Evrimsel Bakışla Tıp Etiği Açısından Ceset

Arın Namal

Evrimsel Bakışla Tıp Etiği Açısından Ceset

2002

The expression of Tibb al-Nabawi refers to the hadiths about treatment of diseases and health protection that was transferred from the Prophet, the medical practices applied to him by others, the medical procedures applied by the Prophet himself and on others, medical interventions that were not objected to by the Prophet even though it was practiced, and the medical procedures he listened, knew or do not prohibited, and the literature that emerged over time. This formation, which constitutes a remarkable accumulation in the Islamic literature, began to spread as a systematic and original title from the 13th century onwards. At this point, it is quite meaningful that the time for the emergence of this corpus coincided with a period in which Islamic medicine was at the peak of the world. Because, it is seen that the attitudes of physicians such as Ibn Sina and Abu Bakr er-Razi, who were accepted as an authority in medicine in the mentioned period, have a rational/secular character in their attitudes towards illness and health. In our study, it was aimed to analyze the value and importance of Tibb al-Nabawi, as well as the sociological factors that affect this formation both in the historical process and in the recent (re) occurrence. As a result, it has been concluded that one of the most important factors influencing the occurrence of the formation in the historical process is a protective reaction against medical science, which is a secular pursuit by nature. In addition, it has been concluded that some of the practices in Tibb al-Nabawi works have been legitimized as alternative or complementary medicine and integrated into the consumer culture, especially since the last quarter of the twentieth century. Although the first examples of the works written in this framework appeared in the 9th century, they started to become widespread since the 13th century as a systematic and original title. The works produced under this title are written with the desire to present a rich knowledge by referring to the Prophet whatever is related to the medicine of the period. Moreover, while the medical information about the Prophet's period is revealed in these works, it is seen that the information about Greek medicine is used and many information about the ancient physicians are mentioned. At this point, it can be said that the real problem is related to the source of the information mentioned in the hadiths of the Prophet about medicine. Therefore, the perspective towards Sunnah and the Prophet, which we can consider as a mentality shaped by the effect of various social processes that emerged over time, seems to be one of the main factors that shape the discussions about the value, importance, and impact of Tibb al-Nabawi. The association of the medical profession with the Prophet can be considered as an excessive expression of a well-intentioned love show. Because the Prophet was not a physician, he himself was treated by a physician and he advised the patients to go to the qualified physicians. The recommendations of the Prophet on health include the beliefs and information that are conveyed verbally in the cultural basin of the period and applied by everyone, whether believing or not. Moreover, some of these knowledge and beliefs were proven scientifically erroneous as a result of the development of modern medicine. Four different views have been put forward about the reasons for the formation of the Tibb al-Nabawi literature. 1- This formation has been seen by many medical historians as a reaction to the spread of Galen medicine and is thought to represent an alternative or separate parallel practice involving methods not accepted in the Galenic paradigm. 2- To legitimize medical treatment by showing that the acceptance of medicine does not destroy belief in God. 3- Transferring the medical authority from Galen to the Prophet and 4- It was stated that this formation did not emerge in parallel with the Galenic theory and tradition or even as a response, but it is a kind of cognitive and discursive form that derives its epistemic elements from the Galenic narrative. As a result, it is understood that the works recently written about Tibb al-Nabawi tend to praise and even show it as an alternative to modern medicine rather than introducing this literature. However, the literature of Tibb al-Nabawi should be evaluated from a critical perspective. When looking at the classical works produced within this framework, it is seen that the hadiths mentioned there are quite problematic in terms of health and at the same time, there is a serious problem of signification in these hadiths. It can be said that such studies, carried out in order to glorify the position and value of the Prophet, may leave the Prophet under suspicion and accusation over time, so that he may lose his reputation in the society. Moreover, it is seen that some of the practices in Tıbb-ı Nebevi works are legitimized under the name of alternative or complementary medicine and integrated into the consumer culture. This situation can be interpreted as an indication that the Prophet in particular, and religion in general, was abused by instrumentalizing the consumption process. On the other hand, the desire to create an Islamic medicine, which is one of the motives that is effective in the emergence of Tibb al-Nabawi, has contributed to the reinforcement of the belief that God has a role and influence in everything that is happening in the universe, thanks to the fact that medicine, which is a secular pursuit by nature, is drawn into the religious basin. Therefore, it can be said that the appearance, development and widespread of the Tibb al-Nabawi is both a multidimensional sociological process and a protective reaction against the "threat" of secularization that could happen at any moment within the institutionalization process of religions. Moreover, it can be argued that such a reaction against secularization has implicitly prevented the advancement of the science of medicine in the Islamic world despite the efforts of many Muslim physicians such as Ibn Sina, Abu Bakr er-Razi and Ibn Rushd who have deeply affected the medical world.

