KENTSEL GÖSTERGELERE YAKLAŞIM BAĞLAMINDA ÇAĞDAŞ FOTOĞRAF SANATI

The symbols that landscape art contains, shows us cultural and intellectual evolution of the humankind. The bourgeoisie, as the initiator of the “Urbanization” also supports the thoughts, which made this evolution possible. This impulse shows itself in two different ways; first, the frame of mind, which made visual codes possible to come into reality. Second, developing the medium, which made this visual codes record possible. It is possible to see the developing of the thought urbanization in every example of fine arts, in every age. Today, the art of photography uses landscape as background of its main theme as well as its major story, by the means of contemporary studies. These practices constitute the background of the main theme, both intellectual and visual way. Most accurate way to record today’s world, both intellectual and visual way, as can be seen in the history of photography, is to associate the story and its background, by the means of cultural and artistic studies. Wh...

Kent peyzajlarının barındırdığı göstergeler, insanoğlunun tarih boyunca yaşadığı zihinsel ve kültürel gelişimi yansıtmıştır. İnsanların " toplum " olarak kentli yaşama geçmesine ön ayak olan burjuva sınıfı, bu düşüncenin görsel olarak şekillenmesine destek olmuştur. Bu destek kendini iki yönde gösterir; birincisi bu görsel kültür kodlarının oluşmasına yol açan düşünce yapısı, ikincisi ise bu görsel kaydı mümkün kılan plastik biçimlerin geliştirilmesi. Plastik sanatlar alanında ele alınan her örnekte kent anlayışının zaman içinde nasıl geliştiğini görmek mümkündür. Kent olgusunun plastik sanatlarda ele alınış biçimini algılamak için öncelikle resim tarihinden birkaç örnek kısaca gözden geçirilebilir. Resim sanatında, Rönesans döneminden fotoğrafın icadına kadar olan zaman aralığında yaratılmış pekçok eserde, çevresel düzenlemeye önem verildiği ve bu durumun, dönemin önde gelen eserlerinin eğitici ve iletişimsel niteliğinden kaynaklandığı görülmektedir. Rönesans İtalya'sında, özellikle sanat alanında manzaranın estetik bir varlık olarak ön plana çıktığını Fra-Angelico Lippi'nin "Meryem'e Müjde" örneği ile görebiliyoruz. Sanatçı, Meryem'i İsa'nın doğumunu kendisine müjdeleyen bir melek ile beraber tasvir etmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken iki önemli konudan ilki, geometrik anlamda perspektif kullanılarak figürlerin yerleştirilmiş olması, diğeri ise bu manzarada arka planda yer alan çit ile çevrili bahçenin Meryem'in saflığına işaret ediyor olmasıdır(1). İlk konu gözleme dayalı bilgi edinme yönteminin geliştiğine işaret ederken, ikinci konu sembolik anlatı sisteminin sanat eseri üretimine yerleştiğine işaret eder. Erken dönem Rönesans eserlerinde kentsel göstergeler, toplumsal yaşayış biçiminin yavaş bir hızla değişmesine dayalı olarak sanat eserlerine naif bir şekilde yansırken, ilerleyen dönemlerde özellikle burjuva toplumunun en hızlı yükseldiği Hollanda'da, Flemenk resmine gözle görülür biçimde yansımıştır. Jan Van Eyck'in "Şansölye Rolin'in Bakiresi" isimli eserinde görüleceği üzere, dönemin Flemenk resminin sahip olduğu hassasiyetle ele alınmış çok detaylı bir geri plan göze çarpmaktadır. Bu durum, aynı zamanda ögelerin gerçekçi bir derinlik içinde tasvir edilmesini sağlamıştır(2). Bu tasviri güçlendiren öğe arka planda yer alan kentsel öğeler ve mimari detaylardır. Bunların yardımı ile hem içinde bulunulan dönem tasvir edilebilmiş, hem de figürün içinde bulunduğu sosyal statü öne çıkarılmıştır. Gelinen noktada fotoğrafı bu gelişim sürecine dahil edecek olan bir detaydan bahsetmek gerekir. Rönesans döneminde yapılan resimlerin sahip olduğu böylesi bir hassasiyet, az önce bahsedildiği üzere gözleme dayalı bilgi edinme yönteminin bir sonucu olmuştur. Gözleme dayalı bilgi edinme yöntemi, ele alınan konuların seçiminin bu dünyadan olmasını; işlenme biçimlerinin ise gerçeğe en yakın şekilde yapılmasını sağlamıştır. Bundan dolayı, sanatçıların "Camera Obscura"dan faydalandıkları, resimlerin sahip olduğu mükemmel geometrik perspektiften anlaşılmaktadır. Bu noktadan sonra, sanatın ele aldığı konuların değişimini ve insanların toplumlar halinde kentlerde yaşamasını sağlayan motivasyon, aynı zamanda sanatçının konusunu ele alma biçimleri üzerinde de etkili olmuş, onun farklı bir algılama sistemi geliştirmesine zemin hazırlamıştır. Bu nedenledir ki; camera obscura, Gilles Deleuze'ün de değindiği üzere, teknik olmadan önce sosyal bir icat olarak karşımıza çıkar (3).

