Redhouse'un Bulunan Sözlüğü Etrafında: Keşif, İfşa, İftira...

2020

Redhouse yaramaz bir çocuktu; erken yaşta babasını kaybettikten sonra yatılı okulda büyüdü. Defalarca okuldan kaçınca okul yönetimi kovmuştu Redhouse’u. Daha 15 yaşında bıyığı henüz terlemişken gizlice bindiği bir ticaret gemisiyle soluğu İzmir’de aldı. Ardından İstanbul... İstanbul'da başlayan macera geriye muammalı bir hikaye bıraktı... --- Redhouse was a bit naughty; lost his father while he was 9. Then his mom took him to a boarding school. Due to his recurring mischiefs he was dismissed. Got on board a British trade ship Redhouse came to Smyrna, then to Constantinople. Here began the adventure that left back a huge and mysterious story...

Redhouse’un “An English and Turkish Dictionary” Adlı Sözlüğüne Göre 19. Yüzyılda Ses Değişmeleri, 2024

Türkler, V. yüzyıldan başlayarak değişik dönem ve bölgelerde girdikleri din ve kültürlerin etkisiyle çeşitli alfabeler kullanmışlardır. Kaynaklarda Türklerin on üç farklı yazı ve alfabe kullandıkları belirtiliyorsa da bunlardan Köktürk, Uygur, Arap, Latin, Slav (Kiril) alfabelerinin hem dönem hem de alan bakımından yaygın olarak kullanıldığı söylenebilir. 2 Arap alfabesi, bin yıllık bir zaman aralığında Türklerin en uzun kullandıkları alfabedir. Ancak Arap alfabesi Türk dilinin seslerini karşılamakta yetersizdir. Bu alfabe ile yazılmış metinlerde Türkçenin seslerinin doğru bir biçimde karşılanmadığı görülmektedir. Bunun birtakım nedenleri vardır. 3 Arap harfli metinlerde Türkçenin seslerinin doğru bir biçimde belirlenememesinin nedenlerden birincisi Arap alfabesinin Türkçe gibi ünlüsü bol bir dilin seslerini karşılamakta yetersiz kalmasıdır. Türkçenin dokuz ünlüsüne (a, e, é, ı, i, o, ö, u, ü) karşılık Arap alfabesinde yalnızca üç işaret (a, i, u) bulunması nedeniyle yazıda a ile e, ı ile i, o ile ö, u ile ü bire bir gösterilememektedir. Bununla birlikte he'yi gösteren harf hem h ünsüzünü hem de a, e ünlülerini, vav'ı gösteren harf hem v ünsüzünü hem de o, ö, u, ü ünlülerini, ye'yi gösteren harf hem y ünsüzünü hem de ı, i ünlülerini karşılamaktadır. İkincisi Arap alfabesi ünsüzler yönünden de iyi bir yazı düzeni sayılamaz. Arap harfleriyle Türkçenin ünsüzlerini de metinde doğru bir biçimde ayırmak kolay olmamaktadır. Bu alfabede bir şekil, iki sese karşılık gelmektedir. Yani b ile p ve c ile ç harfleri tek noktalı yazılıp iki ses yerine kullanılmaktadır. Örneğin Arapça b harfiyle yazılırken Türkçe p sesi yine bu harfle yazılmaktadır. Arapça ‫كتاب‬ kitāb, Türkçe ‫كوروب‬ görüb ~ görüp; Arapça ‫عالج‬ ilāc, Türkçe ‫آ‬ ‫غاج‬ aġac ~ aġaç gibi. Arap harfli metinleri çeviri yazıya aktaran araştırmacılar, kimi kez görüb kimi kez de bunun bir yazım şekli An Analogical Table of the Vowel: Simple or pure vowels; a pa-per, a fa-ther, a wa-ter, e me-tre, o no-ble, oo ..coo. Compound or impure vowels; i ..ti-tle, y cy-der, u lu-cid, w powder. (Walker, 1817, s. 22). Ünlülerin karşılaştırıldığı bu tabloda Walker, Redhouse'un tablosunda görüldüğü gibi üç tür /a/ ünlüsü vermiştir. "Bunlardan birincisi Almancadaki a gibidir ve ball [bawl] 12 'top'], wall [wawl] 'duvar' sözcüklerinde vb. duyulur. Neredeyse daire şeklinde açık olan ağızdan alınan nefesin güçlü ve ciddi bir ifadesiyle oluşurken, dilin 8 wall, wawl, (n.) douvar... (Moran, 1924, s. 658). 9 Türkçede bir çeşit a vardır. O da uzuvların sükûn hâlinde en yakın bulunmaları sırasında teşekkül eden kalın a'dır. Türkçede bunun dışında ve a ile e arasında teşekkül eden bir a vokali yoktur. Türkçeye girmiş bazı yabancı kelimelerde ise böyle bir a'ya rastlamaktayız. Gerçekten bazı yabancı kelimelerde teşekkül noktası a ile e arasında olan bir ince a bulunmaktadır. Türk ağzında ancak hususî bir gayretle söylenen bu vokalin inceliği kendisinden sonra gelen Türkçe eklerin ince vokalli olmasında da anlaşılmaktadır: hakikat-i, dikkat-e misallerinde olduğu gibi. (Ergin, 2013, s. 56). 10 wall wawl, (n.

