Adam Dyrda: Rządzący z urojenia

2006

Jan Łukasz von Hildebrandt (1668-1745) na kartach historii sztuki śląskiej pozostaje w cieniu osobowości innego wielkiego architekta austriackiego, Jana Bernarda Fischera von Erlach (1656-1723) 1. Wydaje się jednak, że do czasu powstania Kaplicy Elektorskiej przy katedrze wrocławskiej to Hildebrandt wywarł na barokową architekturę Śląska większy wpływ niż Fischer i zaistniał w niej silniej, niż dotąd przyjmowano 2. Źródło pisane dokumentarnie potwierdza, że Johann Lucas Hyldebrand, nadworny inżynier Cesarskiej Mości, wykonał projekt pałacu Schreyvogla we Wrocławiu (1705) 3 , który zburzono w 1885/86 r. Archiwalna wzmianka odnosząca budowniczego Hildebrandta do wrocławskiego pałacu Peina-Spätgena pozwala łączyć jego projekt (ok. 1700-1704) z wiedeńskim architektem o tym nazwisku 4. Natomiast celem niniejszego artykułu, w oparciu o analizę stylistyczno-porównawczą, jest przypisanie Hildebrandtowi również autorstwa fasady kamienicy przy wrocławskim Rynku nr 6 5. Kamienica Pod Złotym Słońcem prezentuje się w splendorze barokowej fasady pośrodku najbardziej eksponowanej, zachodniej pierzei Rynku oraz słusznie uchodzi za najlepiej zachowany i najdokładniej przebadany dom mieszczański we Wrocławiu 6. Mimo to autorstwo jej elewacji frontowej nie zostało wyjaśnione. Anonimowe dzieło architektury barokowej, niedoceniane w ramach tradycyjnej historii sztuki, na ogół odmierzanej dokonaniami wielkich artystów, może zyskać na znaczeniu dzięki włączeniu go do dorobku uznanego architekta. Kamienica przy Rynku nr 6, która wznosi się na zrębach dwóch murowanych domów z XIII w., była rozbudowywana w epoce średniowiecza, została przekształcona w XVI w. i gruntownie zmodernizowana w końcu XVII w. 7 , a do początku wieku XVIII otrzymała nową fasadę. Podczas barokowej przebudowy wnętrz powstała m.in. sklepiona sień przejazdowa i dostępny z niej, równoległy bieg reprezentacyjnych schodów na pierwsze piętro. Przy tworzeniu fasady uwzględniono istniejącą substancję budowlaną i utrzymano dwupiętrowy układ starej elewacji 8 , łącznie z równoległym do frontu dachem, zasłaniającym drugi, niższy. Dlatego bryła domu kalenicowego, która obok podobnych w typie i wysokości kalenicy, lecz czterokondygnacyjnych domów nr 7 i 8, wyodrębniała się spośród innych, w większości szczytowych kamienic wokół Rynku, zachowała w elewacji proporcje bliskie miejskim budowlom rezydencjonalnym. Projektant ukrył dawne nieregularności pod nowymi podziałami architektonicznymi symetrycznej kompozycji pięciu osi okiennych barokowej fasady. Oś główną zaakcentował przez pozorny ryzalit, ozdobniejsze obramienie środkowego portfenetru i podwyższoną, dekoracyjną facjatę, lecz przede wszystkim imponującą formą portalu balkonowego. Przesunięto go nieco w lewo, aby przybliżyć otwór bramy wjazdowej do światła sieni, która przebiega asymetrycznie, wzdłuż konstrukcyjnego muru, na dawnym styku sąsiadujących tu wcześniej domów. Dążenie do idealnej symetrii fasady, a jednocześnie do praktycznego, prostopadłego wjazdu do sieni spowodowało kompromisowe zaburzenia odstępów między krawędziami portalu z balustradą a naczółkami okien parteru i podokiennikami piętra. Do korektur optycznych należą ugięcia gzymsu parapetowego, które dają złudzenie skrótów perspektywicznych i iluzją trzeciego wymiaru tuszują płaskość elewacji. Kamienny detal architektoniczny, łącznie z wyładowanym gzymsem okapowym, precyzyjnie opracowano w piaskowcu, przy czym zwłaszcza portal stanowi /4/ ↪Quart Nr 2/2006 il.

