Fikir Dergiciliği
Celal Metin2009, Cumhuriyet Dönemi Türk Kültürü Atatürk Dönemi (1920-1938)
Atatürk dönemi fikir dergiciliği, Milli Mücadele’nin üsleri fikri cephesini açıklamak ve yapılan mücadeleyi desteklemekle başlamış; Türkiye Cumhuriyeti kurulması ve inkılapların hayata geçirilmesi ile birlikte Türk inkılabını tefsir etmek; doğru anlatmak ve ona yön vermek iddiası ile kendine bir misyon biçmiştir. Türk tarihinde modern dergi olgusu gazeteye göre geç bir dönemde ortaya çıkmıştır. İlk dönem Osmanlı-Türk dergiciliğini, Şimşek cemiyet dergiciliği (2001); Toprak ise ansiklopedist dergicilik olarak niteler (1984: 13-14). Fikir dergiciliğimiz ise Tanzimat sonrası modern basın tekniklerinin gelişmesi ve bilimsel bilginin çoğalmasına bağlı olarak yeni yeni biçimlenen; yurt ve dünya olaylarına ilgi duyan ama eklektik olarak bir araya gelmiş okuyucu kitlesini artıran gazetelerin ve popüler bilgi mecmualarının gölgesinde kendine yer aramıştır. II. Abdülhamit istibdadı yeni fikir ve düşüncelerin siyasal söylem içinde sınırlı yer aldığı ve çoğunun da yurt dışındaki Jöntürk yayınlarında olduğu bir dönem olarak göz önünde tutulduğunda oldukça kısır bir dönemdir (Toprak 1984: 18). Türk siyasi kültürünün laboratuarı olan II. Meşrutiyet'in en belirgin özelliği çağdaşlaşmanın sorunlarından beslenen ve bu sorunlar üzerinden üretilen çözümlere dayanan siyasal düşünce ve ekonomi-politik anlayışlara dayanan fikir dergilerinin siyasal ve entelektüel kamplaşmalara yataklık etmiş olmalarıdır. Sırat-ı Müstakim (sonra Sebilürreşad, 1908) gibi İslamcı; Ulum-i İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası (1908-1911) gibi liberal ve pozitivist; Abdullah Cevdet'in İctihad (1904-1932)'ı gibi pür Batıcı ve Selanik'te yayımlanan Genç Kalemler (1911-1912) gibi dil eksenli “yeni”yi gündeme getiren Türkçü söylemlere sahip dergiler fikir dergisi olma yönünde hem bir okul hem de bir kültür yaratarak gelecek kuşaklara önemli bir birikim aktarmışlardır.
