Henri Bergson'un Mekan Anlayışı

Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2017

The "intuitional" approach of Henri Bergson has tried to analyze in this paper. The approach of Bergson has developed in the basis of sense and perception. But this point of view putS Bergson in between knowledge and theory, away from practical reality. The philosophe of Bergson presents a highly deep bunch of epistemology. Especially the thoughts of "Creative Breakthrough" on esthetics have been attracted great attention. But his deep philosophe, which directed to discover of life's reality, is far from understanding of achieving this discover. The thought of Bergson states understandings, which stand close to philosophe of Ibn-i Sina with Aristo in contemporary age. However, his intuitive rationality is quite different from the approach of Ibn-i Sina.

Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2019

Bu çalışmamızda 20. yy filozoflarından Henri Bergson'a göre duygu konusu ele alınmıştır. Bilimin her şeyi açıklayacağı görüşüne karşı çıkar, Bergson'a göre bilim maddi dünya üzerinde araştırmalarını yapar. Bilim ile insanı açıklamaya çalıştığımız zaman yanlış sonuçlara varırız. Çünkü insan sadece maddi alandan oluşan bir varlık değildir. İnsan manevi yanı da olan bir varlıktır. Öte yandan insan doğru bilgiye zekâ ile de ulaşamaz. Doğru bilgi sezgi ile ulaşılan bilgidir. Özgürlük de saf sezgi ile gerçekleşir. Ruh amacı olan özgürlüğü gerçekleştirebilmek için bedeni bir araç olarak kullanır. Sezgi bize bilginin kendisini verir. Bergson'a göre gerçeklik süredir ve biz bunu sadece sezgi ile kavrayabiliriz. Âlemde sürekli bir akış ve sürekli bir değişim vardır. İnsan maddenin dışına çıkar ve süreyi yaşar. Süre esas nedendir. Süre bölünmez. Matematiksel değerlerle ifade edilemez asıl olan yaşanan zamandır. Bu maddenin içinde kaldıkça insan mekaniklikten kurtulamaz. Mekaniklik insanın belli kalıplar içerisinde yaşamasına sebep olur. Bu durum da özgürlüğü ortadan kaldırır. Determinizme sebep olur. Bu durumda insanın duyguları geri plana atılır. İnsan maddeden kurtulup özüne uygun konuma geldiğinde duygusal olarak da özgür olacaktır. Materyalist bir dünyada insanın duygularına çok yer yoktur.

Kutadgubilig Felsefe-Bilim Araştırmaları Dergisi, 2012

ABSTRACT Space has been a major topic from past to present in philosophy and science both as the space notion and the space perception. Aristotles, one of the philosophers dealing with the space notion, in history of philosophy, has presented the issue in detail. Within this study, some certain matters will be discussed such as Aristotles’ point of view for place; how he perceives place, how he describes it and the importance of place in his philosophy. Key Words: Aristotle, space, place, category, void, motion. ÖZET Mekân, felsefe ve bilimde geçmişten günümüze gerek kavram olarak gerekse de mekân algısı olarak tartışılan önemli bir konudur. Felsefe tarihinde kavramla ilgilenen filozoflardan biri olan Aristoteles, felsefî görüşlerinde mekân sorununu ayrıntılı bir şekilde ele almıştır. Bu çalışmada Aristoteles’in mekân anlayışı, mekânı nasıl tanımladığı ve bu kavramın onun felsefesindeki yeri tartışılacaktır. Anahtar Kelimeler: Aristoteles, mekân, yer, kategori, boşluk, hareket.

