Academia.eduAcademia.edu

İLETİŞİM PERSPEKTİFİNDEN GÖSTERGEBİLİME BAKIŞ

Abstract

"Görme konuşmadan önce gelmiştir. Ne var ki başka anlamda da görme sözcüklerden önce gelmiştir. Bizi çevreleyen dünyada kendi yerimizi görerek buluruz. Bu dünyayı sözcüklerle anlatırız ama sözcükler dünyayla çevrelenmiş olmamızı hiçbir zaman değiştiremez." (Berger, 2013, s. 7) 1. Giriş İnsanın olduğu her yer ve zamanda iletişim söz konusudur. İletişim, bireyin varlığını meşru kılan bir eylem olup hem dilsel hem de anlamsal öğeleri barındırmaktadır. Her ne kadar pekçok tanımda basitçe iletinin kaynaktan alıcıya gönderimi olarak ifade edilse de iletişim çok daha karmaşık bir süreci ifade etmekte, bünyesinde kod açılımlarını ve gösterge anlamlandırmalarını, dilsel ve anlamsal öğelerin yorumlanmasını, mesaj gönderen ve mesaj alıcısının kültür temelinde karşı karşıya gelebilmesini barındırmaktadır. Etkili bir iletişim bireylerin kullandığı dilin, vücut hareketlerinin, yazılı bildirimlerin ve çevresindeki göstergelerin doğru anlamlandırılması ile gerçekleşmektedir. En temel haliyle iletişim "bir kişinin (göndericinin/vericinin), anlamı üzerinde toplumsal olarak anlaşmaya varılmış bir dil göstergesinden (sözcük, davranış, nesne vb.) yararlanarak, bir başka kişide belirli bir anlam dizisi yaratmaya karar verdiği zaman gerçekleşmektedir. Gönderici, göstergelerden oluşturduğu iletinin içeriğine birtakım anlamlar yükleyerek, bunu aktarır. Alıcı ise, bu iletinin, kendi anlam yüklemesini oluşturarak yorumlar ve sonuca varır." (Güz, 1998: 125). Dolayısıyla iletişimde göstergeler ve anlamlandırmalar kaçınılmazdır. Görme yetisine sahip insan diğer canlılardan farklı olarak düşünme ve beraberinde anlamlandırma yetisine de haizdir. Bireyleri çevreleyen nesnel evren bireyin sosyal ilişkiler ve sosyal yaşam içerisinde anlamlandırması gereken pekçok mesajı hem dilsel hem de görsel olarak bireyin hizmetine sunmaktadır. Bu mesajların doğru yorumlanmasıyla birey düzenli bir sosyal ilişki yürütmekte, yanlış anlamlandırması ile de sosyal ilişkilerinde ve sosyal düzeninde düzeltmelere gereksinim duymaktadır. Bireyin toplumsallaşması için gerekli olan dile ait her şeyi ise göstergebilimin çatısı altında toplamak mümkündür. En kısa ve yalın haliyle fenomenal dünyada gösteren ve gösterilen arasındaki ilişkiyi inceleyen göstergebilim "göstergeleri, gösterge dizgelerini ele alan, çok değişik, kimi durumlarda da çelişik yaklaşımları kucaklayan, devinim içinde bulunan" (Barthes:IX) oldukça geniş bir araştırma alanıdır. Göstergeler bireyin