2017

The main object of analyses provided in the paper is one of the key problems of contemporary Poland’s democracy, i.e. the “destructive” model of political rivalry. Action aimed at discrediting a rival in direct “confrontation” proves more beneficial than long-term planning resulting in realization of positive reform plan. As a result political elites cater to their own political needs forgetting about their social role in regard to citizens. As a consequence the gap between the society and politics grows even bigger. The society becomes more and more depoliticized. Indicators of associating oneself with political parties are the lowest in the whole of European Union. Most of the citizens admit they have no-one to vote for, they do not associate themselves even with the party they are voting for the general perception of politicians is extremely critical. It seems that it is important to put clearer emphasis on the fact that the whole of the political stage is responsible for said ne...

Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne, 2018

* Niniejsza glosa została zaprezentowana i otrzymała nagrodę I stopnia w konkursie organizowanym przez Centrum Dokumentacji i Studiów Podatkowych Uniwersytetu Łódzkiego w ramach odbywającej się 12 grudnia 2017 r. XX Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej dla studentów "Współczesne problemy orzecznictwa sądowego w sprawach podatkowych".

Teksty Drugie, 2021

Symulantów wystawiono na scenach polskich w latach 60. czterokrotnie, po czym utwór został zapomniany i raczej tak już pozostanie, chyba że w polskim teatrze zapanuje jakaś perwersyjna moda na PRL. Śmierć porucznika jest utworem bardzo dobrym. Pierwodruk został opublikowany w miesięczniku "Dialog" 2 , w tym czasie "Dialog", kierowany przez Adama Tarna, starał się wpływać na repertuar teatralny, pokazując wszystko, co ciekawe, nowatorskie, awangardowe, zamieszczał też tłumaczenia światowej dramaturgii. Śmierć porucznika nawiązuje do Mickiewiczowskiej Reduty Ordona. Oto na polu bitwy na Woli zjawia się poeta, a generał prosi go, by sprawdzał, co dzieje się z odległą placówką. Generał nie widzi, poeta patrzy przez lunetę, ale nie rozumie, wychodzi na to, że dowódca zginął, powstaje legenda i znakomity utwór, który zaczyna żyć własnym życiem, gloryfikując bohaterską śmierć na polu bitwy. Ale co zrobić, Orson żyje dalej, nie może tylko ożenić się z Zosią, bo jako ktoś, kto nie żyje, nie uzyska pozwolenia ojca panny. Wreszcie ma wszystkiego dość. Epilog przedstawia tego samego bohatera sto trzydzieści lat później, nadal żyjącego. Konfrontuje go z "wykolejoną młodzieżą". W didaskaliach czytamy, że wykolejona młodzież tym się odznacza, że nie chce śpiewać Kukułeczki ani Przeleciał ptaszek. No tak, bo jednym z koszmarów festiwali młodzieży był repertuar ludowy, jeszcze w 1955 roku Mrożek nie chciał śpiewać Szła dzieweczka do laseczka podczas uroczystości w Pałacu Kultury w Warszawie i wraz z innymi kołysać się w rytm melodii 3. Na scenie pojawiają się więc według didaskaliów: "dziewczęta z włosami do ramion, rozpuszczonymi i częściowo zakrywającymi twarze. Kostiumy i charakteryzacja nie tyle odpowiadające aktualnej modzie, ile utrwalone w powszechnej świadomości jako strój młodzieży «trudnej i zagadkowej»" 4. Wreszcie w ostatniej scenie Orson umiera. Odwołania do Mickiewicza są zabawne, ale z tego powodu jest to chyba najmniej przekładalny z utworów Mrożka, gdyż trudno go zrozumieć bez gry z cytatami i odwołaniami literackimi.