Toplumların en büyük özellikleri olarak; ortak tarihi ve kültürel değerleri, yaşadıkları coğrafya veiklim koşullarına bağlı benzerlikleri, dini inanışları, ahlak yapıları ve dünya görüşleriyle şekillenenortak etik değerleri, sosyo-ekonomik farklılıklarını oluşturan unsurlarla açıklana gelmiştir.Toplumsal yaşamın başladığı İlk Çağ’dan bu yana Avrupa ve Asya’nın kültürel unsurlarına bağlıdeğerlerinin farklılıklarından dolayı, birbirinden farklı toplumsal gelişmeler yaşanmasına nedenolduğu görülmüştür. Bunların etkileriyle değişen kültürel, sosyo-ekonomik yapı; toplumsal yapı vemekânsal tasarım süreçlerinde bir takım farklılık veya benzerlikler yaşanmasına neden olmuştur.Bunun nedeni Adorno (2012, s.19)’nun analiziyle “günümüzde kültür her şeye benzerlik bulaştırmakta” teşhisinde saklı bulunmaktadır. Her toplumun kendi kültürü ve toplumsal yaşamı,mekânsal kararlarını belirlerken bazen benzer bazen farklı kentsel mekân üretme süreçleriniyaşanmıştır. Tarihsel süreç boyunca, insan bilgiyi üretmiş ve bunu yeni kuşaklara aktarmış; böyleceuygarlıkları ve toplumsal süreçleri yaşatarak dönüştürmüş ve toplumsal hayatın inşasını günümüzekadar sürdürmüştür. Mekân tasarımları; barınma ihtiyacını karşılamak üzere öncelikle konutyapıları ile başlamış, gelişen ve değişen toplumsal yaşamla birlikte kentsel konut ve kentsel mekân tasarım ve düzenlemelerinin biçimlendirilmesi şeklinde olmuştur. Önceleri temel ihtiyaçlarınkarşılandığı küçük ve işlevsel konut olarak tasarlanırken, daha sonra sosyalleşmeyle birlikte; bireylerin rahatı, zevki, estetik duygusu ve konfora olan düşkünlüğüne koşut biçimde şekillenmeye başlamıştır. Ekonomik yapı, toplumsal statü ve refah seviyesine göre; planların formları, üretim yapı malzemeleri, mekânların büyüklükleri ve çeşitleri de artmıştır. Çalışma kapsamında yaşanangelişmelerin, toplumları sadece kültür, ekonomi ve sosyal boyutlarda değil, yaşamları vezihinleri biçimlendiren mekân tasarım süreci ve mekân üretme biçimleri açısından dadönüştürerek evirilmesini sağladığı ortaya konacaktır. Bu tarihlerden sonra değişen yaşamşartları ve insanların değişen ihtiyaç ve gereksinimlerine göre biçimlenen mekânların toplumsalyapıda yarattığı değişimler ele alınacaktır. Anahtar Kelimeler: Mekân Anlayışı, Sosyal Hayat, Toplumsal Yapı, Mimari Özellikler Kamusal Alanlar. THE APPROACH OF THE SPACE EVOLUTION BY SOCIAL LIFE As the biggest characteristics of societies; the common historical and cultural values, their similarities to the geography and climatic conditions, their religious beliefs, moral structures and their common ethical values shaped by their world views have been explained by the elements that make up socio-economic differences. Since the beginning of social life, it has been seen that due to the differences of European and Asian cultural elements, different social developments have been experienced. Cultural, socio-economic structure that changes with their effects; social structure and spatial design processes have caused differences. Throughout the historical process, it has transformed human beings to produce knowledge and transfer it to the new generations, to live civilization and social processes and to continue the construction of social life to this day. Space designs to meet the need for housing, it has been in the form of shaping urban housing and urban space design and arrangements with the developing and changing social life which started with residential buildings. I designed it as a small and functional housing where basic needs were met, then with socialization; It has taken shape under the comfort, taste, aesthetic sense of the individuals and the devotion to comfort. According to economic structure, social status and welfare level; forms of the plans, production building materials, the size and types of spaces increased. It will be revealed that the developments experienced within the study not only transform the societies in terms of culture, economy and social dimension but also their transformation by transforming them in terms of the space design process and space production forms shaping lives and minds. After these dates, the changing living conditions and the changes in the social structure of the spaces formed according to the changing needs and needs of people will be discussed. Keywords: Space Concept, Social Life, Social Structure, Architectural Features, Public Spaces

Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2018

Bu çalışmamızda 19 ve 20. yüzyılın en önemli filozoflarından biri olan L. Henri Bergson’un (1859-1941) sezgisinin epistemolojik ve metafizik tarafını ve bu kaynakları oluşturan yapı taşlarını ele almaya çalışacağız. Sezgi H. Bergson’un bütün bir felsefe anlayışına sirayet etmiştir. Bergson diğer bilgi kanallarını kabul etmekle beraber,en dolayımsız bilgininbirden bire ve aracısız olarak gerçekleşen sezgi ile mümkün olduğunu iddia etmiştir. Henri Bergson, Herbert Spencer’in (1820-1903) evrim anlayışından etkilenmiş, ancak yine de kendi şahsına özgü sezgi metodunu ortaya koymuştur. Bergson’un felefesi, aynı zamanda, canlı ve hayatın bütün hareketlerine kaynaklık eden bir süreç felsefesidir. Süre, adeta Bergson felsefesi’nin omurgasıdır. Temelini oluşum, yaratıcı hamle ve dinamizmden alan bu felsefe, aynı zamanda mekanistik bir anlayışın yerine metafizik bir felsefeyi ikame etmiştir. Hayat, metafizk, evrim, içgüdü, zeka ve zamandaşlık (synchronicity) Bergson’un sezgi temelli episte...

Journal of Interior Design and Academy, 2021

Özne mekana maruz kalarak algılamakta ve kendi bilişsel sistemi içerisinde mekanı zihinsel örüntüye oturtarak kavramaktadır. Kavranan mekan, ona maruz kalan öznenin bilinçdışına dokunur. Bilinçdışına dokunan mekan artık onu tasarlama eylemi aracılığıyla var eden öznenin; bilinçdışı temsil aktarımı olduğu gibi ona maruz kalan öznenin de bilinçdışı içeriğinin kendini bulduğu bir temsil nesnesi olarak gerçeklik dünyasında yer edinmektedir. Mekan, düşün edimi aracılığıyla tasarlama eylemine maruz kalarak dönüşen bir sınırlandırma yahut sınırı aşma alanı olarak; öznenin bilinçdışında konumlanmaktadır. Özne mekanı tanımlamakta ve ilişkilendirmektedir. Mekan onu tasarlama edimine maruz bırakan özne ile onu paylaşan özneye etkir. Özne, mekanı; mekan, özneyi bilişsel içerikleri dahilinde tanımlamaktadır. Mekan, özneyi temsil ederken; özne, eksiliğinin tamamlayıcı temsilini mekanda bulur. Bilinçdışı, öznenin arayışını tetikleyerek; eksikliğin temsil nesnesini mekana aktarır. Mekan ona bakan ö...

2017

Bergson argues that we live for the society which is external to us more than we live for ourselves which is our inner existence. That is, our inner existence is, for the most part, under the influence of our outer, social life. This kind of life necessarily leads to conditions in which the self is far removed from freedom, or conditions in which the self rarely acts freely. Nevertheless, Bergson tells us that freedom is in principle possible for human selves. In order to gain access to freedom, what we need to do first is to break with what is external and spatial and then to regain the possession of our inner self by getting back into pure duration. The main theme of this paper, first, consists of the struggle to get back into real time, i.e., to our genuine self. Then, how the genuine self-renders freedom possible will be demonstrated. In the course of this, the external resistance, which arises, will be investigated and how the genuine self-transcends this external resistance will be clarified

DergiPark (Istanbul University), 2016

Barla, geçmişten günümüze Isparta ili içerisinde küçük fakat önemli bir mekândır. Eğirdir Gölünün kıyısına yakın, sarp dağların yamaçlarında kurulu olan bu belde güzelliğiyle ve kültürel yönüyle de önemlidir. Tarihsel olarak birçok devletlerin elinde Isparta'yla birlikte el değiştiren Barla, toplum yapısı ve yaşam biçimi, mekânsal özellikleriyle dikkate değerdir. Bu çalışmada Barla'nın Isparta çevresiyle birlikte tarihsel olarak geçirmiş olduğu değişimlerden ve kısa tarihinden, geçmişteki sosyal ve kültürel yapısından ve farklı mekânsal özelliklerinden bahsedilecektir. Çalışmada Barla'nın önemli değerleri ve kültürel simgelerine de yer verilip bu mekân ile olan ilişkileri değerlendirilecektir.

Mecnun Kavramına Bir Bakış / The Majnun Concept. (Burhan Akgün ile birlikte). Türk Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Araştırmaları Yıllığı / The Turkish Annual of the Studies on Medical Ethics and Law, vol. 4-5-6, Ekim/October 2011-2012-2013. s. 101-118, s. 119-125.