Kur’Ân Kissalarinda Ai̇levî İlke Ve Değerler

2004

Hikayeler, etkili ve kalici olmasi, anlatimi kolaylastirmasi gibi yonleriyle ogretim acisindan onemlidirler. Kur‟an-i Kerim‟de bir cok kissa, dini ve ahlaki konularin anlatiminda kullanilmistir. Din ogretiminin ozellikleri goz onunde bulunduruldugunda hikayelerin onemi acik bir sekilde anlasilacaktir. Kur‟an‟daki kissalar, bazi ilkeler cercevesinde, uygun yontemlerle kullanildiginda din ogretiminin daha etkili ve kalici olmasina onemli katki saglayacaktir.

2018

Makale Koprulu ailesinin Kur’ân egitimi ve kiraatine yonelik katkilarini ele almistir. Konunun anlatiminda oncelikle Kur’ân egitimi ve kiraatiyle ilgili hizmetleri bulunan Koprulu ailesiyle alakali genel bilgiler verilip sonrasinda bahsi gecen katkilara deginilmistir. Koprulu ailesinin Kur’ân egitimi ve kiraatiyle alakali hizmetleri, tesis etmis olduklari kurumlar ile bu kurumlardaki Kur’ân egitimi ve kiraatine dair istihdam alanlari ve Koprululerden Kur’ân kiraatiyle alakali eser telifinde bulunan bireylerin telifleri olmak uzere uc ana baslikta ele alinmistir. Konunun anlatiminda istifade edilen kaynaklar daha ziyade Koprulu vakfiyeleri ile bu vakfiyelerle alakali yazilan tez, makale ve maddelerdir. Makalenin yazilis amaci Koprululer’in bahsi gecen husustaki hizmetlerini ortaya cikarmak suretiyle icinde bulunduklari donemde Kur’ân egitimi ve kiraatine yonelik Osmanli ust duzey burokratlarinin bakis acisiyla ilgili perspektif sunmaktir. Incelemeler sonucunda Koprulu ailesinin Kur’â...

Bu makale, intihal.net yazılımınca taranmıştır. İntihal tespit edilmemiştir. Plagiarism: This article has been scanned by intihal.net. No plagiarism detected.

e-Şarkiyat İlmi Araştırmaları Dergisi/Journal of Oriental Scientific Research (JOSR)

Kısasu'l-Kur'ân (Kur'ân Kıssaları), Kur'ân-ı Kerîm'in anlaşılmasında önemli rolü olan ilimlerden biridir. Kur'ân-ı Kerîm'de verilmek istenen ahlâkî ve eğitsel mesajlar, genellikle kıssalar vasıtasıyla muhataplara iletilmektedir. Bu kıssalar, Kur'ân-ı Kerîm'de farklı yerlerde ve değişik vesilelerle zikredilmektedir. Kıssalarda yer alan önemli hususlardan biri de duadır. Dua, Hz. Âdem'den (a.s.) itibaren insanların gündeminde olan ve farklı mevzuları içerisinde barındıran iletişim kanallarından biridir. Bu çalışmada, peygamberlerden Hz. Şuayb (a.s.) ve Hz. Mûsâ (a.s.) kıssası, Câlût'a karşı mücadele veren Tâlût kıssası ile Âl-i İmrân 3/146-147. âyetlerde zikredilen ve peygamberlerin safında mücadele eden ribbiyyûn kıssası ve bu kıssalarda zikredilen dualar esas alınacaktır. Örnek olarak seçilen bu dört kıssadan hareketle, ilgili kıssaların anlaşılmasında duaların rolü incelenecektir. Makalenin amacı, kıssalarda geçen duaların Kur'ân kıssalarının anlaşılmasına katkısını incelemek, bu vesileyle muhataplara verilmek istenen mesajları tespit etmeye çalışmaktır.

2019

Kur'an-ı Kerimin indirilmeye başlamasıyla Hz. Muhammed (as) ve ona tabi olanlar yeni bir hayat anlayışı içinde yaşamaya başlamışlardır. Onların bu yeni hayatını Kur'an-ı Kerim şekillendirmiştir. Kur'an, Hz. Peygamber ve Müslümanların hayatını şekillendirirken bazen doğrudan emir ve yönlendirmeler, bazen de onların yaşadıkları problemler, sıkıntılar vb. durumları aşmalarına yönelik ifadeler ve kıssalarla yaşanılan hayatla bağlantılı bir içerik ortaya koymuştur. Bu durum Hz. Peygamberin yaşayışı ile Kur'an arasında iç içe girmiş bir bağlantı oluşturmuştur. Bu metinde Kur'an'daki anlatımlarla ve özellikle kıssalarla Hz. Peygamber'in o anda yaşadığı hayatın çok yakından ilişkili olduğu üzerinde durulmuştur. Bu anlamda Bakara suresinde yer alan Tâlût-Câlût kıssası ile kıssanın indirildiği Bedir Gazvesi günlerindeki Medine ve çevresindeki durum arasında bağlantı kurulmaya çalışılmıştır. Bu bağlantılar üzerinden kıssada anlatılmak istenilen asıl mesajların neler olduğu konusunda bazı sonuçlar ortaya konulmuştur.

