Общая теория права

Századvég Publishing House

Осы томда мен құқықтың жан-жақты теориясын жасауға талпыныс жасадым. Мен әлеуметтік теориялық бастапқы нүктелерді ең алдымен Никлас Луманн теориясына негіздедім және соған сәйкес қоғамды жан-жақты шындықтың концептуалды-жүйелі құрылысы деп түсіндім. Алайда, соған қарағанда, мен өзімнің әлеуметтік теориялық синтезіме қоғамдағы үстемдік құрылымын қосуға тырыстым және жалпы қоғам деңгейінде билеуші топтардың супра-құқықтық айқындалуын өзімнің құқықты талдауымда ескеруге тырыстым. Луманн ілімінің бастапқы нүктесі бойынша, физикалық және биологиялық жүйелер негізінде социализм жеке тұлғалардың психикалық жүйелері арқылы дербес жүйе деңгейі ретінде пайда болады. Мұнда тұрақты ұйымдасқан құрылымдар үшін материалды тек интеллектуалдық және оның зәкірлері ғана қамтамасыз етеді. Себеп, ұғымдарда, ерекшеліктерде, іс-әрекет заңдылықтарында және нормаларда зәкірде тұрып, қоғамның нақты материалын қалыптастырады. Бұл ой пойызы Дильтхей мен Хусерльге қайта оралады, бірақ Луманн бұл ой пойызын күрделі жүйелердің теорияларымен біріктірді, мен оны теориялық еңбегімде осы формада қолдандым. Алайда мен Лухманнның теориялық бұрылысын ұстанбадым, ол өзінің талдауларын 70-жылдардың соңынан бастап жүйелердің автопоэтикалық тұжырымдамасына қарай барған сайын бағдарлап отырды. Осы бетбұрыспен әлеуметтік түзілімдердің тұрақты құрылымдары бірте-бірте оның жазуларында фонемаға ығыстырылып, менің ойымша, оның бірқатар ертедегі мағлұматтары жоғалып кетті. Әлеуметтік теория деңгейі бойынша менің Луманнан алшақтауым, бірақ оның ертедегі еңбегі туралы мағлұматтарды ұстануым бірінші томдағы талдаулармен жақсы суреттелген, сондықтан оларға осы томда егжей-тегжейлі барудың қажеті жоқ. Менің құқықтық талдауларым 90-жылдардың басында үш томдық (Поколь 1991, 1994, 2000), сондай-ақ құқықтың тұжырымдамалық жүйелілігі мен күрделі құқықтық жүйенің ішкі қабаттарын біртіндеп шешкен кішірек зерттеулерде жарияланды. Алғашқы зерттеулері - әлі 80-жылдардың аяғында - Луманнның теориялық социологиясы мен оның құқықтық догматика теориясына негізделіп, атап айтқанда, Карл Ларенц пен Йозеф Эссердің ішкі құқық құрылымын зерттеудегі монографияларымен толықты. Дәл осы кезеңде менің ойымша көпқабатты құқық ұғымы тұжырымдалды және дәл осының негізінде мен 1989 жылы Германияға оқу сапарым барысында қазіргі заманғы құқықтық жүйелердегі конституциялық іргелі құқықтардың өсіп келе жатқан маңызын кездестірдім. Ол кезде Венгрияда конституциялық юрисдикция болмады және біз көппартиялы демократияға көшу кезінде оны мойындау үшін күрестік, сондықтан менің алғашқы жазуларымда іргелі құқықтарды құқықтың басқа қабаттарымен үйлесімді ықпалдастыруға тырыстым. Тек отандық конституцияшылдық 90-шы жылдардың басында әлемнің кез келген жерінде теңдесі жоқ белсенділік деңгейіне жеткенде ғана мен оған тән проблемаларды жақсы түсіне бастадым, сол кезден бастап құқықтың басқа стратасы есебінен іргелі құқықтардың артуы менің талдауларымда аса маңызды бола бастады. Американдық құқықтық теорияның ішкі күресін және жалпы заңға қауіп төндірген американдық «іргелі құқық төңкерісінің» әзірлемелерін тереңірек түсіну ақыр соңында менің кейінгі зерттеулерім барысында белсенді іргелі құқықтар туралы ескертпелерімді қалыптастырды, бұл іргелі құқықтардың рөлін мойындай отырып, осы көлемдегі талдаулардың тұрақты ерекшелігі болып табылады.

