1818 ve 1830 Tarihli İki Cönk Metni Üzerine

Özet İhtilal denince kaçınılmaz olarak akıllara ilk gelen yıl Fransa da gerçekleşerek dünya'ya bir nevi şekil veren 1789 yılı olacaktır. Avrupa'nın Sanayi inkılabından sonra bir başka boyut kazanması, şüphesiz işçi sınıfının oluşumuna bağlıdır. Gelişen sanayi, sömürgeciliği de devamında getirmiş daha fazla kaynağın ana kıtaya akması paralelinde daha fazla ürünün ortaya çıkarılmasını zaruri kılarken doğal olarak bu durum işçi sınıfının da daha fazla yıpranmasının önünü açmıştır. İşçi sınıfının yaşadığı baskılar, Amerika da ateşlenen bağımsızlık mücadelesinden sıçrayan kıvılcım ile Avrupa'yı büyük bir yangın yerine çevirecek, neticesinde Avrupa kıtasının sınırları sil baştan yeniden çizilecektir. Öncelikle Fransa'dan yayılacak olan ihtilal çok kez kralların mutlak otoritesini derinden sarsacak, bu durum karşısında ise Avusturya Başbakanı Metternich önceliğinde, İmparatorluk bayrağını taşıyan çok uluslu devletler mecburen karşı çıkacaklardır. İhtilallerin Fransa da patlak vermesine bu devletler ilk zamanlarda çıkarları doğrultusunda güçlü bir Fransa'nın oluşumunu engelleyeceği açısından olumlu bir gelişme olarak izleyeceklerdir. Neticesinde ihtilalin doğurduğu Napolyon'un hızla yükselişi ve Avrupa'yı ele geçirişi başta ihtilal yanlısı devletleri bir araya getirecektir. Viyana Kongresinde sonlanan bu süreç Avrupa'nın yeni bir tehdit ile karşılaşmaması için çıkarlarına ters düşse de bu devletlerin bir birlik oluşturmalarını zaruri kılmıştır. Ne var ki bu birlikteliğin mimarları olan liderlerin tarih sahnesinden silinmeleri, İngiltere'nin siyasi politikada ayrı fikirlere sahip olması ihtilal selinin önündeki barajın yıkılmasına neden olmuştur. Oluşan ve gelişen bu süreçler ışığında İmparatorluklar bir bir darbe yerken, Avrupa'nın güçler dengesi de sürekli değişime uğrayacak, çıkarları doğrultusunda erken müdahaleden kaçınan devletler bunun bedelini çok acı bir şekilde ödeyeceklerdir.

Muğla Sitki Kocman Universitesi Sosyal Bilimler Ensitusu Dergisi, 2011

Günümüz Doğu toplumlarında düşünür, bilim adamları ve aydınlarının sahalarındaki akademik aktivitelerinde özgünlük ve özgürlüklerine çeşitli otoritelerin karşısında yeterince sahip çıkmadıkları ileri sürülmektedir. Böyle bir yargıya gerekçelerinin verilmesi şartıyla maalesef katılmamak elde değildir. Çünkü, en azından ideal seviyede bilginin otorite tanımayacağı veya tanımaması gerektiği dikkate alınırsa, bu tespit bilgi adına vehim bir durumun habercisidir. Böyle bir yargının doğrulanması da ancak akıl hamallığı tarihi adını verdiğim düşünce tarihi zemininde yapılabilir. Bu makalede genel bilgi pazarında 18. yüz yıl Britanya akıl hamallığı özel kesitinde şüpheci, empirist ve ateist olan Đskoçyalı hamal David Hume; ve onun ülkedaşı ve çağdaşı olup, aynı zamanda sağduyucu, holist ve teist olan hamal Thomas Reid'in biyografileri ve felsefi sistemlerinin oluşturulması sürecini karşılaştırmalı olarak eleştirel bir çerçevede kısaca gözden geçireceğim. Amacım, Đskoç aydınlanmasının temel iki akıl hamallının aydınlanma erdemi ve ahlakı açısından ateist ve teist portrelerini çizerek ortak aydınlanma etik, erdem, bilinç, irade, özgün, özgür ve tavrına sahip olan iki farklı noktadan çıkış yapmalarına rağmen aydınlık sorumluluğunda birleşen bir filozof aydın tipi veya modelini ortaya koymak olacaktır.

