Türkiye’de İslâm İktisadı ve Finansı Literatürü

Dünyada yaşanan ekonomik dönüşüm ve özellikle kapitalist ekonomilerde yaşanan krizler, tüm ülkeler gibi İslâm ülkelerini de etkilemektedir. Krizlerin yol açtığı işsizlik ve gelir adaletsizliği, krizlerin kaynağı olarak görülen kapitalist iktisadî sisteme yönelik alternatiflerin araştırılması yönünde bir çabaya yol açmıştır. İslâm iktisadı alanında yapılan çalışmaların pek çoğunun ortaya çıkmasında bu çabanın etkili olduğunu söylemek mümkündür. Ancak İslâm iktisadını yalnızca kapitalist krize karşı geliştirilen bir yöntem olarak görmek hatalı bir yaklaşım olacaktır. Zira, hayatın her alanı üzerinde kuşatıcı bir yapıya sahip olan İslâm'ın, ekonomi alanında da, sahip olduğu inanç sistemi çerçevesinde öngördüğü bir sistem olması kaçınılmazdır. İslâm iktisadı alanında çalışan araştırmacıların bu gerçeği göz önünde bulundurmaları önem taşımaktadır.

MİLEL VE NİHAL: İNANÇ, KÜLTÜR VE MİTOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, 2016

International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 2024

Bu çalışmanın amacı İslam iktisadı ve finansı literatüründe murabaha ile ilgili yayınlanan çalışmaların bibliometrik analiz yöntemiyle incelenmesidir. Bu bağlamda Scopus veritabanı kullanılarak elde edilen literatür verisi, Bibliometrix R paketi aracılığıyla analiz edilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre, murabaha ile ilgili literatür 1990 yılına değin uzanmakla birlikte yayınların çoğunluğu 2013 yılından sonradır. Alanda en çok yayının yapıldığı dergiler Journal of Islamic Accounting Business Research ve International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management iken en etkili yazar Suzuki, M.'dir. Anahtar kelime analizine göre "murabaha" anahtar kelimesi en çok İslami bankacılık ve diğer fıkhi sözleşme türleri ile birlikte kullanılmıştır. Murabaha ile ilgili en fazla yayın yapan ülkeler ise Endonezya ve Malezya'dır. This study aims to do a bibliometric analysis of the papers published on murabaha in the field of Islamic economics and finance literature. The literary data collected from the Scopus database was evaluated in this context using the Bibliometrix R program. The study's findings indicate that while the literature on murabaha originated in 1990, the majority of articles on the topic were produced after 2013. The Journal of Islamic Accounting Business Research and the International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management have the highest number of articles in the subject. The most prominent author is Suzuki, M. Based on the keyword analysis, the term "murabaha" is primarily associated with Islamic banking and other forms of fiqh contracts. Indonesia and Malaysia have the biggest number of publications about murabaha.

 Cehbez/ ‫:الجهبذ‬ Eskiden piyasada sarraflık, devlet maliyesinde ise başta para ayarı olmak üzere, çeşitli malî işleri yapan kimselere verilen ad.

Bu kitap, Nisan 2014’te, İslam iktisadı çalışmalarını finansal alanın kısıtlamasından kurtararak bütün yönleriyle ele almak ve İslam iktisadının alternatif bir sistem olarak iddiasını sürdürmesini sağlamak maksadıyla “II. İslam İktisadı Atölyesi: İslam İktisadı ve Piyasa” başlıklı gerçekleştirilen uluslararası toplantıya dünyanın farklı coğrafyalarından katılan ilim adamlarının sunduğu tebliğlerin bir seçkisinden oluşmaktadır. Birbirinden kıymetli altı farklı makaleden oluşan kitapta, İslam ve piyasa arasındaki ilişki odak noktası olarak belirlenmiş, adil, insani ve sürdürülebilir bir piyasa modelinin imkanı tarihsel bilgiler ve mevcut iktisadi koşullar ışığında tartışılmıştır.