2013

ÖZET İnsanoğlu, yeryüzündeki varlığının gizem dolu zamanlarından beri gelen süreçte, birçok ifade biçimi gelişitirmiş, kendinden sonraki nesillere bilgilerini, tecrübelerini ve duygularını aktarmaya çalışmıştır. Zaman ilerledikçe toplum halinde yaşamaya geçilmiş, bunun sonucunda ortak deneyimler artmıştır. Gelişen fizyolojik yapısı ve algısı izin verdiği oranda bu deneyimleri kaydetmenin ve aktarmanın yollarını aramıştır. Öncelikle, yaşamda kalması için doğal ortamında yaptığına benzer biçimde en basit yöntemlerle kayıt yapmaya çalışan insan, daha sonra bu faaliyetlerde yetkinleşmeye başlamıştır. Bu yetkinlik, çevresinden aldığı duyumları daha anlaşılır biçimde kaydetmesini sağlamıştır. Bunun sonucunda ortaya çıkan “dil” olgusu çerçevesinde “anlatı” mekanizması gelişmiştir. İ fade biçimleri anlatıyı geliştirerek günümüze kadar gelmiştir. Endüstriyel devrim sırasında meydana gelen bilimsel keşiflerin sonuçları doğrultusunda, insanın içinde yaşadığı toplumsal yapı değişiklik göstermiş, yeni bir sorgulama ve algılama biçimi geliştirmesine olanak sağlamış, bu doğrultuda yeni ifade biçimleri geliştirmek zorunda kalmıştır. Ondokuzuncu yüzyıl'ın ortalarında ilan edilen fotoğraf teknolojisi de bu gelişmelerin içinde sayılmıştır. Önceleri bir kopyalama cihazı olarak görülen fotoğraf, sanat ve bilim çevresinden gördüğü ilgi ile kısa zamanda güzel sanatlar alanında kendine önemli bir yer edinmiştir. Bu sayede kendi özgün dilini oluşturma sürecine adım atan fotoğraf, ilk öncelikle modernist sanat döneminin temel dinamiklerinden olmuştur. Paylaşımı kolay olan fotoğraf teknolojisi, kültür aktarımını demokratik bir hale getirmiş, sanatsal üretime yaratıcılık açısından geniş bir alan açmıştır. Aynı zamanda fotoğraf, modernizm ile, ideolojilerin yayılmasından, popüler imge üretimine kadar geniş bir sahada propaganda aracı olarak kullanılmıştır. Modernist hareketin sonucunda yaşanan savaşların getirdiği yıkım, sanat eserinin çoğaltım aracına bağlı olarak yaşadığı metalaşma süreci, temsilin inanılırlığını temelinden sarsmış ve kavramsal sanata uygun bir zemin hazırlamıştır. Egemen düşüncenin sahip olduğu insanlık için “mutlak doğru” arayışı sona ermiştir. Bunun yerine yerleşik olan her türlü düşünceye karşı çıkan bir anlayış hakim olmuştur. Kavramsal sanat bu zeminde gelişimini gösterirken metalaşma sürecine karşı duran görüş “pop-art”ı üretmiştir. Pop-art ve kavramsal sanat, imge üretimi alanında devrim niteliğinde değişikliklere yol açmıştır. İ deolojik olmayan, gündelik ve sıradan nesnelerin konu alındığı pop-art ile, nesneye yönelmek yerine düşüncelerin ve kavramların etüdünü esas alan kavramsal sanat, postmodernist bakış açısının ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Üretim biçimlerinin niteliklerinin, çizgisel bir tarih anlayışının, ahlaki açıdan mesaj vermenin, nesneye yönelmenin önemli olmadığı postmodern anlayış, yapısal çözümlemenin tekrar sanat alanına geri dönmesinde etkili olmuştur. “Göstergebilim” yönteminin olgunlaşmasına ve anlatının sanat eserine tekrar hakim olmasına yol açan bu gelişmeler, en yoğun biçimde fotoğraf sanatında kendini göstermiştir. Bir hikayenin egemen olduğu anlatımcı yaklaşım, postmodernizmin farklı referans alanlarını kullanmasından faydalanır. Kurgu ile oluşturulan veya daha sonra fotoğrafların bir arada getirilerek düzenlemesinden bir anlatı ortaya çıkar. Fotoğrafın her zaman sahip olduğu iletişimsel niteliği açığa çıkaran anlatımcı yaklaşım, fotoğraf sanatında bugün ve gelecekte yaratıcı çalışmaların üretilmesine olanak sağlar. Anahtar Kelimeler:Anlatı, dilbilim, yapısalcılık, modernizm, postmodernizm, kurgusal, dokümanter. SUMMARY Humankind has developed a myriad of expression styles and made an effort to transform its knowledge, experience and feelings to succeeding