Route Educational and Social Science Journal, 2017

Yabancılar tarafından yazılmış, bilinen en eski Türkçe transkripsiyon metni Codex Cumanicus’tur. Codex Cumanicus 14. yüzyılda Karadeniz’in kuzeyinde yaşamakta olan Kıpçaklarla ticaret yapmak ve Hristiyanlığı yaymak amacıyla İtalyan tüccarlar ve Alman misyonerler tarafından hazırlanmış ve sonradan birleştirilmiş iki ayrı defterden oluşmaktadır. Birinci defter Latince ikinci defter ise Almanca hazırlanmıştır. 17. yüzyılda yabancılar tarafından hazırlanmış çok dilli sözlüklerden biri Meninski’nin Thesaurus Linguarum Orientalium, Turcicae, Arabicae, Persicae’sudur (Doğu Dillerinden Türkçe, Arapça ve Farsçanın Hazinesi). Sözlük beş dillidir. Sözcüklerin anlamları Latince, Almanca, İtalyanca, Fransızca ve Lehçe olarak verilmiştir. Bu yüzyılda kaleme alınmış diğer bir sözlük ise Malino’nun sözlüğüdür. Eser, İtalyanca-Türkçe sözlük bölümüyle Türkçenin kısa bir gramerinin bulunduğu iki bölümden oluşmaktadır. 18. yüzyılda yabancılar tarafından hazırlanmış çok dilli sözlüklerden biri de Johann Matthias Korabinsky’nin “Versuch eines kleinen Türkischen Wörterbuchs mit beygesetzten deutsch, ungurisch und böhmischen Bedeutungen und einer kurzgefaβten türkischen Sprachlehre” adlı eseridir. Eser Türkçe, Almanca, Macarca ve Çekçe sözlük ve kısa Türkçe gramer bölümünden oluşmakta olup Çek Cumhuriyeti Prag Milli Kütüphanesinde bulunmaktadır. 19. yüzyılda yabancılar tarafından hazırlanmış transkripsiyon metinlerinden biri de Kurzgefaſzte türkisch=deutsche Sprachlehre- Mit einer Sammlung der gebräuchlichſten Wörter, kleiner Conſtructionen und Redensarten – Nebst zwölf Gesprächen und zehn Geſchichten in türkischer deutscher und französischer Sprache adlı eserdir.. Bildirimizde Kurzgefaſzte türkisch=deutsche Sprachlehre adlı eserin tanıtımı yapılacaktır.

Tarih Dergisi

Yurtiçi göç, aynı ülke sınırları içinde bir yerden başka bir yere seyahat eden insanların geçici veya kalıcı sürecini ifade eder. Üsküp ve iç bölgelerinde yaşayanlar geçimlerini tarımsal faaliyetlerle sağlamaktaydılar. Mali zorluklardan muzdarip aileler, çözümü iç göçte buldular. Memleketine en yakın kasaba ve şehirlere giden gurbetçiler, kamu görevlisi, amele, çırak, kalfa gibi çeşitli görevlerde çalıştılar. Gurbetçiler gelecekte kendi işlerini bile kurabildiler. İç göçün bir diğer nedeni ise eğitimdi. Memleketinden ayrılanlar, yakındaki bir kasabaya, şehre veya İstanbul'daki medreseye gittiler. Bu makalede, iç göç hareketleri yabancı nüfus defterlerine göre tespit edilip, değerlendirilmektedir.

