O Potrzebie Jednolitej I Przyrodniczej Teorii Zmian Kulturowych

Idea Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych, 2018

Transfer, 2022

The aim of this paper is to shed light on the (semantic, cultural) meanings implied by the word "longing" in a diachronic and synchronic perspective. Starting from the original meanings of the noun "longing" in Proto-Slavic, the authors aim to demonstrate that longing as a philosophical concept was first constituted in the Judeo-Christian tradition and that its basis was the idea of the imperfection of the human condition and the consequent striving for the ideal. With reference to the typology of nostalgia proposed by the Russian-American cultural theorist Svetlana Boym, two types of longing (restorative and reflexive) are distinguished, the criterion for their separation being localisation of the object of longing on the time axis: past-future. The researchers argue that today we are dealing with an omnipresent longing, which on the one hand is due to the worrying situation in the world (e.g. the war in Ukraine) and, on the other hand, to the general tendency of today's world, i.e. the impossibility of reaching a state of fulfilment. The creative reflection of contemporary writers on experienced and/or expected loss ultimately confirms the cultural potential of the concept of longing.

Studia Europaea Gnesnensa, 2018

Since the mid-twentieth century, there has been a discussion in the academy about "two cultures": humanities and sciences and the so-called third culture. In this article I outline the history of this debate. I also present new trends in contemporary humanistic reflection: posthumanism and transhumanism, which are based on interdisciplinary research. I am also describing the projects and the output of several currents of contemporary art: robotic art, bio art and bio-robotic art.

International Business And Global Economy

Indywidualizm kulturowy na przyk³adzie stereotypowego Polaka i Hiszpana Celem niniejszego artyku³u jest ukazanie pozytywnych i negatywnych cech, które dostrzegaj¹ u siebie Polacy i Hiszpanie. Skupiono siê na autostereotypach, które czêsto pokrywaj¹ siê z postrzeganiem jednych narodowooeci przez drugie. Opisano przedstawicieli kultur indywidualnych i bardzo patriotycznych, a jednoczeoenie maj¹cych inne podejoecie do otaczaj¹cego ich oerodowiska. Jako metodê badawcz¹ przyjêto analizê dostêpnych pozycji literaturowych, obserwacje ró¿nych badaczy i w³asne. Artyku³ opiera siê na pozycjach literaturowych polskich autorów oraz czasopismach i publikacjach anglojêzycznych. Przedstawiono w nim i podparto wieloma przyk³adami zachowania Polaków i Hiszpanów z perspektywy ich rodaków. Polacy i Hiszpanie ró¿ni¹ siê pod wieloma wzglêdami, ale nale¿y wspomnieae, i¿ wystêpuj¹ miêdzy nimi pewne podobieñstwa. Niezwykle ceni¹ tradycje, doceniaj¹ wiêzi rodzinne i szanuj¹ osoby starsze. Pomimo europejskiego pochodzenia obie kultury ró¿ni¹ siê podejoeciem do ¿ycia. Niniejszy artyku³, bêd¹cy charakte-rystyk¹ Polaków i Hiszpanów, mo¿e równie¿ s³u¿yae za opracowanie t³umacz¹ce przejawiane przez nich zachowania, które mog¹ byae ró¿nie interpretowane przez inne kultury.

Tarnowskie Studia Teologiczne, 2014

Pojęcie „rasy” wprowadził do słownictwa naukowego w połowie XVIII wieku francuski filozofa i matematyk Georges-Louis Leclerc, Comte de Buffon. W antropologii koncepcja ta zadomowiła się głównie dzięki pracom niemieckiego naukowca Johanna Friedricha Blumenbacha. Od początku koncepcja „rasy” wzbudzała kontrowersje wśród badaczy. Nawet sam Karol Darwin wyrażał sceptycyzm wobec używania pojęcia rasy w odniesieniu do ludzi. Wątpliwości co do naukowych podstaw typologii rasowej wyraził na początku XX wieku amerykański antropolog Franz Boas. W 1940 roku podobne wątpliwości przedstawił amerykańsko-brytyjski antropolog Ashley Montagu. W 1960 roku amerykański antropolog i genetyk Frank Livingstone na podstawie badań genetycznych poddał krytyce koncepcję ras ludzkich. Takie samo stanowisko wyrażał wybitny amerykański genetyk Teodozjusz Dobzhansky. Dobzhansky twierdził, że nie ma ras, które byłyby “odrębnymi jednostkami”. W 1970 roku, amerykański genetyk Richard Lewontin na podstawie własnych b...

