Regineʼnin Suskunluğu (5Harfliler.com, 05.11.2021)

Pınar Kür'ün Asılacak Kadın romanının karakter analizleri yardımıyla dönemin sosyo-ekonomik ve sosyo-psikolojik değerlendirilmesi yapılmıştır.

Kitap-lık, 2008

Suskunlar (İletişim, 2007), İhsan Oktay Anar'ın Puslu Katalar Atlası ve Amat'tan sonraki üçüncü romanı. Yazarın diğer yapıtları gibi 'sıkı bir metin' bu da. Sıkı örgü, romanın tüm yapısında; yani anlatımında, kurgu tekniğinde ve metinlerarası ilişkilerde göze çarpıyor. O nedenle, kolay kavranabilen bir yapıt değil. İlmekler çok ve sıkı; metinde dinsel, tarihsel, tasavvufî olay ve kişilere yoğun göndermeler var. Romanı kavramak için bu ilmekleri çözmek, derin yapıdaki anlama ulaşmak gerek. Ancak bu kolay değil; çünkü Anar, romanlarını din, tarih, tasavvuf, felsefe; hatta mitoloji bilgisiyle sıkıca örüyor. Suskunlar'da da durum aşağı yukarı aynı. Kısacası, yazarın diğer romanları gibi, Suskunlar da, okurundan özel bir çaba, belli bir birikim, bilgi; hatta araştırma istiyor. O hâlde yapılması gereken açık: Bu sıkı örgüyü çözmeye çalışmak; metinlerarası ilişkileri, dinsel, tarihsel ya da tasavvufî göndermeleri saptayarak metnin derin/metaforik yapısına inmek. Ancak başta da belirtildiği gibi Suskunlar yalnızca öz bakımından değil, anlatım ve kurgulama tekniği bakımından da sıkı. O nedenle metni çözümleyebilmek için ilkin romanın girift olay örgüsü ve anlatım tekniği üzerinde durmakta yarar var.

Sordukları Anadolu siyasal hayatının inişli çıkışlı seyreden son iki asırlık tarihinin serencamına projeksiyonlarımızı çevirdiğimizde ülkenin batılılaşması sürecinin devlet aygıtı, daha çok da ordu üzerinden gerçekleştirilmeye çalışıldığını gayet sarih ifade edebiliriz. Nitekim bu süreçte mezkûr iki kurum çoğu dönemlerde konsensüs sağlayarak, bu kurumlar içinde var olma irade ve çabasında olan ve milletin büyük çoğunluğunun temsilcisi konumunda olan parti veya kurumların karşısında yer almıştır. Bu durum devlet-millet ve ordu-millet ahenginin yakalanmasına engel olmuştur. Her darbe veya teşebbüsü son asırda bu ahengin yitirilmesinde adım adım ilerletilmiştir. Bu durum devletin millet katındaki itibarını her darbe sonrasında sarsmakla kalmamış aynı zamanda asker ocağı olarak nitelendirilen ordunun millet ile arasına sürekli bariyerler inşa etmesine sebebiyet vermiştir. Elbette ki bu itibar kaybı ve bariyerler beraberinde pek çok yapısal sorunu beraberinde getirmiştir. İki Temel Yapısal Sorun Bu yapısal sorunlardan ilki devlet ile millet arasındaki birlikteliğin her darbe ile onarılmaz yaralar alması ve milletin, devletinden uzaklaşması sorunudur. Nitekim her darbenin ardından milletin sahip olduğu inanç sistemine uygun yaşamasına yönelik müdahaleler, siyasal arenada mücadele eden partilerin kapatılması veya iş yapamaz hale getirilmesi, iç ve dış mihrakların iş birliği içinde özgürlüklerin ve hakların gasp edilmesi bu sorunun kökleşmesinde etkili olmuştur. Bu sorun, yani devlet-millet birlikteliğinin sağlanamaması, bazı grupların marjinalleşmesinin, devletin ele geçirilmesine yönelik adımlar atmalarının da temel sebebidir. Fethullah Gülen örgütü, bunun tipik örneğidir. Devletin merkeze konularak ulus-devlet anlayışının tahkimine yönelik refleksler ile millet ile devletin barışmasının tesis edilmediği her eylem, esasen yeni FETÖ tehditlerinin tekrar edeceğinin habercisidir. Dolayısıyla devlet idarecileri milletin devleti ile uyumunun ve iletişiminin sağlanacağı faaliyetleri artırmalı, şeffaflığın teminine yönelik köklü değişiklikler yapmalı, liyakat üzerine işi ehline vermenin ve vatandaşın hak ve hukukunun kullanımı hususunda sonuna kadar ardında durmasını sağlamaya yönelik adımları güçlendirmeye çalışmalıdır.

