Türkiye'nin Coğrafi İşaretli Peynirleri

AYDIN GASTRONOMY, 2020

Öz Türkiye, coğrafi konumu itibariyle tarımsal ve hayvansal ürün çeşitliliğinin fazla olduğu ve bunun yanı sıra farklı kültürlerden gelen toplumların bir arada bulunmasıyla zengin mutfak kültürünün oluştuğu bir ülkedir. Sahip olduğumuz bu zengin yöresel mirasın korunabilmesi için tescil işleri günümüzde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından yürütülmekte ve ürünlerde coğrafi işaretleme uygulaması yapılmaktadır. Bugüne kadar 32 farklı peynir çeşidi için yapılan başvurudan Antep sıkma peyniri, Diyarbakır örgü peyniri, Edirne beyaz peyniri, Erzurum çivil peyniri, Erzurum küflü çivil peyniri, Erzincan tulum peyniri, Ezine peyniri, Karaman Divle obruğu peyniri, Kars kaşarı, Yozgat çanak peyniri, Antakya sürkü, Antakya küflü sürkü, Malkara eski kaşar peyniri ve Van otlu peyniri coğrafi işaret almaya hak kazanmıştır. Bu çalışmada zengin kültürel mirasımız ile özdeşleşmiş ürünlerimize sahip çıkmak ve bu mirası gelecek nesillere devrederken coğrafi işaretli peynirlerin tanıtılması hedeflenmiştir.

Yönetim ve ekonomi/Yönetim ve ekonomi dergisi, 2024

Bu araştırmanın temel amacı Türkiye'nin coğrafi işaretli peynirlerini fonksiyonel gıdalar kapsamında değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda Türk Patent ve Marka Kurumu'ndan faydalanılarak Türkiye'nin 18 adet coğrafi işaretli peyniri incelenmiş, peynirlerin üretim yöntemleri, yapımında kullanılan sütlerin fonksiyonel özellikleri, sağlığa faydaları, içeriğindeki mineral ve ağır metaller hakkında bilgi verilmiştir. Araştırma kapsamında incelenen peynirler arasında en düşük tuz oranına sahip olan peynir çeşitlerinin %0.02 oranla Antakya künefelik peynir ve %0.09-0.30 ile Urfa peyniri, en yağsız peynir çeşidinin %1.0-5.5 oranla Erzurum göğermiş peyniri, mineral maddelerinin zenginliği dikkate alındığında ise Van otlu peyniri ve Diyarbakır örgü peynirinin en zengin peynir çeşitleri olduğu ortaya çıkarılmıştır. Araştırma sonucunda özellikle Van otlu peyniri, Antakya sürkü, Erzincan tulumu, Ezine peyniri, Kargı tulum peyniri, Kırklareli beyaz peyniri, Kars kaşarı, Malkara eski kaşar peyniri ve Erzurum civil peynirlerinin üretim şekilleri, içeriğindeki mineral maddeler, sağlık üzerindeki olumlu etkileri, kullanılan sütün özellikleri, içerisine eklenen baharat ve çeşitli otlar sebebiyle fonksiyonel gıdalar kapsamında değerlendirilebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

2010

Turkiye, sahip oldugu urunlerle, benzersiz doga, kultur ve sanat zenginlikleriyle zengin bir cografi urun cesitliligine sahiptir. Ayni zamanda, her yorenin, ilin, hatta her ilcenin kendine ozel bir urunun uretim kaynagi oldugu ve bu urun ile ozdeslestigi ender ulkelerden biridir. Turkiye’ye ozgu bircok urun, kendilerine kaynak olan cografi bolge adlari ile anilip, taninmaktadir. Yasal zemini 1995 yilina dayali olan Turkiye’de cografi isaret korumasi sayesinde 2009 yili sonu itibari ile 119 adet urun koruma altina alinmis ve bunlarin disinda 111 adet urun de basvuru surecinde degerlendirilmektedir. Karaman Divle Tulum Peyniri, kendine has ozellikler tasiyan ve 2007 yilinda Cografi Isaret icin basvurusu yapilmis fakat basvurusu reddedilmis olan ozel bir “obruk peyniri” dir. Divle Tulum Peyniri, olgunlasma yerinin kendine has ozelligi sayesinde peynire farkli bir tat ve aromaya sahiptir. Bu arastirmada, Karaman Divle Tulum Peyniri’nin arz zinciri ve bu zincirde yer alan onemli aktorler...