Ö. B. Demir: Geçtiğimiz asrı boydan boya kat eden pozitivizm eleştirisi furyâsından tıbbî bilimler de pekâlâ nasibini aldı. Gerçekten de, sahadaki hekimin gönül indirmesi gereken netameli bir gerçek bu: Klinik pratiğin gündelik yapıp-etmelerden bağımsız olamayacağını düşünmek yerinde olur. Hasta öznelliği ile kurulan terapötik sözleşme, hekimin, ana-akım tıp pedagojisinden devraldığı o buyurgan ve tavizsiz jestlerini aşındırır. Gündelik hayatın hareketli titreşimleri, algoritmik tıbbî yaklaşım protokollerinin sımsıkı tektoniğini sarsıntıya uğratır. Bu da en çok semptomların dile gelmesinde, aynı klinik tablonun [hastalığın veya bozukluğun] bir "rahatsızlık" olarak dillendirilmesinin hastadan hastaya çeşitlenmesinde karşımıza çıkmaz mı? Öyle ya, kadim bir tıbbî muhakeme tüyosu, bizlere "sık rastlanılan hastalıkların nadir görülen semptomlarının, ender hastalıkların sık görülen semptomlarından daima daha sık" olduğunu söylerken, söz konusu çeşitlilikleri tıraşlayarak, arkaplanda uyuklamakta olan sadeliği/basitliği çekip çıkarmamızı buyurur bir bakıma. Hekimlik biraz da o değil midir? Gündeliğin hayhuyunda saçılmış olanı standart bir dizgeye oturtarak onu anlamlandırmak değil midir? Bunun kendisi de daima bir konuşma ve "dil" rafinmanını içermez mi? Böylelikle tababetin antropolojik bir ufka açılacağını düşünmek, zanaatın "sıhhati" nâmına kendi payıma olumlu gözüküyor. O antropoloji de, Gilles Deleuze'ün çok iyi gördüğü gibi, felsefî bir olanak olarak semptomatolojidir. C. Sönmez: Rahatsızlık hissi ve/veya beyanı [adlı adınca semptom] pozitif tıbbın açıklayamayacağı kadar öznel bir olgu benim gözümde. Nitekim kendince bir "tıp sistemi" de inşa etmiş olan zamanının haşmetli klinisyenlerinden John Brown'ın , senin de zikretmekten hoşlandığın deyişinde yer aldığı gibi: "Semptomlar bedenin anadilidir; bulgular [signs] ise bir yabancı dil…" Öyledir çünkü tababet rasyonel, metodolojik ilerleyen ve yine kendi içinde objektif bir zanaattır. Rahatsızlık hissi ise son derece irrasyonel, kantitatif olmayan, bazen bir semptomlar bütünü, bazen ise sadece tanımlanamayan bedensel bir izlenim olarak karşımıza çıkar. Pozitif tıp eğitiminin tornasından çıkmış bir birey bu hissi algılamakta -tabiri caizse-biraz sağırlaşmıştır. Zira tıp bizlere bedensel izlenimleri objektif bir semptoma tıraşlattıktan sonra bunu bir algoritma trenine bindirip çatallaşma noktalarında doğru yöne döndürmeyi buyurur ve sonucunda da 'kür/remisyon/palyasyon'da sonlanacak bir istasyona götürmeyi amaçlar. Halbuki sağlık profesyoneli olmayan insanların vücutlarına yönelik aktardıkları izlenimseldir ve safî histir. Bu çatışmaya en güzel örnek klinik tablo bence Akut Miyokardiyal İnfarktüs'tür [Akut MI]. Kılavuza bakıldığında esasen tanısal algoritmalar doğru ve kesin tanıya ulaşmada oldukça etkilidir ve spesifitesi kadar sensitivitesi de oldukça yüksektir. Peki hasta için işler bu kadar net ve nedensellik ihtiyacını tatmin edici nitelikte midir? Çoğu hasta acil servis başvurularında oldukça göze batmayan ve ciddi görünmeyen şikâyetlerle başvurur, serviste en az ajitasyon gösterme potansiyeli olan hastalar bence Akut MI hastalarıdır. "Hocam bugün bir değişik hissediyorum", "Doktor bey/hanım hafif bir sıkışma hissediyorum", "Ya benim midem yanıyor gibi ama sanki farklı bir şey hocam" gibi semptomları olan bir bireyin kendisi için "aslında o kadar da şey" olmayan bu şikâyetler, klinik açıdan biraz uyanık bir hekimin Akut MI algoritmasını çalıştırmak için ağzının suyunu akıt[malıd]ır. Aradaki farkı oluşturan bu olgu, bana kalırsa hekim ve hasta arasındaki sağlık okur-yazarlığı arasındaki farktan kaynaklanır. Söz konusu farka Dr. Nusret C. Sönmez: Kemofobi ile ilgili görüşlerine tamamen katılıyorum. Esasında benim de "medikasyon korkusu" ile kastettiğim buydu. "Her gün söğüt ağacı kabuğu yiyeceksin ve o senin kanını sulandıracak" sözüne karşılık "günde bir tablet Coraspin alacaksın" demek ne hikmetse daha güven vericidir. Bu doğal-sentetik arasındaki sözde savaşta modern beyazın en büyük argümanlarından birisi de içindeki koruyucu "kimyasallar"dır. Gündelik pratikte bu doğal ürün meraklısı bir insanla hiç tartıştın mı hiç bilmiyorum, ancak muhabbet hep aynı minvalde ilerler: "Ben ilaç kullanmıyorum çünkü doğal değil, o yüzden antibiyotik yerine küflü peynir yiyorum, antibiyotik kullanmama gerek kalmıyor," gibi kuvvetli "bilimsel" altyapısı olan bir cümleye "Küflü peynirdeki madde ile yazdığım antibiyotik aslında aynı" diyerek cevap verirsen alacağın tepki şudur: "Ama içinde koruyucu madde yok". Bence öznenin kimyasal olana karşı hissettiği korkunun asıl sebebi "yan etki" mevzusunun yeterince aydınlatılmamış olmasındandır. Bu konuda çuvaldızı kendimize batırmamız gerektiğini düşünenlerdenim. Biz Ortodoks tababet erbabına düşen bir görev vardır: Reçete edilmiş ilaç hakkında hastayı bilgilendirmek. Çünkü etkisiyle, yan etkisiyle reçeteli medikasyonun bütün vebali bizim boynumuzdadır. Bunun ışığında sana soruyorum: Reçetelendirdiğin, veyahut acil koşullarında uygulamasını yaptığın her ilaç hakkında hastayı bilgilendirdin mi? Çalışma koşullarının şunca berbat olduğu onca hengâmede ne kadar mümkün ise tabii. Belki de özneyi, temel amacı ilaç şirketinin hukukî olarak kendini sağlama almak amacıyla, belki de klinik yansımasını meslek yaşantımız boyunca tecrübe edemeyeceğimiz nadirlikte yan etkilerle paranoyakça doldurulmuş prospektüse mahkûm etmenin bir yansımasıdır kemofobi. Benim kendi ampirik gözlemimdir ki, endüstriyel bir ilacın ismini arama motoruna yazdığında ilk çıkan önerinin "[…] yan etkileri" olması ilginçtir. Gelgelelim yan etki konusunda bizim pratik yaşantımıza sığdıramadığımız bu pay aslında birey bazında etkilidir, diyecek olursan da sana katılırım, boynum kıldan incedir. Çünkü doğal ürün adıyla piyasaya sürülen ürünlerin, ilaçların tâbi tutulduğu prosedürlere bağışık olması, onları tercih sebebi haline getiriyor olabilir ki bu son derece anlaşılabilir bir durumdur. "Etkisi, yan etkisinden fazla olan maddeye ilaç denir" savsözü ile "Doğanın iyileştirici gücü" [vis medicatrix naturae] kalıbı karşılaştırıldığında, ikincisi daha efsunlu ve çekici gelebilir.

