Yabancılara Özel Amaçlı Türkçe Öğretiminde Öğretici Yeterlikleri

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Öğretici Yeterliklerinin Belirlenmesi, 2022

Türkçeye artan ilgiden dolayı gittikçe genişleyen bir alan olarak karşımıza çıkan yabancılara Türkçe öğretimi alanında yapılmış birçok çalışma mevcuttur. Ancak bu alanla ilgili olarak özellikle öğreticiler konusundaki yeterliklerin, yetkinliklerin ve alan gereksinimlerinin henüz tam anlamıyla belirlendiği söylenemez. Bu sebeple bu alanda derslere giren eğitimcilerin yeterlikleri ve yetkinlikleri de tam aydınlatılmamıştır. Bu çalışmada mevcut durumdan hareketle, Türkiye Türkçesi dil öğreticilerinin sahip olması gereken bazı yeterlik ve yetkinliklerle ilgili alan yazındaki bulgular eşliğinde bazı düşünce ve tavsiyelerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Alanyazın incelendiğinde sınırlı sayıda çalışma bulunması bu konunun incelenmesi gereken bir konu olarak ele alınması gerektiği kanaatini doğurmuştur. Bu bağlamda yerli ve yabancı literatür taranıp yapılan çalışmalar ışığında öğretici yeterlikleri belli başlıklar altında sıralanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın yöntemini doküman analizi oluşturmaktadır. Çalışmada alanyazın taranarak elde edilen basılı ve dijital dokümanlar, içerik analizine tabi tutularak analiz edilmiştir. Elde edilen veriler ışığında sonuç olarak öğreticilerin taşıması gereken yeterlikler başlıklar hâlinde verilmiştir. Bu başlıklar; konuşma yeterlikleri, yazma yeterlikleri, dinleme yeterlikleri, okuma yeterlikleri, gramer yeterlikleri, dil bilgisi ve dilbilim yeterlikleri, kültür aktarım yeterlikleri, pedagojik yeterlikler, materyal hazırlama yeterlikleri, genel kültür yeterliği, ölçme ve değerlendirme yeterliği şeklinde sıralanmıştır. Öğreticiliğin en önemli başlıklarından biri olan deneyim ise bu alandaki sertifikalar başlığı altında verilebilir. Bu çalışmanın araştırmacılara rehber olması ve alandaki eksiklerden birini gidermesi öngörülmektedir.

Teaching Turkish as a foreign language is gaining importance day by day. Therefore, there is a rising need for Turkish teachers to work in this field and it is clear that the short-term certification programs opened by a lot of universities in teaching Turkish as a foreign language is trying to fulfil this need. However, there is not any standard in the contents of these certification programs. Since there is no separate undergraduate program of the profession of teaching Turkish as a foreign language and the research studies related to this discipline are limited to postgraduate programs, some problems about the implementation process can happen. It affects the quality of education in the Turkish courses negatively. The teachers working in the field of teaching Turkish as a foreign language should have the knowledge of the special field and the general culture as well as the pedagogical formation. It is known that the special field qualifications for teaching Turkish as a mother tongue have been established by the Ministry of National Education but the special field qualifications for teaching Turkish as a foreign language have not been established by a governmental organization yet. In this study which is a descriptive research, 'the Special Field Qualifications for Teaching Turkish as a Foreign Language' were created in accordance with the present special field qualifications prepared by Ministry of National Education. It is hoped that this research should also provide a basis for the undergraduate program of the profession of teaching Turkish as a foreign language. Key Words: Teaching Turkish as a Foreign Language, Teacher Education, Special Field Qualifications. Özet Yabancılara Türkçe öğretimi gün geçtikçe önem kazanmakta, Türk dili günden güne daha fazla talep edilir hâle gelmektedir. Bu taleple birlikte alanda görev yapacak Türkçe öğretmeni ihtiyacı da artmakta, alandaki açığın birçok üniversite tarafından açılan kısa süreli yabancı dil olarak Türkçe öğretimi sertifika programlarıyla doldurulmaya çalışıldığı görülmektedir. Ancak düzenlenen söz konusu sertifika programlarının içeriklerinde bir standart olmadığı göze çarpmaktadır. Yabancılara Türkçe öğretimi öğretmenliğinin farklı bir alan olarak henüz lisans düzeyinde ele alınmamış olması ve bu disipline özgü çalışmaların lisansüstü düzey ile sınırlı kalması uygulamaya dönük bazı sorunları beraberinde getirmektedir. Bu durum düzenlenen Türkçe kurslarındaki eğitimin kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir.

