İşsizLİK SORUNUNA YENi YAKLAŞıMLAR

Berrin Ataman

İşsizLİK SORUNUNA YENi YAKLAŞıMLAR

1998, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi

İşsizlik, tüm dünya da olduğu gibi Türkiye’nin de en önemli problemlerinden birisi olarak güncelliğini korumaktadır. İşsizlik sorununu çözmeye yönelik uygulanan makroekonomik politikaların kalıcı bir çözüm sağlayamadığı, ekonomide yaşanan hızlı büyümeye rağmen yeterli istihdam üretilemediği ve hatta paradoksal olarak, işverenlerin istihdam edecek nitelikli eleman bulamadıkları yönündeki şikâyetleri sorunun farklı bir boyutunu oluşturmaktadır. İşsizlik sorunun arka planında, iş-işçi uyumsuzluğu olduğu tezinden hareketle, bu sorunun çözümüne yönelik ortaya atılan yaklaşımlarında çok başarılı olmadığı gözlenmektedir. 2014 yılı Temmuz ayı verilerine göre 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı %18,2 iken 15-64 yaş grubunda bu oran %10 olarak gerçekleşmiştir. Bu oranlar dikkate alındığında yapısal işsizlik sorunun devam ettiği, genç işsizliğinin ise daha büyük bir sorun olduğu görülmektedir. İş-işçi uyumsuzluğunu ortadan kaldırmayı hedefleyen en önemli uygulama, eğitilmiş insan gücünün arttırılması politikasıdır. OECD raporlarına göre, OECD ülkelerinde, istihdam oranları eğitim düzeyiyle birlikte artış göstermekle birlikte, Türkiye, eğitimli nüfusu istihdam etmede son sıralarda yer almaktadır (OECD, 2009, 2013). TÜİK (2014)’in yayınladığı veriler de bu gözlemleri doğrular niteliktedir. Ayrıca 2013 Aralık sonuçlarına göre okur yazar olmayanlarda işsizlik oranı %5.1 iken, lise mezunlarında %12.5, meslek lisesi mezunlarında %10.3, yüksek okul mezunlarında ise %9.7'dir. Bu oranlar incelendiğinde eğitim ile işsizlik arasında olması gereken ters ilişkinin olmadığı anlaşılmaktadır. Bütün bu veriler, işsizlik sorununun, yalnızca iktisadi bir sorun olmadığını; işsizliğin, ekonomik yönü yanında, mevcut eğitim sitemini de içine alan, bireysel, ailevi, toplumsal, kültürel yönleri olan, çok karmaşık bir sorun olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle, işsizlik sorunun kalıcı çözümü, belirtilen boyutların, bu sorunun ortaya çıkmasındaki rollerinin ve önem derecelerinin belirlenmesi önemli hale getirmektedir. Bu amacı gerçekleştirmeye yönelik yapılacak çalışmalara, “kariyer engelleri” alanyazını yardımcı olacaktır. “Kariyer engeli” bireyin kariyer gelişim sürecini zorlaştıran kişi, durum, olay ya da koşullar olarak tanımlanmaktadır (Swanson ve Woitke, 1997). Algılanan kariyer engelleri ise var olduğuna inanılan ya da gelecekte karşılaşılabileceği düşünülen gerçek bilgiye dayanmayan kişisel inançlardır (Albert ve Luzzo, 1999, s. 431). Algılanan kariyer engelleri gerçek olmasa bile kariyer karar verme sürecini ve kariyer kararı vermeyi önemli derecede etkilemektedir (örn. Albert ve Luzzo, 1999). Ayrıca cinsiyet açısından bakıldığında yüksek okul mezunu erkeklerin işsizlik oranının %7.2, kadınların işsizlik oranının ise %13.6 olduğu, yani yüksek okul mezunu kadınların işsizlik oranın erkeklerin yaklaşık iki katı olduğu görülmektedir. Bu veriler dikkate alındığında eğitim ile işsizlik arasında doğru ilişkinin kurulamadığı özellikle kadınların kariyer engellerini daha fazla yaşadıkları düşünülmektedir. Bu bilgiler ışığında, işsizlik probleminin çözümüne katkı sağlayacak yollardan birisi olarak özellikle eğitimli nüfus popülasyonundaki kariyer engellerinin belirlenmesi ve ortadan kaldırılmasına yönelik politikaların üretilmesinin önemli bir problem alanını oluşturduğu düşünülmektedir. Bu hedefe yönelik olarak, bu çalışmada üniversite öğrencilerinin algılanan kariyer engellerini çeşitli demografik özelliklerine göre belirlemek ve bu yönde yapılacak çalışmalara kaynaklı teşkil edecek bulgular elde etmek amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi 20-35 yaş arası üniversite mezunu olan ve hâlihazırda bir işi olmayan 321 kişiden oluşmaktadır. Katılımcıların Kariyer engelleri algılarını belirlemek için Kariyer Engelleri Anketi (Swanson ve Tokar, 1991) kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimleyici istatistiklerin yanısıra bağımsız gruplar için t testi ve varyans analizi teknikleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgular katılımcılarının algılanan kariyer engellerinin çeşitli demografik özellikler açısından farklılaştığını ortaya çıkarmıştır. Elde Edilen bulgulara dayalı olarak önerilerde bulunulmuştur.

