Academia.edu no longer supports Internet Explorer.
To browse Academia.edu and the wider internet faster and more securely, please take a few seconds to upgrade your browser.
Schulz/Forum
The author points at some methodological problems connected with a dictionary of Bruno Schulz’s Polish, conditioned mostly by its implied audience. In comparison to other lexicographic projects, such a project would have to take into account the sources of the lexical items listed in dictionaries, their number in relation to the language as a sum total of such items, the ordering of Schulz’s vocabulary, and the meaning of words in his idiolect, compared to their commonly accepted meaning. The differences under consideration imply that even though the dictionary may prove useful in the research on common Polish – its history, linguistic norms, and semantics, in the first place it would meet the needs of both literary scholars and linguists specializing in Schulz. They would find in it well organized material to study the writer’s imagination, the linguistic world picture of his works, his style, his artistic inspirations, the ways of connecting ideas, and his linguistic mastery in ge...
Język Polski, 2016
Słownik jako tekst kultury Słowa kluczowe: leksykografia polska, słownik a kultura, tekst kultury, rozumieć leksykografię, konwencje w leksykografii.
Schulz/Forum
The author makes an attempt to test a widespread opinion that Bruno Schulz had serious financial problems. This view, however, dating back to the writer’s own statement and then supported by such outstanding experts on his life and work as Jerzy Ficowski, seems to be rather untenable. Having analyzed Schulz’s income confirmed by his letters, as well as the income of other Polish writers in 1918–1939, Piotr Sitkiewicz has reached a conclusion that in fact his living standard in the 1930s was quite high, particularly if one takes into account the economic situation of Poland stricken by the crash of 1929 and its consequences. Schulz’s complaints on his teaching job and salary were not caused by objective estimation, but by his worldview which was influenced by chronic depression.
2013
Ottův slovník naučný [J. Otto’s Scientific Dictionary] (OSN, 1888–1909) and its continuation – the unfinished Ottův slovník naučný nové doby [J. Otto’s Scientific Dictionary of the New Era] (OSNND, 1930–1943) is one of the most prominent works of not only Czech and Czechoslovak encyclopaedic lexicography, but also an outstanding lexicographic enterprise of modern European encyclopaedic studies. At the same time, it is also “the mother of all books” or a master book not only for almost every educated Czech who reaches for it while seeking or verifying his or her own knowledge, but also for each Slavist – and especially so for a Czech, Slovak or even Polish philologist. This book is an item which cannot be missing from any reference library, as not many nations can pride themselves on such a multidimensional and reliable source of knowledge about the Slavs and (not only) Slavonic Europe at the turn of the 19th and 20th century and in the interwar period. The author of this study consi...
Litteraria Copernicana
Niniejszy artykuł poświęcono osobie Jeana Theodore'a Royera (1737-1807), haskiego prawnika, człowieka o szerokich horyzontach i zbieracza orientaliów, którego kolekcja stała się podstawą zbiorów orientalnych Królewskiego Gabinetu Osobliwości w Hadze. W dziale Zbiorów Orientalnych Biblioteki Uniwersytetu w Lejdzie jest przechowywany rękopis Royera, opatrzony sygnaturą Or. 8966, przez pryzmat którego chcemy przyjrzeć się tej wyjątkowej na tle epoki postaci zainteresowanej kulturą Chin nie w sposób powierzchowny, a naukowy. Niezwykle interesującą (i znaczną) częścią notatnika jest Nomenclator Sinicus-glosariusz chińsko-łaciński, któremu poświęcamy część naszych rozważań z nadzieją, że wobec wciąż mało zaawansowanych badań nad nowożytnymi słownikami oraz gramatykami języków pozaeuropejskich nasz artykuł będzie stanowił w tej kwestii skromny przyczynek. Nomenclator poza glosariuszem obejmuje wywody na temat języka chińskiego. Royer korzystał z pomocy Chińczyka Tana Assoy'a oraz z wszystkich ważniejszych, dostępnych w osiemnastowiecznej Europie prac na temat Państwa Środka.
