Όψεις των σοβιετικών προτεραιοτήτων, 1941-1950

Special - Issue (Ειδική Έκδοση), 2014

Την τελευταία εικοσαετία του 19ου αιώνα δημιουργήθηκαν στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα -από την ιδιωτική πρωτοβουλία- νεωτερικοί θεσμοί οικονομικού χαρακτήρα (Ταμιευτήρια, Αλληλοβοηθητικές Τράπεζες) κατά τα πρότυπα της δυτικής Ευρώπης (Schulze Delitzsch, Reiffstein). Η έρευνα εντόπισε τρεις θεσμούς τέτοιου είδους: την Αλληλοβοηθητική Τράπεζα «η Αβία» (1884), την Εταιρεία του Λαού ο «Μεσσηνιακός Σύνδεσμος» (1884) και το Μεσσηνιακόν Ταμιευτήριον ο «Δαφνών» (1896). Οι συγκεκριμένες συσσωματώσεις φιλοδόξησαν μέσω των οικονομικών τους εργασιών (καταθέσεις, δάνεια, επενδύσεις) να επιλύσουν προβλήματα των εταίρων τους και να καλλιεργήσουν σε αυτούς και την τοπική κοινωνία ένα κοινά αποδεκτό αξιακό σύστημα, το οποίο θα περιελάμβανε την εργασία, την πρόοδο, την εργατικότητα, τη φειδώ, την αποταμίευση, την αλληλεγγύη, τη συνεργατικότητα, την προσήλωση στην οικογένεια κλπ. Υπό αυτή την έννοια η μύηση των εργατών στο εν λόγω αξιακό σύστημα θεωρείτο -σύμφωνα με τις αντιλήψεις της εποχής- η καλύτερη προσφορά των μεσαίων και ανωτέρω στρωμάτων της Καλαμάτας στους εργατικούς κύκλους της πόλης, καθώς οι τελευταίοι θα βασίζονταν πλέον στις δικές τους δυνάμεις και δεν θα ανέμεναν τη διαρκή υλική και ηθική προσφορά των υπολοίπων κοινωνικών ομάδων. Όσο για την προσφορά χαμηλότοκων δανείων στα μέλη των σωματείων -και όχι μόνο-, αυτή αποσκοπούσε στην εξασφάλιση της αναγκαίας οικονομικής ρευστότητας που χρειαζόταν η μεσσηνιακή οικονομία στα τέλη του 19ου αιώνα και στον περιορισμό των τοκογλυφικών δράσεων. Τα διοικητικά επίσης συμβούλια των σωματείων, που αποτελούνταν από άτομα κυρίως του εμπορικού κόσμου, θέλησαν να καλλιεργήσουν στα μέλη τους και τους υπόλοιπους Καλαματιανούς την ιδεολογία τους για τον αστικό βίο, την ηθική, το κοινωνικό καθήκον, την κοινωνική συνοχή, την εθνική ταυτότητα, σε μια προσπάθεια να διαμορφώσουν συμπεριφορές ικανές να αποτρέψουν επικίνδυνες εξελίξεις και κοινωνικές ανατροπές. Η βραχύβια, τέλος, δράση των εξεταζόμενων θεσμών καταδεικνύει ότι η ανταπόκριση των κατοίκων της Καλαμάτας σε αυτούς, αλλά και η επίδραση των θεσμών στην καθημερινότητα των μελών τους δεν υπήρξε η αναμενόμενη.

