OSMANLI DÖNEMİNDE DİYARBAKIR'DAKİ ESNAF GRUPLARI VE MESLEKLER

İslam/Osmanlı şehrine dair araştırmalarda göze çarpan özelliklerden biri de "tektipçi " ve “merkeziyetçi ” yaklaşımların etkisidir. Bu yaklaşımlar, İslam/Osmanlı şehirlerini hiçbir özgün yanı bulunmayan iradesiz şehirler olarak tanımlama eğilimindedirler. Bu çalışmada, Osmanlı Dönemi Diyarbekir’inde, şehir eşrafımn şehir yönetiminde etkin olma çabaları üzerinden bu yaklaşımın eleştirisi yapılmıştır. Yine bu örnek üzerinden, merkezin/iktidarlann yönlendirdiği varsayılan İslam/Osmanlı şehri kavramına, şehirliyi merkeze alan bir açıyla yaklaşılarak şehrin iradesi ve özgün yanları vurgulanmıştır.

Ilbeylians were one of the Turkmen tribes who immigrated to Anatolia after the invasion of Mongols during the 13th century. Their original homeland is the geography of today's Turkmenistan. Although there is an other group of central Asian called Maraş Ilbeys, the subject of this study is the Ilbeylians of Sivas. This group who settIed in the southwest of Sivas lived a nomadic life about five centuries. Although sent to the southern region s by the administration, they turned back to their main regions. At the early 18th century in the area Ilbeylians lived, a kaza (town) administration was established. There was not a centrum for the town. Kadı used to live in one village each year and that village was thought to be the centrum of the town. Ilbeylians used to live on agriculture and animal feeding. The agricultural products grown consisted of wheat, barleyand oat. No industrial product was produced because of the harsh climatic conditions. They fed draft animals in order to plough the fields and smaIl and big animals for making use of their meat, milk and skins. The work of the tradesman and handcraft were at background. However, handwavings were developed extensively. The population of the town was about 5.000 during the 19th century. During the Tanzimat period some immigrations took place from some districts of Anatolia to this area due to trading purposes. On the other hand 'YrdDoçDr., Kafkas Üniversitesi Fen-Edebiyat Faküıtesi Tarih Bölümü.

OSMANLI DİYARBAKIR’INDA KELEĞiN YAPIMI VE KULLANIMI , 2018

Kelek, bir nehir taşıtı olarak kesilen keçilerin derilerinde hiçbir yırtılmaya meydan vermeden özenle yüzülmesinden çıkarılan tulumların şişirilmesi ve birbirine bağlanmasından sonra üzerlerine çekilen direklerden oluşan bir saldır. İlk çağlardan Osmanlı devletinin tarih sahnesinden çekilmesine kadar Diyarbakır-Musul-Bağdat merkezleri arasında ulaşım ve nakliyat aracı olarak kullanılmıştır. Diyarbakır ve çevresinde üretilen, imal edilen veya ticari yollarla getirilen mal ve eşya kara yoluna oranla ucuz, hızlı ve rahat olması nedeniyle şehir surlarının Yenikapı tarafında bulunan nehir sahilinde iskele olarak anılan yerde bağlı olan keleklere yüklenilerek Musul ve Bağdat’a taşınmıştır. Kelek vasıtasının nakliyecilik alanında avantaj sağlayan koşulları ulaşım alanında da bir tercih nedeni olmuş ve Irak’a gitmek isteyen resmi ve sivil yolcular, Diyarbakır iskelesine gelerek orada bulunan keleklere binmek suretiyle yola çıkmışlardır. Motorlu taşıtların kullanılmasından önce kelek vasıtasının ulaşım ve nakliyat alanında sağladığı imkânlar nedeniyle geniş bir meslek erbabının uğraştığı bir sektör olmuştur. Bu çalışma Osmanlı dönemi Diyarbakır’ı özelinde Dicle nehir yolunda nakliye ve ulaşım aracı olarak kullanılan keleğin imal edildiği materyal ile söz konusu materyalin tedariki, kelek imalinin aşamaları, keleğin nehir yolunda kullanımına yönelik takip edilen uygulamalar ele alınmaya çalışılmıştır.

Egitim sürecinin bir parçası olan okullarda disiplini gerekli kılan çesitli nedenler bulunmaktadır: Disiplinin okullar açısından gerekli olmasının baslıca nedenini, okulların kurulus amaçları ve onlardan beklentiler olusturmaktadır. Bilindigi gibi formal ve bürokratik bir örgüt olan okulun isleyisi, yönetimi ve denetimi yasalarla düzenlenmistir. Okul, tanımlanmıs amaçları ve islevleri yönüyle de, büyük bir toplumsal sorumluluk yüklenmistir. Öte yandan toplum da, okuldan her açıdan dengeli bireyler yetistirmeyi beklemektedir. Okuldaki etkinligin egitsel amaçlara uygun, plânlı, kurallı ve düzenli olması toplumsal bir beklentidir.

Giriş : Osmanlılar, İstanbul"da tıpkı halefi oldukları Bizans İmparatorluğu gibi emsalsiz hayat üslubu ve renkli bir toplum yapısı meydana getirdiler. Tarihin konusu olan bu yapıyı ve unsurlarını tetkik etmek için arşiv belgeleri ve vekâyinameler dışında kadı sicilleri, fetvâ mecmuaları, divân ve halk edebiyatı metinleri ve Osmanlıların tek sosyal tarihçisi olan Evliyâ Çelebi gibi pür-dikkat bir gözlemcinin yazdıkları zengin bilgi kaynaklarıdır. "Osmanlı İstanbulu"nda Berber Esnafı" başlıklı çalışmamızı bu kaynaklara dayandırmaya gayret ettik.

TASARIM&KORUMA, 2018

Vakıflar Dergisi, 2019