Geneza konstytucji Sacrosanctum Concilium
Pawel Milcarek
Sign up for access to the world's latest research
checkGet notified about relevant papers
checkSave papers to use in your research
checkJoin the discussion with peers
checkTrack your impact
Abstract
Genezę uchwalonej na Soborze Watykańskim II Konstytucji o świętej liturgii należy opisywać w dwóch wymiarach. Pierwszym jest to, co można by nazwać "fizyką‖ tej genezy: ułożony w linii czasu zespół wydarzeń bezpośrednio kształtujących dokument. Daje nam to podstawowy obraz sytuacji, którą jest powstawanie konstytucji. Jednak już w tej warstwie natykamy się na elementy, których zrozumienie wymaga wyjścia poza ową "fizykę‖. W ten sposób przechodzimy do kontekstu co prawda nie tak szczegółowego i bezpośredniego, ale tak samo rzeczywistego i sprawczego, obejmującego przyczyny tyleż oddalone, co powszechniejsze w stosunku do warstwy bliższej -który nazwijmy "metafizyką‖ tej samej genezy. Zaproponowane przez nas odróżnienie pod pewnymi względami jest podobne do sformułowanego przez strukturalizm odróżnienia diachronii i synchronii, jednak pozostaniemy przy terminologii nawiązującej do klasycznej filozofii chrześcijańskiej.
Related papers
Geneza ustrojowa ziem naddniestrzańskich
Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 2016
Czy w roku 1569, po podpisaniu unii lubelskiej, oba kraje -Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie -tworząc wspólne państwo Rzeczpospolitą Obojga Narodów, pozostały samodzielne, zachowując swoją suwerenność? Różnej odpowiedzi na to pytanie, jak widzieliście, udzieliliby uczestnicy procesów unijnych z XVI wieku, jak i historycy z czasów współczesnych. Politycy z XVI wieku podpisujący akt unii nie mieli wątpliwości, że Królestwo Polskie, często określane mianem Korony Polskiej, zachowa status państwowy. Inaczej sprawa wyglądała z Wielkim Księstwem Litewskim. W trakcie obrad unijnych w Lublinie politycy polscy w różny sposób udowadniali, że Litwa swój status samodzielnego i niepodległego państwa utraciła za czasów Jagiełły i Witolda, gdy została inkorporowana w skład Królestwa Polskiego. Po wznowieniu unii wyobrażali sobie już Litwę jako prowincję w składzie Królestwa Polskiego, której proponowano nadać miano Nowej Polski, by nawet nazwa nie przypominała o istnieniu państwa litewskiego. W historiografii na ten temat również brakuje oceny akceptowanej przez wszystkich. Twierdzi się, że w roku 1569 powstało państwo unitarne, gdzie nie było samodzielnego państwa litewskiego, które stało się jedną z prowincji. Zdaniem innych historyków, Rzeczpospolita Obojga Narodów była tworem dwóch państw, Polski i Litwy, które utworzyły nowy związek państwowy, czyli federację, w której Wielkie Księstwo Litewskie zachowało swoją państwowość do ostatniego rozbioru Rzeczypospolitej Obojga Narodów pod koniec XVIII wieku. Tłumaczono również, że oba kraje, Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie, tworząc w 1569 roku federację albo wspólną Republikę, wyrzekły się częściowo swojej suwerenności, przekazując ją na korzyść wspólnego państwa. Inni badacze koncepcję ograniczonej państwowości w związku federacyjnym stosowali wyłącznie do Litwy. Z powodu braku konkretnych sformułowań w akcie unijnym z Lublina, trudno jednoznacznie ocenić, co utworzono w 1569 roku w Lublinie: unię realną, tzn. taką, której powstanie było zatwierdzone przez ustawę, a nie w oparciu o związki dynastyczne, federację czy państwo 1 IEŚW. Projekt: Historia a teraźniejszość. Dziedzictwo Rzeczpospolitej Obojga Narodów a aktualne stosunki polsko-litewskie unitarne. Przez stulecia toczył się o to spór, który nie jest zakończony do dnia dzisiejszego i wciąż brak perspektyw świadczących o jego szybkim rozwiązaniu. Dlatego, pisząc historię Litwy, koniecznie wydaje się wyjaśnienie, czy Wielkie Księstwo Litewskie zachowało swój status samodzielnego państwa w składzie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, czy stało się prowincją? Rozpocznijmy