Osmanlı Tarihçiliğine Yön Veren Konuşmalar

Ayşenur OSKAN * Osmanlı Tarihçiliğine Yön Veren Konuşmalar adlı eser, Arif Bilgin ve M. Bedizel Aydın'ın editörlüklerinde hazırlanmış kolektif bir eserdir. Kitap, Osmanlı Araştırmaları Kongresi'nin (OSARK) 2015'te Sakarya'da ve 2018'de Tiran'da gerçekleşen açılış konuşmalarının bir derlemesi olarak hazırlanmıştır. Bu metinler Tarih biliminin hususî alanlarında ihtisas sahibi olan birçok önemli yazar tarafından hazırlanmıştır.

Karadeniz Araştırmaları Yaz 2013 Sayı 38 , 2013

Bu makalenin amacı öncelikle tarih yazımında önemli bir yeri olan anlatı tarihle ilgili akademik dünyada yaşanan üsluptan dile içerikten teoriye bir takım tartışmaları ortaya koymaktır. Bu sayede, tarihçiler tarafından uzun zamandır ve sıklıkla kullanılan anlatı tarih yazımının diğer bazı tarihsel yaklaşımlar karşısında güçlü ve zayıf yönleri gösterilecektir. Sonrasında ise bazı tarihçilerin 'yeni anlatı' adıyla ortaya koydukları anlatı tarih üzerine birtakım yeni yaklaşımlar tartışılacaktır. Bütün bu değerlendirmelerin sonucunda bu makale, tarih yazımında Türkiye'de de sıkça kullanılan ama teorik ve metodolojik özellikleri açısından iyi tanınmayan anlatı tarihin tarihçiler açısından daha iyi şekilde anlaşılmasına katkı sunmamayı hedeflemektedir.

2019

Nail Okuyucu Ege'den Kâhire'ye bir Osmanlı Memlük Âliminin Siyaset ve Hukuk İdeali: Kâfiyeci'nin Seyfü'l-mülûk ve'l-hükkâm ve Seyfü'l-kudât 'ale'l-buğât Adlı Eserleri Üzerinden Bir İnceleme

Tarih Kritik Dergisi, 2021

Can Tankut ESMEN * Ahmet Şimşek'in editörlüğünü üstlendiği ve "Dünyada Tarihçiliğin Gündemi" başlığını taşıyan çalışma, bu yayın kritiği metninin inceleme konusudur. Eser, seçilmiş on ülkenin tarihçiliğinin son 20-25 yılına dair bir araştırma ve değerlendirme ortaya koymak iddiasındadır. Bu durum Türkiye'deki tarihyazımı çalışmalarına bakıldığında, gelinen yeni bir merhaleye ulaşıldığını işaret etmektedir. Türk tarihçiliğindeki içe dönüklüğün, tarihin çoğu kez biz bize propagandasına dönüştüğü tarihyazımı; artık "onlar" üzerine düşünen, dışarıda neler olup bittiğine ilgi gösteren ve dışarıyı değerlendirme iddiasında bir hüviyete ulaşmıştır. Söz konusu dışa bakışın somut tezahürlerinden bir tanesi de, çeşitli milletlerdeki tarih anlayışları ve tarihyazımı geleneklerini inceleyen müstakil çalışmalardır. "Dünyada Tarihçiliğin Gündemi" adlı çalışma benzer bir gayretin sonunda ortaya çıkmış önemli bir eserdir. Çalışma Kasım 2020 tarihinde, İstanbul'da, Yeni İnsan Yayınevi bünyesinde neşredilmiştir. İlgili ülke tarihçiliğini tanıyan, bir vesile ile bağ kurmuş olan ve akademik teamüllerine hâkim olan Türk tarihçilerin hazırladığı çalışma on bölümden oluşmaktadır. Çalışmada yazarlar sırasıyla; ABD,

