywistych wymiarów, rzeczywistej tożsamości tej przestrzeni politycznej, społecznej, ekonomicznej, jednym słowem kulturowej, w której istnieli, pracowali, profitowali, robili kariery i którą przecież tak aktywnie współtworzyli. Dzisiejsze pokolenia ormian polskich, mimo

Język Polski, 2017

Losy frazeologizmu szewska pasja na tle zjawisk językowo-kulturowych Słowa kluczowe: frazeologia, rozwój znaczeniowy wyrazów, polisemia, stereotyp. Celem niniejszego szkicu jest próba prześledzenia losów jednego z mocno utrwalonych w polszczyźnie frazeologizmów-wyrażenia szewska pasja. Komponent przymiotnikowy łączy je tematycznie z jednostkami języka utrwalającymi realia tradycyjnego rzemiosła, rzeczownikowy zaś z leksyką dotyczącą uczuć. Dzieje frazeologizmu wiążą się z przemianami, jakie zaszły w obu sferach tematycznych polskiego słownictwa, są również świadectwem współczesnych zjawisk komunikacyjno-językowych, jak bowiem ujął to metaforycznie Wojciech Chlebda, "za każdą jednostką języka stoi [...] cała jej historia-rzadko prosta i oczywista, częściej pełna zawikłań, bocznych ścieżek, ukrytych przejść ku innym lądom i czasom" (Chlebda 2005: 275)1. W wypadku wyrażenia szewska pasja historia wydaje się "prosta i oczywista", ale bliższy ogląd ukazuje jednak pewne "boczne ścieżki", którymi podąża ten frazeologizm, zwłaszcza we współczesnej polszczyźnie. Zacznijmy zatem od historii. Jako najstarszą dokumentację omawianego frazeologizmu w polszczyźnie pisanej Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich pod redakcją Juliana Krzyżanowskiego (dalej NKP) zamieszcza cytat z końca XIX wieku2 z tekstu Michała Bałuckiego. Wyrażenia tego nie notuje Linde (L), brak go również w Słowniku wileńskim (SWil). Słownik warszawski (SW) także nie rejestruje odrębnego hasła szewska pasja, ale takie połączenie wyrazowe znalazło się w dokumentacji przymiotnika szewcki/szewczy/szewski: Szewcka pasja mię bierze3. NKP pod hasłem szewska pasja podaje kilkanaście cytatów z dzieł literatury pięknej (m.in.

1997

The article contains over 100 word formation neologisms taken from the mass media (periodicals and television advertisements), their thematic classification and the information about their origin and the way of derivation

Roczniki Humanistyczne, 2018

The autor of the article shows difficulties in rendering the last verse of Norwid's "Ogólniki" ["Generalities"] in which the poet expressed his artstic credo. Various researchers differently interpret every single word constituing the poem's punchline: "odpowiednie dać rzeczy-słowo!" which impedes maintainng its polysemy in translation. Multiple commentaries on Norwid's text are discussed in the article as well as seven different English renditions of the poem's last verse.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura, 2019

Numer poświecony istostnemu i ciągle jeszcze niezbadanemu naukowo zjawisku postprawdy w dyskursie publicznym.

2013

The author attempts to present the role of words in everyday life and in the process of communication between God and man. The creative aspects of a word, as well as the religious education teacher’s spiritual responsibility for the quality of his/her speech are discussed with reference to the Bible. The characteristics of the language of religion, that is the symbolism and personal spiritual experiences of both the student and the teacher, as well as their influence on the quality of religious education, are also described. The final part of the paper refers to the problems commonly encountered by students but also the teacher’s strategies of working with students with disorders

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2016

Przedmiotem opracowania jest analiza czynności sprawczej znieważenia przedmiotu czci religijnej w rozumieniu art. 196 k.k., w szerszym kontekście tzw. przestępstw z wypowiedzi, tj. takich, których istotą czynności sprawczej jest wypowiedź rozumiana jako pewien intencjonalny przekaz, uzewnętrznienie przez sprawcę wobec określonych bądź nieokreślonych odbiorców pewnych informacji/treści. W przypadku tego typu przestępstw ‒ przy dokonywaniu oceny danego zachowania pod kątem wypełnienia przedmiotowych znamion czynu zabronionego ‒ konieczne jest ustalenie sensu i treści czynności postrzeganej nie tylko jako akt psychofizyczny. Uregulowane w art. 196 k.k. przestępstwo obrazy uczuć religijnych stanowi podstawę do rozważań na temat zasad, według jakich należałoby ustalać owo „znaczenie” danej czynności. Przyjmując, że każda wypowiedź stanowi czynności symboliczną, konieczne jest odwołanie się do konwencji przyjętych w kręgu obiorców danej wypowiedzi i do kulturowo determinowanych znaczeń. Z...

Teksty Drugie, 2018

Pojęcie ateizmu albo ateizm pojęcia Gilles Deleuze i Felix Guattari w słynnych fragmentach książki Co to jest ilozoia? twierdzą, że religia istnieje tylko wtedy, gdy istnieje transcendencja, byt wertykalny lub państwo imperialne 1. Filozoia, której żywiołem są pojęcia, szuka swego ożywienia w płaszczyźnie immanencji i im bardzie radykalna jest immanencja, tym bardziej ateistyczna ilozoia. Autorzy książki Co to jest ilozoia?, podążając tropem Dunsa Szkota, Spinozy, Nietzschego i Bergsona, w swym postulacie "dochowania wierności immanencji" są tak radykalni, że twierdzą, iż myślenie religijne tworzy pojęcie tylko na gruncie swego ateizmu. Dla ilozofów problemem nie jest ani "śmierć Boga", ani "pojęcie ateizmu", ale "ateizmu pojęcia". Ateizm-w tej perspektywie-nie jest dramatem, lecz stanem "pogody ducha" ilozofa i "zdobyczą ilozoii", rodzajem wiedzy radosnej. Wyrażenie "ateizm pojęcia" sugeruje, że myślenie