Praktyka Teoretyczna, 2024
The commentary on the chapter "Philosophy of Language and Objective Psychology" is devoted first to establishing the functional position of this part of the book within the entirety of the considerations presented in Marxism and Philosophy of Language (MiFJ), serving as an outline for a-never realised-research programme, relation to other disciplines, reconstruction of basic assumptions, specificity of the moment of publication). The second part discusses the key contexts of MiFJ (Marrism, Lev Vygotsky's psychology), which are particularly relevant to the translated chapter.
A study on the historical morphology of the Polish language. Main topic: prefixes of non-Slavic origin in the history of the Polish language.
JĘZYK POLSKI – MIĘDZY TRADYCJĄ A WSPÓŁCZESNOŚCIĄ. Księga jubileuszowa z okazji stulecia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, 2021
The Language of Priests: A Pilot Study Summary The article presents and briefly discusses the results from a survey conducted with 28 Roman Catholic priests and clerics who were asked about the vocabulary used in everyday communication. About 370 slang word and phrases where collected in this way. Based on the answers provided, it can be assumed that language used by priests in private situations is characterized by expression, humor and creativity.
Psychologia Rozwojowa, 2010
Schulz/Forum
The text includes a possibly complete reconstruction of 27 days spent by Schulz in Paris in 1938. The reconstruction provides the basis of a theoretical commentary which compares the advantages and traps of narrativized biographical discourses on Schulz with the order of the calendar. All that is known about Schulz in Paris has been found in about a dozen documents and several dozens of references in his correspondence, which is not too bad for a biography of a “writer without archive.” The documentation of other episodes of his life is much scarcer. We know when and where he stayed in Paris, sometimes even his hotel room number. However, of the 27 days spent by Schulz in Paris only about one third can be reconstructed in fragments. All the rest remains nebulous and impenetrable. Schulz often disappears into thin air and in fact we do not know what he was doing all days long. He neither talked nor wrote about it much. The opinions and remarks which he formulated, e.g., that Paris is...
Schulz/Forum
Already the first reviewers of Bruno Schulz’s exhibitions and stories compared him to Franz Kafka, pointing at clear resemblances of imagination and motifs. Those analogies were later noticed also by literary scholars who either tried to prove that Schulz was inspired by the work of the Prague writer, or – on the contrary – demonstrated that all the correspondences between their literary worlds were accidental or determined by the times. Analyzing the reception of Kafka and Schulz in Poland before World War II, and the arguments used by both parties, the author makes an attempt to establish whether Schulz was indeed Kafka’s follower. It transpires that even though Schulz most likely knew Kafka’s novels and stories already before 1926, and one may find a number of links connecting not only their works, but also biographies, in terms of their idiom and worldviews the two writers were dramatically different. This, however, does not mean that there is no connection between them. On the ...