The methods used in the research include empirical and theoretical understanding methods. Observation, description and comparison methods were used at the empirical level, and abstraction, analysis and synthesis methods were used at the theoretical level, and the models presented by cognitive linguistics became a research method. Humans have been able to create technologies for measuring time as a result of ancient working relationships, attitudes towards the environment, observation of natural phenomena, and astronomical knowledge. At the center of early approaches to solving the problem of time were achievements of ancient people's mathematical knowledge, especially embryonic discoveries of ancient science about number systems. However, the perception of time precedes these processes. Although the preliminary results obtained from an artistic philosophical point of view are the transition point to scientific discoveries, the results obtained in the scientific research process also affect the artistic-philosophical thought system. As a result, perceived concepts, including time, become a language medium. Ancient people determined time, gave names to parts of the year, month, and day. In solving the problem of time and duration, ancient people used various means: observation of celestial bodies, agriculture and hunting season, climate, religious rituals. The linguistic results obtained in the solution of the time problem derived from the demands of social life are transformed into units in lexical-semantic, morphological and syntactic structure, expressing time and duration. Although we cannot give a clear answer to the question of when primitive people first met the concept of time, we should state that the primitive perception of time begins with understanding the functioning of the memory system. Ancient people, who were fascinated by the working mechanism of the cognitive system, expressed their curiosity through their religious worldview and beliefs. Observing the means of expression of the time in the old Turkish art thought provides evidence for the etymology of time. The available evidence about the etymology of nouns denoting time is important for studying the mechanisms of understanding the psychological and physical quantitative and qualitative indicators of time in cognitive mechanisms. The research makes it possible to determine the theoretical aspects of the means of expression in the artistic language of the category of cognitive time. In addition to the expression of temporality in the metaphorical system of a certain time in artistic speech, philosophical judgments around the concept of time have also enriched artistic speech. The study of time from an artisticphilosophical point of view combines many aspects. The study of time from the artisticphilosophical point of view includes linguistic, psycho-linguistic, cultural, theological, philosophical aspects.