Journal of gastronomy, hospitality and travel, 2022

Ürünlerin spesifik özelliklerini ön plana çıkaran ve ürün ile ürünün ait olduğu coğrafya arasındaki bağa vurgu yapan coğrafi işaret belgesi, aynı zamanda tüketicilerin satın alma niyetlerini ve destinasyon tercihlerini şekillendiren unsurlardan biridir. Bu unsur ülkelerin, bölgelerin ve şehirlerin görünürlüklerinin artmasına, kent kimliklerinin oluşmasına ve kalkınmasına da katkı sağlamaktadır. Bu bağlamda yöresel ürün çeşitliliği fazla olan Türkiye'nin, coğrafi işaret tescili almış ürün varlığının yadsınamayacak düzeyde olduğu söylenebilir. Bu çalışma Türkiye'deki coğrafi işaret tescil faaliyetlerinin mevcut durumunu "Fırıncılık ve pastacılık mamulleri, hamur işleri, tatlılar" kategorisi altında sıralanan tatlı ürünleri bağlamında ele alarak ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda çalışmada "Türkiye'nin coğrafi işaret belgesi almış tatlı varlığı bölgeler ve iller bazında nasıl bir dağılım göstermektedir?" , "Coğrafi işaretli tatlıların tescil çalışmaları tüzel kişiliklere ve tescil yıllarına göre nasıl bir dağılım göstermektedir? " ve "Tescil başvurusu yapılmış tatlılar bölgelere ve başvuru yıllarına göre nasıl bir dağılım göstermektedir?" sorularına yanıt aranmıştır. Araştırma Türk Patent ve Marka Kurumu'nun veri tabanı esas alınarak yürütülmüştür. Bulgular, Türkiye'nin coğrafi işaret tescil çalışmalarının sistematik bir şekilde yürütüldüğünü; tatlı tescillerinin daha ziyade belediye ve Sanayi /Ticaret Odalarına ait olduğunu ve tescil başvurularının geçmişten günümüze bir artış gösterdiğini ortaya koymuştur.

Türkiye'de Gastronomi Turizmi Açısından Coğrafi İşaretli Ürünler, 2021

Son yıllarda dünya geneli ve Türkiye’de gittikçe önem kazanan sınai ve mülkiyet haklarından birisi olan Coğrafi işaret (Cİ) uygulamaları, belirgin nitelikteki ürünlerin veya lezzetlerin kaynağını, karakteristik özelliklerini ve bu özelliklerin coğrafi bölge ile olan bağlantısını belirten kalite işaret ve tescili olarak tanımlanmaktadır. Edirne tava ciğeri, Erzurum civil peyniri, Tekirdağ köftesi, Afyon kaymağı, Kırklareli hardaliyesi, Roquefort peyniri ve Bordeaux şarabı Cİ tescili almış ürünlere ulusal ve uluslararası düzeyde bazı örnekler olarak gösterilebilir. Çalışmada Cİ kavramı ve uygulamaları hakkında bilgi verilmiş olup Türkiye’nin güncel Cİ tescilleri hakkında istatistiki veriler derlenmiştir. Eylül 2021 itibariyle Türkiye’de 868 ürünün Cİ tescili aldığı belirlenmiştir. Bu ürünlerin 577’si mahreç işareti, 287’si menşe adı ve sadece 4 tanesi geleneksel ürün adı olarak tescil almıştır. En fazla Cİ tescili olan bölge 181 ürün ile Karadeniz Bölgesi iken 68 tescilli ürünü bulanan Gaziantep en fazla Cİ tescili bulunan şehirdir. Doküman analizi yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen çalışma, ayrıca ilgili kurum ve kuruluşları Cİ uygulamalarına karşı harekete geçirmek ve toplumda Cİ farkındalığını arttırarak tescil almış ürünlerin turizm amaçlı kullanılmasını hedeflemektedir. Çünkü ulusal literatürde yer alan çalışmaların önemli bölümünde ülkemizde Cİ farkındalık eksikliğine, var olan potansiyelin henüz tam anlamıyla kullanılamadığına ve turizm açısından da istenilen gelirin sağlanamadığına dikkat çekilmektedir. Bu sebeple Cİ sisteminden beklenen ekonomik ve toplumsal katkının elde edilebilmesi için etkin ve uygulanabilir mevzuat geliştirilmeli, tescil sayıları ulusal ve uluslararası düzeyde mutlaka arttırılmalıdır.

HODJA AKHMET YASSAWI 8th International Congress On Scientific Research, 2024, 2024