generations thoroughout the time of its mysterious existence. Over time, they began to live as a society, and consequently had more common experiences. They also have searched for ways to record and transform these experiences to the extent their physical state and perception allows them. Initially, men who tried to record experiences drawing upon the simplest methods akin to those he used to survive in his natural environment, later began to develop more sophisticated methods. This expertise allowed him to record the sensations received from the environment in a more understandable way. Within the framework of the concept of ‘language’ that emerged as a consequence of this, the mechanism of ‘narrative’ was developed. These means of expression brought narrative into the present improving its premises. As a result of the scientific inventions and discoveries during the Industrial Revolution, the social structures in which people live have undergone changes. These changes have generated an opportunity for them to develop new ways of questioning and perception, thus forcing them to develop new styles of expression. The technology of photography that emerged towards mid-nineteenth century has also been considered among these developments. Phototography, initially seen as a copying device, found a significant place in the field of fine arts thanks to the attention it drew from artistic and scientific circles. Thus, photography began to initiate the process of creating its own unique language and became one of the fundamental artistic forms of the modernist era. Easily reproducible, photographic technology democratized cultural transmission and opened up a wider arena for artistic production in terms of creativity. Simultaneously, photography, with modernism, has been used as a propaganda tool in broad realms extending from the dissemination of ideology to the production of popular images. The devastation experienced due to the wars resulting from the modernist movement, and the commodification process that works of art have undergone in relation to the means of reproduction have undermined the credibility of representation and generated a convenient base for conceptual art. The quest for “ultimate truth” by the status quo has come to an end. Instead, a kind of understanding that opposes any kind of set idea has emerged. While conceptual art achieved progress on such bases, it also produced “pop-art”, which resists the process of commodification. Pop Art and conceptual art have generated revolutionary changes in the area of image production. Pop Art, whose topics cover non-ideologic, daily and ordinary objects, along with conceptual art, which privileges the examination of ideas and concepts rather than a tendency towards objects, generate the basis for the emergence of a postmodernist view. The postmodernist point of view, in which the qualities of means of production, a linear understanding of history, delivery of a moral message and a tendency towards the object bear no importance, have helped structural analysis return to the field of art. These developments that resulted in the maturation of semiology and the hegemony of narrative in the arts have revealed themselves in the most intensive manner within photography. A narrative approach that draws upon a story benefits from the fact that postmodernism uses a variety of reference points. A narrative is formed by construction or later bringing together and ordering of the photos. A narrative approach that reveals the usual communicative quality of photography, renders the production of creative works possible in the art of photography, both in the present and in the future. Keywords: Narrative, Linguistics, structuralism, modernism, postmodernism, fiction, documentary.