od formalnego określenia atrybutów państwa suwerennego, jak to rozumiano na początku nowożytności. Podstawowe zewnętrzne cechy państwa suwerennego to: władca, tytuł władcy, terytorium państwa z linią graniczną, pieczęć państwowa z zapisem w legendzie nazwy państwa bądź tytułu władcy. W tytulaturze władcy wymieniano zgodnie ze ścisłą hierarchią i ważnością dla państwa wszystkie terytoria przez jego rządzone. Ceremonia inauguracyjna nadawała sens egzystencji władcy. Które z tych atrybutów udało się zachować Wielkiemu Księstwu Litewskiemu, a które utracono w latach 1569-1587, czyli w pierwszym okresie istnienia złożonej monarchii Rzeczypospolitej Obojga Narodów (do wstąpienia na tron drogą elekcyjną dynastii Wazów)? O statusie Wielkiego Księstwa Litewskiego jako odrębnego, równowartościowego partnera państwowego Królestwa Polskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów świadczą: • Tytuł władcy -wielki książę litewski, który uzyskiwał każdy monarcha wybrany na władcę Republiki. Zygmunt August (1569-1572), wybrany po jego śmierci Henryk Walezy (1573-1574) i Stefan Batory (1576-1586) w oficjalnych dokumentach używali tytułu: "…Z Bożej łaski król, wielki książę Litwy i Rusi i in. …". • Wielka pieczęć państwowa (Sigillum nostrum Magni Ducatus Lithvanie), na której zafiksowano oficjalnie używaną nazwę państwa -Wielkie Księstwo Litewskie. Pod koniec XV wieku w otoczeniu kanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego powstał projekt wielkiej pieczęci, co było nowym krokiem w sfragistyce władców litewskich, a tym samym nadawało sens nowej koncepcji państwowej. Miejsce średniowiecznego monarchy na wielkiej pieczęci zajął herb państwowy, bardziej odpowiadający czasom nowożytnym. Wielka pieczęć miała szczególnie ważne znaczenie ideowe i reprezentacyjne. Przy pomocy heraldyki ukazywano pochodzenie władcy, jego powiązanie z dynastiami europejskimi, jak i rządzone przez niego państwo, osobno zaznaczając najbardziej od centrum oddalone terytoria, będące obiektem stałych wojen z sąsiadami. Wielka pieczęć państwowa była pomocna w nadaniu sensu, obok do tej pory istniejącej koncepcji średniowiecznego władcy, idei suwerenności
Geneza przepisów o dożywociu małżeńskim w projektach kodyfi kacyjnych II połowy XVIII w. Zarys problemu
2017
Zarys problemu 1. Wprowadzenie. Stan badań; 2. Pojęcie dożywocia małżeńskiego; 3. Geneza umów dożywocia; 4. Dożywocie małżeńskie w projektach kodyfi kacyjnych II połowy XVIII w.; 4.1. Polskie prawo zwyczajowe i jego wykładnia; 4.2. Opracowania prawa polskiego; 4.3. Rezolucje Rady Nieustającej; 4.4. Formularze umów; 4.5. Ustawodawstwo obce; 5. Perspektywy badań nad dożywociem. W literaturze problematyka zawierania umów dożywocia między małżonkami nie doczekała się jak dotąd opracowania, nie została też opisana w sposób wyczerpujący w ramach monografi i poświęconych małżeńskiemu prawu majątkowemu. Ich autorzy koncentrowali się na epoce średniowiecza 1 , okres późniejszy, w którym rozwinęła się interesująca nas instytucja, pozostał w przeważającej mierze poza sferą prowadzonych przez nich badań. W pracach tych interesująca nas kwestia umów dożywocia małżeńskiego została jedynie naszkicowana, zasadne jest więc wypełnienie tej luki i bliższe przyjrzenie się temu zagadnieniu 2 . 1
Prawo naturalne – idea nie tylko katolicka
Roczniki Teologiczne, 2018
Są takie zagadnienia, które nie tracą na aktualności, chociaż są przedmiotem refleksji przez całe wieki. Zmieniający sie kontekst historyczny, a bardziej jeszcze ideowy, domaga sie ich nowego przedstawienia, objaśnienia, nierzadko rozwiniecia, by udowodnić ich zawsze wazny przekaz. W nauce moralnej takim problemem jest prawo naturalne, którego chrześcijańska koncepcja, siegajaca starozytnej myśli grec kiej, w okresie współczesnym stale wraca jako przedmiot nowego namysłu. W obsza rze chrześcijanskiej myśli filozoficznej i teologicznej ujawnia sie to w róznych tra dycjach, nie tylko katolickiej, jak niekiedy sie uwaza1. Redaktor