eski - yeni yayınları- Fıkıh Sosyolojisi ed. Prof Dr. Mustafa Tekin Ankara 2016

2019

Belâgat tarihine baktığımız zaman, bu ilme katkıda bulunmak için gayret sarf eden birçok âlim vardır. Onlar tabiri caizse bütün ömürlerini bu ilme hasretmişlerdir. Amaçları belâgat ilminin inceliklerine vakıf olmak, sırlarını keşfetmek ve ondaki güzellikleri anlamaktır. Nedeni ise, Kur'ân-ı Kerîm'i anlamada belâgat ilmini bir vasıta olarak telakki etmeleridir. İşte bu âlimlerden birisi de Fadl Hasan Abbâs'tır. Fadl Abbas, Arap belâgatinin Arap ürünü olduğunu, başka milletlerin kültürüyle karışmadığını, başka milletlerin belagatlerinden etkilenmediğini, taklit ve iddia edilen intihal olmadığı düşüncesini savunmuştur. Nitekim o, verdiği derslerde ve konferanslarda, belagatin orijinalliğini ispat etmek, bu düşünceyi temellendirmek ve ispatlamak için teşekkürü hak eden bir çaba göstermiştir. el-Belâğatü'l-Mufterâ 'Aleyhâ Beyne'l-Asâleti ve't-Tebe'iyye adlı değerli eseri, onun Arap belagatinin asaletine dair düşüncesine ve başka milletlerin belagatlerine bağımlılık, taklit ve benzerlik iftirasından berî olduğuna açık bir delil teşkil etmektedir. Bu makalede belâgat âlimlerinden Fadl Hasan Abbâs'ın kısaca hayatına temas edilmiş ve belâgate atılan iftiralara verdiği cevaplar ve yazdığı reddiyeler anlatılmaya gayret edilmiştir.

History Studies Volume 12 Issue 1 February 2020 , 2020

En büyük İngiliz oryantalistlerden biri olan James William Redhouse, 1826-1853 yılları arasında 20 yılı aşkın süreyle Osmanlı Devleti adına muhtelif kurum ve görevlerde istihdam edildi. Türkiye'de başladığı Türkçe sözlük çalışmalarını ömrünün sonuna dek sürdürdü. Bugün eseri yaşıyor olsa da vefatının ardından bir buçuk asra yakın bir süre geçmiş olmasına rağmen Redhouse, ülkemizde hâlâ tam olarak tanınmamaktadır. İstisnai bir-iki çalışma dışında hakkında söylenen ve yazılan pek çok şeyse "bilim" vasfını taşımamaktadır. Türk bilim camiasının da gündemine gelmiş olan "Müslümanlığı" meselesi spekülatif birtakım söylemlerin eseridir; ayrıca kaybolduğu söylenen misalli büyük Türkçe sözlüğünün akıbeti şimdilik meçhuldür. Bu makale çalışmasıyla Redhouse'un hayatı, gerek kültürel ve gerekse siyasî faaliyetleri daha bilinir kılınmaya çalışılmıştır. Abstract James William Redhouse, who was dubbed an British Orientalist, was employed by the Ottoman Empire for more than 20 years between 1826-1853 in various posts and institutions. He went on studying Turkish lexicography till his last days. Though his work still lives and referred Redhouse is not deservedly known even almost one and half century after his death. Except only one-two studies on his life and work nearly all the stuff said and talked about him bears not the naming of science. The matter of his conversion to Islam is a kind of speculation; what has happened to his "magnum opus" (A multi-volume Turkish lexicon with exemplary sentences) is still unknown. This study aims at putting forth a bit of additional information on the life and work of Redhouse, as well as his cultural and political activities. Giriş James William Redhouse ya da daha kısa ve meşhur deyimle Redhouse, Türkçe-İngilizce ve İngilizce-Türkçe sözlük denince akla ilk gelen isimlerden biri, belki de ilkidir. Yaklaşık 25 yıl (1826-1853 yılları arasında) Osmanlı Devleti'nde muhtelif hizmetlerde görev alan Redhouse'un hayat hikâyesi, muhtasar biyografisini yazan, Osmanlı bürokrasisi üzerine sair 1 Bu makale tezden türetilmiştir.