Bireysel ve zamansal dönüşüm dinamiklerinin etkili olduğu tarihsel ve sanatsal ilerleyişler/değişmeler sürecinde iletişimin olduğu her durumda göstergeler, kodlar vardır. Göstergeler, kendilerinden başka bir şeye gönderme yapan eylemler ya da yapılardır. Türk toplumunun zihin haritalarından olan Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitlerine adlı şiiri, kutsal (dini ve milli) göstergeler uzamı niteliğindedir. Aydınlanmış bir bilinçle geleceğe yönelen Mehmet Akif Ersoy, içsel dönüşüm mesajlarının metinleştiği Çanakkale Şehitlerine aracılığıyla bireyin zihinsel ve algısal değer halinde yeni’den doğumunu yalıtık sınırlamaları aşan bir söylemle ifade eder. Türk‐İslam Ruhu’nun oluşum öykülerinden olan Çanakkale Savaşlarını tarihi verileri de kapsayan destansı bir söyleme kavuşturan metin, bireysel kaygılardan uzak, ruhsal gücün maddi güçle bütünleşmesinden doğmuş kahramanca yaşayışın özgün bir dönüşüm içinde kurgulanır. Eserde, İslami‐Türk kültüründe insanın kendini yeni’leme edimi bedenin değil, yaşamın ölümü merkezli bir yaklaşımla yaşam‐ölüm diyalektiğinde evrensel diriliş öyküsü sunulur. Bu çalışmada Çanakkale Şehitlerine şiirinin üzerine inşa edildiği kutsal göstergelerin okunması ve metnin yapı katmanlarının çözümlenerek iletisinin saptanması amaçlanmaktadır. Anahtar sözcükler: Çanakkale, Mehmet Akif Ersoy, gösterge/ kod, kutsal, milli, ülkü, doğuş.

'Information highways' of 90s created 21st century's 'information society. Technological and social developments has been realized within ten years' period and we have witnessed to all of these happenings within amongst every aspects of life. In this process, particularly in areas inhabited by human communities , including the cities are being transformed by the increasing rates of interest and benefits are taken from these locations can be achieved at the highest level. Undoubtedly 'digital revolution' , is playing a leading role in all areas in this concept and in every field 'convergence' becomes the main concern. Scientific, economic, social and interdisciplinary interaction weighes heavily in the artistic field , and all the studies that are now in almost every sphere of life, especially in such areas as the traditional understanding in a host of innovative and effective partnership is formed handled within the studies . This research indicates the importance of urbanization, urban culture and the consequenses of the co-operation of art and city forms (ie. Square, covered bazaars, arcades, malls, etc.). City forms are living areas which has very rich furnishing hosting visual culture and identity of the period. It plays an important role to development of art and the artist. In this study, the subject has been considered in the aspect of different art branches such as painting, sculpture, photography and cinema, and has been given examples of artists who produce works using different methods and techniques together in this context. Opinions of sociologists, art historians and city researchers has been given in order to clarify and enrich the considered subject.

MOMENT, 2022

Eskişehir'in geçmişindeki önemli düğüm noktalarından biri olarak niteleyebileceğimiz meşhur Çukurçarşı'nın eski bir fotoğrafı ile başlanan araştırma, kişisel ve toplumsal bellek ve tarihsel bir arka plan ile kentin değişim ve dönüşümünü özne-mekân ilişkisi çerçevesinde anlatan bir çalışmadır. Bu çalışmada görsel sosyolojinin kente bakışına dair bir yöntem önerilmektedir. Bu yöntemi merkeze alan/dayalı ve uygulayan bir araştırma tasarımı gerçekleştirilmektedir. Kentin eski fotoğraflarından birini seçip, o fotoğrafın izini sürmek ile başlayan üç aşamalı bu araştırmada ilk bölüm otoetnografik bir bakışla sahayı deneyimlemek ve yazmak üzerine kuruludur. İkinci aşamada ise fotoğrafın çekildiği yeri bularak aynı açıdan ve yerden fotoğraf çekilmesi gerekir. Bu aşamada yeniden fotoğraflama tekniği kullanılmaktadır. 'Araştırma kapsamında sanat' olarak tasarlanan son aşamada ise, arşivin derinliklerinde dolaşarak, Eskişehir Köprübaşı ve Çukurçarşı'yı anlatan, gösteren imgeleri, gazete kupürlerini, yerli fotoğrafçıların çektiklerini, haritaları, katalogları, kitapçıkları bir araya getiren bir foto kolaj tasarlanmaktadır. Buradaki sanatsal teknik araştırmacı/fotoğrafçının sanatsal becerisi ve yeterlilikleri ile planlanmaktadır.

