Zygmunt Bauman - Sosyolojik Düşünmek

The aim of this study is to analyze the modern and postmodern social life styles of the Zygmunt Bauman within the frame of the concept of ambivalence. The concept of ambivalence comes to the meanings of ambiguity, multi-meanings, chaos and indefiniteness. The concept of ambivalence is important because it is opposite to the establishing order in the social life and provides the opportunity for evaluating the individual-social activities. A critical reading was made during the forming of this study in accordance with the texts of Zygmunt Bauman and other texts referred by these texts. In this context, first of all the relationship between the modernity and rationality was stressed on. In addition to this, the “foreign” category which symbolizes the social alienation in Bauman’s texts was investigated and it was put forward that this category has become ineffective in the globalizing world or transformed into “becoming nobody” process. Besides, it was stated that the expertise and consumption activities which provides rational solutions in freedom-safety and identity forming issues have brought the paradoxical process. Within this frame, the opportunity of the ethics of Bauman in the globalizing world was discussed. Finally, it was put forward that the “becoming nobody” process and identity forming tools in the globalizing world have been articulated with the rational-capitalist paradigms and an ethics concept based on responsibility has no opportunity to grow in such a world and it was stated that there are theoretic-practical problems in the criticisms of sociology directed to rationalism and in the political structure of today’s world and it was stressed on that sociology has to focus on people deaths with rationality and ideological positioning. Keywords: Modernity, Postmodernity, Ambivalence, Rationality, Morality-Ethics Bu çalışmanın amacı Zygmunt Bauman’ın müphemlik kavramı çerçevesinde modern ve postmodern toplumsal yaşam biçimlerini çözümlemektir. Müphemlik kavramı düzensizliği, çok anlamlılığı, kaosu ve belirsizliği ifade eder. Müphemlik toplumsal yaşamda düzen oluşturma ile karşıtlık içinde olması ve bireysel-toplumsal eylemlerin değerlendirilmesi için imkan sağlaması nedeniyle önem taşır. Çalışmanın oluşturulmasında Zygmunt Bauman’ın metinleri ve bu metinlerin gönderme yaptığı metinler kapsamında eleştirel bir okuma yapılmıştır. Bu anlamda, öncelikle modernlik ve rasyonellik ilişkisi üzerinde durulmuştur. Ek olarak Bauman’ın metinlerinde toplumsal ötekileştirmeleri simgeleyen “yabancı” kategorisi incelenmiş, bu kategorinin küreselleşen dünyada etkisizleştiği ya da “hiç kimseleşme” sürecine girdiği vurgulanmıştır. Ayrıca özgürlük-güvenlik ve kimlik oluşturma unsurlarında rasyonel çözümler sunan uzmanlık ve tüketim etkinliklerinin paradoksal süreçleri gündeme getirdiği belirtilmiştir. Bu çerçevede Bauman’ın ahlak anlayışının küreselleşen dünyadaki imkânı tartışılmıştır. Sonuç olarak küreselleşen dünyada “hiç kimseleşme” sürecinin ve kimlik oluşturma araçlarının rasyonel-kapitalist paradigma ile eklemlendiği, böyle bir dünyada sorumluluğa yönelik bir ahlakın imkan bulamayacağı vurgulanmış, sosyolojinin rasyonelliğe yönelik eleştirilerinde ve günümüzün siyasal yapısında teori-pratik sorunları olduğu belirtilmiş, sosyolojinin rasyonellik ve ideolojik konumlamalarla insan ölümlerine odaklanması gerektiği vurgulanmıştır. Anahtar Kelimeler: Modernlik, Postmodernlik, Müphemlik, Rasyonellik, Ahlak-Etik. .

Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2016

Toplum ve toplumsal düzenin anlaşılabilmesi, gündelik ilişkilerin yeniden üretildiği toplumun işleyişine ilişkin çıkarım yapabilme imkanı sağlamaktadır. Toplum ve devamında toplumsal düzenin anlaşılmasına yönelik çaba ise düzeni sağlayan öğelerin birbiriyle ilişkisi bakımından değer taşımaktadır. Toplum ve devamında toplumsal düzeni okuma çabası içerisinde olan sosyologlardan biri ise Zygmunt Bauman’dır. Bu çalışmada Zygmunt Bauman’ın toplum ve toplumsal düzen kavramlarını anlamlandırmak ve açıklayabilmek için başvurduğu kavram grupları olan, modernite-postmodernite, modernlik, müphemlik ve modern-postmodern etik kavramları ele alınmıştır

8gen-ART

Çağdaş sosyologların önde gelen isimlerinden biri olan Zygmunt Bauman, aynı zamanda yirminci yüzyılın ilk çeyreğinin sonunda Polonya’da doğan bir Yahudi olarak, dünya siyasi tarihinin önemli bir kısmını yaşamış bir isimdir. Hem yaşadığı yüzyıl için, hem de yirmi birinci yüzyıl sosyal bilimleri için önemli bir düşünürdür. Bauman postmodernliğin, ''özgün planını gerçekleştiremeyen modernlik'' şeklinde yorumlanabileceği fikrinden yola çıkarak, sosyolojisini bu fikirle temellendirmiştir. Bauman, modern aklın toplumları düzenleme ve sınıflandırma çabasının, ırkçılığa ve kültürel asimilasyona neden olduğu kanısındadır. Bauman’a göre bu çabayı gösterenler, siyasi yönetim ile entelektüellerdir. Bauman bu eleştirileri ile modernitenin krizde olduğunu ilan eder. Çalışmalarının çoğunluğunda bu modernlik eleştirilerinden yola çıkan Bauman'ın görüşleri, postmodern anlayışa uzanmaktadır. Bauman, çalışmalarında açık bir şekilde modernlik - postmodernlik kıyaslaması sunmamaktadı...

HM 1276 .838 2005 ZYGMUNT BAUMAN 1920'de Polonya'da doğan Bauman sırasıyla faşizmi, sosyalizmi ve kapitalizmi eleştirel bir mesafeyi koruyarak yaşamış ve hiçbir zaman bağımsız entelektüel kişiliğinden taviz vermemiştir. 1968'de Polon ya' dan sırordışı edilmesinin ardından İ srail' e, oradan da Leeds Ü niver sitesi Sosyoloji Kürsüsü'nün başına geçmek üzere Britanya'ya gitmiş tir. Bu görevini 1971-1990 arası başarıyla sürdüren Baıı man, ilk yıllar dan itibaren hemen her konuda sosyolojik bakışın çerçevesini genişle ten eserler vermiştir. Bauman genellerneleri seven bir yazardır, ama yöntembilim ve kavram tartışmaları yerine doğrudan toplumla ilgile nir. Eserleri bir sorun ve teşhis etrafında döner. Bu anlamda Britanya geleneğinden kopar. Göçmenliği, öncelleri K. Mannheim, A. Löwe, N. Elias gibi ona da, ampirik ve pragmatik bir geleneğin şekillendirdiği ada kültürüne dışarıdan bakma imkanı vermiştir. Aynca onlar gibi ha kikat ve ahiili sosyolojiye t3iır. Bauman kültür ve iktidarın çözümlemesine özel önem vermiş ve bu çerçevede toplum, ideolojiler, milli kimlikler, devlet, ahlaki seçim, modernizm ve postmodernizm konularını ele alarak sosyolojiye yeni bir soluk getirmiştir. Yayımlanan kitaplanndan bazıları şunlardır: Bet ween Class and Elite: The Evalutian of the British Labour Mavement (Sınıf ile Seçkinler Arasında: Britanya İ şçi Hareketinin Evrimi); To wards a Critical Sociology: An Essay on Commonsense and Emanci pation (Eleştirel Bir Sosyolojiye Doğru: Sağduyu ve Ö zgürleşme Ü ze rine Bir Deneme); Socialism: The Active Utopia (Sosyalizm: Etkin Ü topya); Memories of Class: The Pre-History and Aft er-Life of Class . Aynn tı:449 Inceleme dizisi: 198 Bireyselleşmiş Toplum Zygmunt Bauman İn gilizceden çeviren Yavuz Alogan Yayıma hazırlayan Mehmet Beşikçi Kitabın özgün adı The Jndividualiıed Society Polity Press/2001 basımından çevrilmiştir.