Parezja Czasopismo Forum Młodych Pedagogów przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN, 2015

W latach pięćdziesiątych, w okresie stalinizmu i szykanowania naukowców, Stanisław Ossowski pisał: Pracownik naukowy to taki człowiek, do którego zawodowych obowiązków należy brak posłuszeństwa w myśleniu. Na tym polega jego służba społeczna, aby pełniąc swe zawodowe czynności nie był w myśleniu posłuszny. Pod tym względem nie wolno mu być posłusznym ani synodowi, ani komitetowi, ani ministrowi, ani cesarzowi, ani Panu Bogu. Jeżeli jest posłuszny, jeżeli poglądy swoje zmienia na rozkaz, albo jeżeli myśl jego nie jest w zgodzie z jego słowami, sprzeniewierza się swoim obowiązkom, tak jak się sprzeniewierza inżynier, który dla świętego spokoju, albo dla zysku, albo przez lenistwo, albo przez małoduszność pustakami zastępuje żelazobeton albo drewnem granit. W innym miejscu, opisując swoją trudną sytuację, gdy przez siedem lat nic z tego, co pisał, nie było publikowane, wskazuje: "W takich warunkach człowiek, jeżeli się nie załamał i nie stracił wiary w wartości, którym służył, zwraca się ku problemom bardziej zasadniczym i bardziej ryzykownym". Jaki to ma związek z współczesnością? Jaki ma związek z czasopismem "Parezja"?

2002

Two basic ideas of what a university should be have competed throughout history. The oldest conception of the university can be traced to Plato’s Academy. This idea was later developed by Wilhelm von Humboldt and revived by Allan Bloom. According to this approach the university is a multi-functional institution which combines education with the pursuit of truth. Mediaeval universities, the Napoleonic university and the idea of university as a higher vocational school developed according to the assumptions of the newer model. There are also a number of intermediate approaches where the point of departure is the didactic function but the didactic process is based on the specific values of the older approach, i.e., general and theoretic knowledge. These models were radically questioned in the second half of the twentieth century. The crisis of the university is partly a function of the unfavourable cultural climate (disbelief in the value of the scientific method and the validity of kn...

Człowiek i Społeczeństwo, 1970

aBStRaCt. Monika walczak, Interdyscyplinarny charakter kulturoznawczego pojęcia kultury [the notion of Culture in Cultural Studies and its interdisciplinarity], edited by z.

Między Oryginałem a Przekładem

On the integrity of the term „theory of translation” The article is an attempt to explain why there arise doubts as to the use of the term “theory of translation” and as to the coherence of its object of study. It has been concluded that the ambiguity of the term stems from the two meanings of the word “teoria” (theory). Using the term “theory of translation” in the sense of “translation studies” is incorrect as such use disregards the fact that translation studies encompasses not only theoretical considerations but also other aspects of dealing with its object. The second cause of the term’s ambiguity is the existence of marked differences between various types of translation. The author believes that the very presence of the word “przekład” (translation) in the Polish language proves that the object it desribes is perceived as an integral phenomenon despite its internal differentiation. Claiming that each type of translation requires a separate theory is contradictory to the meani...

Purely random events and those emerging from deterministic processes running in the neighborhood or in the background are not an exclusive property of human individuals. In different time scales they concern the whole universe, and thus the evolution too. Many times in the history of life on earth a blind chance has decided about success or failure of huge groups of life forms. Entirely external events, such as orbit changes, changes of sun activity, cosmic collisions or even supernova explosions, together with more local events – continental drift with accompanying changes in oceanic currents – resulted in both the creation of evolutionary innovations and new taxonomic groups and in the extinction of taxa dominating over hundreds of millions of years. On the other hand, the main properties of macroevolution seem to be universal, which causes a certain degree of its repeatability. Therefore, in biological evolution a large number of cases of convergent evolution can be observed. Not...