recenzowanego tu opracowania Norman Doe jest profesorem prawa na Uniwersytecie w Cardiff. Studiował i badania naukowe prowadził m.in. w Cambridge i Oksfordzie. Jest uznanym filozofem prawa, takze prawa kanonicznego, w tym jego anglikanskiej i ekumenicznej tradycji. Spośród jego publikacji za szczególnie cenna uwaz a sie Law and Religion in Europe: A Comparative Introduction (Oxford Univer sity Press, Oxford 2011), która zaliczono do dwudziestu najwazniejszych prac o tema tyce prawnoreligijnej. Jako visiting professor był zapraszany m.in. na katolicki uniwer sytet w Leuven oraz na rzymski uniwersytet Angelicum. Praca zbiorowa Christianity and Natural Law ukazała sie jako kolejny tom serii wydawanej na Uniwersytecie w Cambridge pt. Law and Christianity2. Seria ta ma na celu analize i prezentacje
Dikaiosyne – sprawiedliwość. Genealogia pojęcia
Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna, 2018
The concept of justice takes a central position in practical philosophy from the birth of philosophical reflection in the ancient Greece to contemporary discussions in political, social, and moral philosophy. This article presents a genealogy and development of the Greek concept of dikaiosyne (δικαιοσύνη). It starts with the first poetical appearances of a term dike (δίκη) in Homer’s poetry, continues with the analysis through its more sophisticated application by Hesiod, and finally it reaches the pivotal philosophical transformations of dike into dikaiosyne in The Histories of Herodotus.
Uniwersytet - zarys ewolucji idei podstawowej
2002
Two basic ideas of what a university should be have competed throughout history. The oldest conception of the university can be traced to Plato’s Academy. This idea was later developed by Wilhelm von Humboldt and revived by Allan Bloom. According to this approach the university is a multi-functional institution which combines education with the pursuit of truth. Mediaeval universities, the Napoleonic university and the idea of university as a higher vocational school developed according to the assumptions of the newer model. There are also a number of intermediate approaches where the point of departure is the didactic function but the didactic process is based on the specific values of the older approach, i.e., general and theoretic knowledge. These models were radically questioned in the second half of the twentieth century. The crisis of the university is partly a function of the unfavourable cultural climate (disbelief in the value of the scientific method and the validity of kn...
Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji naukowej „50 lat soborowej Konstytucji o Świętej Liturgii. Powstanie – recepcja – dokonania” Opole, 4 grudnia 2013 roku
Teologia i Człowiek, 2014
Natura i cechy zgromadzenia liturgicznego chrześcijan". Konferencja naukowa połączona z ceremonią wręczenia Księgi Jubileuszowej ks. prof. dr. hab. Wincentemu Myszorowi : (Katowice 21 maja 2009)
2009
Od kilku już lat w kalendarz spotkań naukowych organizowanych przez Wydział Teologiczny UŚ w Katowicach wpisują się majowe konferencje poświęcone różnorodnym kwestiom liturgicznym. W ramach tegorocznego spotkania organizatorzy zaproponowali podjęcie refleksji na temat zagadnień zebranych pod wspólnym tytułem „Natura i cechy zgromadzenia liturgicznego chrześcijan”. Tym razem doroczne spotkanie miało jednak szczególny charakter. W programie konferencji naukowej przewidziano bowiem ceremonię wręczenia Księgi Jubileuszowej ks. prof. dr. hab. Wincentemu Myszorowi – pierwszemu dziekanowi Wydziału Teologicznego w Katowicach – dla uczczenia 40. rocznicy jego pracy naukowej. Zasługi ks. profesora Wincentego Myszora dla rozwoju patrologii trudno przecenić, a ich bliższe omówienie przekracza możliwości krótkiego sprawozdania. Jest to zresztą niekonieczne, gdyż dorobek naukowy Jubilata, dobrze znany w gronie patrologów oraz innych miłośników chrześcijańskiego antyku, został dokładnie opracowany...
