Zaman ve Takvim

Tarihi belirleyen, kategorize eden ve düzenleyen temel birim zamandır. Zaman ihtiyacı, insanlığın var olduğu andan itibaren , yaradılışı gereği bir zaruret olarak ortaya çıkmıştır. Zamanın anlamlaştırılması ve kategorik sınıflandırılması insanın sosyal bir yönünü temsil etmektedir. Zamana bağlı ve zamandan bağımsız olarak toplumlar, süreklilik arz eden bir enerjiye sahiptirler.Toplum, bu enerjinin dışa vurum şiddetine göre sürekli olarak bir devinimdedir. Bu devinimin lokomotifi ise kültürüdür. Toplumu meydana getiren en önemli ögelerin başında kültür birlikteliği gelmektedir. Kültür ise, bulunduğu toplumun anatomik yapısını ortaya koyan bir bileşkedir. Toplum tarafından biçimlendirilmiş , toplumun yaşayış düzenini, kendileriyle ve başkalarıyla olan ilişkilerini sınırlayan ve sınıflandıran genel yaşam kurallarıdır diyebiliriz. Bu bileşkenin yelpazesinde dil ana unsurdur. Yalnız, şunu ifade etmek gerekir ki, bu ana unsur çoğunlukla dil / din ekseninde gezinmektedir. Tam da bu noktada zamanın, zamanın gerektirdiklerinin ve etkilerinin bu eksen üzerinde ne denli belirleyici olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu belirleyicilik, zamanın içinde yer alan tarihe her gün yeni dipnotlar düşmektedir. Toplum, bu belirleyici unsurların bileşkesi olan kültürün temel taşıdır.Ve her ikisininde bağlı olduğu ortak nokta zamandır. Toplum olmadan kültürün, kültür olmadan toplumun oluşması mümkün değildir. Toplumu, toplum yapan ve ona aidiyetlik kazandıran, meşruiyetini sağlayan dil / dindir. Tarihin bir çok döneminde etkin olan unsur '' din '' olmasına karşın, toplumlar-milletler tarihinde '' din '' henüz pek yenidir ve asıl aidiyetlik unsuru olmaktan uzaktır. Ancak bu aidiyetlik unsurunun önemli bir ögesidir. Toplum / millet oluşumunda dil en önemli ve en belirleyici unsurdur. Bu tarihin pek çok döneminde olduğu gibi günümüzde de böyledir. Her ne kadar kültürün içerisinde dil alt başlıkmış gibi gözükse de-kültürün genelleyici bir kavram oluşundan ötürü-kültürü meydana getiren, yeşerten ve geliştiren dildir. Dolayısı ile dil olmadan kültür olmaz denilebilir. Zira kültürü ifade etmek ve tarihsel süreç içerisinde düzenlemek için dile büyük bir gereksinim vardır. Din, kültürden çok zaman sonra ortaya çıkmış olmasına karşın kültürü belirleyici bir unsur olduğu için yeri, hemen dilden sonradır. Bu bağlamda toplumu toplum kılan üç ana unsuru sayabiliriz. Bunlar dil, din ve kültürdür. Kültür bağlamında dünyanın en eski kültürlerinden birisi hiç şüphesiz Türk Kültürü' dür. Yalnız şunu ifade etmek gerekir ki, Türk Kültürü' nden daha eski olan kültürler olmasına karşın bunların yalnızca bir ya da ikisi yaşanılabilir halde günümüze kadar gelebilmiştir. Dolayısı ile Türk Kültürü bu bağlamda da ender kültürlerdendir. Aynı benzeşme Türk Dilleri açısından da bu şekildedir. Tarih içerisinde Türk Kültürü ve dili , birçok kereler değişime uğramıştır.Temel olarak aynı kalabilmeyi başarmış olsa bile çevresindeki başka kültürlerden ve dillerden etkilenmek sureti ile yer yer değişikliğe uğramış olmakla birlikte günümüze kadar gelebilmeyi başarmış ve son olarak bu günkü şeklini almıştır. Bu değişim toplum içerisindeki enerjiden kaynaklanmaktadır.

Yeni İnsan, 2023

“Bu kitabın ortaya çıkışı yaklaşık on beş yıllık bir stüdyo deneyimini matbulaştırma arzusuna dayanıyor. Kuruluşundan bugüne başta Murat Uluğ ve Elif Yeşim Özgen Kösten olmak üzere çok sayıda ismin katkı koyduğu KOÜ Mimari Tasarıma Giriş Stüdyosu; mimarlığa ilişkin temel ve güncel kavramların masaya yatırılarak tasarım yoluyla yeniden üretildiği bir deney ortamı sunuyor. Elinizdeki kitap da yıllara yayılmış söz konusu deney[im]lerin başka deneyimlerle temas ederek tartışmaya açılmasını hedefliyor. Tasarım stüdyosunun genlerinde olan karşılaşma ortamını kendinde yeniden inşa etmeyi hedefleyen kitabın içeriğini ise stüdyonun strüktürünü biçimlendiren majör kavramlara verilen yanıtlar oluşturuyor. Kuşkusuz, matbulaşmak dışarıya açılmak anlamına geliyor. Bu doğrultuda stüdyoya zaman içerisinde katkı koymuş isimlerden –içeriden- metinlerle, stüdyoya doğrudan teması olmayan isimlerden –dışarıdan- metinler birleşiyor. Böylece kitap, stüdyo ortamına benzer şekilde bünyesinde itirazı, eleştiriyi ve çelişkiyi barındıran çok sesli bir metinler topluluğuna dönüşüyor.”

"Zaman Mekân" içinde, eds.: A. Şentürer, Ş. Ural, Ö. Berber, F.U. Sönmez, s.: 168-185, YEM Yay., İstanbul, 2008.

Selçuk Akşin SOMEL: Osmanlı'da Eğitimin Modernleşmesi (1839-1908) İslamlaşma, Otokrasi ve Disiplin, Çev. Osman Yener, İletişim Yay., İstanbul, 2010, ISNB.13:978-05 0750-2. Bu çalışmamızda; Tanzimat ile başlayan modernleşme sürecinde, Osmanlı Devleti'nde, İstanbul başta olmak üzere taşrada eğitimin modernleşmesi amacına yönelik olarak Somel'in kaleme aldığı eseri tanıtılacaktır.  Dr. Milli Eğitim Bakanlığı, ([email protected]). 1 Selçuk Akşin Somel, Osmanlı'da Eğitimin Modernleşmesi (1839-1908) İslamlaşma, Otokrasi ve Disiplin, Çev. Osman Yener, İletişim Yay., İstanbul, 2010, s. 11.

2018

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Zaman Kırıntıları isimli şiirine dair bir ufak bir "tahlil" çalışması.

Deneme

TÜRK MİTOLOJİSİNDE ZAMAN, 2022

Ashes of Time