Gastronomi, yalnızca iyi yemek sanatı değil, aynı zamanda bir destinasyona ait somut olmayan kültürel değerleri bir tabakta yansıtan duyusal deneyim sürecidir. Bir bölgede yaşayan bireylerin yeme alışkanlıkları, yemeğin hazırlık ve sunum süreçlerinde gerçekleşen ritüeller ve yemek hazırlarken kullanılan ürünler, yemeğin ait olduğu coğrafya ve toplumsal yapı ile şekillenen önemli kültürel değerleridir. Gastronomi ise tüm bu değişkenlerin bir tabakta yarattığı etkiyi açıklayan disiplinlerarası bir bilim dalıdır. Coğrafi işaretler, bir destinasyonda var olan ve bölgeye özgü karakteristik özellikler sergileyen, yörenin tanınırlığına katkı sunan ürünlere verilen tescil olarak ifade edilmektedir. Kendi coğrafi sınırları içerisinde yöreye özgü karakteristik özellikler taşıyarak yetişen ya da üretilen ürünleri tescil eden şehirler, coğrafi işaretleri ile tanınırlıklarını artırabilmektedirler. Ürün ve destinasyon pazarlama konusunda sağladığı avantaj neticesinde coğrafi işaret tescilleri, şehirler ve ilçeler için her geçen gün daha fazla önem kazanmaktadır. Anadolu’nun ortasında, uzun yıllar boyunca Selçuklu ’ya başkentlik yapmış, Osmanlı ve Cumhuriyet tarihinin en önemli kentlerinden olan Konya’nın beşeriyet açısından tarihi serüveni Neolitik döneme kadar uzanmaktadır. Bu yönüyle de bünyesinde sayısız medeniyete ait kültürel zenginlikleri harmanlamıştır. Tarihte ilk yerleşim yerlerinden biri olan Çatalhöyük’e de ev sahipliği yapan Konya, tarih öncesi dönemlerden itibaren insanlara yaşam alanı olmayı başarmış köklü bir yerleşim birimidir. Konya, İç Anadolu Bölgesi’nde ülkemizin en geniş yüzölçümüne sahip ilidir. Bölgenin yeryüzü şekillerine, toprağına ve bitki örtüsüne yön veren hâkim karasal iklimi, beşerî tonlarına da doğrudan etki etmiştir. Tüm bu doğal ve beşerî unsurlar kentteki üretimin sürekliliğine, çeşitliliğine etki etmiş ve farklı avantajlar ortaya çıkarmıştır. Bu da coğrafi işaretli ürün çeşitliliğinde Konya’ya farklı imkanlar sunmuştur. Çalışma ile Konya’da yetişen/üretilen, turizm pazarlamasında da önemli avantajlar sağlayan coğrafi işaretli ürünlerin kayıt altına alınarak tanıtılması amaçlanmaktadır. Çalışma kapsamında nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ile literatürde yer alan ikincil veriler incelenmiştir. İnanç turizmindeki öneminin yanı sıra gastronomi turizminde de dikkat çeken ve UNESCO yaratıcı şehirler ağı ulusal listesinde “Yaratıcı Gastronomi Şehri” olarak yer alan Konya’nın coğrafi işaretli ürünleri, ilin coğrafi özellikleri de dikkate alınarak incelenmiş ve açıklanmıştır. Çalışma sonucunda ulaşılan bulgulara göre Konya’nın, bulunduğu yöreye özgü Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş olan yetmiş dört ürün ve yiyeceğinin coğrafi işaret ile kayıt altına alındığı tespit edilmiştir. Konya’nın on üç ilçesinden tescil alan bu ürünlerin, coğrafi etkenler çerçevesinde detaylı incelemeleri gerçekleştirilmiştir.

Konya İli Coğrafi İşaretli Gıda Ürünleri

Coğrafi İşaret ve Cografi İşaret Potansiyeli Olan Gastronomik Ürünler, 2022

2019

Geographical indication is the name of a place that points to a specific product. The product is popularized with the name of the locality, identified with the locality and called with the name of that locality. Common characteristics through use of geographical indication registration. Geographical indications that enable high sales price for producers that provide product quality assurance for consumers, that are instruments for rural development and that protect local know-how and traditions are nowadays accepted as a global phenomenon. Turkey as a signatory to the TRIPS agreement in April 1994 which defines GI as a property right have immediately materialized the legal requirements in 1995 by issuing the Decree Law No. 555 namely "Protection of Geographical Indications". The Decree Law was replaced by the "Industrial Property Law No. 6769" on 10 th January 2017. Turkey is a country with unique and high local products potential and protection and valuation of this potential by an efficient working GI system would bring important opportunities to Turkish economy. The aim of this study is; to introduce readers the very important and multidisciplinary concept of GIs which are subject to many post graduate studies in the EU countries but which finds only a limited place in research in Turkey, to investigate GI implementations in the EU and Turkey for diagnosing related problems in Turkey and suggesting possible solutions.

2021

Öz Coğrafi işaretler, bir ürünün ait olduğu bölgeyi, sahip olduğu özellikleri gösteren, geleneksel özelliklerini koruyarak gelecek nesillere aktarılmasını sağlayan işaretler olarak tanımlanabilir. Coğrafi işaret onayı ile ürünün kalitesi, geçmişten getirdiği özellikler, bölgeden sağlanan ürünlerin hammaddesi ile bölgeye özgü özelliklerle bağlantılı olarak belli bir popülarite kazanmış ürünlerin korunması sağlanır. Tokat ili zengin tarihi mirası, kültürü ve coğrafi işaretli ürünleri ile son yıllarda ön plana çıkmaktadır. Tokat'ın geniş bir ürün yelpazesi ve coğrafi işaret almayı hak eden birçok kültürel ve geleneksel değeri bulunmaktadır. Tokat'ın 7 adet gıda alanında olmak üzere toplam 8 adet yöresel ürünü coğrafi işaretle tescillenmiştir. 5 mahreç ve 3 adet menşe işaretine sahip olan bu gastronomik lezzetler ve ürünler mahreç ve menşe işaretini alma sırasına göre eskiden yeniye doğru; Zile Pekmezi (2009),