Dr Bg 3537, 2014
rolę pieczęci, sygnału wywoławczego, stanowił emanację jego naczelnej obsesji-kompleksu ciasnej osłony, skorupy, pancerza miejsca zamykającego go w sobie i oddzielającego od zewnętrznego nadmiaru. Schulz (i wiązało się to nie tylko z prześladującą go agorafobią) kojarzył ścieśnienie, skurczenie, redukcję z bezpieczeństwem i spokojem, z zachowaniem siebie na przekór wywłaszczającym siłom heterogenicznego ogromu 7. Dlatego w prozie istotnym elementem staje się pokójbohaterowie wycofują się do pustych i ciasnych wnętrz, aby przetrawić spotykające ich klęski, doznawać iluminacji, chronić się przed żywiołami. Narrator Genialnej epoki oznajmia: "Mój pokój był granicą i rogatką" 8 .W Manekinach powalony przez Adelę i ostatecznie zadenuncjowany Ojciec ,,usuną się do pustego pokoju na końcu sieni i oszańcował się tam samotnością" 9. Narrator Księgi, zaraz po odnalezieniu autentyku, pobiegł do swego pokoju, by go studiować 10. W Samotności zapomniany, opuszczony (zamurowany!) pokój jest jednym światem hybrydycznego, nieokreślonego, istniejącego jedynie poprzez swoje marzenie bohatera-narratora: ,,Ale jakże długo nie opuszczałem mego pokoju! Były to gorzkie miesiące i lata" 11. Pokój jest dziurą, otchłanią w bycie, w którą wpadł narrator: nic go nie łączy z przestrzenią poza nim, pojawia się on znikąd. Utrzymuje go w połowicznym istnieniu jedynie Panasa, ścieśnienie i ograniczenie stanowią jedynie początek ruchu, w którym początkowa pełnia wycofuje się w siebie, by pozostawić miejsce dla inności, symbolizowanej przez obrazy ,,dziewiczej'' pustki, pustyni możności czekającej na stwórcze słowo. Panas kładzie nacisk na fundamentalną wieź schulzowskiej ontologii z wywodzącą się z kabały luriańskiej ideą cimcum, czyli samoograniczenia się absolutu w akcie stworzenia, celem przygotowania miejsca dla transcendentnego względem niego, świata. Owa genezyjska, kosmogoniczna podstawa schulzowskich obrazów, jest, podług tej koncepcji, konstantą wszystkich wypowiedzi na temat bytu, zawartych w dziele drohobyczanina. Dla Jerzego Jarzębskiego natomiast, alienacja i wycofane są sposobem, w jaki odrzucona psyche nawiązuje kontakt z realnością, poprzez gest skonstruowania własnej mitologii: ,,By pokonać alienację, musiał on podjąć olbrzymią pracę i zbudować na nowo cały świat-razem ze sobą we wnętrzu, aby uwydatnić wspólny-swój i świata-plan konstrukcyjny i na koniec pogodzić zewnętrzność z treściami własnego ,,ja"." (J. Jarzębski: Genezis. O filozofii twórczości Brunona Schulza. W: Literackie wizje i re-wizje. Red. M. Stępień, W. Walecki. Warszawa 1980, s. 181.). W sprzeciwie wobec tej, idyllicznej koncepcji, Stefan Szymutko zwraca uwagę na fundamentalną nieskuteczność schulzowskiego marzenia, którego jedyna funkcją staje się odwlekania spotkania z traumą realności, naczelną manifestacją której są biologiczna skończoność i śmierć. Dlatego marzenie staje się rodzajem ,,pragnienia nicości''-wizją rzeczywistości nie skażonej przez przeraźliwość rozpadu, fantomatyczną projekcją wyzwolenia z ciała, rojeniem o nieistnieniu, zachwycającemu pozór realności, formę pozbawioną ciężaru, w osobliwy sposób wieczną. Marzenie jest więc sferą w której rzeczy, pozostawiając swoje ulotne ślady, odrzucają swą materialną kondycję. Marzenie stanowi odmianę niepełnego widzenia, terapeutycznej ułudy: ,,Schulz przebudowuje jaskinię Platona: u niego nie rzeczy są cieniami idei, ale idee(marzenia) odbijają rzeczy[....] Marzenie w prozie Schulza jest marzeniem o nieistnieniu, skażonym śmiercią, lecz bezpiecznym, bo przechowującym rzecz, rzeczywistość przynajmniejjej odbicie: nicość, daremność marzenia, pustkę, w której jednak zostają zachowane kształty rzeczywistości."(S. Szymutko: Przeciw marzeniu....dz.cyt, s. 158.) 7 Jak ujmuje to, używając specyficznej dość nomenklatury, Wojciech Wyskiel: ,,Schulzowski bohater umieszczony został w przestrzeni, która zagraża mu albo zamknięciem i uwięzieniem, albo bezkresnym otwarciem i zagubieniem, przeto zagrożenie alienacyjne traktowane jest jako niezmienny wyróżnik sytuacji człowieka w świecie. Nie mogąc radykalnie zmienić tej sytuacji, człowiek może wszakże poprzez swą postawę, łagodzić jej najróżniejsze konsekwencje. Wydaje się że sytuację dezalienacyjną modelowałoby takie ukształtowanie przestrzeni, które najpełniej realizuje się w budowie domu." Zob.
