ASIRLARCA SÜREN İLETİŞİM : "ATASÖZLERİ"

SOSYAL VE BEŞERÎ BİLİMLERDE GÜNCEL ARAŞTIRMALAR -II, 2022

İLETİŞİM ÇALIŞMALARINDA KAVRAMSAL YÖNELİMLER , 2019

Bu kitap ve kitabın özgün özellikleri tamamen Nüve Kültür Merkezi'ne aittir. Hiçbir şekilde taklit edilemez. Yayınevinin izni olmadan kısmen ya da tamamen kopyalanamaz, çoğaltılamaz. Nüve Kültür Merkezi hukukî sorumluluk ve takibat hakkını saklı tutar.

Takvim-i Vekayi, 2019

ABSTRACT The horse has a very important place in all aspects of the lives of Azerbaijan Turks, who have a rich oral literature. Accordingly, the horse, which is a mount, is used in the epics, fables, proverbs, and products of national folklore. In particular, the horse has gained a significant sense of meaning by taking its place in the proverbs reflecting the Azerbaijani people and their national elements. In this study, proverbs about horses in Azerbaijan Turkish were searched and examined. In this study, based on books “Azerbaycanca-Rusca Rusca-Azerbaycanca Atasözləri və Zərbi- Məsəllər Lüğəti” by Ilyas Hamidov, BehruzAhundov and Leyla Hamidova and "AtalarSözü" by Celal Beydili and İsrafil Abbaslı, general information about "horse" themed proverbs were given; the subjects such as the definition of proverb, the themes of proverbs and the general subjects they discussed were mentioned, and following this, the general characteristics of the Azerbaijani proverbs related with horses are classified to give a semantic and syntactic explanation of the proverbs about horse.

Türk halk kültürünün yazılı ve sözlü edebiyatının önemli vesikaları olan atasözleri, zamanla kazanılmış tecrübe ve deneyimlerin kısa, özlü ve derin manalar içeren sözlere yansımasıdır. Atasözleri eğitimden öğretime, tarımdan halk takvimine, tabiattan kâinata, edebiyattan sanata, açlıktan tokluğa, yiğitlikten korkaklığa, cömertlikten cimriliğe, her konuda söylenmiş yol gösterici, eğitici, uyarıcı, öğretici veciz kalıplaşmış ifadelerdir. Gerek sözlü edebiyatımızda gerek yazılı edebiyatımızda millî kültürümüzün bir parçası sayılan atasözleri zengin bir kullanıma sahiptir. Metinlerle takip edebildiğimiz ilk örneklerini Orhun Kitabeleri'nde ve Dîvânu Lugâti't-Türk'te görebildiğimiz atasözleri, varlığını ve tesirini kullanım alanını genişleterek, günümüzde de canlılığını korumaktadır. Atasözleri ve deyimler kalıplaşmış ifadelerdir; ancak çeşitli sebeplerden dolayı bu kalıp ifadelerin bazısının kelimesi değişmiş, bazıları bölgesel özellik gösteren kelimelerle zenginleşmiş, bazı atasözleri de günümüzde unutulmuş olabilir. Az sözle çok şey söyleme kudreti bulunan atasözleri sözlü ve yazılı edebiyatımızın, söz varlığımızın en zengin kaynakları arasına girmektedir. Makalede atasözleri hakkında bilgi verildikten sonra bu ifadelerin bireylerin duygu, düşünce ve yaşantısına yansıtmakta olduğu benzer sözler üzerinden örnekler verilecektir. Bir sonraki aşamada ise Antalya'da kullanılmakta olan ve yazılı kaynaklardan tespit edilen atasözlerinin tematik tahlili yapılacaktır. Ayrıca elde edilen bulgular analiz yöntemi ile varyantlaşma, tema, işlev, konu, eş mana yönleri bağlamında değerlendirilerek Türk atasözleri içindeki durumu ortaya konacaktır.

Kelime seslerin bir araya getirdiği anlamlı veya görevli birimlerdir. İlk çağlardan bu yana kelimelerin ses yapısı, melodisi fark edilmiş, sözü işleme kudretine sahip ozanlarca şiir formunda eserler oluşturulmuştur. Destan çağı insanlarının sözü sazla icra ettikleri düşünülürse musikili sözün dua gibi etkili bir yönü olduğu anlaşılır. Kabul gören bir görüşe göre 'Önce şiir vardı.' denilir. Sanatın ve inancın beraber yürüdüğü çağlarda insanları etkilemenin en güçlü yolu, fikri ezgili sözler haline getirmekti.