Filoloji ve Kültür Araştırmaları 2, 2020

Dil, insanlara özgü, duygu vedüşüncelerini aktarmakiçin kullandıklarıbir iletişimaracıdır. Bireyana diliniaileiçerisinde annevebabasından, çevresinden edinmektedir. İlerleyen süreçte bireyiçin yabancı dilkavramı önem kazanmaktadır. Bireylerin iş hayatında,iletişiminolmazsa olmazıhalinegelenyabancı dilkavramı iletişim boyutuyla dakültür boyutuyla da bireyleri etkisialtına almaktadır.Yabancı dil öğrenmenin dışında yabancı dilöğretimi deülkemizdeözellikleson dönemlerdeönemi artanbir kavramdır. Dilimizinyabancılara öğretim süreci vebusüreçtekarşılaşılan zorluklar dilbilimcilerin, eğitimcilerin önemleüzerinde durmaları gereken bir konudur. Dil öğreticileri bu süreçte hedef dili öğrenmekisteyen bireyleri motiveederekişebaşlamalıdır. Motivasyon, bireylerin ihtiyaçduyduklarıhedeflereulaşmakiçin kendi isteklerini davranışlarıyla çevreyeyansıtmahalidir. YabancılaraTürkçeöğretimindemotivasyon önemli bir kavram olarakkabul edilmektedir. Çünkü güdü,öğrenmeiçin gerekliolan temel şartlardandır.Yabancı dilöğrenen kişilerdedilöğrenmesürecinde öğrenilecekdilekarşıolumsuz düşünceler oluşabilmektedir. Bunun için öğrenciler iyi motiveedilmelidir. Bunu sağlayacakolankişilerdeöğreticilerdir. Öğretimdetemelkavramlardan olan “bireysel farklılıklar”dikkate alınmalıdır. Dersin işleniş sürecinde teknolojiden veçeşitliaraçgereçlerdenfaydalanılmalıdır. Dersin etkinliklerle işlenmesiyleeğlenceli ve kalıcı bir öğreneme sağlanabileceği unutulmamalıdır.

The number of the pupils who want to learn Turkish as a foreign language has increased recently. It's discussed that whether this increasing demand could be responded as it should be. In this paper, the "teacher" component in Turkish teaching as a foreign language, which qualifications these teachers should have, what the lacks and common mistakes are and how these problems could be solved will be discussed.

2003

Özel öğrenme güçlüğü, öğrenmeyle ilgili bir sorun olarak algılanmakta ve bu şekilde tanıtılmaktadır. Bununla birlikte özel öğrenme güçlüğü, gördüğümüz, duyduğumuz, tanımaya çalıştığımız şeylerin algılanmasıyla ya da işlenmesiyle ilgili bir sorun olarak yaşanmaktadır (www.gata.edu.tr/dahilibilimler/cocukruh/ldtest.htmDemirkan). Bazı araştırmacılar, öğrenme bozukluğu kavramını, zekâsı normal ya da normalin üzerinde olan fakat buna rağmen kendisinden beklenen akademik becerileri kazanamayan çocuklar için kullanırlar (Korkmazlar, 1992).

Araştırmanın amacı, Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü programında yer alan "Yabancılara Türkçe Öğretimi" dersini alan öğretmen adaylarının yabancılara Türkçe öğretimine dair özyeterlik inançlarının belirlenmesidir. Araştırma betimsel nitelikte olup, amaç ve alt amaçları karşılamaya uygun olduğu düşünülen "tarama modeli"nden yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Türkçe Eğitimi Bölümü "Yabancılara Türkçe Öğretimi" dersini almış olan 3. ve 4.sınıf öğrencileri (276 öğrenci) çalışmanın evrenini, 3. ve 4.sınıf öğrencilerinden 236 öğrenci ise çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, Tschannen-Moran ve Woolfolk Hoy tarafından 2001 yılında geliştirilen; öğretmenlerin özyeterlik inançlarına yönelik özyeterlik ölçeğinin Türkçeye adapte edilmiş şekli kullanılmıştır. Ölçek, Çapa, Çakıroğlu ve Sarıkaya (2005) tarafından Türkçeye uyarlanmış ve Türkiye'deki dört ildeki altı farklı üniversiteden 628 öğretmen adayının katılımı ile güvenirlik ve geçerliliği test edilmiştir. Söz konusu ölçek, Yabancılara Türkçe Öğretimi dersine uyarlanmış ve 3 farklı uzmanın görüşüne sunulduktan sonra bu çalışmada kullanılmıştır. Bayan öğretmen adayları, yabancılara Türkçe öğretimi konusunda, motivasyon, özyeterlik, ölçme değerlendirme ve yabancı dil öğretim yöntemlerini kullanma boyutlarında, erkek öğretmen adaylarına göre kendilerini daha yeterli görmektedirler. Ayrıca; Yabancılara Türkçe Öğretimi dersini alan 4.sınıf öğretmen adayları yabancı dil öğretiminde kullanılan yöntemler boyutunda, 3.sınıf öğretmen adaylarına göre kendilerini daha yeterli görmektedirler.

