TARİH ÖĞRETİMİ İÇİN ALTERNATİF BİR YÖNTEM: “OYUNLAŞTIRMA”

bilgisayar oyunları ile tarih öğretimi, 2020

ÖZET Bu araştırmada tarih dersleri için yeni uygulanmaya başlanan yapılandırmacı yaklaşım uygulamaları ile ilgili tarih öğretmenlerinin görüşleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel bir yaklaşım benimsenmiş olup veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış mülakat formu kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Erzurum'da görev yapan tarih öğretmenleri oluşturmaktadır. Bu evrenden tesadüfî yöntemle seçilmiş 20 öğretmen ise örneklemi oluşturmaktadır. Görüşmede öğretmenlere, lisans eğitimlerinde ve hizmet içi eğitim seminerlerinde yapılandırmacılığa yönelik eğitim alma durumları, yapılandırmacı yaklaşım ve bu yaklaşım doğrultusunda hazırlanan yeni tarih ders kitapları hakkındaki düşünceleri, derslerinde hangi öğretim yöntemlerini, araç-gereçlerini ve ölçme ve değerlendirme tekniklerini tercih ettikleri ve yeni programın uygulanması sırasında karşılaştıkları sorunlara yönelik sorular yöneltilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Bulgulara göre, tarih öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşımla ilgili yeterli bir eğitim almadıkları ve bu yüzden yeni programla ilgili yüzeysel bilgilere sahip oldukları, yeni ders kitaplarını genel anlamda olumlu buldukları ve yeni programının uygulanması sırasında en çok teknoloji eksikliğini sorun olarak gördükleri sonuçlarına ulaşılmıştır. ABSTRACT This research was designed to determine the views of history teachers on constructivist approach applications in history lessons. For this research, a qualitative approach has been adopted and a semi-structured interview form used to collect data. The universe of the research consists of the history teachers who work in Erzurum. 20 ramdomly selected teachers from this universe constitute the sample of the research. During the interviews, the teachers were asked whether they took courses on constructivism during their undergradute education or in-service training seminars, their thoughts on constructivist approach and the history textbooks prepared according to this system, their prefered teaching methods, equipments, assessment and evalution techniques and the problems they faced during the application of the new programme. The obtained data was analyzed with the content analysis method. According to findings, the teachers did not get adequate training on constructvism, thus they only have superficial knowledge on this new system and programme, they have positive

2023

Çalışmanın temel amacı; lise öğrencileri özelinde tarih öğretimini daha severek, eğlenerek gerçekleştirilmesine yönelik bir eğitsel oyun tabanlı bir yazılım geliştirerek bunun öğrencilerin tarih dersine yönelik tutumuna etkisini belirlemektir. Mevcut alanyazın incelemesinde Tarih dersi öğretiminde öğrencilerin özellikle insanlık tarihinin gelişimini gösteren tarihi çağlar konusunda sorunlar yaşadığı görülmüştür. Öğrenme sürecinde yaşanan bu sorunun temelinde tarih öğretiminde çağlar konusunun soyut bir kavram kalması nedeniyle öğrencilerin somutlaştırma konusunda sorunlar yaşadığı belirtilmektedir. Geleneksel sınıf ortamında salt kitaba dayalı ve öğrenmeden çok ezberlemenin tercih edilmesi ile öğrencilerde kalıcı öğrenmenin sağlanmasına yönelik sorunlar yaşanabilmektedirler. Ayrıca öğrenciye herhangi bir etkileşimde bulunma fırsatı verilmeyen sözel ağırlıklı anlatımlar ile öğrencilerin derse yönelik tutumları olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Belirtilen etkileşim ve eğlence sorununlarına yönelik geliştirilen eğitsel oyun ile 9. sınıf Tarih dersi "Tarih ve Zaman" konusunun öğretimin dsteklenmesine yönelik farklı bir bakış açısı getirilmesi amaçlanmaktadır. 3 boyutlu oyunlaştırma teknolojisi barındıran uygulama ile kullanıcılar tarihi çağlarda kendisine verilen görevleri başarılı ile yerine getirerek çağlar arasında zevkli bir yolculuğa çıkacaklardır. Uygulama kapsamında, kullanıcılar çağlar içerisinde gerekli buluşları yaparak tarihsel çağları birinci elden deneyimleme fırsatı sağlanmıştır. Böylece kullanıcılar barındıran oyun etkileşimi ile hem eğlenmeleri hem de içerik ile etkileşim kurarak öğrenmelerine fırsat sağlayacak bir içerik tasarımı oluşturulmuştur. Gerçekleştirilen deneysel uygulama sonucunda sontest tutum puanlarında öntest tutum puanlarına kıyasla anlamlı bir farklılık elde edilirken geleneksel öğretim yöntemlerininin kullanıldığı kontrol grubuna göre tutum puanlarında anlamlı farklılık elde edilmemiştir.