Századvég Edition

В този том се опитах да разработя цялостна теория на правото. Социално-теоретичните изходни позиции съм базирал предимно на теорията на Никлас Луман и съответно съм разбирал обществото като концептуално-системна конструкция на цялостната реалност. За разлика от него обаче се опитах да включа в социалнотеоретичния си синтез и структурата на господството в обществото и да взема предвид в анализа си на правото надправната детерминация на управляващите групи на ниво общество като цяло. Според отправната точка на теорията на Луман, на базата на физическите и биологичните системи, социалността възниква като независимо системно ниво чрез психичните системи на индивидите. Тук единствено интелектът и неговите котви предоставят материал за стабилни организационни структури. Разумът, закотвен в понятията, различията, моделите на действие и нормите, формира специфичния материал на обществото. Този ред на мисли води началото си от Дилтей и Хусерл, но Луман комбинира този ред на мисли с теориите за сложните системи и аз съм го използвал в тази форма в теоретичната си работа. Въпреки това не следвах теоретичния завой на Луман, който от края на 70-те години на ХХ век все повече ориентира анализите си към автопоетичната концепция за системите. С този завой стабилните структури на социалните формации постепенно бяха изтласкани на заден план в трудовете му и според мен редица от по-ранните му прозрения бяха изгубени. На равнището на социалната теория моето дистанциране от Луман, но придържането ми към прозренията на ранните му работи е добре илюстрирано от анализите в първия том, така че не беше необходимо да ги разглеждам по-подробно в този том. Моите анализи на правото в по-тесен смисъл бяха публикувани в началото на 90-те години в три тома (Pokol 1991, 1994, 2000), както и в по-малки изследвания, които стъпка по стъпка разкриваха концептуалната систематика на правото и вътрешните пластове на сложната правна система. Първите изследвания - още в края на 80-те години на ХХ век - се основават на теоретичната социология на правото на Луман и на неговата теория за правната догматика и се допълват по-специално от монографиите на Карл Ларенц и Йозеф Есер в тяхното изследване на вътрешната структура на правото. Именно през този период в съзнанието ми се формулира концепцията за многопластовия характер на правото и на тази основа се сблъсках с нарастващото значение на конституционните основни права в съвременните правни системи по време на учебното ми пътуване в Германия през 1989 г. По онова време в Унгария нямаше конституционна юрисдикция и се борехме за нейното признаване по време на прехода към многопартийна демокрация, така че в първите си трудове се опитах да интегрирам основните права хармонично с другите слоеве на правото. Едва когато в началото на 90-те години на ХХ век вътрешният конституционализъм достигна ниво на активност, което няма аналог никъде по света, започнах да разбирам по-добре присъщите му проблеми и оттогава нататък ексцесиите на основните права за сметка на другите слоеве на правото станаха по-критични в моите анализи. По-дълбокото разбиране на вътрешните борби на американската правна теория и развитието на американската "революция на основните права", която застрашаваше правото като цяло, в крайна сметка оформи резервите ми към активистката юриспруденция на основните права в хода на по-късните ми изследвания, които, макар и да признават ролята на основните права, са постоянна характеристика на анализите в този том. Първото ми обобщение на правната теория, озаглавено "Теория на правото", беше публикувано от издателство Rejtjel през 2001 г., а следващият том, "Социологически изследвания в правото", беше публикуван от същото издателство през 2003 г. При написването на настоящия том добавих последния том в края на предишното обобщение, което се обосновава с факта, че в анализите си не съм разделял стриктно теоретичните и социологическите аспекти на правото и съм се опитал да напиша социологическа теория на правото. По този начин пълнотата на правната система може да се разгърне по-добре в този том. В допълнение към обобщението обаче направих някои промени в текста въз основа на моите изследвания оттогава насам и добавих някои малки части към по-ранните анализи.

Századvég Publishing House

У том обиму, покуљао сам да развијем свеобухватну теорију закона. Друштвене теоријске полазне тачке сам засновао пре свега на теорији Никласа Лухмана и сходно томе разумео друштво као концептуално-системску конструкцију свеобухватне стварности. За разлику од њега, међутим, такође сам покушао да укључим структуру доминације у друштву у моју друштвену теоријску синтезу и да узмем у обзир супра-правно опредељење владајућих група на нивоу друштва у целини у мојој анализи права. Према полазној тачки Лухманове теорије, на основу физичког и биолошког система, друштвеност се појављује као незави сан ниво система кроз менталне системе појединаца. Овде само интелект и његова сидра обезбеђују материјал за стабилне организационе структуре. Разум , усидрен у концептима, разликама, обрасцима деловања и норми, чини специфичан материјал друштва. Овај воз мисли се вража у Дилтхеy и Хуссерл, али Лухманн је комбиновао овај воз мисли са теоријама слоћених система, и ја сам га користио у овом облику у свом теоријском раду. Међутим , нисам следио Лухманов теоретски заокрет, који је све више оријентисао своје анализе ка аутопоетичком концепту система од краја седамдесетих па надаље. Овим заокретом, стабилне структуре друштвених формација постепено су гурнуте у позадину у његовим записима и, по мом мишљењу, бројни његови ранији увиди су изгубљени. На нивоу друштвене теорије, моје дистанцирање од Лухмана али моје придржавање увида у његов рани рад је добро илустровано анализама у првом тому, тако да нисам морао детаљније да уђем у њих у овом обиму.