Başka Kayda Rastlanmadı, der. Bülent Tanju, Cansu Yapıcı, Ezgi Yurteri, Gülce Özkara ve Masum Yıldız, İstanbul: Salt E-Yayın, 2023

International Journal of Language Academy, 2015

In the definition of the terms of meaning and consept, different ideas are put forward. Various disciplines have defined these terms from different view points, especially linguistics and philosophy have developed approaches from different aspects and done hypothetical studies. The referred disciplines have assessed according to their interests and tried to generate equivalents to the contents of the terms. Nowadays in which the solution of the mystery that is originated from the own nature of the problem, hasn't been done yet, the situation in terms of Turkish seem more complicated than it is supposed. The approaches relating to the meaning and notion of the hypothetical studies whose general principles haven't become clearer, carry the same complication's signs. The basic reference point in this study is the diagram on which Ogden and Richard study and shows the meaning's occurence. Our purposes are to present historical perspective in occurence of the meaning and to perform current readings by looking at this diagram. The article consists of three main parts. The first part which follows the introduction part is seperated for the meaning, second part is seperated for the consept and the last part is seperated for the commentary and result.

Yayın tanıtımı

Edward Said'in otobiyografik olarak yazmış olduğu kitabı, Yertsiz Yurtsuz Türkçe çevirisi ile 2014 yılında Metis Yayınları'ından çıktı. Kitap, adını Edward Said'in I bölümde bulunan "Her koşulda, bunların tümüne baskın çıkan his, kendimi bildim bileli yersiz yurtsuz olduğumdu'. sözlerinden almaktadır. Said, Yersiz Yurtsuz kelimesini ise kitabın önsözünde bulunan şu sözleri ile açıklamaktadır: "Yersiz Yurtsuz, Büyük ölçüde yitik ya da unutulmuş bir dünyanın çetelesi".

Rize İlahiyat Dergisi, 2023

Hadisçilerin metin tenkidi konusu günümüzde hayli tartışma konusudur ve hadislerin muhafazası noktasında büyük önem arz eden bir meseledir. Bu araştırma notunun amacı konuyla alakalı son dönemde yazılmış dikkat çeken bir araştırmanın tanıtımını yapmak ve daha çok, sorunlu gördüğümüz yerlerini eleştirmektir. Bu yazıda Mu’tez el-Hatîb isimli araştırmacının Reddu’l-hadîs min ciheti’l-metn, dirâse fî menâhici’l-muhaddisîn ve’l-usûliyyîn isimli aslı 2009 senesinde hazırlanmış bir doktora tezi olan çalışması hakkında bazı mülahazalarımız kaydedilmiştir. Mu’tez el-Hatîb bu çalışmasında muhaddislerin ve fıkıh usulcülerinin metin tenkidi yöntemlerini tahlil etmek ve karşılaştırmak istemiştir. İncelediğimiz eser usul kitapları hakkında tatminkâr seviyede malumat sunmakta ve titiz ve dikkatli bazı tahliller içermektedir. Ancak muhaddislerin metin tenkidi faaliyetleri hakkında önceki araştırmalara herhangi bir katkı sağlamamış ve yeni bir bulgu ortaya koyamamış olması eserin en önemli eksikliğidir. Ayrıca müellif muasır çalışmaları mütekaddim/müteahhir ayrımı yapmamakla eleştirmekle beraber kendisinin bu ayrıma birçok yerde riayet etmeden oldukça hatalı istidlallerde bulunduğu görülmektedir. Yine, yazarın pek çok yerde geç dönem merkezli değerlendirmeler yapıp bunları tüm muhaddislere genellemesi ve muhaddisler ve fukahanın yöntemlerine dair tezat teşkil eden tespitler yapması da sorunludur. İçerdiği zengin malumat sebebiyle öğretici sayılabilecek eserin metin tenkidi konusunda alt yapısı bulunmayan okuyucu için aynı zamanda yanıltıcı olabileceğini de belirtmekte fayda vardır.