UBAK, 2020

Sanat ve oyunun kökeni ve birbirleriyle ilişikliği, ilk çağ felsefesinden beri sorunsallaştırılmıştır. Bu kavramları ele alan felsefeciler özellikle mimesis, ritüel, öykünme gibi kuramlar üzerinden yanıt arayarak 'sanat, oynayan insanın insanlığıdır' gibi önermelerde bulunmuştur. İlk çağ insanından, günümüz çağdaş insanına değin geçen süreçte, oyun oynamanın sanat ile sıkı sıkıya bir birliktelik içinde olduğu aşikârdır. Çalışmanın amacı da oyunun metodolojisini kullanarak Modernizm ve günümüz sanat üretimlerine dair bir perspektif tutmaktır. Bildiri, oyunun metodolojisini kullanarak üretilmiş sanat nesnelerine ve sürecin bizatihi kendine, diğer bir ifadeyle; tam da o esnanın hazsal duygulanımına işaret eden örnekler aracılığıyla destelenecek; sanatın ve oyunun amacı kendinde olan (auto-telos) özgür tutumuna kısa bir tarihsel bilgi eşliğinde açıklık getirilmeye çalışılacaktır.

Bu çalışmada İzmir Işılay Saygın Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi’nde tarih derslerinde gerçekleştirilen aktif öğrenme uygulamaları ve bu uygulamalardan elde edilen öğrenci ürünlerinin sunulduğu bir gösteri olan “tarih şenliği” tanıtılmış, öğrenci ürünlerinden örnekler verilmiştir. Çalışmanın amacı, özgün bir etkinlik olan tarih şenliğinin tanıtımını yapmak, aktif öğrenme uygulamalarının öğrenci tutumuna ve başarısına yönelik etkisini ortaya koymak ve okul toplumunun diğer üyelerine yansımalarını vurgulamaktır. Çalışmanın, aktif öğrenme uygulamalarının tarih derslerinde kullanımıyla ilgili pratik engelleri aşmada katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Yöntem olarak, öğrencilerin tarih dersi ile ilgili görüşlerini tespite yönelik karşılaştırmalı anket çalışmaları yapılmış, idari dokümanlar incelenerek tarih dersi başarı oranları tespit edilmiş ve yorumlanmıştır. Öğrenci başarı oranları, anket sonuçları, veli ve öğretmen görüşleri, tarih dersi ile ilgili uygulamaların sadece öğrencileri değil, okul toplumunun diğer üyelerini de olumlu bir şekilde etkilediğini göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Tarih öğretimi, aktif öğrenme, tutum, öğrenci ürünleri, tarih şenliği.

