خواطر رحمانی و خواطر شیطانی از دیدگاه ملاصدرا

2019

نظریۀ علم دینی آیت‌الله جوادی آملی از نظریه‌هایی است که در چند سال اخیر توجه اندیشمندان را به خود جلب کرده است. نوشتار حاضر با طرح این پرسش که «عالم فرامادی و عوامل فرامادی چه جایگاهی در نظریه علم دینی دارند؟»، در مرحله نخست هرکدام از مفاهیم «علم»، «دین»، صفت‌های «دینی» و «علمی» و سرانجام مفهوم ترکیبی«علم دینی» را از نگاه ایشان بررسی کرده، دقت ایشان را در تفکیک میان دو سطح از تحلیل، یعنی تحلیل منطقی ـ فلسفی و تحلیل تاریخی ـ جامعه‌شناختی از علم نشان داده است. آن‌گاه به این مطلب توجه می‌دهد که سلسله‌مراتبی دیدن عالم و اعتقاد به ارتباط وثیق میان عوالم مختلف یکی از بزنگاه‌های طرح مبحث علم دینی است که به‌خوبی در نظریه ایشان منعکس شده است. این نگرش در‌نهایت به نقد «تفکیک روشی» در عرصه علوم رایج منجر شده و با جایگزینی «موضوع» به عنوان ملاک تفکیک علوم، «تلفیق روشی» را در صورت نیاز و به تناسب مراتب وجودی «موضوع»، به عنوان راه‌حلی عملی جهت برون‌رفت از مشکلات علوم فعلی و نیز گرفتار‌نشدن در بن‌بست‌های نظری پیشنهاد می‌دهد؛ گرچه ممکن است موضوع مورد مطالعه‌ای به‌دلیل تک‌ساحتی‌بودن، فقط نیازمند کار...

2014

نرترپ فرای از منتقدان ادبی اسطوره‌گراست که به ادبیات به دید صور نوعی می‌نگرد. فرای در کتاب تحلیل نقد در تبیین نظریۀ «میتوس تراژدی»، به بررسی صور نوعی، ساختار، شخصیت‌ها و مراحل تراژدی می‌پردازد. در شاهنامه، دو داستان سهراب و فرود از بن‌مایه‌های قوی تراژیک برخوردارند. با توجه به مسائلی از قبیل صور نوعی، ساختار، شخصیت‌ها و مراحل تراژیک این دو اثر، می‌توان آنها را در کنار بزرگ‌ترین تراژدی‌های جهان به‌گونه‌ای بررسی و تحلیل کرد که قابل تطبیق و بررسی با میتوس تراژدی فرای ‌باشند. عنصر مشترک همۀ این تراژدی‌ها تضاد و تقابل یا کشمکش دو منشأ قدرت برای اثبات خود و دفع دیگری است. این تقابل، ذاتی است و به ساختار و طبیعت تراژدی برمی‌گردد. سهراب و فرود، قهرمانان اصلی داستان تراژیک خود هستند، اما به دلیل تقابل با قهرمانان و شخصیت‌های بزرگی چون رستم، کیخسرو و توس مورد توجه قرار نگرفته‌اند.

فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام, 2011

جستارهایی در فلسفه و کلام, 2019

With the critique of the historical-comparative trends surrounding language, Saussure sets intralingual elements as his point of departure. In his view, the realized and dynamic nature of language does not reflect its true nature. Therefore, it is necessary to consider the static aspect of language or the synchronic approach to language. Saussure, under the influence of Kant's epistemology, separates the domains of language into langage, langue and parole, and restricts the concrete object, or in some way language principles, to the langue. Farabi has explored linguistic reflections in the tradition of Islamic philosophy in a close relation with Saussure. He begins his linguistic studies with a fresh and new reading of the associations between language and logic. By arguing that speech (notgh) and logic (mantegh) are derived from the same root, he traces back the origin of logic to language. In the idea of Farabi, speech is the fundamental and general aspect of language. He summarized three realms of language into rational soul (Nafse Nateghe), inner word and outer word, where the inner word is home to linguistic elements. Irrespective of this issue, in semiotics, the relationship between the signifier and the signified is arbitrary in a way that is comparable to that of speech and logic. The present paper, by delving into three domain of language proposed by Saussure, seeks to exhibit that this structuralist conception is not new. For centuries, in the tradition of Islamic philosophy, Farabi has elaborated on such reflections. Farabi's notion of dividing linguistic signs into two parts of speech and logic and the tripartite division of language offers a new conception of linguistics, which marks the beginning of a new trend of studies in Islamic linguistics.