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, 2014
2014
Czy możliwa jest chrześcijańska interpretacja poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i na czym miałaby polegać? Temat religijnego wymiaru tej poezji podejmowany był wielokrotnie. Od dawna, od pierwszych odczytań wierszy Jana Bugaja, wyraźne były w nich wątki i motywy, które prowokowały do analiz, biorących pod uwagę aspekt chrześcijański.
Językoznawstwo
W artykule podjęto problematykę lakunarności jednostek frazeologicznych w języku bułgarskim i polskim. W tekście przedstawione są różne poglądy na temat typów i stopni ekwiwalencji międzyjęzykowej we frazeologii. Autorzy podkreślają, że obecność lub brak ekwiwalencji międzyjęzykowej w jednostkach frazeologicznych powinny być ustalane na podstawie semantyki. Badanie zostało przeprowadzone na obszernym materiale ilustracyjnym, obejmującym idiomy, utrwalone porównania i inne typy jednostek frazeologicznych. Słowa kluczowe: frazeologia, lakunarność, ekwiwalencja międzyjęzykowa, bezekwiwalentne jednostki frazeologiczne, język bułgarski, język polski.
1992
W ostatnich latach wzrasta w społeczeństwie naszych południowych sąsiadów zainteresowanie nieliterackimi warstwami jeżyka czeskiego - socjolektami, szczególnie slangami (środowiskowymi oraz zawodowymi). Przyglądając sie leksykalnej tkance czeskiego jeżyka potocznego, tzw. "hovorové češtiny”, można zauważyć, że coraz wiecej miejsca w tym jeżyku zajmuje nazwy nowe, w pierwszej chwili niezrozumiałe i dziwne, wyrazy i konstrukcje pochodzące ze slangu studenckiego1, żołnierskiego, turystów czy trampów. Każdy kolejny kontakt z nimi uświadamia nam ich specyficzny rodowód. W różnych sytuacjach, na przykład w spontanicznie żywej wypowiedzi, brakuje nam nieraz odpowiedniego słowa i tylko "pożyczka” ze slangu młodzieżowego, kierowców lub kolejarzy pozwoli dosadnie i krótko wyjaśnić, o co chodzi
Schulz Forum, 2019
Ibidem. O tej bibliotece pisał też później parokrotnie: "Biblioteka jego pełna była książek z dedykacjami autorów. Wielkiemu artyście składali hołd nasi czołowi prozaicy i poeci" (M. Jachimowicz, Bruno Schulz, "Poezja" 1966, nr 4, s. 86). Ocalały z niej zaledwie dwa tomy (Charaktery Zofii Nałkowskiej z dedykacją autorki i drugi tom Filozofii sztuki Taine'a z exlibrisem Stanisława Weingartena), które Jachimowicz wypożyczył od Schulza i-jak po latach mówił Jackowi Czarnikowi-"nie miał już okazji ich oddać" (Kometa, druk okolicznościowy towarzyszący "Spotkaniom w okolicach sklepów cynamonowych" w Dierżoniowie).
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, 2009
Recenzja książki: Jan Łukasiewicz, Elementy logiki matematycznej, oprac. M. Presburger, Warszawa 1929, reprint, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2008, ss. VIII+206.
2014
Współczesne narzędzia leksykograficzne a analiza tekstów dawniejszych Wprowadzenie Projekt Motywacje Eksperyment Plan pracy Efekty i zastosowania Projekt Projekt finansowany przez NCN w ramach konkursu OPUS 4. Tytuł projektu: Automatyczna analiza fleksyjna tekstów polskich z lat 1830-1918 z uwzględnieniem zmian w odmianie i pisowni
Studia Demograficzne, 2018
Loading Preview
Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.