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi dergisi, 2021

Dil öğretimi, küresel vatandaşların çevrelerindeki dünyayla ilgilenmelerine yardımcı olduğu için günümüz dünyasında önemli bir bileşendir. Küreselleşme, dünyanın daha küçük bir yer hâline gelmesine neden oldu ve bugün, devletlerin ve vatandaşların en temel düzeyde bile birbirleriyle iletişim kurabilmelerini gerektiren sanal hâle geldi. İster bir dostluk veya dayanışma gösterisi olsun, ister kültürel meselelerde bir aracı kullanmak olsun, her durumda kendi dilini karşıdaki muhatabına öğretmek ve bu yolla onları kendine bağlayabilmek için dil öğretimi son derece ehemmiyetlidir. Ayrıca kendi medeniyet ve dünya görüşünü başkalarına ilkah etmenin en kestirme ve en tesirli yolu kendi dilini o kitlelere öğretmek ve benimsetmekten geçmektedir. Dil merkezleri öğrencileri, kendi ülkelerindeki yabancı bir kültür ve dil hakkında bilgi edinmek için eşsiz bir fırsata sahiptir. Bu kurslarda kullanılan metinler ve görseller, hedef dilin sosyal ve kültürel değerlerine kısa bir bakış sunar. Bunlar yeni dili anlamak için yararlı olsalar da, öğrencilerin kültürle ilgili "arka plan" bilgilerine maruz kalmaları genellikle daha faydalıdır. Yani, bir yabancı dil öğretmeni için sadece hedef dilde akıcı olması yeterli değildir, öğretmenin de kültür ve değerleri konusunda bilgili olması ve bunları öğrenicilere etkin bir şekilde aktarabilmesi gerekir. Türkçeyi yurt içinde veya başka bir ülkede yabancı dil olarak öğretirken, öğretmen sadece dilin değil, aynı zamanda Türk kültürünün ve onun değerler sisteminin de elçisi olur. Bunu öğrencilerle en iyi şekilde paylaşmak için öğretmenin kendi kültürü hakkında objektif ve açık bir görüşe sahip olması çok önemlidir.

2020

Acik ve uzaktan egitim, ogretici ve ogrenicilerin internet ortaminda fiziksel olarak birbirinden ayri ve farkli mekânlarda bilisim teknolojileri araciligiyla etkilesim kurduklari teknoloji tabanli bir sistemdir. Acik ve uzaktan egitimin, zaman ve mekân esnekligi tasimasi, etkilesimli, acik ve ulasilabilir olmasi, bilgiye erisimi kolaylastirmasi dahasi bireylerin ogrenme sureclerinde kendilerini daha fazla denetlemelerine yardimci olmasi gibi ozellikleri sistemin tum dunyada ilgi cekmesine ve giderek yayginlasmasina olanak saglamaktadir. Bilgiye ve iletisim teknolojilerine dayali acik ve uzaktan ogrenme ortamlari, bireylerin beklentileri ve yetenekleri dogrultusunda kendilerini gerceklestirmelerinde kilavuzluk rolu ustlenirken ote yandan ogreten ve ogrenenlere de onemli sorumluluklar yuklemektedir. Calismalar, acik ve uzaktan egitimin, ogrenen, ogreten ve ogrenme kaynaklari arasindaki sinirliliklari ortadan kaldirmaya calismasi, bunu gerceklestirmek icin teknolojileri pragmasist bir ...

Journal of Language and Linguistic Studies, 2009

Son yıllarda, gelişen teknolojiye bağlı olarak ortaya çıkan internet tabanlı uzaktan dil öğretimi, ses ve görüntünün internetin de temel bileşenleri olması nedeniyle iletişimsel yetinin kazandırılması açısından önemli imkânlar sunmaktadır. İnternet uzaktan dil öğrenenler için dört temel beceri olan dinleme, konuşma, okuma, yazmayı kazandırabilecek donanıma sahiptir. Bunun yanında, internet ile sunulan görsel ve işitsel ortamlar, öğrencinin öğrenmeye çalıştığı dili yalnızca yapısal bir birim değil aynı zamanda sosyo-kültürel bir olgu olarak da görmesini sağlamaktadır. Bu çalışmada bir uzaktan öğretim programıyla Türkçe öğrenen yabancıların, Türkçeyi iletişim dili olarak kullanabilme yeterlikleri ile Türkçe sözlü ve yazılı etkinliklere katılım sıklıklarının genel başarılarına etkisi incelenmeye çalışılacaktır.