Dialog Campus Edition

Используя прилагательное "аутентичный" в названии этой книги, я хотел выразить свое намерение постоянно включать в свой анализ историю права и теории отраслей права, а также соответствующую литературу. Таким образом, я хотел порвать с концепцией теории права, которая, оторванная от истории права и исследований отраслей права, рассматривает право "сверху" и тем самым считает анализируемым понятие права, его источники, правовую доктрину, толкование, обоснованность и т.д. Эта искаженная и разреженная концепция правовой теории сложилась в десятилетия советской эпохи в конце 1940-х годов, и поскольку она уже доминировала над двумя поколениями юристов в преподавании правовых знаний в Восточной Европе. Она также серьезно подорвала теоретическое образование в основных отраслях права - частном праве и уголовном праве. Отсутствие великих теоретиков частного и уголовного права прошлого в сегодняшней венгерской юридической литературе также объясняется полувековым упадком общей теории права. После смены режима в 1989 году не видно никаких признаков того, что венгерская правовая теория ищет выход из этого дисциплинарного кризиса, и - говоря несколько саркастически - цитирование советских авторов прежней эпохи и перевод их работ заменены лишь их англо-американскими аналогами. Тема моей книги и исследование, на котором она основана, попытались выйти из этого положения и обратиться к традиционным вопросам общей теории права, переплетенным с теоретическими линиями истории права, частного права и уголовного права. В поддержку этого начинания я проследил различные концепции развития и становления дисциплины теории права, и именно этому посвящена первая глава данного тома. Чтобы понять отношения между правом и моралью, я сначала проанализировал саму мораль и ее место в современном обществе. Затем я подошел к вопросу о взаимоотношениях между правом и моралью и рассмотрел связанные с ними проблемы, проанализировав взгляды немца Юргена Хабермаса и англичанина Х.Л.А. Харта, а также труды юридических моралистов, которые следовали за последними и дискутировали с ними. В следующей главе прослеживается развитие структуры современного права и основные роли юриспруденции в тысячелетнем развитии римского права и европейского правового развития, которое началось заново около 1100 года. Вместо того чтобы сосредоточиться на деталях дисциплины истории права, здесь возникает картина общего развития структуры права, показывающая, что объединение исследовательских тем теории права и истории права может обогатить оба исследовательских сообщества и дополнить преподавание правовых знаний студентам-юристам. Следующая глава знакомит с правовой теорией Рудольфа фон Еринга, чьи инновации как в частном, так и в уголовном праве привели к значительным изменениям с начала 1900-х годов, и я хотел использовать этот анализ, чтобы показать, что аутентичное обсуждение Еринга, например, невозможно с истонченными знаниями нашей традиционной правовой теории, в отрыве от исследований уголовного и частного права. Наконец, в последних двух главах тома рассматриваются некоторые теоретические вопросы уголовного и частного права.

2017

Навчальний посібник висвітлює вузлові проблеми загальної теорії політики. У ньому відображено концептуальне розуміння суті теорії у загальному контексті політичної науки, висвітлено основні аспекти теорії політичної влади, теорії політичної системи суспільства та тео- рії міжнародних відносин. Навчальний посібник структурно складається із вступу і трьох роз- ділів, які включають 10 тем. Він забезпечений питаннями для контро- лю знань і самостійної роботи, тематикою семінарських занять, діло- вих ігор, диспутів, тренінгів і круглих столів, темарієм курсових (ква- ліфікаційних) робіт, а також переліком рекомендованих джерел і лі- тератури. Призначений для студентів вищих навчальних закладів, у тому чис- лі насамперед тих, які навчаються за напрямками підготовки» Між- народні відносини», «Політологія», «Соціологія», «Державне управ- ління» та «Історія»

Статья посвящена изучению ряда теоретико-правовых вопросов коллизий в праве. В частности, изучаются субъективный и объективный подходы к пониманию коллизии в праве; решается вопрос, относятся ли к явлениям одного порядка коллизии, изучаемые наукой международного частного права, и коллизии, изучаемые общей теорией права и рядом отраслей права; выделяются основные черты (признаки) коллизий в праве; поднимается вопрос об объектах, между которыми могут возникать коллизии в праве; обосновывается, почему конкуренция норм представляет собой разновидность коллизий в праве.