2010

Bu yazida, Tatarsko-russkiy slovar’ (1966) ve Ganiyev’in Tatarca Turkce Sozluk’u (1997) taranarak *-g- sesinin Tatarcada, unluler arasi durumdaki farkli gorunumleri belirlenmeye ve bu farkliliklarin unlu niteligiyle ilgili olup olmadigi ortaya konulmaya calisilmistir

Araştırma Makalesi, 2021

Atasözleri bir milletin binlerce yıllık tecrübelerin sonucunda ortaya çıkmış söz varlığıdır. Bu söz varlıklarında ataların yaşadıkları olaylar karşısında derin düşünce ve duygularını görmek mümkündür. Bu yönüyle önemli kültürel hazineler olan atasözleri, binlerce yıl öncesindeki sözlü dilin yazıya geçirilmesi ile eşsiz dil varlığı hazinesi olarak varlığını sürdürmektedir. Aynı zamanda atasözleri, yabancı unsurlardan da en az etkilenen ve günümüze kadar değişmeden gelen hazinelerdir. Atasözleri sözlü edebiyatın önemli kaynakları olmakla birlikte semantik, sentaktik ve morfo-sentaktik açıdan incelenme imkânı veren önemli dil bilgisi kaynaklarıdır. Çok geniş bir coğrafyaya yayılmış ve uzun bir geçmişe sahip olan Türk dili, bugün çağdaş Türk lehçeleri ile varlığını sürdürmektedir. Uygur Türkleri ve Yeni Uygur Türkçesi bu coğrafyanın güney doğusunda Türklük tarihinin önemli merkezinde yer almaktadır. Bu nedenle Türk dilinin önemli kollarından birisi olan Uygur Türkçesinin atasözleri ve bu atasözlerindeki sözcük öbekleri inceleme konusu olarak seçildi. İki veya daha fazla sözcüğün birleşmesiyle oluşan sözcük öbekleri, Türk dilinin grameri üzerine yapılan çalışmalarda söz dizimi konusu içerisinde değerlendirilmektedir. Uygur atasözlerinde sözcük öbeklerinin kullanım şekillerinin incelendiği bu çalışmada öncelikle sözcük öbekleri gruplandırılacak, sonrasında her bir grupla ilgili örnek atasözleri gösterilecektir.

Türk Dilleri Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 2019

Özet Atasözleri halkın ortak düşüncesini, inancını, ahlak anlayışını, millî kültürünü ve felsefesini yansıtır. Bir başka deyişle atasözleri kültürün aynasıdır; eğitici ve yönlendiricidir. Genellikle mecazi bir anlam taşıyan atasözlerinin büyük bir kısmı sözlü olarak kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze ulaşmıştır; bazıları zaman dilimi içinde elenerek kullanımdan düşmüş, unutulmuştur; bazıları ise eski çağlardakinden farklı şekilde bize ulaşmıştır. Günümüzde atasözleri çok geniş ve çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Atasözleri denildiğinde genellikle atalarımızın uzun gözlem ve tecrübeler sonucunda vardıkları hükümlerini hikmetli düşünce, öğüt ve örneklemeler yolu ile öğütleyen, yol gösteren ifadeler kastedilir. Fakat bazı atasözleri vardı ki âdeta bir "kötü öğüt" veya "kötü sonuç" izlenimi verir (Örneğin, Yaxşi étiŋni satquçe ataŋni sat "İyi atını satmaktansa babanı sat."; Heqni sözligen öz ecilidin burun öler "Doğruyu söyleyen ecelinden önce ölür."). Bunlardan bazıları yakın dönemlerde ortaya çıkmış olsa gerek ki bunu içinde barındıran sözcüklerden anlamak mümkündür, örneğin: Cigde yağıçi badır bolmas, déhqan balısi kadır bolmaz "İğde ağacından sütun olmaz, çiftçinin çocuğu memur ol(a)maz."; Aldi işiktin yiŋne patmaydu, arqa işiktin poyiz qatnaydu "Ön kapıdan iğne geç(e)mez, arka kapıdan (rüşvet kapısından) tren geçer." vb. gibi atasözlerinde geçen kadır "memur" ve poyiz "tren" sözcükleri ancak 20. yüzyılda Rusçadan Uygurcaya giren sözcüklerdendir. Bu tür maqal-temsilleri günümüze tatbik etmek düşüncesiyle elemek elbette yanlış olur. Selbi maqal-temsiller de atasözlerinin bir parçasıdır; dolayısıyla bu tür atasözlerine de yer vermek, araştırmaya dâhil etmek gerekir. Bu tür atasözleri üzerine şimdiye değin bir çalışma yapılmamıştır. Bu yazımda çağdaş Uygur atasözleri içindeki olumsuz anlam içeren bazı atasözleri üzerinde durulacak.