ULUSLARARASI GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE TOKAT’’xxTA İLMÎ VE KÜLTÜREL HAYAT SEMPOZYUMU (Tam Metin Bildiri), 2018

Osmanlı Devleti’nde, kendi ülkeleri adına misyonerlik faaliyetleri yürüten örgütler din, eğitim, sağlık ve yardım gibi alanlarda çalışmalar yapan birçok kurum oluşturmuşlardır. Amerikan Board Teşkilatı, bünyesindeki misyonerleri etki alanları oluşturmak için zaman zaman faaliyet yürütülmesi planlanan sahalara yollamıştır. Amerikan Board teşkilatı adına faaliyet gösteren misyonerlerden Eli Smith ve Dwight’de 19. yüzyılın ilk yarısında Anadolu, Kafkasya ve İran coğrafyasına bir seyahat gerçekleştirmişlerdir. Eli Smith ve H.G.O. Dwight’in bu gezilerdeki notları “Researches in Armenia Including a Journey Through Asia Minor and into Gorgia and Persia with A Visit to the Nestorian and Chaldean Christians of Oormiah and Salmas” adıyla 1834’te yayımlanmıştır. Bu seyahat esnasında Anadolu’nun önemli şehirlerinden Tokat’ı da ziyaret etmişler; şehrin demografisi, eğitim kurumları, fiziki, etnik ve sosyo-ekonomik yapısı hakkında detaylı bilgiler vermişlerdir. Anahtar Kelimeler: Tokat, Misyoner, Eli Smith, H.G.O. Dwight, Şehir Tarihi

Lübnan tarih boyunca birçok dini cemaatin ve kültürün uğrak yeri olan ve kozmopolit yapıya sahip bir coğrafyadır. Lübnan 1517’de Osmanlı yönetimine girdiğinde de bu kozmopolit yapı devam etmiştir. Ancak 19.yüzyıl’da meydana gelen küresel ve bölgesel olaylar sebebiyle bölgedeki cemaatler arasında var olan ilişkiler bozulmuş ve ayaklanmalar meydana gelmiştir. Osmanlı İmparatorluğu 19.yy’da gerileyişini durdurmak ve Batı dünyasının gelişimine ayak uydurmak için Islahat ve Tanzimat gibi reformlar hazırlamıştır. Aynı şekilde Mısır’a sahip olan Mehmet Ali Paşa’da bu dönemde reform yapmıştır. Bu reformlar, Lübnan ve İslam coğrafyasına uygulanmış ve cemaatler arasında var olan köklü toplumsal düzenin değişmesini sağlamıştır. Yine 19’da bölge ekonomisi, dünya ekonomisi ile entegre hale gelmiştir. 1838’de imzalanan Osmanlı İngiliz Ticaret Anlaşması ile beraber, bölgedeki birçok imalathane kapanmaya başlanmıştır ve Müslüman cemaatler gittikçe fakirleşirken Hristiyan cemaatler bu anlaşmadan yararlanarak daha fazla zenginleşmeye başlamıştır. Böylece, toplumda ekonomik anlamda ciddi eşitsizlikler var olmaya başlamıştır. İngiltere ve Fransa gibi ülkeler arasındaki rekabet, bu ülkelerin çıkarları gereği bir cemaati destekleyip kışkırtmasına sebep olmuştur. Bu denli kozmopolit bir toplum yapısına sahip olan Lübnan coğrafyası, yaşanan bu değişikler ve müdahalelerle beraber kötü etkilenmiştir. Bölgedeki cemaatler arasındaki ilişkiler bozulmaya ve aralarında şiddet olayları yaşanmaya başlamıştır. 1841 ve 1845’te Maruni ve Dürziler arasında ufak çaplı çatışmalar yaşanmış ve daha sonra bu çatışmalar 1860’da korkunç bir iç savaş biçimiyle doruk noktasına ulaşmıştır.

Serge Lesourd'u uğurlarken.. Psikanalist Dr. Özge Soysal'ın kendi sitesinde yayımlanmıştır.

THTA, 31, Bahar 2021, 309-319