Dialog Campus Publishing House

Осы кітаптың тақырыбындағы «түпнұсқалық» сын есімін пайдалана отырып, мен өзімнің талдауларыма құқықтық тарих пен құқық салаларының теорияларын, сондай-ақ тиісті әдебиетті үздіксіз қосу ниетімді білдіргім келді. Осылайша құқықтық теория ұғымын бұзғым келді, ол құқық тарихы мен құқық салаларын зерттеуден алшақтап, құқықты «жоғарыдан» қарастырады және сол арқылы құқық ұғымын, оның көздерін, құқықтық доктринасын, түсіндіруін, негізділігін және т.б. талдау деп санайды. Құқықтық теорияның бұл бұрмаланған және сиретілген ұғымы кеңес дәуірінің онжылдықтарында 40-жылдардың аяғында дамыды, себебі ол Шығыс Еуропада құқықтық білімді оқытуда заңгерлердің екі ұрпағы басым болды. Ол сондай-ақ құқықтың, жеке құқықтың және қылмыстық құқықтың негізгі салаларында теориялық білімді елеулі түрде жойды. Бүгінгі венгр құқықтық әдебиетінде өткеннің ұлы жеке заң және қылмыстық құқық теоретиктерінің болмауы да жалпы құқықтық теорияның жарты ғасырлық құлдырауына байланысты. 1989 жылы режим өзгерген сәттен бастап бұл тәртіптік дағдарыстан шығу жолын іздеген мажар құқықтық теориясының белгісі жоқ, ал - оны біршама сардарлық деп айту үшін - ертедегі дәуірдегі кеңестік авторлардың дәйексiздігі мен олардың шығармаларын аудару тек олардың англ-американдық аналогтарымен алмастырылды. Менің кітабымның тақырыбы және оның негізінде жүргізілген зерттеулер осымен үзіліп, құқықтық тарихтың теориялық жолдарымен, жеке құқықпен, қылмыстық құқықпен тоғысқан жалпы құқықтық теорияның дәстүрлі мәселелерін шешуге әрекеттенді. Осы бастаманы қолдай отырып, құқықтық теория пәнінің дамуы мен тәрбиесі туралы түрлі түсініктерді қадағалап отырдым және бұл томның бірінші тарауының тақырыбы. Құқық пен адамгершіліктің өзара байланысын түсіну үшін мен алдымен адамгершіліктің өзін және оның қазіргі қоғамдағы орнын талдадым. Содан кейін мен құқық пен мораль арасындағы қарым-қатынасқа жақындап, неміс Юрген Хабермас пен ағылшындық Х.Л.А. Харттың пікірлерін, сондай-ақ соңғысын ұстанып, пікірталасқа түскен заңгер моралистердің жазуларын талдау арқылы қатысты мәселелерді зерттедім. Келесі тарауда қазіргі құқық құрылымының дамуы және 1100 ж. төңірегінде жаңадан басталған Рим құқығы мен еуропалық құқықтық дамудың мыңжылдық дамуындағы юриспруденцияның басты рөлдері қадағаланып отырады. Құқықтық тарих пәнінің егжей-тегжейіне назар аударудан гөрі, мұнда құқықтық теория мен құқықтық тарихтың зерттеу тақырыптарын біріктіру зерттеу қоғамдастығын байытып, заңгер студенттерге құқықтық білімді оқытуды аяқтай алатынын көрсететін құқық құрылымының жалпы даму көрінісі пайда болады. Келесі тарауда Рудольф фон Джерингтің құқықтық теориясы енгізіледі, оның жеке құқықтағы да, қылмыстық құқықтағы да жаңалықтары 1900 жылдардың басынан бастап ірі өзгерістерге ұласты, және мен бұл талдауды джерингтің дәлме-дәл талқылауы мүмкін еместігін көрсету үшін пайдаланғым келді, мысалы, біздің дәстүрлі құқықтық теориямызды сиреткен біліммен мүмкін емес, қылмыстық құқық және жеке құқық мәселелері бойынша зерттеулерден бөлек. Сайып келгенде, томның соңғы екі тарауы қылмыстық және жеке құқықтағы кейбір теориялық мәселелерді шешеді.