“Estetik nedir?” sorusu bu konuda araştırma yapan birçok araştırmacı tarafından cevaplanmaya çalışılmıştır. Estetik kelimesi karşılığı tanımlamanın iki farklı boyutundan söz etmek mümkündür. a)Nesnel boyutu b)Teori boyutu Estetiği nesnel boyutu ile betimlemek doğrudan nesnenin nesnel özelliğiyle ilişkilidir ve bu özellikleri belirleyen ve nesneyi oluşturan unsurların uyumu olarak tanımlanabilir.

ÖZ Sanat kavramı literatüre girdiği ilk günden itibaren doğasında taklidi barındıran ve gerçeklik kavramıyla ilişkilendirilen bir ifade biçimi olarak görülmüştür. Bu durum yüzyıllar boyunca üretilen sanat eserlerinin değerinin taklidin niteliğiyle ölçülmesine sebep olmuştur. On dokuzuncu yüzyılda icat edilen fotoğraf makinesi, plastik sanatlarda büyük uğraşlar sonucunda elde edilen gerçeklik kavramına çok kısa sürede ulaşarak sanatın taklitle kurduğu ilişkide köklü değişikliklere yol açmıştır. Sanatta yeni arayışların ve üslûpların keşfedilmesine ön ayak olan fotoğraf makinesinin icadı aynı zamanda tarihsel olarak ucuz, bayağı, kopya ve sahte sanat eseri olarak ifade edilen kitsch kavramının doğmasıyla da paralellik göstermektedir. Kitsch literatürde Sanayi Devrimi'yle filizlenmeye başlayan ve duygu yoğunluğu yüksek yapay bir sanat biçimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Sanat tarihinde örneklerine yaygın olarak heykel, resim ve seramik kategorilerinde rastladığımız kitsch artık günümüzde üretilen fotoğraflarda da kendini göstermektedir. Çalışmanın temel amacı Martin Parr'ın " Autoportrait " (Otoportre) projesi aracılığıyla fotoğraf sanatı ve kitsch arasındaki bağlantıyı ortaya koymaktır. Çalışmada Martin Parr'ın otoportreleri doküman analizi yöntemiyle çözümlenmiş ve bu fotoğrafların kitsch olgular taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Sanat ve İnsan Dergisi, 2022

