Academia.eduAcademia.edu

„Mały” romantyzm w sprawie ludu. Przykład Lucjana Siemieńskiego

Literatura Ludowa

Abstract

Wielki" i "mały" romantyzm "Mały" romantyzm-takim terminem określa się twórczość autorów epoki romantyzmu uznanych w procesie historycznoliterackim za mniej ważnych i gorzej piszących od najbardziej znanych twórców tego czasu. Kanoniczna trójca wieszczów jest jednak kategorią wypracowaną dopiero około 1960 roku (Trojanowiczowa 2010: 440). Współcześnie do najwybitniejszych romantyków zalicza się artystów tworzących na emigracji-Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego (od niedawna jako czwartego wieszcza wymienia się również Cypriana Norwida). Tymczasem w epoce taka hierarchia nie była jasno ustalona. Jedyną dającą się wyodrębnić tendencję stanowiło stawianie przed szeregiem Mickiewicza. Była ona silna do tego stopnia, że do dziś epoka romantyzmu bywa w kontekście polskim nazywana "dobą Mickiewicza" (Trojanowiczowa 2010: 275-291). Głos trojga wieszczów złożył się na wspólny, zideologizowany język, który obowiązywał w epoce i wpłynął na sposób, w jaki jest ona postrzegana także współcześnie. Poeci ustalili repertuar tematów oraz system znaczeń, warunkujący sposób, w jaki się o nich wypowiadano. "Wielki" romantyzm opierał się na wielkich indywidualnościach, współistniejąc jednak z twórczością mniejszego formatu. Poeci krajowi, piszący przede wszystkim w okresie międzypowstaniowym (1831-1863), tworzyli narrację podporządkowaną względem wieszczego tonu poetów emigracyjnych. Wielu z nich identyfikowało się z rolą "poety ludu", wypracowując własną, osłabioną przez wieszcze tchnienie, opowieść. To autorzy, którzy pozostali w Polsce i działali pod zaborami. Pisali, angażowali się w życie lokalnych społeczności, włączali się w konspiracyjne spiski. Stanowią formację generacyjną, w skład której wchodzi kilka pokoleń-urodzeni około roku 1820 oraz przed rokiem 1840. Maria Janion podkreśla również, że czynnikiem łączącym autorów jest "uraz antyarystokratyczny i pociąg do gminu" (Janion 1975b: 27).