Staða utanríkismálanefndar Alþingis í ljósi Íraksmálsins

Tímarit Lögréttu, 2009

Í 15. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944 segir: „Forsetinn skipar ráðherra og veitir þeim lausn. Hann ákveður tölu þeirra og skiptir störfum með þeim.“ Hér verður fjallað um inntak þessarar greinar en framkvæmd hennar, sérstaklega þegar kemur að verkaskiptingu ráðherra, hefur verið misjöfn og að sumu leyti ósamræmi milli hennar og fræðikenninga. Í þessari grein verða færð rök fyrir því, að Alþingi hafi heimild til að skipta verkum með ráðherrum með almennum lögum þrátt fyrir að 15. gr. stjórnarskrárinnar leggi þetta vald til forseta Íslands, samkvæmt orðum sínum. Þetta byggist á löggjafarvaldi þingsins, lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins og venju.

Tímarit um viðskipti og efnahagsmál, 2017

The aim of this paper is to report partial results of a study on the environment and practices of audit committees in Iceland. The findings of two surveys, one from 2012 and the other from 2016, are compared. The paper identifies, among other things, education of committee members, reliance on financial informatin and the emphasis of audit committees. In the Annual Accounts Act, no. 3/2006, it is required for certain legal entities, public interest entities, according to the Act of Auditors, no. 79/2008, to establish an Audit Committee. The purpose of the audit committee is to ensure the high quality and high reliability of financial reporting and financial information. It does not matter whether the reports are for the administrators of the entity or the stakeholders outside the entity. The Annual Accounts Act, no. 3/2006, provides that the board constitute an audit committee. The aim of this paper is to disclosure partition of gender, education of members and changes in trust rega...

Tímarit um uppeldi og menntun, 2022

Þessi grein lýsir stöðu nemenda eftir kyni innan íslenska menntakerfisins og frammistaða kynjanna er borin saman. Spurt er hvort markverður munur sé á frammistöðu drengja og stúlkna. Í ljós kemur að í grunnskóla standa stúlkur drengjum að meðaltali framar á samræmdum prófum í íslensku og drengir eru í miklum meirihluta þeirra tíu prósenta sem standa sig illa. Kynjamunurinn er mikill í alþjóðlegum samanburði. Í framhaldsskólum er brottfall drengja um 50% meira en stúlkna, bæði í bóknámi og starfsnámi, en endurkoma beggja kynja er sem betur fer talsverð. Stúlkur eru í meirihluta meðal stúdenta og um 2/3 þeirra sem ljúka háskólanámi. Þær eru í miklum meirihluta á sviði hugvísinda, heilbrigðisvísinda og á flestum sviðum félagsvísinda. Drengir eru í meirihluta í greinum verkfræði, stærðfræði og eðlisfræði, sagnfræði og heimspeki. Konur eru að meðaltali með hærri einkunn á fyrsta ári í Háskóla Íslands, sem skýrist einkum af lægri brottfallstíðni.

Læknablaðið, 2016

Tímarit um viðskipti og efnahagsmál, 2021

Einn mest áberandi þáttur í góðum stjórnarháttum síðustu tvo áratugina hefur verið endurskoðunarnefnd, sem fer með hluta af störfum sem stjórn hafði áður á sínu borði. Endurskoðunarnefnd er m.a. ætlað það hlutverk að auka traust almennings á fjárhagslegum upplýsingum á almennum fjármagnsmarkaði. Gagnsæi og traust eykst ekki sjálfkrafa. Vandaðir og heiðarlegir starfshættir eru nauðsynlegir til þess að öðlast traust haghafa. Rannsókn þessi felur í sér spurninguna um hvort að endurskoðunarnefndir auki gagnsæi og traust á fjárhagsupplýsingum fyrirtækja. Greinin byggir á tveimur könnunum, annars vegar frá 2016 þar sem nefndarmenn endurskoðunarnefnda í einingum tengdum almannahagsmunum voru þátttakendur og hins vegar frá 2018 þar sem ytri endurskoðendur voru þátttakendur. Í greininni er fjallað um afstöðu og álit þátttakenda varðandi tilkomu endurskoðunarnefnda gagnvart gagnsæi og trausti m.t.t. fjárhagsupplýsinga. Slík rannsókn hefur ekki verið gerð áður á Íslandi. Tilgátur voru settar f...

2011

Stjórnmál og stjórnsýsla veftímarit (fraeðigreinar) Útdráttur Öryggismál Íslands eru í endurskoðun í kjölfar brottfarar Bandaríkjahers frá landinu. Þótt stefnumótun sé enn ólokið hefur m.a. verið litið til aukins samstarfs við önnur ríki Norðurlanda. Í greininni er farið yfir öryggisstefnur Norðurlandanna í ljósi nýlegra breytinga á Lissabon-sáttmála Evrópusambandsins þar sem samstöðuákvaeði er sett inn í sáttmálann. Skoðað er hvaða áhrif þessar breytingar gaetu haft á Ísland og stöðu þess. Öryggisvaeðingarkenningar Ole Waevers og Kaupmannahafnarskólans í alþjóðasamskiptum eru notaðar til að varpa ljósi á ólíkar nálganir Norðurlandanna í varnarmálum. Leitað er fanga í öryggis-og varnarmálastefnum Norðurlandanna fjögurra en í raeðum utanríkisráðherra á Íslandi, þar sem engin formleg öryggisstefna hefur verið mótuð. Niðurstöður greiningar á öryggisstefnum Norðurlandanna eru að þau muni að öllum líkindum halda áfram að starfa með NATO og ESB á ýmsum vettvangi, þótt einkum Noregur, Svíþjóð og Finnland geti haft hag af auknu samstarfi. Ísland virðist munu hagnast lítið á auknu norraenu samstarfi eins og því sem lagt er til í Stoltenberg-skýrslunni, enda vaeri dýpkun þess líklega táknraen fremur en hagnýt.

