O integralności terminu „teoria przekładu”

2010

Nowe spojrzenie na przekład: podobieństwo, granice ekwiwalencji i rekonceptualizacja Używanie języka zarówno w kontekście monolingwalnym, jak i w przekładzie może być naukowo wyjaśnione poprzez analizę i identyfi kację relacji między aspektami poznawczymi, znaczeniem językowym oraz kontekstem interakcyjnym. Bardziej konsekwentne próby takiego podejścia do przekładu i wypracowania ogólniejszego modelu nie są liczne w literaturze językoznawczej w Polsce (por. B.

2008

Na początek garść niekonsekwencji. Przyjęło się pisanie o postmodernizmie zaczynać od cytatu z Derridy, a rozważania o tłumaczeniu rozpoczynać nawiązaniem do wieży Babel. Jeśli temat mój obraca się zarówno wokół postmodernizmu, jak i tłumaczenia, to co mogłoby stanowić stosowniejsze rozpoczęcie niż dokonana przez Derridę dekonstrukcja mitu wieży Babel? Wykażę się jednak niekonsekwencją i nie przytoczę tu tej opowieści 1 . . Nie chcę ryzykować, że już na początku tego skądinąd uporządkowanego wywodu pojawią się idee wymykające się wszelkim klasyfikacjom. Ta druga niekonsekwencja jest udziałem wielu piszących o postmodernizmie, jak również wielu zajmujących się kwestiami przekładu. Próbuje się przecież w sposób możliwie logiczny przedstawiać postmodernistyczne, a więc z założenia alogiczne, lub, w najlepszym razie, paralogiczne, teorie. Co zaś się tyczy przekładu, często spotkać można artykuły teoretyczne, w których na przykład broni się tezy o zupełnej nieprzekładalności, a jednocześnie powołuje się na czytane w przekładzie źródła. Podobnie w niniejszym odczycie próbuję w sposób usystematyzowany przedstawić wpływ postmodernizmu na przekład, przy czym ufnie wykorzystuję tłumaczone, nawet za pośrednictwem trzeciego języka, teksty.

Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych, 2015

Pamiętnik Literacki, 2018

każdy język jest ludzki, zanim się stanie narodowym: języki turecki, francuski i niemiecki należą najpierw do ludzkości, a potem do narodu tureckiego, francuskiego i niemieckiego 1 .

Studia Norwidiana, 2016

II-ss. 800, t. III-ss. 216), jest wielkim dokonaniem poznaĔskiego Ğrodowiska polonistycznego, pracą zbiorową zespołu kierowanego przez prof. ZofiĊ Trojanowiczową, która współsygnuje swym nazwiskiem całoĞü edycji oraz kaĪdy tom. Współautorką tomu I, obejmującego lata 1821-1860 (w rzeczywistoĞci pierwszy zapis w kalendarium to 25 kwietnia 1818 r., data Ğlubu rodziców Norwida), jest Zofia Dambek, a wkład Jolanty Czarnomorskiej okreĞla formuła "przy współudziale". Współautorką tomu II (obejmującego lata 1861-1883; w rzeczywistoĞci data koĔcowa to rok 1884, gdy ukazują siĊ ostatnie nekrologi oraz pierwsze po-Ğmiertne obszerniejsze przedstawienie sylwetki poety) jest ElĪbieta Lijewska, "przy współudziale" Małgorzaty Pluty. Autorkami tomu III, zawierającego "Aneks, BibliografiĊ, Indeksy", są wraz z Z. Trojanowiczową-Zofia Dambek oraz Iwona Grzeszczak. Wkład innych osób, wspomagających autorki taką czy inną pomocą: bezinteresowną radą, kwerendą okreĞlonych zespołów materiału Ĩródłowego, doraĨną opinią krytyczną lub sumującą okreĞlony etap badaĔ recenzją naukową, został we "Wprowadzeniu" do publikacji poĞwiadczony z wdziĊcz-noĞcią. Kalendarz powstawał w nieprzerwanym ciągu bez mała dwóch dekad, "od koĔca lat osiemdziesiątych" XX w. Dla prac tego typu (a dla porównania moĪna przywołaü KronikĊ Īycia i twórczoĞci Mickiewicza, rozpoczĊtą w roku 1957 i wciąĪ nieukoĔczoną) taka miara czasu potrzebnego do wykonania przed-siĊwziĊcia jest rzeczą niejako naturalną, bo ĞciĞle związaną z właĞciwoĞciami przedmiotu, który siĊ bierze na warsztat. Czasu liczonego właĞnie w dekadach, a nie w latach, wymagał takĪe ten szczególny twórca, jakim jest Norwid-za Īycia niedoceniany i znacznie słabiej, niĪ np. Mickiewicz, zapisany w dokumentach epoki, po Ğmierci "zapomniany" i wciąĪ "odkrywany" przez kolejne pokolenia jego miłoĞników, badaczy, biografów i edytorów, od Zenona Miriama Przesmyckiego po Juliusza Wiktora Gomulickiego. Autorki "poznaĔskiego" Kalendarza podąĪyły wiĊc drogą wytyczoną juĪ dawno, dobrze oznakowaną

Przekładaniec, 2010

Publikacja objęta jest prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione. Publikacja przeznaczona jedynie dla klientów indywidualnych. Zakaz rozpowszechniania i udostępniania serwisach bibliotecznych

2011

Między Oryginałem a Przekładem

What can Make Translations Appear Older: Changes in Language or in Translation Norms? The article attempts to address the phenomenon of aging translations, especially literary ones, which has not been sufficiently analysed in translation research. The description is based on the framework of double dependence of a translation: dependence on the original on the one hand, and on the communicative requirements of reception on the other. Based on the classification of texts according to the diachronic aspect (Jäger), one can attribute translation aging to two reasons: to the evolution of the target language together with the changes in the adopted way of constructing literary narration, which is influenced by changes of literary epochs, and to the change in translation norms. These two factors are illustrated with the materials drawn from early translations of Russian literary works into Polish, especially those by Anton Chekhov. As it turns out, even though translation units can be arc...

Er(r)go. Teoria - Literatura - Kultura

Literaturoznawcy, Michel Espagne i Michael Werner wprowadzili pojęcie „transferu kuturowego” do nauk humanistycznych. Proces transferu zachodzi zawsze w obie strony i jest kreatywny. W przypadku transferu kulturowego każda rzecz (koncepcje, systemy prawnych, idei, przedmioty materialne, terminy, konwencje literackie, teatralne itp.) nie tylko zostaje przeniesiona do nowego kontekstu, ale przede wszystkim nabiera nowego znaczenia. Kulturowa wymiana to nie cyrkulacja wiedzy i idei takimi jakie są w środowisku oryginalnym, ale ich ponowna reinterpretacja w odmiennym kontekście kulturowym. Artykuł ma na celu analizę transferu kulturowego na przykładzie tradaptacji Jatindera Vermy w teatrze interkulturowym. Naświetlone zostały procesy relokacji kulturowej klasyków, negocjacje językowe, heteroglosji i inicjacji ruchu nowych teatrów mniejszościowych. Autorka pokazuje także proces ewolucji definiowania i rozumienia takich zagadnień jak performatywność, wypowiadalność czy odgrywalność w na...

Neofilolog, 2024