İslami finansal okuryazarlık üzerine

2017

Bu çalışmada, 1934-35’ten önce Türkiye’de ticaret eğitiminin gelişimine katkı sağlayan “Ticari iktisat” ve “İktisâd-ı ticârî” adlı dersler ile İktisâd-ı ticârî adlı kitap incelenmektedir. Çalışma, birincil kaynaklara dayanan tarihsel bir araştırmadır. Çalışmanın ilk bölümünde, 1923-24 ile 1934-35 tarihleri arasında Ticaret Mektebinde okutulan “Ticari iktisat” dersi hakkında bilgi verilmektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde, 1914-15 ile 1923- 24 tarihleri arasında Ticaret Mektebinde okutulan “İktisâd-ı ticârî” dersi ve aynı isimle yayımlanan kitap incelenmektedir. Aynı zamanda bu bölüm içerisinde, “İktisâd-ı ticârî” kitabının yazarı olan Dr. Yakır Behar Efendi’nin hayatı hakkında bilgi verilmektedir. Çalışmanın son bölümde ise, “İktisâd-ı ticârî” dersi ve kitabı hakkında değerlendirilmelere ve önerilere yer verilmektedir.

ilted, 2020

İstisnâ‘ akdi klasik fıkıh eserlerinde yerini bulan ve Hz. Peygamber döneminden itibaren insanlar arasında yaygın olarak kullanılan bir akittir. Fıkhın gelişimiyle birlikte bu akitle ilgili de geniş bir bilgi birikimi oluşmuştur. Tarihi süreçte ihtiyaçlara binaen akdin uygulama biçimi ve şartlarında son dönemlerde bazı gelişmeler olmuştur. Özellikle Osmanlı’nın son dönemlerinde kabul edilen Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye ile akdin genişletildiği ve zamanın ihtiyaçlarına göre içtihatlar arasında tercihe gidildiği görülmektedir. Günümüzde İslamî finansın gelişimine paralel olarak yeni finansman teknikleri geliştirme çalışmaları devam etmektedir. Bu bağlamda klasik bir akit hüviyeti arz eden istisnâ‘ akdi de barındırdığı özel durumlar sebebiyle İslamî finans alanında rağbet görmeye başlamış ve çeşitli uygulamalarda kullanılmaktadır. İstisnâ‘ akdi, tarıma dayalı ekonomik yapının hâkim olduğu toplumlarda, insanların ihtiyaç duyduğu bir akit olmakla birlikte; sanayi ve mühendisliğin hâkim olduğu günümüz dünyasında daha fazla ihtiyaç duyulur hale gelmiştir. Bunun için akdin, farklı çalışmalara konu olması ve finans alanında yeni ürünlerin oluşturulmasında, aktif bir şekilde kullanılması gerekmektedir. Çalışmada istisnâ‘ akdinin fıkıh eserlerinde işlenişi ele alınarak günümüzdeki uygulamaların fıkhi boyutu bu çerçevede değerlendirilmeye çalışılacaktır.

DergiPark (Istanbul University), 2023

2019

Tum dunya ekonomilerini etkileyen 2008 kuresel krizinden sonra dunya genelinde para ve sermaye piyasalarinda alternatif cozum arayislari baslamistir. Bu cercevede Islami finans, krizden cikis yolu olarak gorulen sistemlerin basinda gelmektedir. Buna paralel olarak Islam aleminde bu alanda yapilan akademik calismalarin sayisinda ciddi oranda artis gorulmektedir. Bu surecte ulkemizde de ilim dunyasina armagan edilen nitelikli calismalar yapilmistir. Iste bu calismalardan biri tanitimini yapacagimiz bu eserdir. Kisa sure once Cumhurbaskanligi Ekonomi Politikalari Kurul uyeligine secilen Istanbul Universitesi Ilahiyat Fakultesi Ogretim Uyesi Servet Bayindir tarafindan kaleme alinan bu kitap, dort serilik kitap dizisinin ucuncusudur.