УДК 341.64:342.7](4)(07) ББК 67.9(4)412я7+67.9(4)400.7я7 К-21

Dialog Campus Edition

Използвайки прилагателното "автентичен" в заглавието на тази книга, исках да изразя намерението си непрекъснато да включвам в анализите си правната история и теориите на правните отрасли, както и съответната литература. По този начин исках да скъсам с концепцията за правна теория, която, откъсната от правната история и изследванията на клоновете на правото, разглежда правото "отгоре" и по този начин смята, че понятието за право, неговите източници, правната доктрина, тълкуването, валидността и т.н. подлежат на анализ. Тази изкривена и изтънена концепция за правната теория се развива в десетилетията на съветската епоха в края на 40-те години на ХХ в. и тъй като вече две поколения юристи доминират в преподаването на правни знания в Източна Европа. Тя беше сериозно ерозирала и теоретичното обучение в основните клонове на правото - частното и наказателното право. Отсъствието на големите теоретици на частното и наказателното право от миналото в днешната унгарска правна литература се дължи и на половинвековния упадък на общата правна теория. След смяната на режима през 1989 г. няма никакви признаци унгарската правна теория да търси изход от тази дисциплинарна криза и - казано донякъде саркастично - цитирането на съветски автори от по-ранната епоха и преводът на техните трудове са заменени единствено от англо-американските им аналози. Темата на моята книга и изследванията, на които тя се основава, се опитаха да скъсат с това и да се обърнат към традиционните въпроси на общата теория на правото, преплетени с теоретичните линии на правната история, частното право и наказателното право. В подкрепа на това начинание проследих различните схващания за развитието и възпитанието на дисциплината теория на правото и това е предмет на първа глава от настоящия том. За да разбера връзката между правото и морала, първо анализирах самия морал и неговото място в съвременното общество. След това подходих към връзката между правото и морала и разгледах свързаните с нея въпроси, като анализирах възгледите на германеца Юрген Хабермас и англичанина Х.Л.А. Харт, както и трудовете на правните моралисти, които са ги следвали и са водили дебати с последните. Следващата глава проследява развитието на структурата на съвременното право и основните роли на юриспруденцията в хилядолетното развитие на римското право и европейското правно развитие, което започва наново около 1100 г. Вместо да се фокусира върху детайлите на дисциплината история на правото, тук се очертава картината на цялостното развитие на структурата на правото, което показва, че съчетаването на изследователските теми на теорията на правото и историята на правото може да обогати и двете изследователски общности и да допълни преподаването на правни знания на студентите по право. Следващата глава представя правната теория на Рудолф фон Йеринг, чиито нововъведения както в частното, така и в наказателното право водят до големи промени от началото на 1900 г. Исках да използвам този анализ, за да покажа, че едно автентично обсъждане на Йеринг например не е възможно с разредените познания на традиционната ни правна теория, отделно от изследванията на наказателното и частното право. И накрая, в последните две глави на сборника са разгледани някои теоретични въпроси в областта на наказателното и частното право.

Какво се случва в общата Теория на Когиталността? Това е една приказната игра за това как върху шахматната дъска на живота всяка пешка може да е цар... Защо? – бихте попитали. - Нали пешката става царица? Такива са правилата... Ако сте си взели вече Теория на Когиталността е нужно да сте наясно, че тук няма правила, които да са като рамки. Има вселенски принципи, които работят за всички и най-вече за тези, които притежават свободата на полета на мисълта. Затова, четейки книгата, е нужно да излезете извън стереотипа на „материалното“ виждане за живота, защото тук ще докажем, че всичко, абсолютно всичко е мисловна-информационна енергия. При това в постоянен и неизменен кръговрат. Кръговрат, при който всичко е двойствено, всяко нещо притежава два полюса и всяко нещо има своя противоположност. В същото време еднаквото и различното са едно и също, а противоположностите са еднакви по своята природа (като в основата си те са мисловност). Ще прочетете, че всички истини са полуистини и всички парадокси могат да се помирят, защото всяка причина има свое следствие, като всяко следствие се явява причина за причината (кокошката и яйцето). И тъй като според древните писания, съвременните научни изследвания и теория на когиталността всичко е ментално, то следва тази мисловност да изгражда съществуващото. Тоест мисленето е съществуване и съществуването е мислене. Мисловността и съществуващото са в постоянен кръговрат.