پژوهش های اجتماعی اسلامی, 2016

2013

In Sunnī and Imāmī jurisprudence, some have said that the legal base in devising rulings is founded on “differentiation between similarities (mutimāthilāt)” and “reconciliation between differences (mutafarriqāt)” and in other words, the legal basis is on the notion of considering the ruling of the similar subjects as different and the ruling of the different subjects as similar. Most of those maintaining the existence of this basis in legal law have stated it as a reason for the invalidity of analogy (qiyās); and some have resorted to it for solving the problems of the rulings that are apparently inconsistent with intellect. The only reason of those maintaining this view is the examples in which the ruling for the similar subjects is apparently considered as different and the ruling of the different subjects as similar. Some jurists have rejected the existence of such basis in legal law and have mentioned some responses to the claims of its proponents, most of which indicate the leg...

2015

یکی از اشکال‌هایی که برخی از نواندیشان و حامیان جدایی دین از سیاست مطرح می‌کنند، این است که اگر برپایی حکومت دینی امکان‌پذیر بود، باید در ادوار مختلف تاریخی و زمان زعامت انبیای عظام الهی، یا دستکم در دوران حیات ائمۀ معصومین (ع) شاهد تحقق عینی چنین امری می‌بودیم و حکومت دینی و الهی تشکیل می‌شد. این افراد بدون توجه به مضمون و محتوای آیات قرآنی و همچنین روایات فراوان مأثور از ائمۀ معصومین (ع) که برپایی حکومت الهی و دینی در مقاطعی از تاریخ بشر توسط انبیای الهی را تأیید کرده‌اند، به‌طور کلی چنین امری را انکار می‌کنند و بر طبل جدایی دین از سیاست می‌کوبند. در این نوشتار با تحدید دایرة زمانی بحث، به آسیب‌شناسی و تحلیل شرایط و زمانة مولای متقیان حضرت علی (ع) و موانع تحقق حکومت علوی در این دوران – آن‌گونه که در کتاب گرانسنگ نهج‌البلاغه به تصویر کشیده شده است – خواهیم پرداخت و نشان داده شده است که در دوران حکومت امیر مؤمنان علی (ع) دنیاطلبی و بی‌بصیرتی یاران امام و بی‌توجهی آنان به اوامر الهی و توصیه‌های حاکم زمانه، شرایطی را فراهم آورده بود که عملا تحقق حکومت عدل الهی امکان‌پذیر نبود. این معض...

Twejer, 2020

The sacred time and sacred place are one of the most widely used concepts in the mythological world. These two concepts have long preoccupied the human mind to an extent that we find them in contemporary fiction today. It is as if the sacred time and sacred place have opened the way into modern novels from the mythical world and are re-emerged with a different perspective. Bakhtiar Ali is one of the writers who has repeatedly used these concepts in the labyrinth of his novels and illustrated them alongside other modern elements and concepts. The present article attempts to study why and how these two concepts are used in the novels (the City of White Musicians, Parwana‘s sunset and The Last Pomegranate of the World.) Keywords: myth, sacred place, sacred time, Bakhtiar Ali, the city of white musicians, Parwana‘s sunset, the last pomegranate in the world.

2018

شایسته ترین شیوه در مواجهه با دانش غربی آن است که یافته های علمی را از ضمائم فلسفی و مبنایی آن جدا کنیم و با در نظرگرفتن مفروضات مادی گرایانه، آنرا در متن جهان بینی اسلامی و با پیش فرض های متافیزیکی خداباور مطالعه نمائیم. با توجه به تأثیر پذیری علوم انسانی از دگرگونیهای علوم طبیعی بویژه فیزیک -گذر از فیزیک نیوتنی به کوانتومی- سیر تطور علم مدیریت نیز به تبع آن به دو دسته قابل تفکیک است. در این تحقیق هدف آن بود که براساس مبانی متافیزیکی و اعتقادی اسلام، چارچوبی برای نظریه پردازی در حوزه علم مدیریت و در مواجهه با دو پارادایم نیوتنی و کوانتومی معرفی گردد. سنت های الهی- اجتماعی سازوکاری است که هدفمند و قانونمندبودن نظام هستی و نظام های اجتماعی را در دو بعد مادی و غیر مادی تبیین می سازد. بر این اساس، سازمان سنت گرا، سازمانی است مبتنی بر سنن الهی که با باز تعریف مفاهیمی چون برکت، حکمت، بصیرت و...تلاش می کند تا اسباب مادی و غیرمادی سنت های اجتماعی را به تفکیک عوامل موجد و موانع تحقق سنن، شناسایی نموده و با مصداق یابی (مبتنی بر منابع عقلی، تجربی)، آنها را در سازمان نهادینه و جاری سازد

DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), 2018

The market as the economic base of the urban system has a long history in Egyptian civilization. Islamization of Egypt had never stopped the economic market. Although the presence of Muslim governors in Egypt in the first few centuries affected the change in the status of markets and even their economic form, the market was a major player in the economic system in all periods of the Islamic era. Based on the continuation of the economic system of the market in Egyptian civilization, the main goal of this research is to answer the fundamental question that: "what were the socio-religious functions of the Islamic markets in the Muslim governor era?" Library reviews and the study of written sources relying on the method of historical studies are a descriptive and analytical method based on deduction and