Studia Norwidiana, 2016

II-ss. 800, t. III-ss. 216), jest wielkim dokonaniem poznaĔskiego Ğrodowiska polonistycznego, pracą zbiorową zespołu kierowanego przez prof. ZofiĊ Trojanowiczową, która współsygnuje swym nazwiskiem całoĞü edycji oraz kaĪdy tom. Współautorką tomu I, obejmującego lata 1821-1860 (w rzeczywistoĞci pierwszy zapis w kalendarium to 25 kwietnia 1818 r., data Ğlubu rodziców Norwida), jest Zofia Dambek, a wkład Jolanty Czarnomorskiej okreĞla formuła "przy współudziale". Współautorką tomu II (obejmującego lata 1861-1883; w rzeczywistoĞci data koĔcowa to rok 1884, gdy ukazują siĊ ostatnie nekrologi oraz pierwsze po-Ğmiertne obszerniejsze przedstawienie sylwetki poety) jest ElĪbieta Lijewska, "przy współudziale" Małgorzaty Pluty. Autorkami tomu III, zawierającego "Aneks, BibliografiĊ, Indeksy", są wraz z Z. Trojanowiczową-Zofia Dambek oraz Iwona Grzeszczak. Wkład innych osób, wspomagających autorki taką czy inną pomocą: bezinteresowną radą, kwerendą okreĞlonych zespołów materiału Ĩródłowego, doraĨną opinią krytyczną lub sumującą okreĞlony etap badaĔ recenzją naukową, został we "Wprowadzeniu" do publikacji poĞwiadczony z wdziĊcz-noĞcią. Kalendarz powstawał w nieprzerwanym ciągu bez mała dwóch dekad, "od koĔca lat osiemdziesiątych" XX w. Dla prac tego typu (a dla porównania moĪna przywołaü KronikĊ Īycia i twórczoĞci Mickiewicza, rozpoczĊtą w roku 1957 i wciąĪ nieukoĔczoną) taka miara czasu potrzebnego do wykonania przed-siĊwziĊcia jest rzeczą niejako naturalną, bo ĞciĞle związaną z właĞciwoĞciami przedmiotu, który siĊ bierze na warsztat. Czasu liczonego właĞnie w dekadach, a nie w latach, wymagał takĪe ten szczególny twórca, jakim jest Norwid-za Īycia niedoceniany i znacznie słabiej, niĪ np. Mickiewicz, zapisany w dokumentach epoki, po Ğmierci "zapomniany" i wciąĪ "odkrywany" przez kolejne pokolenia jego miłoĞników, badaczy, biografów i edytorów, od Zenona Miriama Przesmyckiego po Juliusza Wiktora Gomulickiego. Autorki "poznaĔskiego" Kalendarza podąĪyły wiĊc drogą wytyczoną juĪ dawno, dobrze oznakowaną

Gazeta Wyborcza 2011.12.05, 2011

Studia Prawnicze KUL, 2022

Streszczenie: Celem artykułu jest ukazanie roli kapłanów w procedurze adrogacji w antycznym Rzymie okresu republiki. Zachowane teksty jurydyczne nie wspominają o udziale kapłanów w adrogacji. W tekstach literackich (u Gelliusa i Cycerona) odnaleźć można ślady potwierdzające udział w niej pontyfików i augurów. Pontyfikowie odpowiadali za zbadanie kwestii dopuszczalności adrogacji-zarówno tych sakralnych, jak i cywilnoprawnych. Rola augurów prawdopodobnie wiązała się z przebiegiem zgromadzeń ludowych. Słowa kluczowe: pontyfikowie, augurowie, adrogatio, prawo rzymskie Summary: The article aims to present the role of priests in the adrogation procedure performed in ancient Rome during the Republic. The preserved juridical texts do not mention the participation of priests in the adrogation. In the literary texts (of Gellius and Cicero), it is possible to find traces confirming the participation of pontiffs and augurs in this procedure. Pontiffs were to investigate the admissibility of the adrogation in terms of both sacred and civil law issues. The role of the augurs was probably related to the course of popular assemblies.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa, 2009

M arcin Głuszak (Łódź) O rdynacja w R a d zie N ieu sta ją cej1 Ordnung des Ständigen Rates 1. Ustawy sejmowe o Radzie Nieustającej. 2. Uchwalenie ordynacji. 3. Analiza tekstu ordynacji. 4. Podsu mowanie. 1. Sejm-Gesetze über den Ständigen Rat; 2. Verabschiedung der Ordnung des Ständigen Rates; 3. Textana lyse der Ordnung; 4. Zusammenfassung.

Wiek XIX

Już tchnienie jej rozwiało te kształty olbrzymie! Został się lekki cienik, mara blada,

2015