Sanayileşme sonrası başta Avrupa olmak üzere Dünya’nın birçok bölgesinde kentler, hızlı bir değişim süreci geçirmiştir. Tüm bu süreçlerde şekillenen kentlerin, bireylerin sosyal yaşamları ve alışkanlıkları üzerinde de önemli etkileri olmuştur. Modern dönemin sanatı da tüm bu gelişmelerin etkisiyle şekillenmiştir. Modern sanatçılar bulunduğu dönemin bir tanığı olarak kentleşme sürecini ve beraberinde şekillenen sosyokültürel yapılanmayı eserlerine taşımışlardır. Dolayısıyla bu tanıklık eserlere tarihi bir belge niteliği de kazandırmıştır. Yapılan bu çalışmada; insanlığın geçirmiş olduğu önemli değişim süreçlerinden sanayi devrimi ve sonrasında sanat anlayışındaki yaklaşımlar kent özelinde incelenmiştir. Modern dönem sanatını, resim ve fotoğraf sanatı üzerinden örneklendirerek sanatçıların döneme olan bakış açısı çözümlenmeye çalışılmıştır. Belge niteliği taşıyan bu sanatçıların eserlerinden yola çıkarak, kentleşmenin toplum üzerindeki etkileri ve modernleşme sürecinin sanata yansımaları irdelenmektedir. Anahtar Kelimeler: Modern, Resim, Sanayileşme, Fotoğraf, Kent. After industrialization, cities in many parts of the world, especially in Europe, have undergone a rapid change process. The cities that have been shaped in all these processes have also had significant effects on the social lives and habits of individuals. The art of the modern period has also been shaped by the influence of all these developments. As a witness of the period in which they lived, modern artists carried the urbanization process and the socio-cultural structuring that took shape with it into their works. Therefore, this testimony has also given the works a historical document quality. In this study; The industrial revolution, which is one of the important processes of change that 158 humanity has gone through, and the approaches in the understanding of art after it have been examined in the city. By exemplifying the art of the modern period through the art of painting and photography, the perspective of the artists towards the period has been tried to be analyzed. The effects of urbanization on society and the reflections of the modernization process on art are examined based on the works of these artists, which have the quality of documents. Keywords: Modern, Painting, Industrialization, Photography, City

2019

Günümüz teknolojilerinin gelişmesi, yaşadığımız dünyada farklı tür gezintiler ile keşifler yapmaya olanaklar sağlamaktadır. Yazılımlar ve bunların oluşturduğu algoritmalar ile yeni sanal dünyalar yaratılmaktadır. Bu dünyalarda sanal gezginler kendi deneyimlerini gerçek (real) dünyadan sanal (virtual) dünyaya aktarırlar. Sanal dünyanın yaratımı ve oluşumu yeni medyanın ana yapısından beslenir. İnternet ve anlık iletişim ile birey buradaydı, şimdi burada konumunun izlerini görmek mümkün olmaktadır. Anlık iletişim ve hız sanal dünyalar için önemlidir. Bir birey bilgisayar başındayken sanal turlara çıkabilir veya tamamen soyut yaratılmış bir dijital platformu gezebilir. Bu anlamda tezimin çerçevesinde biz sanal gezginliğimizi popülaritesi ve harita olasılıkları zenginliği ile günümüzde en geniş alana sahip olan Grand Theft Auto (GTA) oyunu üzerinden keşiflerde bulunduk. Gelişen teknolojiler ile sanal gezginlikler bir bilgisayar başından, telefonlara indirgenmiştir. Yeni medyanın yakınsama ilkesi ile de bir araç birden çok işlev kazanmaya başlamıştır. Sanal dünyalarda ve oraya ulaşım araçlarında bu çok net gözükmektedir. Artık bu yapılara Virtual Reality (VR) ve Augmented Reality (AR) teknolojileri ile daha gerçekçi ve dış dünyadan soyutlanmış biçimde içerisinde bulunulur. Gelişen VR ve AR teknolojileri sanal gerçekliğin gerçeklini bizlere sunar. Gerçeklik ile sanallık artık bir bütün oluşturmaya başlar. Gerçek ve sanallığın birleşimiyle Mixed Reality dediğimiz iki dünyanın birleştiği görüntüler oluşur. Gerçek ile sanallığın gün geçtikçe birbirine daha fazla yaklaştığı ve iç içe geçtiği günümüz koşullarında, gerçekliği İzmir çevresinde sanallığı ise GTA oyunun Los Santos şehrinde gezginliğimiz gerçekleşir. Los Santos şehrindeki gezintiler sırasında İzmir’deki yapıların uyabileceği yerler araştırılır. Burada kültürel farklılıkların olması ve oyunun sanal karaktere bakış açısı, gerçek dünyadaki bakış açımızdan farklıdır. Oyunda çektiğimiz mekan açıları ile uyabilecek yapıları İzmir’de sanal gezginin açısına uygun real bir göz ile çekilir. Oluşan sanal ve real fotoğraf birleştirilerek Mixed bir fotoğrafa dönüşür. Oluşan görseller yapısına da uygun olarak hem gerçekte hem de sanal olarak yaratılmış sergi mekanında izleyicilere VR teknoloji ile sunulur.