Post-Sinema: 21. Yüzyıl Sinemasının Kuramsallaştırılması

YeniFİLM , sayı:20, Haziran Eylül 2010 slr:35-41., 2010

Türkiye Sinemasının Dönemselleştirilmesi I", YeniFİLM, sayı:20, Haziran Eylül 2010 slr:35-41.

YeniFİLM , sayı: 22 Şubat Nisan 2011 slr: 63- 68. , 2011

Dönemselleştirme çabansın üçüncü ayağına geldiğimizde birden yapmakta olduğum şeyin fıkralardaki 'yapısalcı' komikleştirmesini andırabileceğini düşünüp dehşete kapıldıysam da bu dallanıp budaklanmanın ayrışma ve ortaklaşmaların bir haritası olmak zorunda ama diye de kendimi ikna ettim. Biz en son üçüncü damarı ikinci damara daha yakın olan ve belki tesadüfî olarak daha çok kadın yönetmenlerin oluşturduğu politik bir inadın sürdüğüne işaret eden bir sinemayı konuşmak için nokta koymuştuk. filmleriyle Handan İpekçi özellikle dünyayı politik olarak kavrayan ve herhangi bir öykü anlattıklarında da bu politik bakışı yitirmediklerini düşündüğüm yönetmenlerimiz.

Erciyes İletişim Dergisi, 2019

Along with the modernity embedded in mind, language and life, postmodernity, which is associated with contrast for some and with modernity in the context of continuity for the others, constitutes the axis of this study. Postmodernism which draws attention with its different point of views in cultural, social, economic and political fields, may not be explained in a single structure. It is therefore necessary to explain both the era of enlightenment and modernity so as to understand postmodernism. The Renaissance, Reform and Enlightenment Age, which are effective in the emergence of modernism, are considered as paralel developing and complementary facts. Modernism created by political, social and cultural transformations promises individuals of a variety of possibilities. Modernism has adopted patterns based on uniformity and standards. These patterns have thus led to the development of views which are against modernism and modernity. There is no definitive definition of postmodernism which is tried to be explained on the axis of modernism. By changing the meaning of a narrative, postmodernism, which both questions the old and produces alternatives with a new perspective, has adopted different principles from modernism. Postmodernism advocates pluralism, difference, locality, as well as liberation of the individual through becoming independent from the modern one. In the study, the relationship between modernity and postmodernity or the contrast between them were discussed in the sample of Jean-LucGodard's "A bout de Souffle" and David Lynch's "Blue Velvet" films through the semiotic analysis. In this way, the views that have gained meaning in the context of modernity-postmodernism, have been evaluated through the films in question. Consequently; it does not seem very possible to distinguish modernism from postmodernism with certain boundaries. These two terms can be evaluated as the perspective of interpreting the same whole in different ways, which are both fed from each other and are separated from one another at the extreme points.

Kültür sosyal bilimler içerisinde anlamsal ve yaklaşımsal farklıklar göstermekte. Aslında bu durum bize kültürün kozmik yapısıyla renklerin armonisini duyumsatmalıdır. Bu incelememde Kültür fidanının güller açan dalların üstünde uçan kuşlar gibi postmodernizm ve popüler kültür gibi daldan dala geçip, Türkiye'deki sinema diyarına doğru yol alacağız.

Postmodernizm, sanatın pek çok alanında olduğu gibi sinemada da tartışılmış ve sinemayı nasıl etkilediği üzerinde durulmuştur. Postmodernizm tartışmalarının hepsinde olduğu gibi sinema söz konusu olduğunda da postmodern sinemanın ne olduğu, hangi tarihsel dönemde hangi tarihsel ve sanatsal koşulların ürünü olduğu postmodernizmin karakterine uygun olarak hala belirsizliğini korumaktadır. Bu yazının amacı postmodern sinemanın temel karakteristiklerinin neler olduğu üzerinde durarak postmodern bir “sinemadan” mı yoksa “filmler” kümesinden mi söz etmemiz gerektiğidir. Bunun için postmodern olarak nitelenen bazı filmler karakterleri, anlatıları, mekân ve zaman kullanımları açısından incelenmiş ve ortaklıkların neler olduğu saptanmaya çalışılmıştır.

Miran Bulut, yüzünü geleceğin tiyatrosuna çevirerek, post human (insan sonrası) kavramından yola çıkarak "insan"ı yeniden tanımlamak gerektiği ve bedeni teknolojiyle iş birliği içinde sorgulatan siborg tiyatrosunun özelliklerinden, sahnedeki teknolojik bedenlerden, robotlardan, avatarlardan ve dijital ikizlerden söz ediyor. Ayrıca, bunların oyuncuyla iletişimini merceğe alarak konuyu ilginç oyun örnekleriyle somutluyor. Belki de Miran Bulut’un örnek olarak verdiği bir oyunda, İbsen’in Hayaletler metnindeki Madam Alving’i hem robot hem avatar hem de gerçek oyuncu olarak üç farklı temsiliyette izlemek zengin bir yorum ve deneyim alanı oluşturarak önyargılarımızı kırmamızı sağlayabilir.

Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi , 2021

Sinema, başlangıcından itibaren düşüncelerin imajlara dönüştüğü bir sanat dalı olmuştur. Sinema ile felsefenin aynı düzlemde olduğu kabul edildiğinde aralarındaki ortak noktalardan birinin imgeler olduğu da görülecektir. Bu nedenle sinema bir sanat olarak daima filozofların ilgisini çeken bir alandır. Sinema felsefesinde kendine önemli bir yer edinen "filmler düşünür felsefesi" özellikle Daniel Frampton'ın filmozofi kuramıyla yeni bir sayfa açmıştır. Frampton, filmlerin tıpkı felsefi metinler gibi felsefe yapabildiğini, bunu sinemaya özgü öğeler ile gerçekleştirdiğini iddia etmektedir. Düşünen filmler insan zihninden farklı olan film zihine sahiptir. Film zihin, film düşünme yoluyla film dünyayı yaratır ve bu dünya gerçek dünyadan farklı bir dünyadır. Filmozofi filmi bir düşünme biçimi olarak ele alırken film biçimine dair yeni bir kuram geliştirir. Aynı adlı yüksek lisans tezinden türetilen bu çalışmada öncelikle sinema felsefesi alanında düşünceler açıklanmış, filmler düşünür felsefesi incelenmiş ve Frampton'ın filmozofi kuramının temelleri olan film zihin, film düşünme ve film dünya kavramları detaylı olarak irdelenmiştir. Ardından Çağdaş Türk Sineması'ndan amaçlı örneklem ile seçilen filmler Frampton'ın filmozofik analizi ile incelenmiştir. Çağdaş Türk Sineması'nda film düşünme eylemini gerçekleştiren filmlerin hangi sinematik bileşenlerle ve nasıl felsefe yaptıkları tespit edilmeye çalışılmıştır.

YeniFİLM , sayı:21, Kasım Ocak 2010 slr:35-41. , 2010

2004) filmi ise bu gövdenin en nevi şahsına münhasır örneğidir. Yönetmenin kısacık ömrü yetmediği için bir film yapma tarzı olarak üzerine fazla laf söylemek doğru olmasa da eğer devam edebilseydi bu gövdenin yenileştirici ve çoğaltıcı kaynağı olma potansiyeli Uluçay'da yatmaktaydı diye düşünüyorum. Ne yazık ki ancak kısa filmleriyle birlikte bu uzun film üzerinden konuşma şansımı var. Bu gün bazı yönetmenlerimizin bakir bir alan olarak içine girebilmeyi umduğu Anadolu halk kültürü ve bu kültürün çok dilli çok inanışlı çok dinli dünyasının imgeleri Ahmet Uluçay'da hayat buluyor, büyülü bir dünyanın tuhaf, yalın ve zengin görselliği bizi şaşkın bırakıyordu. Ahmet Uluçay bu toprakların çok dinli çok dilli sözlü geleneğini de imgelerden oluşan o masalsı ve büyülü sinema dünyası kadar maharetle kullanarak bambaşka bir sinema yaratmıştır. Ümit Ünal'ın Gölgesizler (2008) filmi tuhaf bir eşikte duruyor Türkiye sineması için söylediğim dar vakitte eşikte ve yerçekimsiz cümlesi Türkiye sinemasının farklı gövdeleri, eğilimleri arasında da oluşmuş olan eşiklerden birinde duruyor. Birinci grupla ikincisi arasında hem ruhen hem tarihsel toplumsal ve kültürel olarak oluşmuş eşikte bekliyor. Bu eşiği tanımlayabilmek oldukça zor. Benim bu eşiği kavramaya çalışırken ürettiğim bir çözümleme var. Bu çözümlemeye beni yönelten iki kaynağa da borcu ödemeliyim. Bu kaynaklar kendi dönemdaşım iki edebiyat kuramcısından geliyor. Bana esinlenme veren birinci kaynağım Meral Asa ve onun Fazıl Hüsnü Dağlarca üzerine yaptığı ve Viyana üniversitesine sunmuş olduğu doktora tezi. 1 Bu tezi okuma şansım olmuş ve etkilenmiş ve beğenmiştim. Ama asıl önemli olan ben bu filmlerin dünyası nasıl bir dünyadır diye kendime soru sorarken insana şiirin yaptığına benzer bir etkiyle Asa'nın Dağlarca'nın Sığmazlık Gerçeği meselesi üzerine olan analizlerinin çağrıştırdıklarıydı. Diğer esin kaynağım ise her çalışması ile etkili bulduğum Nurdan Gürbilek'in son iki kitabının düşündürdükleri oldu. 2 Kendisine her çözümlemesinde katılmasam da bazen hatta tamamen farklı da düşünsem bile Gürbilek tahlillerinin de yine iyi şiirler gibi insanın zihnini üretken bir çağrışımlar alanına açtığını, yeni sorular sordurduğunu ve bana hep zenginleştiren besleyici bir dünya kattığını

Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 2020

Uluslararası medyadan farklı dillerde haber görüntülerinin sıkça kullanıldığı ve Kilise’nin evrenselliğine işaret etmek için farklı dillerin konuşulduğu film iki bin yıllık geçmişe dayanan bir kurumda “değişim” ve “ödün verme” arasındaki tartışmanın bile kolaylıkla yapılamayacağını göstermesi açısından seyircileri bilgilendirebilir. Belki de izleyicilerin bilinçaltına iletilen bu haber görüntüleri/metinleri bir taraftan filmin otantik olduğu imajını vermekte öte yandan sanki “beyaz/kuzeyli” olmayan bir evrensellik inşa etmektedir. Eskiden Hıristiyanlık, Vatikan ya da spesifik olarak papalık hakkında bir film yapılınca Kilise otoriterlerinin görüşleri merak edilirdi. Filmle ilgili dijital platformlarda inananlardan genellikle olumlu geri dönüşler gözlemlenmekte ama dini otoriteler sanki daha eleştirel bakıp tartışmaları sığ bulmaktadır. Lakin böyle bir filmin yapılabilmesi bile aslında post-modern çağda post-Hıristiyan toplumun cinsel tacizler ve yolsuzluklara bulanmış dini merkezinin filme karşı çıkmak bir yana kendi binalarında filmin posterinin asılmasına dahi itiraz edemeyeceği bir konuma geldiğini göstermesi açısından dikkate değerdir. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/980213