W nurcie teologii sekularyzacji - egzystencjalne implikacje biblijnej doktryny o stworzeniu
Seminare. Poszukiwania naukowe
Chrześcijaństwo ze swoją doktryną stworzenia świata zerwało z fatum pogańskie, objawiające człowiekowi jego wolność i współodpowiedzialność. Nie każdy mężczyzna musi się rżnąć od Boga swoją wolność, ponieważ otrzymuje ją od Niego w darze i ma za zadanie ją rozpoznać i zaakceptuj to. Różne nurty mentalne na kontynencie europejskim ostatnich dziesięcioleci XX wieku, a zwłaszcza rozwój nauki i techniki można również rozumieć jako zaproszenie od Boga człowieka, aby wziął współodpowiedzialność za świat i za jego przyszłość. Pozytywny odpowiedź na to zaproszenie stanowi pełniejszą prawdę o miłości Boga i wolności człowieka. Wolność człowieka kończy się tam, gdzie jego rzeczywistość sprowadza się albo do rzeczywistości sakralnej, albo do rzeczywistości sakralnej ten bluźnierczy. Z tego powodu nie można mówić o absolutnej autonomii rzeczywistości ziemskich, ale trzeba też wziąć pod uwagę normy moralne ustanowione przez Boga.
Twórcy doby wczesnonowożytnej w poszukiwaniu natury
Obraz natury w kulturze intelektualnej, literackiej i artystycznej doby staropolskiej, 2020
Hierarchiczna struktura Kościoła w ujęciu Kardynała Stanisława Nagyego
Roczniki Teologiczne, 2022
The issue of hierarchical structure of the Church was one of the main academic interests of Cardinal Stanisław Nagy SCJ. The article attempts a systematic and at the same time critical evaluation of his research in this field. The paper adopts the following structure: first, the historical and theological context of Nagy's reflection has been presented; then method he used, the concept of the Church he assumed and the problem of the Church's genesis have been pointed out. Three further themes are directly related to the hierarchical structure of the Church: apostolate, succession and papal primacy. Finally, the question of the importance of the ecclesiastical hierarchy in the life of the Church and the relationship of the hierarchical priesthood to the universal priesthood of all believers has been posed.
Szkotowy projekt nauki transcendentalnej
2012
Szkotowy projekt nauki transcendentalnej Słowa klucze: byt jako byt, transcendentalia, nauka transcendentalna, metafizyka, Bóg, fides quaerens intellectum, zasada jednostkowienia, paralelizm noematyczno-noetyczny Podsumowanie: Jan Duns Szkot może być uważany za prekursora nowego myślenia o metafizyce, która według niego staje się nauką transcendentalną. Właściwie cały intelektualny wysiłek Szkota kierował się ku przedstawieniu projektu takiej metafizyki. Metafizyka Szkota może być uważana za alternatywną koncepcję odnośnie do propozycji Tomasza z Akwinu, choć-co warte podkreślenia-wcale nie sytuuje się w takiej opozycji do metafizyki Akwinaty, jak chcieli to interpretować zarówno najbliżsi uczniowie Tomasza, jak i zwolennicy tomizmu do dziś. Nowatorstwo Szkota polegało na rozbudowaniu podmiotowej struktury w poznaniu, co stało się bodźcem do prowadzenia dogłębnej analizy możliwości poznawczych ludzkiego intelektu. Szkot zatem postawił wyraźne pytanie o granicę wszelkiego możliwego poznania, szukając odpowiedzi nie w realnej przedmiotowości, lecz w formalnie ujętych warunkach poznawczych, z jednej strony pozostających poza sferą realną, z drugiej strony jednak niesprowadzających się do sfery wyłącznie myślnej, a więc ukonstytuowanej przez ludzki intelekt. Tak rozumiana metafizyka zyskuje wymiar formalny, zatem według Szkota realizuje Arystotelesowski postulat w najwyższym stopniu teoretycznej nauki o bycie jako bycie.