Osmanlı Kuruluş Tartışmaları, 2005, 79 sayfa. Notlar Serisinin dördüncüsü Türkiye Araştırmaları Merkezi tarafından "Osmanlı Kuruluş Tartışmaları" başlığı ile yayınlandı. TARİH OKUMALARI: OSMANLI KURULUŞ TARTIŞMALARI (Ocak 2005 - Haziran 2005) Sunum Yapanlar Cemal Kafadar Feridun Emecen İhsan Fazlıoğlu Oktay Özel Bülent Arı Cengiz Şişman Fatih Bayram Yunus Uğur Hazırlayan Reyhan Sarıkaya Redaksiyon Yunus Uğur Yücel Bulut Sunuş Aslında kuruluş tartışması aynı zamanda yıkılış tartışmasıdır. Bir devletin veya organizmanın ortaya çıkış ve yükseliş şartlarını-sebeplerini ortaya koyarken yıkılışına şahit oluyorsak, biz aslında yıkılışının sebeplerini arıyoruz demektir. İlk kuruluş tartışmalarının başladığı tarihlere dikkat edersek bu söylediğimiz daha anlamlı hale gelmektedir. Başka bir açıdan, Osmanlının kuruluşunu tartışmak dünyada bugünkü yerimizi tartışmaktır. Osmanlının kuruluşunu Avrupa ile irtibatına bağlayanlarla Türklük ananelerine bağlayanlar benzer kaygılarla hareket ediyor gibi gözükmektedir. 1910’lardan başlayıp günümüze kadar hararetli bir tartışmanın konusu olan ve Osmanlıların ve özellikle bugünkü Türkiye’nin yerinin, varoluş ilkelerinin anlaşılması açısından çok fazla önemi haiz bu konu, Türkiye Araştırmaları Merkezi’nin, metne yönelik okuma-anlama ve tartışma amaçlı Tarih Okumaları başlıklı 36 toplantısından son 5 toplantısının gündemi olmuştur. Hatırlanacağı gibi bu program çerçevesinde, 31 ay devam eden Osmanlı Kronikleri ile ilgili toplantılarda 31 adet ilk el Osmanlı tarihi okunmuş ve tartışılmıştır. Bu toplantıların özet sunumları BSV Notlar serisinden Kendi Metinleriyle Osmanlı Tarihi başlığı ile bir kitapçık olarak yayınlanmıştır. Tarih Okumalarının son beş toplantısında konu edilen Osmanlı Kuruluş Tartışmaları ise, bu alanda tartışmayı şekillendiren kitap ve şahısların çeşitli sunumlar çerçevesinde konuşulmasına fırsat hazırlamıştır. Bu kitapçıkta, şu beş oturumda tartışılan kişi ve eserlerin özetlerini bulacaksınız. 1. Toplantı: Herbert Adams Gibbons, The foundation of the Ottoman Empire: A History of the Osmanlis up to the death of Bayezid I (1300-1403), Oxford: Clarendon Press, 1916. (Osmanlı İmparatorluğunun kuruluşu, çev. Ragıp Hulusi, İstanbul: Devlet Matbaası, 1928).İstanbul: Devlet Matbaası, 1928 M. Fuat Köprülü, Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu, Ankara: TTK, 1991.Ankara: TTK, 1991. Sunan: Yunus Uğur ve İhsan Fazlıoğlu 2. Toplantı: Paul Wittek, The Rise of the Ottoman Empire, London: The Royal Asiatic Society, 1938. (Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu” çev. Fatmagül Berktay, İstanbul: Pencere, 2000). Halil İnalcik, , The Ottoman Empire: The Classical Age, 1300-1600, London, 1973 (Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ 1300 – 1600, çev., Ruşen Sezer, İstanbul, YKY, 2003). Halil İnalcik, “The Question of the Emergence of the Ottoman State”, International Journal of Turkish Studies, 1981-2, c. 2, s. 2, sh. 71-79. Sunan: Fatih Bayram, Bülent Arı 3. Toplantı Feridun Emecen, İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikler Dünyası, İstanbul: Kitabevi, 2001. Rudi P. Lindner, Nomads and Ottomans in Medieval Anatolia, Bloomington, 1983 (Ortaçağ Anadolu’sunda Göçebeler ve Osmanlılar, Ankara: İmge, 2001) Sunan: Feridun Emecen ve İhsan Fazlıoğlu 4. Toplantı Colin Imber, The Ottoman Empire, 1300-1650: The Structure of Power, New York: Palgrave Macmillan, 2002. Heath W. Lowry, The Nature of the Early Ottoman State, New York: SUNY, 2003. Sunan: Cengiz Şişman 5. Toplantı Cemal Kafadar, Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State, Berkeley & Los Angeles: University of California Press, 1995. Sunan: Cemal Kafadar, Oktay Özel, Yunus Uğur

Bu çalışmada, Osmanlı dönemi tarihçilerimizin kısa hayat hikayeleri, tarihçiliğimize yaptıkları katkılar ve eserleri hakkında temel bilgiler sunulmaktadır.