Pegem Akademi, 2020

Çağdaş eğitim anlayışıyla birlikte eğitim ortamları yalnızca okul binası içinde yer alan dört duvar ile çevrilmiş sınıflar şeklinde görülmemeye başlanmıştır. Konuyla ilgili sınıf veya okul dışında yapılabilecek gezi, gözlem, inceleme gibi her türlü etkinlik o mekânı bir eğitim ortamına dönüştürebilmektedir. Eğitim-öğretim ortamına dönüşebilen bu mekânlardan birisi de tarihi mekânlardır. Tarihi mekân kapsam ve içerik bakımından çeşitlilik gösterebilmektedir. Bu nedenle bu mekânların içerik ve kapsamında ele alınabilecek başlıca ölçütlerden biri de göre- celi bir çoğunluk veya bir millet tarafından tarihsel bir önem atfedilmiş, geçmişte yaşamış insanların yaşamlarının anlaşılmasında katkı sağlayabilecek her türlü yapı ve mekân olarak gösterilebilir. Tarihi mekânlarla öğretim yaklaşımı, Müze Eğiti- mi, Tarihi Mekânlarla Eğitim, Sınıf Dışı Öğrenme, Okul Dışı Öğrenme, İnformal Öğrenme, Tarihi Çevre Eğitimi gibi çeşitli adlarla Türkiye’de ki akademik çalışmalarda hızla yer edinirken bu gelişme ne yazık ki uygulamada yeterince kendisine yer bulamamaktadır. Hâlbuki bu mekânlara tüm eğitim kademelerinde ki herhangi bir ders kapsamında öğrenciler götürülerek birtakım kazanımlar elde etmesi sağlanabilir. Bu bağlamda tarihi mekânlarla öğretim yaklaşımı genel bir ifadeyle öğrenme ve öğretme süreçlerinde tarihi mekânlardan yararlanmayı önemseyen bir öğretim yaklaşımı olarak adlandırılabilir.

2023

Bu çalışma 2023 yılında Prof. Dr. Mustafa Safran'a Armağan kitap bölümünde yayınlanmıştır. Araştırma Assassin's Creed Revelations isimli bilgisayar oyununun, 11. sınıf Türk kültür ve medeniyet tarihi ders kitabı ile göstergebilimsel karşılaştırılmasını içermektedir. Araştırmada, doküman analizi, içerik analizi ve göstergebilim tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarından bir bölüm şu şekildedir: Assassin’s Creed Revelations oyununda yer alan Türk kültürü ögelerinin, Türk Kültür ve Medeniyeti Tarihi ders kitabı içeriği ile göstergebilimsel açıdan karşılaştırıldığı bu çalışmada, Assasin’s Creed oyununda yer alan karakter tasarımı, hikâye ve söylemlerin gerçekliği ve ders kitabıyla uyumluluğu sınanmıştır. Araştırmada, adı geçen oyunun Piri Reis’i tanıtmakta ve şehzade Süleyman’ın gençlik dönemini anlatma bakımından başarılı olduğu, diğer önemli tarihi kişilikler ve figürler için ise kendi üslubu çerçevesinde bir anlatım yürüttüğü söylenebilir.

Sağlık, spor, finans, pazarlama gibi çeşitli alanlarda sıkça kullanılmakta olan oyunlaştırma, son yıllarda eğitsel ortamlar bağlamında da kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada oyunlaştırmaya genel bir çerçeveden bakılarak, oyunlaştırmanın eğitsel ortamlardaki uygulamalarının doğurduğu olumlu ve olumsuz sonuçlara ilişkin araştırmalara yer verilmiştir. Oyunlaştırmanın mekanikleri, dinamikleri ile rozet, seviye, puan, lider tahtası, grafik, avatar, hediyeleşme, sanal eşyalar gibi bileşenleri tanıtılmıştır. Oyunlaştırma fikrini bir sistemde kullanmak için uygulanabilecek tasarım adımları ve oyunlaştırmanın başarılı şekilde kullanıldığı örnekler incelenmiştir. Ayrıca oyunlaştırmayı öğrenme ortamlarında kullanmak için geliştirilen araçlara yer verilmiştir. Bu araçlar, oyunlaştırmaya özel araçlar, oyunlaştırma eklentilerine sahip ya da oyunlaştırmaya özel geliştirilmiş öğrenme yönetim sistemleri ve dijital rozet geliştirme araçları olarak üç başlık altında ele alınmıştır. Oyunlaştırmanın eğitsel ortamlarda kullanımıyla ilgili alanyazındaki çalışmalar incelenmiştir. Bu doğrultuda oyunlaştırmanın öğrenme-öğretme süreçlerinde kullanımıyla ilgili çeşitli öneriler sunulmuştur. Kullanılan bileşenlerin dersin yapısına uygun olması, tartışma ortamına katılımı artırmak için yapılan anlamlı katkıların ödüllendirilmesi, bağlılık döngüleri oluşturulurken öğretmen yönlendirmesinin yanı sıra; akran ve sosyal ağ desteğine başvurulması, sistemdeki seviyelerin öğrenen becerisiyle dengeli olması ve öğrenenin cezalandırılmaması, sadece olumlu davranışlarından dolayı ödüllendirilmesi gibi önerilerde bulunulmuştur.