Tomasza z Akwinu ideał egzegety i podstawy jego pracy In sacra pagina
Teologia i Człowiek, 2007
Czêsto spotykany dzi paradygmat nauki, proweniencji zasadniczo pozytywistycznej, w du¿ej mierze nie trudni siê opisem kwalifikacji moralnych tego, kto zajmuje siê nauk¹. Prawomocnoae procedur naukowych w ¿aden sposób nie prowokuje do stawiania pytañ z dziedziny moralnoci. Dlatego byae mo¿e nieco obco brzmi¹ dla pozytywistycznego ucha napotykane ju¿ u Ojców Kocio³a, niejako w pierwszych podrêcznikach hermeneutyki biblijnej, wezwania do harmonii miêdzy intelektem a w³aciwie usposobion¹ dusz¹, miêdzy rzetelnoci¹ pracy badawczej a nieskazitelno-ci¹ moraln¹, w ostatecznym rozrachunku przynaglenia do ¿ycia cnotliwego, do wiêtoci intelektu 1. Trzon takiej argumentacji nawi¹zuje nie tylko * Ks. dr hab. Miros³aw Mróz, prof. UMK, dr hab. nauk teologicznych w zakresie teologii moralnej, dr filozofii, kierownik Zak³adu Teologii Moralnej i Katolickiej Nauki Spo-³ecznej na Wydziale Teologicznym UMK w Toruniu. ** Ks. Piotr Roszak jest doktorantem na Uniwersytecie Nawarry w Pampelunie (Hiszpania). 1 W historii teologii zwyk³o siê wyró¿niaae kilka pozycji odgrywaj¹cych w toku dziejów kluczow¹ rolê w rozwoju hermeneutyki biblijnej, która od samego pocz¹tku wyznacza³a pole aktywnoci teologa. Trzeba zaliczyae tu takie dzie³a, jak: O zasadach Orygenesa, w. Augustyna De doctrina christiana, a w epoce redniowiecza szlak przeciera³y nastêpuj¹ce prace:
Wolność sumienia i religii w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej - postulaty Kościoła katolickiego
2008
Votum separatum w prawie kanonicznym i prawie polskim
Kościół i Prawo, 2016
Instytucja votum separatum wiąże się z problematyką podejmowania decyzji w sprawach najważniejszych przez kilkuosobowe składy orzekające zgodnie z przepisami prawnymi o charakterze proceduralnym 1 . Przepisy te określają zasady narady i głosowania składu orzekającego w danej sprawie, w tym konsekwencje za ich nieprzestrzeganie. W zależności od tego, w jakich sprawach toczy się postępowanie sądowe, ustawodawca określił przepisy prawne, w których uregulowane jest votum separatum. Instytucja votum separatum występuje w prawie kanonicznym i prawie polskim. Dokonując analizy tego szczególnego uprawnienia przysługującego sędziemu przegłosowanemu można wskazać podobieństwa i różnice, które charakteryzują votum separatum w analizowanych porządkach prawnych. Ze względu na zakres publikacji, badaniu poddane zostaną przepisy prawne dotyczące tej instytucji o charakterze proceduralnym. Z zakresu prawa polskiego przeanalizowane będą przepisy określające zasadnicze postępowania sądowe, tj. cywilne, karne i administracyjne.