Önsöz Arap Baharı dalgasıyla ortaya çıkmış olan Suriye krizi 2011 yılından itibaren devam etmektedir. Krizin çok boyutlu olması nedeniyle önerilen ve uygulanmış olan çözüm yolları pek fazla başarılı sonuç ortaya koymamıştır. Orantılı olarak etkili olduklarını da inkar etmek mümkün değildir. Suriye sorunu halk uyanışı durumundan çıkarak artık mezhep, etnik ve dış güçlerinin çıkarları üzere devam ediyor. Dolayısıyla Suriye'deki krizi milli uyanış ve hareket olarak görmektense, güçlerin politik denge sağlama uğruna ortaya çıkardıkları savaş arenası olarak değerlendirmek daha mantıklı görülmektedir. Bugün çeşitli terör örgütleri ile birlikte bölgedeki ülkelerin temsilci faktörleri de sahada savaşıyor. Ayrıca, super güç devletleri de aynı şekilde kendi menfaatlerini sağlamak için krize çözüm getirmek yerine tutuşan ateşi daha da alevlendiriyorlar. Çok aktörlü Suriye krizini ancak bölgesel ve uluslararsı güç sahiplerinin aktifliği, BM'nin ciddi çözüm arayışı, barışı tercih eden ülkelerin ortaya koyacakları rol haritası çözebilecektir. Bu bağlamda " Astana Görüşmeleri " bütün öne sürülmüş çözüm planlarından daha etkin olduğu tespit edilmiştir. Nitekim " Astana Görüşmeleri " süreci başladığından beri 3 önemli ülke; Rusya, Türkiye ve İran kriz çözümü üzere gerekli adımları atarak Suriye'deki problemin çözümündeki alt yapıyı hazırlayıp BM ile mutabakat sağlayarak krizi son aşamalarına kadar getirmiştir. Gelinen noktaya bakıldığında çok ümit vericidir. Ayrıca küresel sorunların çözümünde savaşlar ve silahlar değil siyasi diyalog ve görüşmelerin etkin olduğu belirlenmiştir. Suriye krizi sadece Suriye'yi değil, bölgesel ve küresel ölçekte diğer ülkeleri de etkilemiştir. Söz konusu kriz, Türkiye, İran ve Rusya'yı doğrudan ve ya dolayılı olarak etkilemiştir. Bu nedenle Suriye krizinin çözümü de ancak bu 3 ülke tarafından öne sürülmüştür. Türkiye öncülüğünde " güvenli bölge oluşturma tezi " üzerine Rusya tarafından " çatımasızlık 4 bölge " planı İran tarafından da destek bulmuştur. 3'lü ülke arasında bazı konularda anlaşmazlıkların olmasına rağmen Astana Görüşmeleri 7. turunu tamamlamış ve çözüme doğru ilerlemektedir. Konu başlığı ile ilgili sürecin değerlendirilmesi yaplımıştır, Astana süreci hangi nedenlerden dolayı İran, Türkiye ve Rusya tarafından desteklendiğini ve ne gibi sonuçlar doğurduğunu bu makalede ele alacağız.

2023

Atasözleri, bir milletin hayat tarzı, kavramlar dünyası, maddî ve manevî kültürü ve dünya görüşü hakkında gereçek ve güvenilir bilgiler veren kültürel ve edebî bir miras olarak büyük bir önem taşımaktadır. Türk ve Mısır halklarının ortak tarihleri, birliktelikleri ve kültürel ilişkileri uzun bir geçmişe dayanmaktadır. Bunun neticesinde, Türk ve Mısır kültürleri arasında gerek anlam gerek kullanım münasebetleri bakımından birbirine kelimesi kelimesine mutabık veya benzeşen atasözleri bulunmaktadır. Bu atasözlerinin anlamlarını ve kullanım münasebetlerini doğru bir şekilde bilmek, Mısır ve Türk milletlerinin kültür, düşünce, gelenek ve görenek, inanç ve hayat tarzında ne kadar iç içe yaşadıklarını ortaya çıkaracaktır. Arap atasözleri, birçok Türkçe-Arapça atasözleri çalışmalarında ele alınmıştır. Ancak bu çalışmaların çoğunu gözden geçirdiğimizde, dikkatimizi çeken çok önemli iki husus vardır; Birincisi, bu çalışmaların çoğu, Klasik Arapçadaki atasözleri üzerine yapılması ve modern Arap lehçelerindeki atasözlerini ele almamasıdır. İkincisi ise, söz konusu çalışmalarda, Arap atasözlerinin Türkçedeki karşılıklarının genellikle çeviri ya da açıklama olduğu, az sayıda Arap atasözünün Türk atasözleri ile karşılandığı görülmüştür. Bu çalışmada, Mısır atasözlerini Türk atasözleriyle karşılaştırarak iki milletin atasözleri zenginliğini ortaya çıkarmak, Mısır atasözlerinin Türkçe karşılıklarını vermek ve Türkçeye çevrilmesine yönelik çalışmalara katkıda bulunmak amaçlanmıştır.