Özet Tezkireler, şairlerin biyografilerine yer veren, onların sanatı hakkında görüşler sunan, şiirlerinden örnek beyitler veren eserler olarak bilinmektedir. Tezkirelerdeki eleştirilerden, tezkire yazarının bir şair ve onun şiirleri ya da herhangi bir edebi türe ilişkin görüşleri hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir. 16. Yüzyıl tezkirelerinden Sehî Bey'in Heşt Behişt isimli eseri, bu bağlamda çalışmamızın merkezine alınmıştır. Edebiyatımızın her döneminde, dîvân şairlerinin en fazla eser verdikleri edebi tür gazel olmuştur. Bu yüzden, Heşt Behişt'te gazel ile ilgili olarak yapılan değerlendirmeler kaside, mesnevi, nesir, nazire, kıta, latife, tarih vb. türlere kıyasla çok büyük yer tutmaktadır. Çalışmamızda, Sehî Bey'in eserine aldığı şairlerin gazelleri hakkındaki değerlendirmeler; hayal, mana ve özgünlük, gazeller arasındaki kıyaslamalar, şairlerin gazel türüne olan kabiliyeti ve gazel üstadı büyük şairlerle karşılaştırılması gibi başlıklar altında ve şiirin sanat değerine ait hususları gözetilerek ele alınmıştır. Böylelikle de Sehî Bey'in gazel türüne ait sanat zevki ve değerlendirmelerinde kullandığı eleştirel üslup tespit edilmeye çalışılmıştır. Abstract The Critical Style used in Sehî Bey's Heşt Behişt Tezkire on the evaluations about Ghazal Type Tazkirahs are books, which include poets' biographies, make explanation about their arts, give examples of beyits from their poems. We could learn tazkirah writer's views about a poet and his poems and about any kind of literary types from criticisms in tazkirahs. One of the 16.th century's tazkirahs, Sehî Bey's book, of which name is Heşt Behişt is the focal point of our study. In every period of our literature, ghazel has been a literary form in which divan poets gave work most. For this reason, evaluations about ghazel in Heşt Behişt, find more places when compared with other literary kinds such as odd, mathnawi, prose, nazire, kıta, latife, history etc. In our study, the evaluations about the ghazels which Sehî Bey includes in his work; imagination, significance and orginality, comparison between the poet's ghazels, poet's abilities of ghazel writing and comparison of those ones with the leading poets specialized in Ghazel will be discussed, taking the points of the poem concerning its art value into consideration. Thus, Sehî Bey's art delight about ghazel and the critical style which he used in his evaluations will be ascertained.

Log In

Evrimsel Bakışla Tıp Etiği Açısından Ceset

Sign up for access to the world's latest research

Related papers