İstanbul Kısıklı Caddesi
Özlem Balcı Öztürk
Burak Ozturk2020, Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları XVI, DOCOMOMO Türkiye Ulusal Çalışma Grubu Poster/ Bildiri Sunuşları
Kısıklı Caddesi, 1930’lu yılların başında yoğun kent dokusunun çeperinde konumlanmıştır ve caddenin her iki tarafında geniş bağ ve bahçeler içinde ahşap konut yapıları yer almıştır. Boğaziçi Köprüsü’nün faaliyete başlamasıyla yoğun bir araç trafik aksına dönüşen Kısıklı Caddesi, ticaret yapılarının ağırlıklı olduğu bir alan haline gelmiştir. Gerek banliyö döneminde, gerek ticaret aksına dönüşümü sürecinde cadde üzerinde inşa edilen nitelikli yapılar modern mimarlık mirası olarak günümüze ulaşmıştır. Çalışma kapsamında Kısıklı Caddesi üzerindeki 3 önemli yapı-yapı grubu modern mimarlık mirası olarak değerlendirilmiştir. İlk ele alınan örnek, Yüksek Mimar Münci Tangör tarafından tasarlanan “Bay Mecit Evi”dir. Banliyö döneminin modern konut mimarisinin bir örneği olarak varlığını sürdürmeye devam eden konut yapısı özgün plan şeması, kütlesi ve cephe elemanları ile kent belleğinde yer tutan bir yapıdır. Tasarımının en çarpıcı elemanları olan, cadde yönünde uzanan verandası ve üzerindeki saçağı yol genişletme çalışmaları sırasında yıkılmıştır. Mutfak, banyo, yemek odası, salon gibi ortak alanlar zemin katta, odalar ise zemin ve birinci katlarda olacak şekilde düzenlenmiştir. Günümüzde halen konut olarak kullanılan yapı hakkında herhangi bir tescil kararı olmadığı için risk altındadır. İkinci örnek, cadde üzerinde bulunan ikiz yapı grubudur. Hakkında çok fazla arşiv bilgisine ulaşılamayan yapı grubunun, hava fotoğrafları üzerinde yapılan incelemede 1976 – 1982 yılları arasında inşa edildiği tespit edilmiştir. Yapı grubu, saf bir geometrisinin olması, pürist bir tasarım yaklaşımının ürünü olması ve mevcut doku içerisindeki modern duruşu ile ön plana çıkmaktadır. Günümüzde farklı kullanıcılar tarafından kullanılan yapıların koruma durumları aynı değildir. Banka olarak kullanılan yapı özgün haline daha yakın olmasına rağmen diğer yapıda kullanıcıların niteliksiz müdahaleleri görülmektedir. Üçüncü örnek, Sedad Hakkı Eldem tarafından 1979 yılında tasarlanan ve 1987-88 yıllarında inşaatı tamamlanan Şark Sigorta Genel Müdürlüğü binasıdır. Yeşil alan içerisindeki konumuyla ön plana çıkan yapı geleneksel mimarinin yorumlanması bakımından mimarlık tarihinde önemli bir yere sahiptir. 1990 yılında tescil edilen yapı, günümüze korunmuş bir şekilde ulaşmıştır. Plan tipi avluludur ve bodrum seviyesinde, avlunun izdüşümüne oditoryum eklenmiştir. Yapı uzun yıllar Şark Sigorta Genel Müdürlüğü, sonrasında Allianz Sigorta olarak kullanılmıştır. Yakın tarihte Kastamonu Entegre firması tarafından kiralanan yapı büro olarak kullanılmaktadır. Kısıklı Caddesi’nin hem kentsel bir sit olarak hem de sahip olduğu modern mimarlık mirası yapılar kapsamında korunması, söz konusu nitelikli yapı ve yapı gruplarının varlığını sürdürmeleri için farkındalık oluşturularak gerekli koruma tedbirleri alınması gerekmektedir.