Uzun zamandır üniversitelerde verdiğimiz derslerde tarih bölümüne devam eden ya da bölümü bitirmiş genç arkadaşlarda, genel olarak tarihçiler özel olarak da Türk tarihçileri hakkında büyük bir malumat eksikliği olduğunu fark ettik. Yine gözlemlediğimiz kadarıyla bu gençlerimizin çoğunluğu, neredeyse sadece lisans düzeyinde ders kitabı olarak okudukları tarihçileri tanımaktadır. Hatta daha somut örnekler üzerinden söylemek gerekirse, belki İbrahim Kafesoğlu’nu, kitabını okumuş olmaktan dolayı ismen duymakta, ama genel Türk tarihi alanının kurucusu olan Zeki Velidi Togan’ı hiç tanımamaktadır. Okutulan ders kitabı yazarı olan iktisat tarihçisi X bilinmesine karşın, bir Barkan, bir Akdağ, bir Ülgener hiç işitilmemiş olabilmektedir. Ya da meslekten tarihçi olmamasına karşın eski Türk ve Osmanlı tarihyazımına büyük katkılar sağlamış Sencer Divitçioğlu ismi de neredeyse hiç duyulmamaktadır. Bu durum genç tarihçilerin, Türkiye’de var olan büyük tarih birikimine nüfuz etmeleri önünde bir engel olmanın yanısıra tarih bilgi ve görgülerini de ciddi sınırlayan bir olumsuzluk olarak belirmektedir. Oysa disiplinleri büyüten, onları kuran öncü kişiler ve onların yaptıklarını bilmekle başlar. Onların açtıkları yolun genişletilmesi, ancak mevcut birikimin hakkıyla bilinmesi ve bunlara yönelik yapılacak eleştiri ve katkılarla mümkündür. Bu durum hem disiplinin geliştirilmesi için bir zorunluluk hem de ‘ahde vefa’ yönüyle bir gerekliliktir. Türk Tarihçileri kitabımız, lisans öğrencileri başta olmak üzere konuya ilgi duyan herkese, öncü tabir ettiğimiz Türk tarihçilerini belli açılardan inceleyerek onların kısa hayat hikayeleri yanında, tarihçiliklerini göstermek amacıyla hazırlanmıştır.

Tarihselcilik ve Vahiy Algısı, 2023

Türkiye İlahiyat akademyasının yaklaşık olarak son otuz yıldır en önemli tartışma konulardan birisi tarihselciliktir. Konunun tartışmalardaki harareti bazen oldukça yükselmekte bazen de düşmektedir. Buna rağmen konu gündemdeki yerini hep muhafaza etmektedir. Bu tartışmalar öncelikle ahkam ve ceza hukukuna dair ayetler üzerinde yoğunlaştı. Ancak daha sonra yelpaze genişleyerek meada yani ahirete ilişkin konulara kadar uzandı. Bu bağlamda Kur an' ın bir kısmı ya da bir bölümüne değil bütününe tarihselci bir şekilde yaklaşılması gerektiği düşüncesi ileri sürüldü. Son dönemdeki tartışmalarda ise tarihselci yaklaşımın temellendirilmesi için vahyin mahiyeti konusu da tartışmalara dahil edildi. Bu çalışmada öncelikle kısaca tarihselcilik ve onunla yakın anlamı olan kavramların anlam çerçevesi üzerinde durulacak ardından da dil ve mahiyet itibarıyla vahyin tarihselcilik tartışmalarının neresinde durduğu belirtilecek, bizzat Kur'an ayerterinden hareketle lafız-mananın kime ait olduğu ortaya konulacaktır.

Türklerin İslamlaşması, Türk tarihini ilgilendirdiği kadar dünya tarihini de önemli ölçüde ilgilendiren bir süreçtir. Bu süreci izah ile ilgili 20. yüzyılın başlarından bugüne kadar çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Söz konusu çalışmalar neticesinde toplum hafızasında hemen herkes tarafından üzerinde hemfikir olunan bir takım söylemlerin ortaya çıktığını görmekteyiz. Türk Tarih yazımı içerisinde yer alan Türklerin İslamlaşma sürecine dair açıklamaların bir kısmı ise sürecin anlaşılmasını zorlaştırmaktadır. Bu çalışmada dönemin çeşitli kaynaklarına atıfta bulunarak tarih yazımına yerleşen bazı ifadeler sorgulanmaya çalışılmıştır. Araştırma sonucunda tabu haline dönüşen ifadelerin toplum algısını olumsuz etkilediği, bu doğrultuda tarih yazımını ve anlatımını gözden geçirmek gerektiği sonucuna varılmıştır

Tarihçilerden Baika bir Hikaye, 2019

https://canyayinlari.com/kitapdetay//cagdas/anlati//tarihcilerden-baska-bir-hikye/22394 Tarihçilerden Başka Bir Hikâye aynı kuşaktan 14 genç tarihçinin arşiv belgesi, gazete kupürü, günlük, mektup gibi tarihsel bir malzemeden ya da metinden yola çıkarak kurguladığı öykülerden oluşuyor. 19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı ve 20. yüzyılın ilk yarısında Cumhuriyet toplumunun sıradan insanlarını, yaşamlarını ve olaylarını merkeze alan öykülerin bir araya getirildiği kitap, tarih ile edebiyat ilişkisini yeniden sorgularken bu ilişkinin hem tarihyazımı hem de edebiyat açısından ilginç örneklerini sunuyor. Sunuş:Oktay Özel Yazarlar: Ali Sipahi, Fatih Artvinli, Nurçin İleri, Özge Ertem, Özgül Özdemir, Müge Özbek, Çiğdem Oğuz, Ebru Aykut, Erkan Oruçoğlu, Gamze İlaslan, Barış Zeren, Gülhan Balsoy, Tülin Ural, Ufuk Adak