Academia.eduAcademia.edu

100 Ülkenin Anayasasının İlk Üç Maddesi, Ed. ve çev. Ümid Gurbanov

Profile image of Ümid GurbanovÜmid Gurbanov

2020

Abstract

Elinizde tuttuğunuz veya daha doğru bir ifadeyle, ekranınızdan size yansıyan bu çalışma, uzun zamandır aklımda dolanıp duran basit bir fikirden ortaya çıkmıştır: “Bir ülkenin anayasasının ilk üç maddesi, o ülke hakkında, kabataslak dahi olsa, birtakım bilgiler sunar bize.” Türkiye Cumhuriyeti’nin 1982 tarihli Anayasası’nın ilk üç maddesine baktığımızda, aslında söz konusu bu fikrin veya varsayımın haklılık payı olduğunu görebiliriz: İlk üç madde de, özü itibariyle, “devlet” hakkındadır. Elbette ki, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın merkeze “devlet”i alması bir tesadüf değil, bilinçli bir seçimdir. Bilindiği üzere, 1982 Anayasası, askeri müdahalenin ardından, “özgürlüklerin bize bol geldiği” fikriyle hazırlanmış ve bu bağlamda “devletin sarsılmaz kimliği” ilk üç maddede belirtilerek, dördüncü bir maddeyle bunların değiştirilemeyeceği ve hatta değiştirilmesinin teklif dahi edilemeyeceği karara bağlanmış ve bu Anayasa halkoylamasına sunulmasının ardından %91,37 “evet” oyu ile kabul edilmiştir. Bununla beraber, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından yenik düşen ve “devlet erki”nin yakın tarihin en sistemli katliamlarını gerçekleştirdiği Almanya’nın 1949 tarihli Anayasasına baktığımızda, ilk üç maddesinde merkeze alınan kavramın artık “devlet” değil, “insan” olduğunu görüyoruz. Elbette ki, bu da bir tesadüf değil, bilinçli bir seçimdir. Tıpkı İran’ın İslam Devrimi’nin ardından 1979 tarihli Anayasası’nın ilk üç maddesinde kesin hatlarla İslam’ın ülkedeki yerini ve işlevini işaret etmesi gibi.

Key takeaways

  • Bosna-Hersek, hukukun üstünlüğü çerçevesinde özgür ve demokratik seçimlerle faaliyet gösteren demokratik bir devlettir.
  • Tüm Burkina Fasolular özgür ve eşit haklarla doğar.
  • Çad, demokrasi, hukukun üstünlüğü ve adalet ilkeleri üzerine kurulmuş bağımsız, laik, sosyal, tek ve bölünmez egemen bir Cumhuriyet'tir.
  • Gine-Bissau Cumhuriyeti, ulusal birlik ve halkın kalkınmaya etkin katılımı, kamu eylemlerinin gözlenmesi ve yönlendirilmesi üzerine kurulmuş, özgür ve adil bir toplumun inşasına yönelmiş, anayasal olarak tesis edilmiş bir demokrasiye sahip bir Devlet'tir.
  • Lüksemburg Büyük Dükalığı, demokratik, özgür, bağımsız ve bölünmez bir Devlet'tir.

Related papers

100 ÜLKENİN ANAYASASININ İLK ÜÇ MADDESİ
Mahir Güneş

100 ÜLKENİN ANAYASASININ İLK ÜÇ MADDESİ, 2020

Bir ülkeyi tanımanın en kolay yollarından biri de Anayasadır. Yaşama hakkından, düşünce özgürlüğüne; mülkiyet hakkından, çalışma özgürlüğüne; sağlıktan eğitime varıncaya kadar insan onuruna yakışan bir yaşamın teminatı Anayasa’dır. Anayasalar sadece bireyler için değil devletler için de önemlidir. Devletin görevlerini yerine getirmesi için gereken yetkilerini kullanırken anayasal sınırlara riayet edip etmediği, devletin insan hakları ve özgürlüklerine saygılı olup olmadığı, çevre ve doğanın haklarını değer verip vermediği Anayasadan anlaşılır. Günümüzde ülkemizdeki parlamenter başkanlık sisteminin getirdikleri ve götürdükleri yoğun olarak tartışılmaktadır. Bu nedenle başka ülkelerin anayasalarının okunarak irdelenmesinin faydalı olacağını düşünüyorum. Her ne kadar bu çalışma ile dünyadaki tüm anayasalar hakkında tamamen bir fikir edinmek mümkün değilse de, amatör bir ruh ve profesyonel çalışma ilkeleri ile gönüllü ve karşılıksız bir emek harcandığı için anayasaları derleyip çeviren meslektaşım Ümid Gurbanov'a teşekkür ediyorum. Bu çalışmanın daha kapsamlı bir şekilde yayınlanması dileğiyle okumak isteyenler için buraya bırakıyorum.