5harfliler, 2023

Gündelik gerçekliğimizin içinde işleyen aşırılıklar, bizim yerimize karar veren ve bizim yerimize sorumluluk alan, obruğun iki tarafını, Türkiye'nin iki cenahını bize gösterip rahatlatan filmin sonundaki anlam otoritesinin teminatı altına alınıyor. Gerçekliğimizin açıklığı, istikrarsızlığı ve belirsizliği muhalefetin fantazisine feda ediliyor.

Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi, 2018

Bu çalışma Feminist sanatın başlıca temsilcilerinden biri olan Gina Pane'in, kendi bedeni üzerinde gerçekleştirdiği acı veren şiddetli performanslarını inceleyecektir ve sanatçının acı kavramını ele alış biçimi üzerinde durulacaktır. Gina Pane Performanslarında temel olarak acıyı ele alır ve acıyı deneyimler. Sanatçının gösterilerinde nesneleşen acı bir malzemeye dönüşerek bedeni aracılığıyla anlam kazanır. Bedenine zarar vererek, kanını akıtarak toplumsal düşleri derinlemesine sarsar ve insanların düşünmesini, yani kendilerine dönmesini sağlar.

Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, 2021

Change, due to its nature, is a challenging process, as it dislodges the stones. Even those who complain about the situation may have to face with the fact that they need to change themselves after a while. In other words, the situation complained of may become sought after because change brings along transformation. Tanzimat reforms largely set an example for this change and transformation. Many decisions had to be abandoned in a short time, as in the example of assigning muhassıl in tax collection. The people, who hoped with the promises such as rule of law, tax justice and human rights, could not escape from being crushed in the local political environment brought about by provincial councils and district directorates. While our study looks at the Tanzimat Ottoman countryside through the Gümüşhane Sanjak, it also examines the control of reforms within the framework of the inspections that started in 1863. This study, which is based on the documents of the Presidential Ottoman Archive, reveals that the people of Gümüşhane, who fell into economic difficulties with the closure of the mines, found the solution to emigrate. It also shows that local political actors shaped the civil structure of the sanjak according to their power and their influence on legal decisions had become commonplace. It is claimed that corruption, poverty and conflicts between non-Muslim people played a role in the migration of non-Muslim Ottoman subjects.

2021

20. yüzyıla damgasını vuran isimlerden biri olarak Freud'un insan davranışı altında yatan ruhsal çatışmaları irdelemesi, edebiyat kuramı ve pek çok başka disipline, sanatı çözümlemede olanaklar sağlar. Bilinçdışına itilen bir deneyimin bilinçli varsayılan öznenin konumunu giderek tartışmalı hale getirmesi, bilinçaltının toplumsal ve kültürel olanla ilişkisini açığa çıkarır. Freudyen bir yaklaşımla, bilinçaltı da zihnin bir parçasıdır ve bastırılmış acı veren deneyimler bilinçaltında varlığını sürdürür. Bastırılmış olanın geri dönüşü, artık bilince 'yabancı ve tekinsiz'dir. Kate Chopin'in "Saygın bir Kadın" adlı hikayesinin inceleneceği bu çalışmada, tabularla çevrelenmiş bir toplumda kadının kendisini bağımsız bir insan olarak görmezden gelmesi ve toplumsal talep ile bir birey olarak kadının kişisel ihtiyaçları arasındaki çatışmanın Freud'un "tekinsizlik" kavramıyla irdelenmesi amaçlanmaktadır.