2009

2011

Ritgerð þessi er um fyrstu opinberu heimsókn forseta Íslands til útlanda og fyrstu heimsókn þjóðhöfingja til Íslands. Fyrri hluti ritgerðarinnar fjallar um för Ásgeirs Ásgeirssonar til Danmerkur árið 1954 sem forseti. Sú heimsókn var fyrsta ferðin sem forseti Íslands fór til Norðurlandanna og jafnframt fyrsta heimsóknin til Danmerkur eftir stofnun lýðveldis á Íslandi. Seinni hluti ritgerðarinnar er um opinbera heimsókn Friðriks IX Danakonungs til Íslands árið 1956. Koma Friðriks IX var fyrsta heimsókn erlends þjóðhöfingja til Íslands eftir lýðveldisstofnunina og í fyrsta skipti sem konungur Danmerkur kom til Íslands sem erlendur þjóðhöfðingi. Á þessum tíma var samband þjóðanna nokkuð viðkvaemt vegna handritamálsins og sjálfstaeðisyfirlýsingu Íslands árið 1944 þegar Danmörk var enn hernumin af Nasistum. Ofangreindar heimsóknir áttu þátt í að baeta samskipti þjóðanna eftir sambandsslitin. Ísland var ungt lýðveldi þegar Ásgeir fór í sína fyrstu opinberu heimsókn til Norðurlandanna og fengu skipuleggjendurnir á Íslandi aðstoð baeði frá sendiherrum Íslands á Norðurlöndunum sem og frá dönsku hirðinni. Þar sem samskipti landanna voru viðkvaem á þessum tíma var það nokkuð umdeilt innan ríkistjórnar Íslands að forsetinn vildi skipuleggja opinbera ferð til gamla sambandslandsins. Fjallað er um samskipti ráðherranna við forsetann. Konungur Danmerkur hafði áður heimsótt Íslands en þá sem þjóðhöfðingi landsmanna en nú kom hann sem þjóðhöfðingi erlends ríkis. Undirbúningurinn fyrir heimsókn Friðriks IX var umfangsmikill því áhersla var lögð á að hún myndi takast vel. Fengu skipuleggjendur hennar aðstoð með undirbúninginn frá dönsku hirðinni sem og frá sendiherrum Íslands í Danmörku og Frakklandi. Það var ekki umdeilt að konungur Danmerkur kaemi í heimsókn til Íslands þótt handritamálið vaeri enn óleyst og hafði fyrrnefnd heimsókn Ásgeirs til Danmerkur eflaust þau áhrif. Helstu niðurstöðurnar eru þaer að heimsóknirnar tvaer stuðluðu að aukinni virðingu milli þjóðanna og að löndin tvö gaetu í sameiningu leyst ágreiningsmál sín. Danir voru ánaegðir með að forseti Íslands kaemi fyrst í opinbera heimsókn til þeirra lands og þótti það sýna að Íslendingar virtu enn Danmörku þótt sambandssamningnum hefði verið slitið einhliða frá Íslandi. Ritgerðin byggist fyrst og fremst á frumheimildum sem varðveittar eru á Þjóðskjalasafni Íslands auk greina úr dagblöðum.

2017

Netla, 2021

Menntun fyrir alla er einn af meginþáttum þeirrar stefnu sem íslenskt skólakerfi er byggt á. Í úttekt Evrópumiðstöðvar um nám án aðgreiningar og sérþarfir (hér eftir Evrópumiðstöðin) á framkvæmd stefnunnar, sem var birt 2017, kom fram að þrátt fyrir að stefnan væri skýr hefði skólasamfélagið hvorki skýra mynd af hugtakinu menntun án aðgreiningar né fullnægjandi skilning á hvað skólastarf á þeim grundvelli fæli í sér. Markmið greinarinnar er tvíþætt: Í fyrsta lagi að draga saman niðurstöður 23 funda sem haldnir voru um allt land á vegum stýrihóps Mennta- og menningarmálaráðuneytisins um menntun fyrir alla haustið 2018 með það fyrir augum að skapa umræðu um stefnuna. Til fundanna voru boðaðir fulltrúar leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla, frístundaþjónustu, foreldrafélaga, skólaskrifstofa, félags- og skólaþjónustu auk heilsugæslu. Niðurstöðurnar eru byggðar á greiningu á umræðuverkefni sem lagt var fyrir á hverjum fundi þar sem þátttakendur komu sér saman um mikilvægustu breytinga...