View PDFchevron_right
Pulevski’nin Üç Dilli (Makedonca-Arnavutça-Türkçe) Eseri ve Eserde Ele Alınan Konular
Abidin Karasu

2019

Balkan Slavlari alti asra yakin suren Osmanli idaresinde Turkceyle ic ice yasamislardir. Turkce asirlarca Balkanlarin en onemli dili olmustur. Balkanlarda yasayan Slav aydinlarin Turkceyi kullandiklari ve Kiril harfleriyle eserler meydana getirdikleri bilinmektedir. Kiril harfleriyle yazilan Turkce metinler, Turkcenin tarihi gelisimine isik tutarken ayni zamanda Turk medeniyetinin ustun yonetim, hosgoru, insan merkeziyetci yapisini da ortaya koymaktadir. Makedon dilci, tarihci Georgia Pulevski tarafindan kaleme alinan ve 1875 yilinda Belgrad’ta devlet matbaasinda Kiril harfleriyle basilan Тријазичник (Triyazicnik) uc dilli Makedonca-Arnavutca-Turkce eser, bu ozelliklere sahiptir. 160 sayfalik eser her ne kadar bir sozluk olarak adlandirilmis olsa da; dini konular, cografya, botanik, madenler, bitkiler, canlilar, diller, devlet yonetimi vb. gibi cok farkli konularda soru-cevap seklinde genel bilgiler vermesi bakimindan bir ders kitabi ozelligini tasimaktadir. Kiril harfleriyle yaz...

View PDFchevron_right
Guraba Mecmuası 3. Sayı ( Düzenlenmiş Hali)
Sevâdül A'zam

Yukarıdaُzikriُgeçenُkelamcılarُdaُbirkaçُfırkayaُayrılmışlardır.ُŞöyleُki;ُBunlardanُinançlaُ alakalıُ mes'elelerdeُ Resûlüllâhُ sallallâhuُ aleyhiُ veُ sellem'inُ Ashâbınınُ açıkُ hâlُ veُ yollarıُ üzere hareket edip onlara uyanlara Ehl-i Hak ve Ehl-i Sünnet ve Cemâat ismi verilir. Ashâb-ıُ Kirâm'aُmuhâlefetleُonlarınُ yollarıُharicindeُbirُtakımُ yollaraُsapanlaraُFirâk-ıُDâlle/sapıkُ fırkalar ve Ehl-iُBid'atُveُDalâletُdenirُki,ُbunlarُcehennemeُgirmeyeُsebebُolacakُçeşitُçeşitُ hezeyânaُcüretُgöstermekleُyetmişُikiُfırkayaُayrılmışlardır."ُ(Nakilُbitti.)

View PDFchevron_right
Ufak Tefek Çeviriler, çev. Ümid Gurbanov, 2024
Ümid Gurbanov

