Postmodernizm ve Türk öykücülüğündeki yansımaları

2012

Modernizm'in 2. Dünya Savaşı'ndan sonra etkisini giderek kaybetmesi, birçok sanat dalında olduğu gibi edebiyatta da, eski anlayışların değişmesini sağlamıştı. Modern dönemlerden kalma Balzac romanının ders verici, ciddi, olgun ve "mutlak doğrucu" roman anlayışı değişmiş; yerine kurmacanın altını çizen, metinlerarası ilişkileri belirginleştiren, çoğulculuğu ve oyunu, romanın ana unsurları haline getiren yeni bir roman ortaya çıkmıştı. Alain Robbe-Grillet'nin başını çektiği Yeni Roman akımı, bu özellikleriyle çağımız romanında oldukça etkili olmuş; Italo Calvino, Umberto Eco, Jorge Luis Borges gibi birçok Batılı romancıyla birlikte Orhan Pamuk'u da etkilemiştir. Orhan Pamuk ilk iki romanından sonra ona asıl ününü getiren Beyaz Kale ve Kara Kitap romanlarıyla dünya edebiyatında hâlihazırda hâkim durumda olan Postmodern edebiyatı yakalamış ve bu şekilde dünya çapında birçok okura aşina gelen Postmodern oyunlarla, kendisini bu okur kitlesine tanıtmayı başarmıştır. Ancak Orhan Pamuk'un bu "oyunları", Postmodern edebiyatı henüz tanımayan okuyucu kitlesi tarafından garipsenmiş, onun "anlaşılmaz" olduğu düşünülmüştür. Çalışmamız, Orhan Pamuk'un romanlarındaki bu Postmodern "oyunları" deşifre ederek onu daha anlaşılır kılma çabasının bir ürünüdür. Bunun için öncelikle Postmodern düşüncenin alt yapısını oluşturan tarihsel süreç anlatılmış, daha sonra Postmodernizm kavramının kapsamı tanım denemeleriyle ortaya konmaya çalışılmış, son olarak da Postmodern edebiyatın özellikleri maddeler halinde tanıtılmıştır. Bu maddeleri Orhan Pamuk'un romanlarında araştırarak romanlarını Postmodern bir mercek altında detaylı bir şekilde inceledik. Bu araştırmanın sonunda, hem Postmodernizm'i hem de Orhan Pamuk'un romancılığını / romanlarını tanıtabilmeyi hedefledik.

2002

Sosyolojik bağlamda postmodernizm, modernitenin eleştirisi amacıyla yirminci yüzyılın ikinci yarısında bir söylem alanı niteliğinde oluştu (1). Buna göre, insan merkezli bir dünyayı kuma, insanı en değerli varlık olarak bilip onun refahını ve mutluluğunu sağlama amacındaki modernite, Rönesanstan başlayıp yirminci yüzyılın ortalarına kadar gelen süreçte pek çok olumlu verimler üretmeyi başarmıştı. Bununla birlikte, söz konusu ideallerini yaşama geçirmede evrensel ölçekli bir başarıyı da sağlayamamıştı. Filizlendiği ve geliştiği Avrupa kıtasında yirminci yüzyılın ilk yarısında patlak veren iki dünya savaşı bile modernitenin kendi topraklarındaki insanlara dahi vaatlerini yeterince karşılayamadığının en açık kanıtıydı. Modernizm bir uygarlaş(tır)ma projesi olarak taşradaki ülkelere/uluslara ulaşma bakımından da pek başarılı sayılmazdı. Üstelik oralarda, barındırdığı ana ekonomik sistemin, kapitalizmin hırçın yüzüyle daha çok görünmüş; böylelikle batının kültürünü, uygarlığını ‘küresell...

Iletisim Kuram Ve Arastırma Dergisi, 2013

Günümüzde reklama ilişkin tartışmalardan biri, reklamın sanatsal mı yoksa ticari bir faaliyet mi olduğudur. İnsan tarafından gerçekleştirilip 'artifakt' adı verilen oluşumların sanat eseri sayıldığı gerçeğinden hareketle zaman zaman, reklamın da sanatın bir parçası olduğu tartışmalı bir şekilde düşünülmektedir. Ancak tartışılmaz olarak ifade edilebilecek bir gerçek vardır ki o da topluma ilişkin olguların birbirinden bağımsız düşünülemeyeceğidir. Özellikle matbaanın icadı sonrası dönemde büyük bir gelişim gösteren reklam ürünleri, günümüzde postmodern özellikler göstermektedir. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, reklamın en büyük ivme gösterdiği postmodern dönem sonrası reklam çalışmalarının, postmodern sanat akımlarından ne ölçüde etkilendiğini ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla çalışmada, postmodern dönemin özellikleri, postmodern dönem sanat akımları ve bu akımlardan etkilendiği çok açık bir şekilde gözlenebilen reklam örneklerine yer verilecektir.