Türklük Bilimi Araştırmaları, 2015

Dokuz Eylül Ünivesitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2017

Nurullah DENİZER * ÖZ İnsan, doğası gereği merak eden, sorgulayan, bir bilginin hakikatini kabullenebilmek için ikna olması gereken ve bu konuda sürekli tatmin arayışı içerisinde bulunan bir varlıktır. Bu durumdan dinî bilgi de istisna değildir. İnsan vahiy ile kendisine bildirilen dinî bilgiler hususunda da sürekli bir merak ve onların hakikatini arayış içerisinde olmuştur. Dinî bilginin fizikî dünyaya dair yönü her devrin imkânları nispetince araştırılmış ve araştırılmaya devam etmektedir. Dinî bilginin metafizik yönü ise fizikî imkânlarla doğrulanabilir bir alan değildir. Dolayısıyla bu konular iman sahası içine girmektedir. Sağlam bir imanın, içerisinde şüphe barındırmaması beklenir. Bununla birlikte imanın bu seviyeye ulaşması sürecinde birey, inandığı konular hakkında şüphe içerisine düşebilir. Bu durumda şüphe; bireyin imanî meselelerde çıkmaza girmesine ve hatta imanını kaybetmesine sebep olabileceği gibi onu, kuşku duyduğu konuları araştırmaya sevk ederek imanda tahkik seviyesine de ulaştırabilir. Bu çalışmada öncelikle, Kur'ân-ı Kerîm'de şüphe anlamında kullanılan kavramlar ele alınacak, Kur'ân-ı Kerîm'de hangi konularda insanların şüpheye düştüğü değerlendirilecek ve Hz. Peygamber'in konu ile ilgili hadîs-i şerîflerinden de yararlanılarak şüphenin iman ile olan ilişkisi, Kur'ân-ı Kerîm ışığında ortaya konmaya çalışılacaktır.

Tefsir Araştırmaları Dergisi, 2019

Bu makalede insanlık tarihiyle birlikte var olan ailenin nasıl bir önem arz ettiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Sahip olunan inanç, değer ve kültürlere göre farklılık arz eden kurumun tarihsel süreçte uğradığı değişim tespit edilmiştir. Bu değişime rağmen, aile en belirgin özelliği olan koruyucu ve yönlendirici niteliğini kaybetmemiştir. Aileyi önemli kılan değerlerde ciddi birtakım aşınmalar ve zedelenmeler yaşansa da onların tamamen yok olmadığı görülmüştür. Bu bağlamda muhteva açısından farklılık arz eden modern ve post modern dönemlerdeki aile bile tartışmaların merkezinde olmaya devam etmiştir. Bu da göstermektedir ki aile yukarıda zikredilen özellikleriyle güçlü ya da zayıf olarak dün ve bugün var olageldiği gibi bundan sonra da var olmaya devam edecektir. İnsanlığın yeniden geniş ve niteliksel yani belli ahlâkî özelliklere sahip aileye dönüş arayışında olduğu günümüzde Kur'ân'ın, nazil olduğu dönem itibariyle tanım ve muhteva açısından nasıl bir aile modeli sunduğu, onun bir model olarak sunduğu aile tiplerinin kimlerden oluştuğu ve nasıl gündeme geldiği konuları işlenmiştir. Bu makalenin amacı, bu örnek ailelerin Kur'ân'da nasıl ortaya çıktığını ve ailelerin örnek teşkil ettiği konuların neler olduğunu incelemektir.