KOMPUTEROWA SYMULACJA STANU NAPRENIA W SSIEDZTWIE WYROBISKA GÓRNICZEGO Z UWZGLDNIENIEM PRZEPYWU GAZU*** 1. Wstp
W ostatnim czasie polskie górnictwo boryka si ze wzrostem zagroe naturalnych, do których naley równie zagroenie metanem. Jak podaje Gówny Instytut Górnictwa [4], ju ponad 80% wgla wydobywanych jest w Polsce w warunkach zagroenia metanowego. Ma to zwizek zarówno ze zwikszaniem gbokoci, jak i z narastajc koncentracj eksploatacji. Migracja metanu z warstw spgowych, do pokadów pierwotnie niezawierajcych me-tanu oraz do wyrobisk stanowi powane zagroenie bezpieczestwa. Migracja ta odbywa si najczciej poprzez szczeliny i spkania górotworu, które mog powsta, bd uaktywni si w wyniku naruszenia pierwotnego stanu równowagi masywu skalnego. W niniejszym arty-kule przedstawiono niektóre wyniki prac nad modelowaniem numerycznym zmian stanu na-pre w górotworze, wywoanych podziemn eksploatacj wgla kamiennego, z uwzgld-nieniem wystpowania metanu. 2. Opis zagadnienia Przedmiotem pracy prezentowanej w niniejszym artykule byo wyznaczenie stanu na-prenia w otoczeniu wyrobiska górniczego, z uwzgldnieniem...
Teologiczne Studia Siedleckie XVI (2019)
2020
Obecny numer naszego czasopisma, podobnie jak poprzednie, ma charakter interdyscyplinarny z wyraźnym nachyleniem teologicznym. Większość autorów poszczególnych artykułów to doktoranci, którzy pragną podzielić się swoimi przemyśleniami. A te są wyrazem ich naukowej kwerendy i kompetencji redakcyjnych. Ks. Kamil Majer ukaże normatywny charakter Biblii na podstawie polskiej teologii posoborowej. Andrzej Kosiński zaprezentuje źródła troski o ubogich w Starym Testamencie. Ks. Leszek Tomasz Mućka podjął refleksję liturgiczno - pastoralną, dotyczącą szafarza Eucharystii i szafarza Komunii Świętej. Szafarstwo Eucharystii wymaga uczestnictwa w kapłaństwie sakramentalnym Chrystusa. Natomiast szafarstwo komunijne leży w uzdolnieniach kapłaństwa powszechnego. Ks. Łukasz Borowski pisze o posłudze kapelana w hospicjum w świetle wybranych dokumentów Kościoła po Soborze Watykańskim II. Ks. Paweł Koc podjął refleksję dogmatyczną na temat natury i łaski w aspekcie przebó- stwienia człowieka. Uczynił ...
Zastosowanie analizy kladystycznej do rekonstrukcji filogenezy hominidów
Anthropological Review, 1993
RECONSTRUCTION OF HOMINID PHYLOGENY ON THE BASIS OF CLADISTIC ANALYSIS. Phy logenetic relationships among eight hominid taxa (the Australopithecines and Homo) are examined using cladistic techniques. Data on morphological and morphometric characters of fossil hominid crania, mandib les and dentition were collected from the literature. Cladograms were constructed using the PAUP phylogeny program to find the best fitting (maximum parsimony) hypotheses. Two equally the most parsimonious cladograms were found. The genus Homo is confirmed to be monophyletic, while Australopithecus is not. Re sults of this analysis support a close phylogenetic relationship of A.africanus to both Homo and the "robust" Australopithecine clades. Even though the relationships of A.aethiopicus (W T17000) are ambiguous, the most parsimonious cladograms do not place this species as a sister taxon of both A.boisei and A.robustus.
Abrenuncjacja od substancji rodzicielskiej w świetle akt grodzkich przemyskich z lat 1651–1657
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, 2019
Renunciation of Parental Assets in Light of the Records of the Borough of Przemyśl of 1651-1657 The act of abrenunciation (renunciation) was a commonly practiced legal action before the Polish courts for nobles, conducted by a woman upon contracting marriage, or entering a convent. It consisted of acknowledgment receipt of a dowry by the husband or convent, and of the woman's renunciation of any further rights to the family estate. The statement, according to the chancellery standards, was to be presented orally for the record in the court for nobles. The legal eff ect of abrenunciation was the surrender of any and all further claims to the inheritance against the current owners of the family estate.
Loading Preview
Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.