Tarih biliminin araştırma konusu, toplumsal olaylar ve o toplum içindeki insanın tarih içindeki yaşantısıdır denilebilir. Tarih kitabı sayfalarında, bir Atina kent devletinde imparatorluğa geçişin nasıl olduğundan, insanlık tarihini etkilemiş yeni uygarlıkların kurulmasına neden olan savaşlardan ya da geçmişteki insanların yaşantısından söz edilir. Bu tarihsel yaşantıları okuduğumuzda bozguna uğrayan ya da gelişen toplumların, güçlü ya da korkak devlet adamlarının yaşantılarıyla karşılaşırız. İnsanın tarihe başvuruşunun bir nedeni de aslında geçmişiyle ilgili meraklarını gidermenin yanı sıra, geçmişteki olayları irdeleyerek bugünün tarihinde geçmişin yansımalarını yakalayarak bir anlamda geleceğiyle ilgili bilgilenmesidir. Tarih yazarlarının amacı, olayları tekrarlamak değildir. Gerçek bir tarih yazarı, olayları öyle bir ele alıp düzenler, çeşitli sorulara öyle yanıtlar verir ki onu okuyan bizlerin görüşleri etkilenir, ufkumuz genişler, daha da önemlisi o tarihsel olaya yeni bir açıdan bakmaya başlarız. Geçmişi kendine ait bir sistemle yeniden kuran tarihçi kendi çağının verilerinden yararlandığı için bugünle dünün karışımı yeni bir senteze ulaşır. Tarihsel malzemeden yararlanarak, oyununu kuran oyun yazarı, tarihten sahneye getirilen kişiler, olaylar, sorunlar ya da düşüncelerden hangilerini seçmek istediğine kara verirken seçimini, günümüzde de sürüp gideni ya da çağımızda da düşündürmekte olanından yana kullanır.

Özet: Bu araştırmada, geleneksel yöntem ile oyun yöntemi karşılaştırılarak tarih derslerinde oyun yöntemi kullanımının öğrencilerin erişişine ve öğrenmenin kalıcılığına etkisini ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma 9. Sınıf "Tarih Bilimi", "Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar" ve "İlk Türk Devletleri" üniteleri ile sınırlandırılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Samsun iline bağlı Havza Anadolu Lisesinin 9. sınıfında (9/C ve 9/D) öğrenim gören toplam 57 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada yarı deneysel yöntem kullanılmış, "ön testson test-kalıcılık testi kontrol gruplu model" uygulanmıştır. Öğretim süreci boyunca belirlenen üniteler kontrol grubunda geleneksel yöntemle deney grubunda ise oyun yöntemi kullanılarak işlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre deney grubunda oyun yöntemi ile kazanılan bilgilerin kontrol grubunda geleneksel yöntemlerle kazanılan bilgilere göre erişi ve kalıcılık düzeyinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, oyun yöntemiyle tarih öğretiminin geleneksel yöntemden sadece erişi düzeyini değil, kalıcılık düzeyini de artırmak açısından daha etkili olduğu değerlendirilmiştir.