KADER, 2022

Tenkit, hayatın tüm aşamalarında ve boyutlarında var olan bir olgudur. İnsanları bâtıldan hakka, dalâletten hidâyete yönlendirmek için gönderilmiş olan Kur’ân’ın bu maksadını gerçekleştirirken kullandığı anlatım üslûplarından biri olan tenkit üslûbu genel bir bakışla değerlendirildiğinde, bu üslûbun insanlara eksikliklerini giderme ve hatalarından arınma hususunda sürekli bir çaba göstermelerini sağlamayı amaçladığı görülmektedir. Tenkit üslûbu Kur’ân’da nasıl yer almaktadır? Muhatapları için nasıl bir önem arz etmektedir? Kur’ân’ın kullanmış olduğu tenkit üslûbundan bu üslûbun kullanımına dair birtakım ilkeler çıkarmak mümkün müdür? Bu ve benzeri soruların cevaplarının aranması, mevzubahis üslûbun metodunun tespitini ve bu üslûbun muhatap üzerinde oluşturmayı hedeflediği etkinin keyfiyetinin kavranmasını sağlayacaktır. Bu bağlamda Kur’ân’ın muhataplarına yönelttiği eleştirilerin bazı ilkeler çerçevesinde gerçekleştiği söylenebilir. Kur’ân, muhatabını bazen yumuşak sözlerle ikaz ederek, bazen hikmet ve güzel öğütle uyararak, bazen de soru-cevapla düşündürerek tenkit etmektedir. Bu açıdan bakıldığında Kur’ân’da yer alan tenkitlerin Kur’ân’ın insanları hidayete ulaştırma hedefini gerçekleştirmenin yanında tenkit üslûbuna dair insanlara bir metot sunduğu da görülmektedir. Kur’ân’ın tenkit üslûbunun ilkelerini ve özelliklerini tespit etmek, onun mesajının daha iyi anlaşılmasına ve aktarılmasına yardımcı olacaktır. Bu yönü itibariyle Kur’ân’ın tenkit üslûbunu bilmenin hem bireye hem de tefsir literatürüne önemli katkılar sağlayacağı aşikârdır. Kur’ân, insanlara bir hayat nizamı sunarken aynı zamanda insanın bunu pratik hayatına uygulamasını da emreder. Kur’ân’da insan için konulan ilkeler, sınırlar, hedefler ve ona gösterilen örnekler, pratik hayata aktarılmak için birer referans noktasıdır. Bunların göz ardı edilmesi, uygulanmaması yahut maksadından saptırılması durumunda ise Kur’ân insanları belli bir üslûpla tenkit eder. Bu bağlamda Kur’ân’da tenkit içeren pek çok âyet insanları Kur’ân’ın çizdiği hayat nizamına yönlendirme işlevi görmesinin yanı sıra tenkit üslûbunun nasıl olması gerektiğine dair evrensel bir takım ilkeler de sunmaktadır. Zira insanların sosyal hayatlarında birbirlerini tenkit ederken Kur’ân’ın tenkit üslûbunu model alması, tenkitin olumlu sonuçlar vermesine yardımcı olacaktır. Bu çalışmanın odak noktası Kur’ân’ın tenkit üslûbunun özellikleri ve ilkeleridir. Bu odak nokta çerçevesinde öncelikle kavramsal olarak üslûp ve tenkit kavramları tahlil edilecek, tenkit üslûbunun Kur’ân’daki yeri ve önemi üzerinde durulacak ve bu üslûbun genel özellikleri ve ilkeleri tespit edilmeye çalışılarak söz konusu ilkeler hakkında değerlendirmelerde bulunulacaktır.

e-Şarkiyat İlmi Araştırmaları Dergisi/Journal of Oriental Scientific Research (JOSR), 2019

İnsanlık için eşsiz bir hidâyet ve rahmet kaynağı olan Kur'an, Allah Teâlâ'nın muradına uygun olarak önce Levh-i Mahfûz'dan dünya semasında bulunan Beytü'l-İzze'ye, oradan da emin bir elçiyle, emin bir peygambere indirilmiştir. Ahir zaman peygamberi de bir yandan kendisine tevdi edilen bu ağır emaneti büyük bir titizlik içinde insanlara tebliğ etmiş diğer taraftan Kur'an'ın sağlam bir şekilde muhafaza edilebilmesi için de bir takım tedbirler almıştır. Bu anlamda Kutlu Nebî (as), Kur'an'ın okunması, öğretilmesi, öğrenilenlerin kayıt altına alınması ve başkalarına aktarılması gibi faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için hıfz ve kitâbet yöntemini devreye sokmuştur. Nübüvvetin ilk yıllarında bunlardan özellikle de hıfza ağırlık verilmiş bu süreçte kitâbet ise ikinci planda kalmıştır. Bunda mevcut şartların zorluğu, şifâhî kültürün yaygınlığı ve insanların buna yatkın olması, günlük ibadetlerin yerine getirilmesinde ezbere ihtiyaç duyulması, okuryazar oranının düşük olması, yazım malzemelerinin eksikliği gibi sebepler etkili olmuştur. Ancak ilerleyen zaman içinde ve özellikle de Medine döneminde imkânların artmasıyla birlikte yazım faaliyeti büyük bir ivme kazanmış hatta sahâbenin en seçkinlerinin de içinde bulunduğu vahiy kâtipliği müessesesi ihdas edilmiştir. Böylelikle nâzil olan sûre ya da âyetlerin mümkün olan en kısa zamanda yazıyla da kayıt altına alınması çok daha düzenli hale gelmiştir. Biz de başlangıçtan itibaren yaşanan bütün bu süreçleri "Kur'an'ın Korunmasında Hıfz ve Kitâbet" adlı araştırmamızda ele alıp incelemeye tabi tuttuk.