Journal of International Social Research, 2017

Bu çalışma; bir kurgulama yöntemi olarak üstkurmacaya, onun edebi anlatılardaki kullanılma biçimlerine ve Murathan Mungan'ın öykülerinde üstkurmacanın hangi yönlerden ele alındığını tespit etme çabasına odaklanmıştır. Postmodern edebiyatın vazgeçilmez unsurlarının başında gelen üstkurmaca (metafiction), bir edebî eserde oluşturulan kurmacanın gerçek olmadığını, bu kurmacanın da içinde bir kurmaca barındırdığını gösteren, "kurmacanın örtülü veya açıkça bozulup başka bir kurmacaya yer vermesiyle oluşan bir postmodern anlatı biçimidir. Genel hatlarıyla üstkurmaca; edebiyatı bir oyun olarak gören postmodern yazarların, yazma eylemlerini de oyunun bir parçası olarak görmelerinden dolayı, anlattıkları ya da kurguladıkları şeyi nasıl oluşturduklarını dile getirmeleri, romanın veya öykünün içinde kendileriyle veya okurla bir nevi sohbet etmeleridir. 1980'lerden itibaren kaleme aldığı öyküleriyle Türk öykücülüğüne farklı bir soluk getiren Murathan Mungan'ın birçok öyküsünde postmodern sanat anlayışından, bu anlayışın öne sürdüğü unsurlardan beslendiği görülmektedir. Mungan'ın özellikle üstkurmacanın imkânlarıyla karmaşık, iç içe geçmiş, kronolojik bir sıra izlemeyen, geriye dönüş, ileriye sıçrama, bilinç akımı ve iç monolog teknikleriyle zenginleştirilmiş, ilk okumada kendini kolay ele vermeyen sıkı örülmüş öyküler oluşturduğu görülmektedir.

Hebdige (1988) ve Gitlin (1989) gibi bize postmodernizmin krsa tanlmlnl verenler, terimdeki belirsizlik ve kullanrcrlar arasrnda bir fikir birliline varma giiglii$i konusunda hem fikirdirler. Ben bu makalede onlafl a$maya gahgmak veya onlarla rekabet etmek gibi bir girigimde bulunmayacaftm.

How conditions in classical and modernism periods created it"s literary products, postmodernism brought out it"s own texts in the context of their world perception, in the age of communication.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2022

Türk edebiyatında postmodernizm akımının etkileri ilk olarak 1970'li yıllarda kendini gösterir. 1980'li yıllarda etkileri artarak devam eden bu akım, 1990'lardan sonra öykülerinde postmodern anlayışın baskın olduğu öykücülerin varlığıyla hızlı bir gelişme ortamı yakalar. 1956 doğumlu olan Sezer Ateş Ayvaz'ın ilk çıkan öykü kitabı Aynalarda Yaz yayımlandığı yılın 1988 olması ve içinde birçok postmodern unsur barındırması itibariyle yazara 1990'lardan sonra öykülerinde postmodern anlayışın baskın olduğu öykücüler arasında öne çıkan bir isim olma özelliği kazandırır. Türk edebiyatına Aynalarda Yaz kitabından sonra Yeryüzü Taksim, Tamiris'in Gecesuçları ve Küllenmiş Bir Kuşu Yakalamak olmak üzere toplam dört öykü kitabı ile katkı sağlayan Sezer Ateş Ayvaz bütün yapıtlarında posmodern unsurları baskın olarak kullanır. Sezer Ateş Ayvaz öyküleri modernizmin zıtlaştığı geçmişe arkasını dönmeme; bütündeki, zaman ve mekândaki kırılma ve parçalanma; eril dili tahrif edip yeniden düzenleyerek okurun zihninde yeni tasarımlar ve duygu değerleri oluşturmak suretiyle postmodernizmle birlikte öne çıkan kuramlar olan yapı söküm, alımlama estetiği ve femininst eleştiri kuramından yararlanma özellikleriyle postmoderndir. Postmodern yazını temsil eden kullanımlar olan üst kurmaca, ironi, bilinç akışı, metinler arasılık, bakış açısı ve anlatıcı çeşitliliğiyle sağlanan çoğulculuk öykülerin ihtiva ettiği diğer postmodern unsurlardır. Yazarın başvurduğu posmodern yöntemler öykülerin içeriğini zenginleştiren, yeni anlam katmanları yaratarak anlatımı derinleştiren, tematik gücü arttıran, sanatçının farklı alanlardaki birikimlerini yansıtan oldukça işlevsel özelliklere sahiptir.

Kültür sosyal bilimler içerisinde anlamsal ve yaklaşımsal farklıklar göstermekte. Aslında bu durum bize kültürün kozmik yapısıyla renklerin armonisini duyumsatmalıdır. Bu incelememde Kültür fidanının güller açan dalların üstünde uçan kuşlar gibi postmodernizm ve popüler kültür gibi daldan dala geçip, Türkiye'deki sinema diyarına doğru yol alacağız.

Türk Edebiyatında Postmodern Anlatının Serüveni ve Murathan Mungan, 2017

The Examination of Postmodernism On Various Disciplines Postmodernism is a approach which appeared in 20. century has significant impacts on manifold disciplines. The impacts of this approach can be examinated by people on various fields. This study analyzes that aforementioned impacts on law, public administration, art and medical. In the conclusion, some inferences according to those impacts are included. Keywords: Postmodernism, Public Administration, Law, Art, Medical.