Ekonomi, birey, aile, toplum ve ticari işlerle uğraşan şirketler bazında, üretim, tüketim, ticari faaliyetler, büyüme, gelişme ve kalkınma, gelir, gider ve tasarruf gibi faaliyetler konusunda incelemeler yaparak yaptığı bu incelemeleri istatistiksel sonuçlar ile ortaya koyabilen sosyal bir bilimdir. Ekonomi, her ülkenin kendine özgü kalkınma stratejisi geliştirebildiği bir alandır. Ekonominin birçok bilim adamı tarafından tanımlanan farklı tanımları da mevcuttur. Her bir farklı tanım ekonominin farklı bir özelliğini içerebilir. Cumhuriyet Döneminden günümüze kadar devam eden çeşitli ekonomi politikaları, ekonominin alt dallarının oluşmasına da katkı sağlamıştır. Her dönem farklı stratejilerle ortaya çıkarılan bütçe çeşitli planlamalar uzun vadeli kalkınma planları, ekonominin gidişatını da belirler. Ülke çapında ekonominin iyi olması, toplumun da refah düzeyinin artması ile yakından ilişkilidir. Ekonominin, bireysel ailesel ve toplumsal olarak kötü bir boyutta olması, iş sektöründe tam olarak istihdam sağlanamaması anlamına gelir. Ekonomik kriz ve çöküşler nedeni ile işsizlik oranı oldukça artmıştır. İşsiz; hiçbir sağlık problemi olmadan, çalışma isteği olup yapacağı işin bütün sorumluluklarını kabul ettiği halde iş bulup çalışamayan kimselere denir. Günümüzde mevcut nüfus yükseldikçe, işsizlik oranı da hızlı bir şekilde artış göstermiştir. İşsizliğin çeşitli türlerinden bahsetmek mümkündür. İşsizlik türleri; kısmi ve yaygın, geçici ve sürekli olmak üzere tasnif edilebilir. Kısmi ve geçici işsizlik, yer ve meslek değiştirme sırasında belirir. Bu türden işsizliğin en tipik olanı “konjonktürel işsizlik”tir. Konjonktürel işsizlik, üretim hacminde zaman zaman ortaya çıkan daralmaların yarattığı işsizliktir. Ekonominin bütün sektörleri ile toplu ve devamlı olarak durgun bir düzeyde kaldığı dönemlerde ise “yapısal işsizlik” belirir (Alkin, 2014). İşsizlik, en fazla erkekler arasında yaygın olduğu bilinse de son yapılan araştırmalarda, işsizlik oranının genç kız ve kadınlarda daha yaygın olduğu görülmüştür.

Log In

İşsizLİK SORUNUNA YENi YAKLAŞıMLAR

Sign up for access to the world's latest research

Related papers