Yaşlılık Deneyimi ve Kesişimsellik: İstanbul Örneği

OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi

Bu çalışma, Giresun'da yaşayan 65 yaşın üzerinde on beş yaşlı bireyin aktif yaşlanmaya ilişkin deneyimlerini belirlemek amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile yüz yüze derinlemesine görüşmeler yapılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde nitel veri analizlerinden betimsel ve içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmaya göre; katılımcıların 10'u kadın, 5'i erkektir. Yaş ortalaması 70.1 ± 2.4'tür. Yaşlıların 7'si gelir seviyesini "orta", 5'i "düşük", 3'ü ise "yüksek" olarak belirtmiştir. Yaşlılar arasında Emekli Sandığı'ndan emekli olanlar (n=10), 2 çocuğu (n=9) ve 2 torunu (n=8) olduğunu belirtenler ile çocuklarıyla birlikte yaşayanlar (n=6) çoğunluğu oluşturmaktadır. Yaşlılardan 10'u tansiyon hastalığının olduğunu, 13'ü sigara kullanmadığını belirtirken; 10 katılımcı günde 3 öğün yemek yediğini ifade etmiştir. Ayrıca araştırma sonucunda; yaşlılar arasında komşuluk ilişkilerini "kardeşlik" olarak belirtenlerin, torunları ile ilişkilerinde düzenli olarak görüşenlerin, boş zaman faaliyeti olarak "el işi" yapanların, akıllı telefon kullandığını, Giresun ilinde yerel yönetimin yaşlılara yönelik hizmeti olduğunu belirtenlerin önde geldiği belirlenmiştir. Elde edilen bulgular alan yazından örneklerle tartışılmış, yaşlılıkta aktif yaşlanma bilincinin yaygınlaştırılması, yaşlının toplumla bütünleşmesi, kaybolan statü ve rollerin yeniden kazanımı, işlevlerin artırılması, boş zamanlarının etkili değerlendirilmesi, gelirlerinin artırılması gibi boyutlarıyla bir bütün olarak değerlendirilerek öneriler sunulmuştur.

ÖZET Günümüzde artan yaşam kalitesi ve sağlık alanındaki gelişmeler sonucu, dünya nüfusunun gittikçe yaşlanmakta olduğu, yapılan istatistiki çalışmalarda görülmektedir. Yaşlanan nüfusla birlikte insanların büyük bir çoğunluğunun kentlerde yaşıyor olması da, kentlerin her yaş grubu için sunduğu olanakların yeniden gözden geçirilmesini gerekli kılmaktadır. Son yıllarda kentlerin hızlı büyümesi ve dönüşmesi, kentlerde yaşayan erken dönem bellek öğesine sahip yaşlı bireyler için, karmaşık kentsel mekânların oluşmasına yol açmaktadır. Kentsel mekânların hızla değişip dönüştürülmesi, kent içerisinde yaşlılar için güvensizlik ortamı oluşturmakta, yaşam mekânlarını bulundukları konut ve yakın çevresiyle sınırlandırmaktadır. Geçmişten gelen anıtsal yapı, heykel, sokak ve cadde gibi tanıdık imgeler, yaşlı bireylerin kent içi dolaşımlarında kendilerini güvende hissetmelerini sağlayarak gündelik aktivitelerinde bağımsız dolaşımlarına ve özgürleşmelerine yardımcı olmaktadır. Sağlıklı yaşlanmanın önkoşulu, bireylerin konut içinde ve kentsel mekânlarda güvenli ve bağımsız bir yaşam sürebilmesidir. Bu nedenle kentlerin, tüm bireylerin bağımsız yaşam sürebileceği güvenli kentsel mekânlar sunması beklenmektedir. Eskişehir bugün ve gelecekte hızlı yaşlanma oranına sahip önemli " Yaşlı Kentler " den biridir. Bu çalışmada, Eskişehir kentinde yaşayan 65 yaş üstü bireylerin, kent hayatına ve kentsel mekânlara katılım koşulları ele alınmıştır. Yaşlı bireylerin, kentsel mekânlarda bulunma biçimleri ve nedenleri, kentin geçmiş ve bugünkü bellek öğeleri ile değişimi kentsel kullanım anketiyle belirlenmiş, yaşam kalitesi ve genel sağlık durumlarının tespiti için Nottingham Sağlık Profili kullanılmış ve elde edilen sonuçların karşılaştırmaları yapılmıştır. Yapılan bu küçük ölçekli çalışma ve literatür taramasına göre, kentlerde hızla artan yaşlı bireylerin, kentsel mekânları aktif kullanımının, genel sağlık durumları ve yaşam kalitelerini de arttırdığı söylenebilir.