Turkish Studies- Language and Literature, 2021

İnsanlık tarihi boyunca pek çok toplumda varolan kölelik, insani temel hak ve özgürlükleri gasp edilen bireylerin, ötekilerin emri altına girip nesne konumuna indirgenmesiyle meydana gelen bir kurumdur. İnsan haklarına aykırı bir yapılanma olan kölelik kurumunda birey, yaşam hakkını emeğiyle elde etmek zorunda bırakılırken hayatı üzerindeki söz hakkını yitirir. Hükmetme ve emir verme yetkisiyle köleyi himayesi altına alan efendi ise onun üzerindeki hak sahibi kişi olur. Kölelik kurumu, Osmanlı İmparatorluğu’nda yüzyıllarca devam eden toplumsal bir yapı olduğundan romanlarda sıklıkla yer verilen konulardan biri haline gelir. Bu yönüyle Cumhuriyet dönemi Türk romanının önemli yazarlarından biri olarak edebiyat tarihindeki yerini alan Reşat Nuri Güntekin, anlatmaya dayalı edebî metinlerinde, bireyin ruh halini detaylı biçimde açımlarken gözlemci kimliğiyle toplumsal yaşamı yansıtmayı ihmal etmez. Bu nedenle toplumsal sorun şeklindeki kölelik kurumunu, ‘Kızılcık Dalları’ isimli romanında irdeler. Eserde efendi-köle ilişkisi, toplumsal hiyerarşi bağlamında çok yönlü biçimde ele alınır. Köle sahibi bir efendi olmak, gösteriş unsuru biçiminde Reşat Nuri Güntekin’in ‘Kızılcık Dalları’ Romanında Efendi-Köle İlişkisi 625 www.turkishstudies.net/language kullanılmakla birlikte iktidar/ erk belirtisine de dönüşür. ‘Kızılcık Dalları’nda, efendi ve köle arasındaki çatışmaya dayalı ilişki, dramatik aksiyonun kurulmasını sağlayan başat izlek şeklinde kullanılır. Bu yönüyle roman başkişisi Gülsüm köle; Şekip Paşa’nın eşi Nadide Hanım ise efendi konumundadır. Bu açıdan romanda Nadide Hanım, hükmeden, yöneten, ezen; Gülsüm ise hükmedilen, yönetilen, ezilen görüngüsü ile yer alır.

Türkiye'de kadın hareketi'nin mihenk taşlarından biri 1935 yılının Nisan ayında İstanbul'da gerçekleştirilen ve gazete haberelerinde kimi zaman Kadınlar Kongresi kimi zaman da Feminizm Kongresi başlığı altında haberi verilen, öncesi ve sonrasıyla birlikte yaklaşık bir aylık bir sürece yayılan buluşmalar, toplantılar, konferanslar dizisidir. Misafirlerinin lüks konaklama yerlerinde ağırlandığı konferans(lar)ın toplantı yerleri arasında İstanbul'un saraylarının salonları da bulunmaktaydı. Dünya genelinde kadın hareketinin, suretleri pullara bile basılmış önde gelen isimlerinin yanı sıra konusunda uzman, değişik meslek gruplarından kadınlarla birlikte, kimi ülkelerin üst düzey bürokratları ve hanedan temsilcileri de katılımcılar arasında yer almaktaydı. Gazete sayfalarına yansıdığı kadarıyla, tartışma konularına, önerilere, dile getirilen sorunlara bakıldığında o günlerden bugünlere ele alınan meselelerin çok fazla değişmediği görülmektedir. Kadın-erkek eşitliği, çalışma koşulları, kadınların temsil hakkı bir de II. Dünya Savaşı'nın hemen arifesinde olması hasebiyle barış ve askerlik en çok dile getirilen mevzular olmuştur. Aşağıdaki yazılar, gün gün, kongre sırasında gazetelerde çıkan yazıları içermektedir. Yazılar içeriğine müahele etmeksizin, basıldığı yerlerdeki yanlışlarıyla birlikte,mümkün olduğunca birbirini tekrar etmeden ve kendi akışı içinde derlenmiş ve sunulmuştur. Umarım konuya ilgi duyanların bir ihtiyacını giderir, faydası olur.