Özet Dünyayı bilinebilir hale getirmek ve belirsizlikten kaçınmak için modern döneme özgü akılcılık, belirli kategoriler yaratarak kesinliğe bağlı net yaklaşımlar üretir. Modern döneme özgü bir kavram olan ve sosyal tipler içerisinde önemli bir yere sahip olan yabancı, kesin ayrımlara karşı muğlak yerde duran niteliği ile belirsizliği beslemekte ve düzenin yapısını bozmaktadır. Büyük kentlerin kalabalık, çok kültürlü yapısında " ben " ve " öteki " nin arasına sıkışıp kalan, bir türlü görüş mesafemden uzaklaştıramadığım bir sosyal tip olarak yabancı, Ulus Baker'in de yinelediği üzere sosyolojinin asli görevlerinden olan toplumsal tip yaratma sürecinde toplumbilimcilerin ilgisine ara ara mazhar olmuştur. Bu ilginin tepe noktasını özellikle Zygmunt Bauman'ın yapıtları oluşturmaktadır. Sosyolojik düşünme biçimini " ötekine karşı sorumluluklarımız " ve " hoşgörü " temelleri üzerine kuran çağdaş sosyolojinin büyük düşünürlerinden Bauman, yabancı mefhumu üzerine kaleme aldığı denemelerinde, " yabancı " sosyal tipinin hayatımızda nerede durduğunu ve ona karşı nasıl davranacağımızı irdelemektedir. Hakkında fazla bilgi sahibi olmadığımız, hangi konuma yerleştireceğimiz hususunda karar veremediğimiz " yabancı " ile iletişimi mümkün kılmak, heterojen bir kültürün ağır bastığı modern kentlerde giderek daha da zorlaşmaktadır. Bilgisizlikten ve güven eksikliğinden dolayı yabancı ile iletişimimizde önümüze her zaman setler örülmüştür. Bauman, bu setleri aşabilmek ve sosyolojik düşünme adına " sorumluluk " ve " hoşgörü " yü merkeze oturtarak öteki ile iletişimi mümkün kılabilmek için anlamaya yönelik sosyolojik bir yorumlama yaklaşımı benimsemektedir. Sosyolojik düşünme, günümüz toplumunda farklılıklara karşı anlayış, ötekine karşı sorumluluklarımız çerçevesinde, iletişim boyutunu da kapsayacak şekilde kendine can suyu bulmak durumundadır.

1999

Nobel Yayınevi, 2021

Zygmunt Bauman, akışkan kimlik kavramıyla küreselleşmenin ağırlığını hissettirdiği postmodern toplumlarda, bireysel ve kolektif kimlik ve aidiyet biçimlerinin sabit, değişmez ve müzakere edilemez olma özelliklerini yitirdiğine gönderme yapar. Bauman'a göre bireysel kimliği belirleyen kolektif referansların ve ulus devletin yaptırım gücünü giderek kaybettiği günümüzde, bireyler kendi kimlik ve aidiyet biçimlerini gelip geçici ve yüzeysel bir tarzda ve üstelik süreklilik ve uyumlu olma baskısından da azade biçimde inşa etmek zorunluluğuyla (veya özgürlüğüyle) karşı karşıya kalmıştır. Bauman'a göre bu gelişme, küreselleşme adı verilen daha geniş ekonomik, sosyal ve kültürel süreçlerin yanında buna eşlik eden yeni medya ve dijital iletişim teknolojilerinin getirdiği sanallık, anlık iletişim ve etkileşim gibi özelliklerin de bir ürünüdür. Bu çalışma kapsamında, siber alanda bireylerin ve toplumsal grupların kimlik inşası pratiklerini konu alan güncel tartışmalar ve ampirik araştırmalar ışığında Bauman'ın akışkan kimlik kavramı değerlendirilmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde Bauman'ın akışkan kimlik kavramını nasıl temellendirdiği ve bu bağlamda internet ve yeni iletişim teknolojilerinin rolünü nasıl ele aldığı değerlendirilecek, ikinci bölümde ise kuramcının bu yaklaşımı ve geliştirdiği savlar çeşitli araştırmalar ışığında eleştirel olarak ele alınacaktır.

Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2022