2024

Dünyayı hiçbir biçimde değiştiremeyeceğime olan inancımın bana verdiği güçle gençliğimin henüz başlarındayken ucu herhangi bir yere varmayacak işlerle meşgul olabildim. Bunların en kapsamlısı çeviri oldu. On beş yıla yakın bir süre büyük bir çoğunluğu amatör olmak üzere bir şeyler çevirip durdum. Elbette ki yaptığımın özel bir yanı olmadığını biliyordum, fakat kendimi kandırmak kimi zaman hoşuma gidiyordu. Böylece bir şeyleri evirip çevirmeye devam edebiliyordum. Fakat artık (yaşlanmadıysam bile) yaş aldım; ne yazık ki ahmaklığım azaldı, dünyam sıradanlaştı, denebilir ki evrenin sonsuzluğuna açılan kapıların çoğu gerisin geriye kapandı. Öyle tınlasa bile aslında bunda hüzünlü bir yan görmüyorum. Yaşamın eninde sonunda kendi içine çökeceğini kendimi bildim bileli bir şekilde hissediyordum zaten, bu sebeple şu an eski bir tanıdığı seneler sonra ummadık bir anda görmüş gibiyim. Bunların bu kitapla veyahut çeviriyle hatta doğrudan benimle veya sizinle ne ilgisi var? Bilmiyorum. Böyle soruların cevaplarını (genelde ve ısrarla) bilmiyorum. Bir şeylerin başka şeylerle bir ilgileri olması gerektiğine dair belli belirsiz bir his kaplıyor içimi bazen, fakat bunu açıklamak, daha da kötüsü temellendirmek o kadar kül-fetli görünüyor ki bana, bilmemekte karar kılıyorum. Gelgelelim sıkıcı bir kronolojik silsileyle önsözü boğmak, “şu tarihte bunu yaptım, sonrasında hiç de umrunuzda olmayan şöyle bir kitabı çevirdim, hatta inanır mısınız şurada burada bulundum” diye sonradan baktığımda utanacağım şeyler söylemek istemiyorum. Zaten buralarda neler döndüğünü merak eden hepi topu üç beş kişi olacak, onların da (evet, sizin) ilk fırsatta dikkatleri dağılacak ve sonra alakasız şeyler olup her şey (her zaman olduğu gibi) geride bırakılacak. Tüm bunlara rağmen bu kitabın neden var olduğunu anlatmak istiyorum. Ne hazindir ki, başladığım bir işe allı pullu bir son vermedikçe o şeyin zihnimde bir köşeyi kemirip durmasına engel olamıyorum. Gençliğimi kapsayan böylesi hacimli bir işin de bir biçimde bir sonu olmasını arzuladım. Artık geriye dönemeyeceğimi bana hatırlatacak, günün boş bir anında öylesine otururken aklıma gelip de yüzümde gülümseme oluşmasını sağlayacak bir şeye ihtiyacım vardı. Şimdiye dek yayımladığım kayıtların bir kısmından bir derleme kitap yapar ve bunu da kamuya açık şekilde paylaşırsam artık kendimi geride bırakabilirim gibi geldi bana. Elbette yanılıyor da olabilirim; en nihayetinde kendimi o kadar da iyi tanımıyorum, tanıyormuş gibi davranmayı çok sevsem de. Nereden baksanız dokuz ay önce kolları sıvadım. Önümde yüzlerce kayıt vardı. Bunların hemen hiçbirinin de eli yüzü düzgün metin dosyası yoktu. Çokça (umduğumdan da çokça) öfleyip püfledim. “Bu işe nereden bulaştım, yarıda bıraksam bile kimse zaten umursamayacak, zamanımı yine ve yine ve yine boşa harcıyorum” diye söylene söylene yaklaşık yedi yüz sayfalık bu kitabı nihayete er-dirmiş oldum. Kapak tasarımından tutun sayfa düzenine kadar elbet-te ki her şey daha iyi olabilirdi, fakat unutmayın ki, daha kötü de olabilirdi (gülüşmeler). Elimden geleni yaptım, benim için hayatımın önemli bir kısmını kaplayan bir meşgalenin sonu bu. Dünyayı değiştiremeyeceğimi biliyordum, fakat dünyayı değiştiremediğime şahit olmak yine de güzeldi. Seneler boyunca bir şekilde benimle dirsek temasını sürdürmüş olan, benimle aynı tozlu kayıtları izlemeyi seven azınlığa seslenmek istiyorum son olarak: Sağlıcakla kalın; ola ki kalamadınız, bari canınızı sıkmayın. Ümid Gurbanov, 2024

View PDFchevron_right
Üçüncü Yılında Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu, SETA Analiz, Sayı 142, Kasım-2015.
Serdar GÜLENER
View PDFchevron_right