Öz: Yaşlılık ve yaşlanma bir sorun değildir. Yaşlılık ve yaşlanma sürecindeki bir ülkede, alt yapının, insan kaynağının ve fiziksel koşulların hazır olmaması sorunlara yol açmaktadır. Nitekim, Türkiye zenginleşemeden yaşlandığı için gelecek 15 yıl içinde demografik bir krizle karşı karşıya kalacaktır. Bu yazıda, aktif yaşlanma politikalarının eksikliğinden kaynaklı olarak Türkiye’de demografik dönüşüm sürecinde ortaya çıkan eşitsizlikler tartışılmaktadır. Öncelikle, Türkiye’nin demografik dönüşümü ve neden yaşlılık ve yaşlanma nın çalışılması gerektiği değerlendirilmektedir. Yaşlanma sürecinde eşitsizlik- leri anlamak ve müdahale etmek üzere ihtiyaç duyulan önemli bir yönelim olarak kesişimsellik perspektifi sunulmaktadır. Bu bağlamda, eğitim, iş, istihdam, gelir ve sağlık alanındaki çözümlemelerle, Türkiye’de kuşaklararasında ve kuşak içinde ortaya çıkan eşitsizliklere odaklanılmaktadır. Eşitsizliklerden sıyrılmak için, Türkiye, kapsamlı ve sürdürülebilir biçimde sosyal, ekonomik ve çevresel bir kalkınma angajmanına ihtiyaç duymaktadır. Anahtar sözcükler: Yaşlılık, Eğitim, İstihdam, Gelir, Sağlık, Kesişimsellik, Peter Pan Sendromu Abstract: Ageing is not a problem, however, inadequate human resources and inadequacies in the physical environment in a context of population aging would lead to problems. Due to the fact that the population of Turkey is getting older without raising its welfare status, prefaces a scenario of demographic crisis over the next fifteen years. In this paper, inequalities arising in the course of the current demographic transition process in Turkey resulting from the lack of active aging policies are discussed. From Turkey’s demographic transition, the discussion is focused upon why ageing should be an area of research. In understanding inequalities and intervening in the course of the aging process, the importance of employing an intersectionality perspective is presented. In this respect, at the intergenerational and intragenerational levels, the analysis of the intersection of inequalities in the fields of education, work, employment, income, and health are discussed. It is argued that in order to rid itself of inequalities, Turkey needs to engage in comprehensive and sustainable social, economic and environmental development. Keywords: Ageing, Education, Employment, Income, Health, Intersectionality, Peter Pan Syndrome

Senex:Journal of Aging Studies, 2018

Aktif yaslilik, bireylerin 65 yas sonrasi donemde sosyal ve ekonomik hayata daha fazla katilabilmelerini anlatir. Yasin ilerlemesiyle birlikte ortaya cikan bir takim bedensel gerilemeler, bireylerin aktifligini olumsuz etkilemektedir. Ayrica kentsel mekân ve donatilarin gencler lehine duzenlenmesinden kaynakli bazi fiziksel engeller de yaslilarin aktifligini etkilemektedir. Bu yuzden yaslilarin bazi yonlerden desteklenmeleri gerekmektedir. Bu calismada, Istanbul’da ilce yerel yonetim hizmetlerinin yaslilarin aktifliklerine katkisini ortaya cikarmak amaclanmaktadir. Arastirma Istanbul’da yasli nufusun fazla oldugu ilce belediyelerinde gorevli 30 katilimci ile gerceklestirilmistir. Mulakatlar 15 Haziran- 20 Agustos 2016 tarihleri arasinda yari yapilandirilmis gorusme formu esliginde yapilmistir. Arastirma verileri betimsel analiz teknigi ile analiz edilmistir. Bulgular arasinda yerel yonetimler cesitli cevre duzenlemeleri yaparak yaslilarin aktifliklerine dolayli, onlari gonullu organ...

Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2022

Çalışmanın temel amacı, yaşlı bireylerin yoksulluk bağlamında medyada nasıl temsil edildiğinin ortaya konulmasıdır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada, "Yaşlı bireyler yoksulluk bağlamında haber görsellerinde nasıl temsil edilmektedir?", "Yaşlı yoksulluğuyla ilgili haber görsellerinde hangi mesajlar verilmektedir?", "Yaşlı yoksulluğuyla ilgili haber görsellerinde topluma yönelik nasıl bir çağrıda bulunulmaktadır" şeklindeki soruların yanıtı aranmıştır. Çalışmanın evrenini, medyada yaşlı yoksulluğuyla ilgili haberlerde yer alan görseller oluşturmuştur. Çalışma kapsamında evreni en iyi şekilde temsil edeceği düşünülen yedi haber görseli, çeşitli haber sitelerinden amaçsal örneklem doğrultusunda seçilerek çalışma kapsamına dâhil edilmiştir. Seçilen görseller, Roman Jakobson'un düzdeğişmece, eğretileme, duygusal işlev, gönderimsel işlev ve çağrı işlevi kavramları esas alınarak göstergebilimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Çalışma sonucunda yaşlı yoksulluğunun yaşlı bireylerin içinde bulunduğu muhit, yaşadıkları ortam, kıyafetler, ev, araç ve gereçleri, teknolojiden yoksunluk, çalışma zorunluluğu bağlamlarında ön plana çıkarıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca yaşlı yoksulluğunun yaşlı bireyleri maddi ve manevi olarak olumsuz etkilediği, yaşamlarını zorlaştırdığı, onları çalışmak zorunda bıraktığı şeklinde muhtevalardan oluştuğu görülmüştür. Bu mesajlar çerçevesinde çalışma, yaşlı yoksulluğuyla mücadele edilmesi gerektiği, yoksul yaşlı bireylerin maddi ve manevi desteğe ihtiyaçları olduğuna yönelik çağrıda bulunmaktadır.

2017

Gunumuzde artan yasam kalitesi ve saglik alanindaki gelismeler sonucu, dunya nufusunun gittikce yaslanmakta oldugu, yapilan istatistiki calismalarda gorulmektedir. Yaslanan nufusla birlikte insanlarin buyuk bir cogunlugunun kentlerde yasiyor olmasi da, kentlerin her yas grubu icin sundugu imkan ve olanakliliklarin yeniden gozden gecirilmesini gerekli kilmaktadir. Son donem kentlerin hizli buyumesi ve donusmesi, kentlerde yasayan erken donem bellek ogesine sahip yasli bireyler icin, karmasik kentsel mekanlarin olusmasina yol acmaktadir. Kentsel mekanlarin hizla degisip donusuyor olmasi, kent icerisinde yaslilar icin guvensizlik ortami olusturmakta, yasam mekanlarini bulunduklari konut ve yakin cevresiyle sinirlandirmaktadir. Gecmisten gelen anitsal yapi, heykel, sokak ve caddelerin varligi, tanidik birer imge olmalari sebebiyle, genellikle temel ihtiyaclarini karsilama ve sosyallesme amacli konut disina cikan yasli bireylerin kent ici dolasimlarinda kendilerini guvende hissetmelerini...

Bu çalışma, Türkiye’de, yaşlıların yaşamdan memnuniyet düzeylerini etkileyen faktörleri ortaya koymak suretiyle, bu faktörler arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik yaklaşımlar ve bunların açılımlarına dayanmaktadır. Genel olarak, yaşam memnuniyetini, gelir, fiziksel sağlık ya da eğitim düzeyi gibi sadece nesnel göstergelerle açıklamak ve basitçe bunlara dayandırmak yeterli değildir. Nesnel göstergelerin yanı sıra, sosyo-kültürel olgular, sembolik-söylemsel pratikler ve algılar yaşam memnuniyetini etkileyebilecek diğer unsurlar olarak değerlendirilebilir. Bu çerçevede yapılan tartışmada, özellikle fiziksel sağlık, ruhsal sağlık, çevre ve sosyo-demografik ve ekonomik değişkenlerden oluşan dört ana alanın, Türkiye’de yaşlılarda yaşam memnuniyetini belirleyen göstergeler olarak önem kazandığı tespit edilmiştir.

Güncel Sosyal Hizmet Çalışmaları, 2019

METU JOURNAL OF THE FACULTY OF ARCHITECTURE, 2014