2017

Στόχος της διατριβής είναι η ανάδειξη της έννοιας του ανοίκειου ως επίκεντρου της κινηματογραφικής ποιητικής του Andrei Tarkovsky. Μέσα από τη λεπτομερή ανάλυση παραδειγματικών σκηνών από το έργο του σκηνοθέτη διερευνώνται οι τρόποι με τους οποίους η χρήση συγκεκριμένων κινηματογραφικών μηχανισμών δίνει τη δυνατότητα σε ορισμένα τυπικά χαρακτηριστικά του ανοίκειου να λάβουν χωρική έκφραση. Εξετάζοντας τη φροϋδική έννοια του ανοίκειου μέσα από το πρίσμα της ανοικείωσης των Ρώσων φορμαλιστών και της μεταγενέστερης νεοφορμαλιστικής κινηματογραφικής θεωρίας, η μέθοδος που ακολουθεί η προκειμένη έρευνα για την ανάλυση των ταινιών του Tarkovsky εστιάζει στη συστηματική εξέταση των ενδοκινηματογραφικών/μορφολογικών στοιχείων που τις συγκροτούν. Μέσω της ανάλυσης συγκεκριμένων κινηματογραφικών τεχνικών που αφορούν στην αφήγηση και στο στιλ των προς ανάλυση ταινιών, εντοπίζονται οι μηχανισμοί εκείνοι που λειτουργούν ως φορείς ανοικείωσης. Σύμφωνα με τους μηχανισμούς αυτούς περιγράφονται οκτώ διαφορετικές χωρικότητες που παράγουν την αίσθηση του ανοίκειου και βάσει αυτών εξετάζονται οι πέντε τελευταίες ταινίες του Andrei Tarkovsky: Solaris (1972), Καθρέπτης (1975) , Stalker (1979), Νοσταλγία (1983) και Θυσία (1986). Συνδυάζοντας στοιχεία από τη ρεαλιστική κινηματογραφική θεωρία με θέσεις από τον πρώιμο ρώσικο φορμαλισμό και τους σοβιετικούς θεωρητικούς του μοντάζ (κυρίως το έργο του Sergei Eisenstein), υποστηρίζεται ότι ο Tarkovsky υιοθετεί μια ανοίκεια φιλμική γραφή, η οποία από τη μια μεριά φέρει σημαντικές δομικές ομοιότητες με τους φροϋδικούς μηχανισμούς του ονείρου και από την άλλη μεριά στοχεύει στην ακριβή κινηματογραφική απόδοση της πραγματικότητας. Μιας κινηματογραφικής απόδοσης που δεν θεωρεί όμως την πραγματικότητα ως κάτι δεδομένο, αλλά ως κάτι που είναι οικείο και ταυτόχρονα ξένο. Το έργο του Tarkovsky διανοίγει νέες πιθανότητες για τον κινηματογραφικό ρεαλισμό και κατ' επέκταση προτείνει καινούργιους τρόπους αναπαράστασης της πραγματικότητας. Έτσι, μέσα από την ανοικείωση των παγιωμένων τρόπων αντίληψης της υλικής πραγματικότητας, αναδιαμορφώνεται τελικά και η σχέση του θεατή με το πραγματικό.

Αν και η νομοθεσία περί διαζυγίων στην Ελλάδα προκρίνει την εσωτερική διευθέτηση των ζητημάτων που ανακύπτουν μεταξύ των εμπλεκομένων μερών, θεωρώντας ότι οι γονείς διαθέτουν την ωριμότητα να συνδιαλλαγούν για το καλό των παιδιών τους, επικρατεί η πάγια δικαστική τακτική, εφόσον υπάρχει αντιδικία, να δίνεται η επιμέλεια σε συντριπτικό ποσοστό στη μητέρα και να ορίζεται απλή επικοινωνία με τον πατέρα. Δεδομένης της ωρίμανσης των συνθηκών για την εφαρμογή της συνεπιμέλειας στα πλαίσια της διαφυλικής ισότητας και της ποιότητας ζωής των τέκνων, διεξήχθη ποσοτική έρευνα σχετικά με τις απόψεις νομικών και μη αναφορικά με το διαζύγιο και το ρόλο του πατέρα. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να παρουσιάσει το αναχρονιστικό και ελλιπές νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα, να το συγκρίνει με ανάλογες ευρωπαικές και διεθνείς πρακτικές και να αναδείξει περιπτώσεις δικαστικών απο!άσεων, που υποβιβάζουν τον πατρικό ρόλο.

Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, 2017

Στόχος του άρθρου αυτού είναι η ανάλυση της κατασκευής της έννοιας της «νέας πολιτικής ταυτότητας στην εποχή της παγκοσμιοποίησης». Ως παραδειγματικό πλαίσιο συγκρότησης της έννοιας αυτής εξετάζεται η ειδησεογραφική κάλυψη του κινήματος της «αντιπαγκοσμιοποίησης» και, πιο συγκεκριμένα, οι διαδηλώσεις που έγιναν γνωστές ως «Παγκόσμια Ημέρα Δράσης κατά του Καπιταλισμού» και οι οποίες απασχολούν τα MME από το τέλος της δεκαετίας του 1990 έως σήμερα. Με αφετηρία τη θεωρία του καθοριστικού ρόλου των MME στην κοινωνική κατασκευή της πραγματικότητας και με βάση τον θεωρητικό στοχασμό γύρω από τα νέα κοινωνικά κινήματα, τις συλλογικές ταυτότητες και την πολιτική δράση στη μετανεωτερικότητα, αναζητούνται το σημασιοδοτικό σύστημα και οι αφηγηματικές δομές του ειδησεογραφικοΰ λόγου του αθηναϊκού Τύπου που, μέσω των αναπαραστατικών του πρακτικών, συντελεί στην κατασκευή της έννοιας «της νέας πολιτικής ταυτότητας στην εποχή της παγκοσμιοποίησης».

Zenodo (CERN European Organization for Nuclear Research), 2022

The 1970s has been a period of adjustment for Greek society (dictatorship, loss of half of Cyprus, economic hardship). The New Greek Cinema matured in this social context, while the Old Greek Cinema showed the biggest decline since its appearance. In the following essay, we will refer to the conditions under which the New Greek Cinema was formed. Next, we will present the developments that took place in the field of Greek cinema and the main differences between Old and New Greek Cinema. Finally, we will refer to the role of the most important directors of the period and we will analyze the film "Representation" by Th. Angelopoulos.